SJHK 3113: SEJARAH

SABAH DAN
SARAWAK,1941-1963
 HURAIKAN SEJARAH AWAL
PEMERINTAHAN DI SABAH DAN
SARAWAK SEBELUM KEDATANGAN
TENTERA JEPUN PADA 1941
 SEJARAH AWAL
PEMERINTAHAN DI
SABAH SEBELUM
KEDATANGAN JEPUN
 SISTEM
PEMERINTAHAN

SISTEM POLITIK SISTEM POLITIK SISTEM POLITIK

KESUKUAN KESULTANAN KETUA BEBAS
 SISTEM
SISTEM POLITIK SISTEM POLITIK
POLITIK
KESUKUAN KUASA BEBAS
KESULTANAN
Persisiran Menegakkan
Daerah kuasa melalui
Pedalaman Pantai
undang-undang
Diurus oleh wakil
Hidup dalam Kesultanan Mempunyai pertalian
kelompok kecil Brunei darah dengan
Kesultanan Sulu dan
Dibahagikan kepada 3: Arab Sharif
Diduduki oleh • Tanah Milik Pangiran
penduduk • Tanah Kuripan Contohnya: Sharif
peribumi seperti Usman yang
Dusun dan Murut • Tanah Sultan
memerintah Marudu
sekitar 1830-1841
 Selepas
Berlaku perebutan
kemangkatan Sultan Kesultanan Sulu
kuasa antara Sultan
Bulkiah, kedaulatan mula berkuasa ke
Mohammad Ali dan
Sultan Brunei ke atas atas Sabah sekitar
Bendahara Abdul
Sabah semakin Tahun 1662
Mumin
lemah

Bahagian Pantai
Timur Brunei Sultan Brunei
kemudian diberikan terpaksa meminta
kepada Sultan Sulu bantuan Sultan Sulu
sebagai ganjaran
• British mula bertapak di Sabah seawal tahun 1760-an
apabila Alexander Dalrymple membuat perjanjian
dengan Sultan Sulu untuk membuka pangkalan
perdagangan Syarikat Hindia-Timur British di Pulau
Balembangan yang terletak di utara Kudat.
• Namun ditinggalkan pada awal 1805.
 Pada 1865, seorang konsul Amerika di Brunei,
Claude Lee Moses telah berjaya menyewa Borneo
Utara dari Sultan Brunei untuk tempoh 10 tahun.

Kemudian beliau menjualnya kepada Syarikat

Perdagangan Amerika (American Trading
Company) yang dimiliki oleh J.W.Torrey, T.B. Harris
dan beberapa orang pedagang Cina

Torrey kemudian telah menjual haknya kepada

konsul Austria-Hungary di HongKong iaitu Baron
Gustavus Von Overbeck
 Pada tahun 1877, Overbeck telah berjaya
mendapat pajakan seluruh hak tanah Sultan
Brunei di Sabah selama 10 tahun lagi iaitu
dengan sewa sebanyak $15,000 setahun.

Pada tahun 1878 pula, Overbeck telah

berunding dengan Sultan sulu untuk
menandatangani perjanjian serah hak tanah
di bawah kuasa Sultan Sulu kepada Syarikat
Overbeck.

Sultan sulu bersetuju untuk menyerahkan

haknya dengan bayaran $ 5,000 setahun
British mengukuhkan kuasanya di tanah Sabah
apabila Syarikat Overbeck dan Dent
mengalami masalah kewangan dan terpaksa
meminta suntikan kewangan daripada
kerajaan British pada tahun 1878

Dengan itu, Overbeck yang berbangsa

Austria terpaksa menjualkan semua
sahamnya kepada Alfred Dent

Pada tahun 1878, tertubuhlah Syarikat

Borneo Utara British (SBUB). Pada tahun
1888, Borneo Utara diletakkan di bawah
naungan British.
 Sistem
Pemerintahan

Penglibatan anak Sistem Kehakiman

Sistem Pentadbiran
Sistem residen tempatan dalam -majistret
Gabenor
Pentadbiran -anak Negari(adat)
 Ekonomi baru
-mata wang

Sistem Hasil
Pembalakan Tradisional
Ekonomi

Hasil
Pertanian
 Perhubungan
-pos, stem

Sistem
Sosial

Pengangkutan
Pendidikan
-kereta api
Syarikat Berpiagam Borneo Utara
British(SBUB) terus memerintah
sehinggalah kedatangan Jepun
pada 1 Januari 1942 yang bermula
dari Kepulauan Labuan
 SEJARAH
PEMERINTAHAN DI
SARAWAK SEBELUM
KEDATANGAN JEPUN
 Sejarah Awal Sebelum Kedatangan
Keluarga Brooke
Pada kurun ke 15, Golongan Melayu
Setelah kejatuhan Putera Majapahit peradaban telah
Kerajaan Srivijaya telah dihantar ke memegang jawatan
Sarawak dikuasai oleh Sarawak yang penting seperti Datu
Kerajaan Majapahit bernama Datu Patinggi dan Datu
Merpati Jepang Temenggong

Suku kaum lain pada

Keturunan ini telah masa itu hanyalah
melahirkan golongan hidup berkelompok
bangsawan dengan dan mempunyai
gelaran Abang sistem pemerintahan
mengikut kelompok
 Pada awal abad ke-19, Sarawak diletakkan di bawah penguasaan
Kesultanan Brunei dan meletakkan seorang gabenor dengan
gelaran Pangeran Mahkota

Namun pemerintahan Pangeran mendapat tentangan dari penduduk

tempatan kerana banginda mengambil alih semua pentadbiran dan
kekuasaan pembesar Melayu

Maka berlaku pemberontakan dalam kalangan masyarakat yang

diketuai oleh Datu Patinggi Ali.
•Pemberontakan gagal dikalahkan oleh
pihak Kesultanan Brunei. Pangeran Muda
Hashim kemudian dihantar namun gagal
untuk menumpaskan pemberontakan.
 KEDATANGAN
KELUARGA BROOKE
 • James Brooke telah datang ke Sarawak dengan Kapalnya Royalist
• Brooke dijanjikan jawatan Gabenor Sarawak sekiranya berjaya
1839 mengamankan Sarawak

• Brooke Berjaya menamatkan pemberontakan tersebut pada 24

November
1841 • Beliau dilantik sebagai gabenor dan wakil Sultan Brunei

• Perjanjian ditandatangai
1842 • James Brooke bersetuju membayar ufti tahunan sebanyak $2500

• Sarawak diserahkan kepada James Brooke

• Wilayah Sarawak meliputi kawasan Tanjung Datu hingga ke
1846 kawasan di antara Sungai Samarahan dan Sungai Sadong.
PERLUASAN KUASA
 Beliau meminta
bantuan angkatan
tentera laut British

Berusaha
menjadi James Pangeran
pemerintah Brooke Muda Hashim
yang dihantar balik
merdeka ke Brunei

Penempatan
orang iban dan
melayu
dimusnahkan
 Charles Brooke(1868-1917)
Perluasan kawasan
Sarawak
Sarawak sehingga
Menubuhkan dibahagikan
ke Sungai Baram,
Majlis Negeri kepada 5
Trusan, Limbang
bahagian.
dan Lawas

Menggalakkan
Menamatkan penanaman Sistem Residen
amalan Lada Hitam, Setiap bahagian
penghambaan sagu, getah, seorang Residen
gambir
 Tidak berminat
memerintah
Sarawak

Beliau
Charles Pada September
menyerahkan
1941, Charles Vyner
pentadbiran Vyner brooke
Sarawak kepada
pegawai- Brooke memperkenalkan
sebuah
pegawai dan
perlembagaan bagi
pembear
Sarawak
tempatan
 • Menguasai tanah antara Sungai Samarahan dengan Sungai
1853 Rajang dengan bayaran 1500 dolar setahun

• Sultan Mu’mein menyerahkan Sungai Rajang dan menerima

1861 bayaran 4500 dolar setahun

• Menguasai Lembangan Sungai Trusan dengan bayaran 4500

1883 dolar Setahun

• Charles Brooke membeli Lawas daripada Sultan Hashim Jalal

1905
PEMBANGUNAN DI
BAWAH KELUARGA
BROOKE
 Pemerintahan

Majlis Bahagian Perlembagaan

Majlis Tertinggi Majlis Negeri
1941

(i) Dianggotai (i) Dibahagikan

Memberi
oleh Raja kepada 5 bahagian.
peluang kepada
Sarawak, pemimpin
Residen bumiputera
Bahagian menyuarakan (ii) Diketuai oleh Residen,
Pertama, dan pendapat dan dibantu oleh Penolong
empat Datu bertukar-tukar Residen, Penolong Pegawai
Melayu. fikiran dan Daerah, Pegawai Anak
terlibat dalam Negeri, dan ketua kampung.
pentadbiran
(iii) Bidang tugas Majlis
(ii) Meluluskan Bahagian ialah menasihati
undang-undang Residen, mengetuai
dan menasihati ekspedisi tentera, menjaga
Brooke keamanan, dan mengutip
cukai
DASAR PECAH DAN
PERINTAH
 Orang Melayu
Orang Iban
diberikan peranan
diberikan peranan
utama dalam
dalam bidang
bidang
ketenteraan.
pentadbiran.

Orang Cina pula

hanya boleh
melibatkan diri
dalam bidang
ekonomi.
 Tidak
menggalakkan
pelaburan

Hasil Tertumpu
hutan bahagian
pertama dan
Ekonomi kedua sahaja

Tanaman perlombongan
tradisional
• Tanaman tradisional seperti lada hitam, sagu dan gambir ditanam secara meluas
untuk tujuan eksport.
• Sagu ditanam oleh orang Melanau di kawasan Mukah dan Oya.
• Lada hitam banyak ditanam di Bahagian Pertama, terutamanya di sekitar Kuching.
• Ramai orang Cina memasuki Sarawak untuk mengusahakan tanaman lada hitam,
gambir dan getah
• Tanaman kelapa diusahakan oleh orang Melayu di Bahagian Pertama dan Kedua.
• Pada 1905, getah mula ditanam di Sarawak. Pada kurun ke-20, getah menjadi bahan
eksport utama Sarawak.
• Tembakau ditanam di Lundu.
• Perusahaan kayu balak yang dikuasai oleh orang Cina diusahakan di kawasan
pedalaman dan hutan di sepanjang pantai
 EMAS

PERLOMBONGAN
~ DILOMBONG DI BAU OLEH PELOMBONG CINA
~ 1857,PELOMBONG CINA TIDAK BERPUAS HATI DNEGAN
CUKAI
YANG DIKENAKAN BROOKE
~ KEMUDIAN DIUSAHAKAN SYARIKAT BORNEO

ANTIMONI
~ DIUSAHAKAN OLEH SYARIKAT BORNEO DI BAU DAN
KUCHING

MINYAK
~ USAHA CARI GALI BERMULA TAHUN1882
~ TELAGA PETROLEUM PERTAMA DI MIRI
~ 1909, THE ANGLO-SAXON OIL COMPANY MENDAPAT
KONSESI
MELOMBONG PETROLEUM
~ 1917, KILANG MENAPIS MINYAK DIDIRIKAN DI LUTONG
 Pendidikan

Sistem
Sosial
Perhubungan
Kesihatan
Perhubungan
• Pengangkutan air
• diperluaskan dengan beberapa syarikat perkapalan memulakan perkhidmatannya di
Kuching.
• Selain itu, perkhidmatan pos, telegraf dan telefon turut diperkenalkan.
• memastikan penduduk mendapat rawatan kesihatan yang sewajarnya maka hospital-
hospital didirikan di bandar-bandar seperti Kuching dan Sibu.
Pendidikan
• memperkenalkan sistem pendidikan Melayu.
• Sekolah rendah Melayu turut ditubuhkan tetapi taraf pendidikannya rendah. Oleh itu,
pendidikan Melayu ketinggalan.
• Pemerintahan Brooke memberi bantuan kepada sekolah Inggeris.
• Kebanyakan daripada sekolah Inggeris didirikan oleh mubaligh- mubaligh Kristian.
• Orang-orang Cina pula mendirikan sekolah-sekolah Cina dengan menggunakan buku
dan sukatan pelajaran dari negara berkenaan.
SEKIAN
TERIMA
KASIH