Professional Documents
Culture Documents
FIN Lesson
FIN Lesson
NDERTIMOR
Julinda KEÇI
1
Industria e ndërtimit- Ndërtoni të
ardhmen tuaj
Industria e ndërtimit: Biznes I ndërtimit të objekteve.
Etika Profesionale
2
Industria Ndërtimore:
(Natyra & Karakteristikat)
Projektet ndërtimore janë:
Unike në mënyrën e projektimit dhe teknologjisë së aplikuar;
“Stilizohet” në përputhje me funksionin, pamjen, pozocionin, etj.
Kompleksiteti: Përfshirja e shume grupeve interesi (pronarë,
projektues, ndërtues/kontraktorë, nën-kontraktorë, konsulentë të
jashtëm, autoritetet shtetërore, banka dhe institucione financiare,
shitësit dhe furnitorët, ofruesit e shërbimeve, etj.)
Madhësia dhe shumëllojshmëria e projekteve
Industri e dominuar nga risku dhe pasiguria
3
Ekipi I Ndërtimit
Pronari
Pronari (njihet gjithashti si Klienti)
Pronari është përgjegjës për:
Financimin e projektit
Përcaktimin e natyrës së projektit dhe kohës së ndërtimit të tij
Përfiton benefitet e projektit të përfunduar .
Pronarët mund të kategorizohen në dy grupe kryesore:
-publik (ndërton për përfitim të qytetarëve)
4
Ekipi I Ndërtimit
Projektuesi (A/E)
Roli kryesor I projektuesit është:
të interpretojë ose të asistojë pronarin përgjatë zhvillimit dhe përcaktimit të
natyrës së projektit, buxhetit dhe kohëzgjatjes, si dhe të pregatisi
dokumentacionin kontraktual
arkitekt, inxhinier ndërtimi, inxhinier elektrik&mekanik, etj.
Projektuesi duhet të jetë I licensuar dhe I regjistruar, I pergjegjshëm për
integritetin fizik te projektit.
5
Ekipi I Ndërtimit
Kontraktori
Kontraktori është person që hyn në një kontratë me pronarin për të
ndërtuar projektin
Kontraktori është përgjegjës :
për interpretimin e dokumentacionit kontraktual si dhe për ndërtimin
fizik të projektit sipas kushteve të specifikiuara në kontratën dypalëshe.
Në shumicën e rasteve kontraktori kryesor transferon zëra të vecantë
pune tek specialist, të quajtur nën-kontraktorë.
6
Ekipi I Ndërtimit
Nënkontraktorët: bëjnë punën fizike.
Punimet elektrike
Punimet mekanike
Punime shtrimi
Punime suvatimi dhe lyerje, etj
Sindikatat e punëtorëve
Kompanitë e sigurimit
7
Ekipi I Ndërtimit
Bankat:
Ofrojnë:
Kapital pune për kontraktorët
Financime afatshkurtër dhe afatgjatë për pronarët
Furnitorët:
Ndihmojnë:
Projektuesit në përzgjedhjen e materialeve dhe pajisjeve
Kontraktorët përgjatë pregatitjes së ofertave të tenderimit
9
Ekipi I Ndërtimit
10
Ekipi I Ndërtimit
11
Ekipi I Ndërtimit
12
Ekipi I Ndërtimit
13
Ekipi I Ndërtimit
14
Ekipi I Ndërtimit
15
Ekipi I Ndërtimit
Bojaxhi:
16
Ekipi I Ndërtimit
17
Ekipi I Ndërtimit
18
Ekipi I Ndërtimit
19
Shumë Pjesmarrës
Job
Supervisors Subs
Corporate
Managemen
Oëners
t
Field Labor
RE Agents
Suppliers
Design
Center
Sales &
Marketing
Manufacturer
s
Accountin
g Banks &
Mortgage
Lendors
Scheduling
Local
Municipalitie
s 20
Purchasin Estimating
Nevoja për Teknologji dhe Menaxhim
Ndërtimi…
• Dy disiplina:
1. TEKNOLOGJI NDëRTIMI
– Ka të bëjë me metodat dhe teknikat e përdorura për të vendosur
materialet fizike dhe elementet e ndërtimit në kantierin e ndërtimit
2. MENAXHIM NDëRTIMI
– Përcakton përdorimin e burimeve në dispozicion
Money/ Manpower/
Burimet financiare Fuqia punëtore
Materials/ Machines/ 21
Materialet Makineritë
Projekte Ndërtimore = UNIKE
22
Fazat e zhvillimit të projektit
Kontraktori
23
1 – Identifikimi I Nevojës
Cdo project ka një cikël zhvillimi I cili nis me identifikimin e nevojës
për një projekt infrastrukturor
Nevojat që formësojnë mjedisin e ndërtimit janë të ndryshme.
Investitorët privatë- synojnë ndërtimin e objeteve të banimit
funksionale dhe të rahatshme
Agjensitë publikë- synojnë përmirësimin e cilësisë së jetës së
qytetarëve (ura, tunele, objektet e transportit, diga, etj)
Kompanitë private- synojnë ndërtimin e objekteve për të ofruar
shërbime për ekonominë, të nxitur nga realizimi I fitimit (njësi
prodhimi, spitale, laboratore, hotele dhe ndërtesa tregtare, etj.)
1 – Identifikimi I Nevojës
Shembull: Ndërtimi I një hoteli pranë Aeroportit Nënë Tereza, Tiranë
Identifikimi I nevojës
(Madhësia dhe vendndodhja e objektit,
disponueshmëria e burimeve- fuqisë
Projekt Ideja/ Fisibiliteti punëtore, ,materialeve, makinerive-
disponueshmëria e burimeve mbështetëse të
tilla si funizmi me energji, furnizimi me ujë,
Analiza Ekonomike etj.)
A mbështet
Po projekt-ideja nga Jo
analiza
ekonomike?
Miratimi I projekt-idesë
Përfundo
Projektimi fillestar
dhe I detajuar
2 – Vlerësimi I Nevojës
Projekte Private
Analiza Ekonomike Analiza NPV
Projekte Publike:
Formulari I propozimit
Kushtet e përgjithshme
Kushtet specifike
Specifikimet teknike
Planet dhe vizatimet
5 - Pregatitja e dokumentave të tenderit
Formulari I propozimit
5 - Pregatitja e dokumentave të tenderit
Kushtet e përgjithshme
38
Urdhrat për ndryshim
ADDENDA (shtojce)
Çdo shtojcë që modifikon ose plotëson dokumentet paketës së tenderit,
para kohës së nënshkrimit të kontratës
URDHëR NDRYSHIMI
Pasi është nënshkruar marrëveshja kontraktuale, cdo shtesë, apo
modifikim të punës që duhet bërë kryhet me anë të “urdhër ndryshimit”.
Kontraktuesi do të nxjerrë një njoftim me shkrim se ka për qëllim të
kërkojë një urdhër ndryshimi brenda 14 ditëve pasi që kontraktuesi për
herë të parë zbulon ngjarjen që shkakton kërkesën
Kontraktuesi dhe pronari do të negociojnë kushtet e urdhër ndryshimit
6 – Shpallja e tenderit
Një dokument që njofton se dokumentete projektit janë në
dispozicion për shqyrtim, dhe se pronari është gati për të marrë
oferta.
• Metodat e shpalljes
1. Me anë të postës elektronike
2. Publikimi Gazeta periodike (Buletini Njoftimeve Publike)
3. Agjentë lokale
40
7- Buletini I Njoftimeve
https://app.gov.al/ep/default.aspx?UR=http://app.gov.al/ 41
42
8- Pritja e Propozimeve
Të marrësh pjesë në tender apo jo?
Vendim I rëndësishëm: Pregatitja e ofertës kërkon kosto të
mëdha që mund të mos rekuperohen
Kërkon shumë orë pune nga kontraktori për të llogaritur kohën
dhe koston e propozuar.
Kosto e tenderit= Shpenzime direkte për kryerjen e punës
+ Shpenzime Indirekte (Kosto që nuk mund ti caktohet
drejtpërdrejt një zëri të vecantë pune)
+ Shpenzime ‘overhead’ + Fondi rezerve + Fitimi
(*shpenzimet e zyrës si psh kostot për energji elektrike, ngrohje, ujë, pastrim, pajisje zyre, qera për zyrën;
*kostot administrative si psh kostot e faturave të telefonit, faksit, internet, dërgesave postare, fotokopje,
kancelari apo pajisje të tjera zyre të lidhura direkt me aktivitetet e projektit; *pagesat për transaksionet
financiare kombëtare apo ndërkombëtare, * shpenzimet administrative të tjera absolutisht të nevojshme për
përfundimin e suksesshëm të projektit)
“Ky ishte propozimi me cmimin më të ulët”
Para-kualifikimi
Pronari kërkon të sigurohet se kontraktuesi i zgjedhur
është i aftë të kryejë punën e përshkruar
Kështu, para fazës së pritjes së ofertave, pronari mund të
vendosë të parakualifikojë të gjithë ofertuesit
Çdo ofertues depoziton dokumente, që tregojnë
ekspertizën dhe kapacitetin e kompanisë në projekte të
ngjashme
45
8- Pritja e Propozimeve
Në rast se ata kanë vënë re ndonjë gabim, janë të lirë të paraqesë një korrigjim për
ofertën origjinale
Nëse eshte përcaktuar qartë se ishte gabim matematikor, pronari mund të
refuzojë ofertën
Në rast se ata kanë vënë
re ndonjë gabim,
Në të kunërt, pronari nuk do të refuzojë. Siguracioni do të mbulojë koston
shtesë (Bid Bond)
9- Përzgjedhja e Fituesit
Njoftimi i fituesit kryshet me anë të një letër "njoftim me shkrim për të
proceduar”, I cili:
Përcakton kompaninë e përzgjedhur fituese
E fton kontraktorin të fillojë punimet
Data kur kontraktuesi pranon nga pronari njoftimin me shkrim për të proceduar
përcakton dhe datën zyrtare të fillimit të projektit.
Lëshimi I ‘Njoftim me shkrim për të proceduar” nënkupton qe kantieri është I
lirë dhe punimet mund të fillojnë menjëherë;
Në rastet kur kantieri nuk është I lirë, lëshohet një ‘Letër Qëllimi për Fituesin”
47
10- Nënshkrimi I Kontratës
Ligjërisht, dokumentet e kontratës përfaqësojnë marrëveshjen e plotë
ndërmjet palëve. Kjo marrëveshje zëvendëson të gjitha negociatat paraprake,
përfaqësimet ose marrëveshjet, qoftë me shkrim ose me gojë.
Shembull:
Një kontraktor duke punuar në zonat malore veriore të Shqipërisë
në janar që kërkon një shtrirje kohore 15-ditore për shkak të terrenit të
ngrirë që nuk mund gërrmohet- kontraktuesi nuk e fiton të drejtën për
një zgjatje të kohës së kontratës
50
Vonesat- Zgjatje të kohës së kontratës
51
Rregullimi i çmimit të kontratës për shkak të vonesës
Vonesat e falshme me Kompensim: Kontraktuesi ka të drejtë për
një përmirësim të çmimit të kontratës, pervec zgjatjes së saj kohore
Vonesat e falshme pa Kompensim:Kontraktuesi nuk ka të drejtë
në përmirësimin e çmimit të kontratës; Lehtësimi i vetëm për
kontraktuesin për vonesë të tillë është zgjatja e kohës së kontratës.
Vonesa e pafalshmeNëse vonesat janë faji i kontraktuesit, atëherë
kontraktuesi nuk ka të drejtë as në përmirësimin e çmimit të kontratës,
as në zhatjen e saj kohore.
Brenda tridhjetë (30) ditëve nga data e fillimit, kontraktori duhet t'i
dorëzojë pronarit për miratim një orar/grafik të punës i cili tregon
datat në të cilat kontraktori ka plan të fillojë dhe përfundojë pjesë të
ndryshme të punës
Kontraktori duhet të përditësojë orarin në baza mujore ose sipas
rastit për shkak të kushteve të punës dhe projektit
53
Orari- Grafiku I punëve
54
Pagesat Progresive
55
Pagesat Progresive &Garancia
56
Mbarëvajtja e Punës
57
Pezullime apo Ndërprerje të Punës
58
Dëmet e Likuiduara
Projekti ka një datë të caktuar të përfundimit, të specifikuar në
dokumentet e kontratës.
Nëse projekti nuk është përfunduar në kohën e përcaktuar në
kontratë, pronari mund të pësojë dëme të caktuara për shkak të
mosdisponueshmërisë së objektit
Për të kompensuar pronarin për këto dëme të vonshme,
kontraktuesi do të paguajë dëme të likujduara, €/ ditë, për çdo ditë që
përfundimi i projektit është vonuar
Shembull:
Data e përfunditit të projektit sipas kontratës është 1 Ttor, por në
realitet projekti është gati për shrfytësim vetëm në 15 tetor. Vlera e
parashikuar e qerasë mujore të projektit është $ 30,000
Dëmet e Likuiduara
61
12- Mbyllja e Projektit
Mbyllja e projektit = Përfundimin e punimeve nga ana e
kontraktorit?
Kontraktuesi duhet të njoftojë pronarin dhe projektuesin kur ai
beson se ka arritur përfundimin e konsiderueshëm të punës.
Pronari dhe projektuesi duhet të kryejnë menjëherë një inspektimin
përkatës
Nëse Puna është përfunduar konsiderueshëm në përputhje me
dokumentet e kontratës- pronari mund të hyjë ose të shfrytëzojë
projektin për qëllimin e parashikuar
Nëse pronari dhe projektuesi përcaktojnë se puna nuk ka arritur
përfundim të konsiderueshëm- pronari duhet të përgatisë një listë të
pikave
62
që duhet të përfundohen ose të korrigjohen (‘punch list’)
12- Mbyllja e Projektit
Kontraktuesi duhet të përfundojë menjëherë të gjitha pikat në listë.
Pse????
Vetëm pas pranimit përfundimtar të punës, kontraktOri do të mund
të mari pagesën e mbajtur si garanci përgjatë pagesave progresive
64