MAKROEKONOMI

KONSUMI DHE INVESTIMET

Prof.Ass.Dr.Besime Ziberi
E-mail: besime.ziberi@universitetiaab.com
 Konsumi dhe Investimet
 TEMAT KYQE
 Funksioni i konsumit
 Përcaktuesit e konsumit
 Ligji i Engel
 Përcaktuesit e konsumit sipas Milton Friedman
 Kursimet
 Përcaktuesit e Investimeve
 Shumëzuesi (multiplikatori)
 Të ardhurat e disponueshme
dhe funksioni i konsumit
 Konsumi personal (autonom) paraqet mjetet
që popullata i shpenzon për furnizim me të
mira materiale she shërbime finale për
përmbushjen e nevojave të tyre.
 Konsumi autonom (KA)

 Shpenzimet e konsumit autonom KA ndodhin

kur nivelet e të ardhurave janë zero.
Konsumi i tillë nuk ndryshon me ndryshimet
në të ardhura.
 Nëse nivelet e të ardhurave janë në të vërtetë
zero, ky konsum financohet nga huamarrja
ose përdorimi i kursimeve.
 Konsumi i induktuar KI (I varur
nga të ardhurat)

 Konsumi i ndikuar KI (I varur) përshkruan

shpenzimet e konsumit nga familjet për
mallra dhe shërbime të cilat ndryshojnë me
ndryshimin në të ardhurat.
 Konsumi konsiderohet i varur nga të
ardhurat.
 Prirja margjinale për të
konsumuar
 Prirja margjinale për të konsumuar
(PMK) është shuma shtesë që njerëzit
konsumojnë kur ata marrin një njësi shtesë
të të ardhurave.
PMK = Δkonsum / ΔArdhura
PMK është derivimi i parë i funksionit të
konsumit.
Konsumi i ndikuar (induktuar/varur) mund të
përshkruhet nga formula:
KI = PMK . A
 Funksioni i Konsumit

 Funksioni konsumit tregon marrëdhënien

ndërmjet nivelit të shpenzimeve të konsumit
dhe nivelit të të ardhurave
K = f (A)

Nëse konsumi autonom ( i pa varur nga të ardhurat)

dhe konsumi i induktuar ( i varur) është
identifikuar atëherë :
K = KA + KI
K = KA + PMK . A
 Funksioni i Konsumit

K
Kursime
Funksioni i konsumit
K = f(A)

KA Konsumi

45˚
0 A1 A2 A
 Funksioni i Konsumit vazhd.

 Shkalla 45 °: në çdo pikë të 45 ˚ shkallë ,

konsumi është saktësisht i barabartë me të
ardhurat dhe familjet kanë kursim zero.
 Prirja Margjinale për konsum është pjerrësia
e funksionit të konsumit, e cili mat
ndryshimin e konsumit për ndryshimin e
njësisë në të ardhura.
 Ligji i Engel
 Statistikanti prusian Ernst Engel i shekullit
të nëntëmbëdhjetë vuri re se si rritja e të
ardhurave rrit shpenzimet për shumë të mira
dhe shërbime, por ka kufizime për paratë
shtesë që njerëzit do të shpenzojnë për
ushqimin kur të ardhurat e tyre rriten.
 Ligji i Engel: Proporcioni i shpenzimeve
totale kushtuar ushqimeve do të ulet me
rritjen e të ardhurave.
 Funksioni i Konsumit
Jolinear
45°
K
E K = f(A)

KA

AE A
•Rritja e nivelit të edukimit rrit pritshmëritë për realizim të objektivave qeveritare

Përcaktuesit e konsumit

 Të ardhurat aktuale të disponueshme: është faktori

qendror që përcakton konsumin e një kombi.
 Të ardhurat e përhershme: është niveli i të ardhurave
që familjet do të marrin, kur ndikimet e përkohshme
janë hequr.
 Pasuria: është vlera neto e sendeve të prekshme dhe
financiare në pronësi të një kombi apo personi në një
moment kohe.
 Të tjera (norma e interesit, inflacioni, pritjet).
 Faktorët përcaktues të
Konsumit vazhd.
 Sipas Milton Friedman : “Teoria e të
ardhurave permanente”, koncepti bazë i të
cilit janë:
 Konsumi permanent,
 Të ardhurat permanente

 Të ardhurat tranzitore

Konsumi permanent është proporcional me të

ardhurat permanente:
Kp = k Ap, ku k = PMK = PMsK
 Faktorët përcaktues të Konsumit
vazhd.
Paraqitja grafike:
Të ardhurat tranzitore Konsumi
 Sipas Friedman të ardhurat K = kAp
aktuale mund të jenë më të
mëdha ose më të vogla se të
ardhurat pemanente,
Diferencën midis tyre ai e
quan të ardhura tranzitore.
K= PMK=PMK

A= Ap + At prej ku At + Y -
Yp
Të ardhurat permanente
 Kursimet (Ks)
 Kursimet janë ajo pjesë e të ardhurave që
nuk konsumohen.
 Kursimi është i barabartë me të ardhurat
minus konsumin:
Ks = A - K
 Të ardhurat janë shuma e konsumit dhe
kursimeve: A= K + Ks
K Ks K Ks
 atëherë   1 dhe A  A  1
A A
 Kursimet vazhd.

 Prirja margjinale për kursim (PMKs)

Ks
PMKs 
A
është përkufizuar si pjesë e një njësie shtesë
të të ardhurave që shkon për kursim shtesë.
 PMK + PMKs = 1 sepse pjesa e secilës
njësi të të ardhurave që nuk konsumohet
domosdoshmërisht kursehet.
 Funksioni i kursimit

 Ashtu edhe si konsumi kursimi është poashtu

funksion i të ardhurave:
Ks = f(A)
 Në rast se konsumi autonom ekziston atëherë
edhe kursimi autonom ekziston një ashtu dhe
funksioni i kursimit është:

Ks = -KA + PMKs . A
 Kursimi paraqet burim të investimit.
 Funksioni i konsumit dhe
kursimit
K, Ks
Funksioni
kursimit është
K = f(A) imazhi pasqyrë i
funksionit të
konsumit. Kjo
tregon lidhjen mes
nivelit të kursimit
KA
Ks = f(A) dhe të ardhurave.

45˚
0
AE A
-KA
 Investimet

 Investimi luan dy role në makroekonomi:

 Mund të ketë një ndikim të madh në AD
(prodhim real dhe punësim)
 Kjo çon në akumulimin e kapitalit (rrit
prodhimin e mundshëm të vendit dhe nxit
rritjen ekonomike në afat të gjatë)
 Përcaktuesit e Investimeve

 Të ardhurat: një investim duhet të sjellë

firmën në të ardhura shtesë.
 Kostot: norma e interesit ndikon në kostot e
investimit.
 Kërkesa e konsumatorëve: sa më i madh të
jetë rritja e kërkesës konsumatore, aq më
shumë investime do të nevojiten.
 Pritshmëria: pritjet e biznesit për gjendjen e
ardhshme të ekonomisë.
 Teoritë e Investimeve
 Teoria që lidh investimet me normën e
interesit “Teoria Kejnziane”
 Investimet varen nga norma e interesit. Lidhja
negative nëmes të interesit dhe investimeve.
 Teoria e përcaktimit të investimeve nga të
ardhurat ose “Teoria e Akseleratorit”.
 Investimet varen nga ndryshimi në mes të
të ardhurave të tanishme (At) dhe të
ardhurave të periudhës së kaluar (At-1)
 Kurba e kërkesës së
investimeve
Norma e interesit
Rritja e autputit

D1
D
Shpenzimet në investime
 Kurba e kërkesës së
investimeve
Norna e
interesit i Taksa më të larta

D
D1
Shpenzimet në investime
 Kurba e Kërkesës së
Investimeve vazhd.
Norma e
Interesit Prespektiva pesimiste
i

D
D1
Shpenzimet e investimeve
 Teoria e thjeshtë e
investimeve
 Në modelin e thjeshtë Keynesian,
investimi është i pavarur nga të ardhurat
kombëtare (investime autonome).
 Funksioni i investimit do të jetë një vijë
horizontale e drejtë.
 Funksioni i investimeve

I Në afat të
shkurtër është e
arsyeshme të
supozohet se
I2 investimi është i
I2 pavarur nga të
I1 ardhurat
I1 kombëtare.

0 A
 Funksionet e Konsumit dhe
Investimeve

 Kurba e shpenzimeve tregon nivelin e

shpenzimeve të dëshiruara nga
konsumatorët (KA + PMK.A) dhe bizneset
(I) që korrespondojnë me çdo nivel të
prodhimit.
 Funksionet e Konsumit dhe
Investimeve
K, I
K + I = KA + PMK . A + I

K = KA + PMK . A

I
I

0 A
 Konsumi dhe investimet
përcaktojnë produktin

 Nëse niveli i prodhimit është e. G. A1 në

këtë nivel të prodhimit linja e shpenzimeve
K + I është mbi shkallën 45 ˚ kështu që
shpenzimet e planifikuara janë më të mëdha
se prodhimi i planifikuar.
 Kjo do të thotë se konsumatorët do të blejnë
më shumë mallra sesa bizneset prodhojnë.
Kështu mosbalancimi i shpenzimeve çon në
një ndryshim në prodhim.
 Të Ardhurat Kombëtare
Ekuilibri
K, I
K + I = KA + PMK . A + I

E Konsumi dhe investimi

përcaktojnë prodhimin

45˚
0 A1 AE A2 Y
 Kursimi dhe Investimet
Përcaktojnë Prodhimin
 Ekuilibri ndodh kur kursimi i dëshiruar
familjeve është i barabartë me investimin e
dëshiruar të bizneseve.
 Kur kursimi dhe investimi i dëshiruar nuk
janë të barabarta, prodhimi do të ketë
tendencë në ulje osë në rritje.
 Kursimi dhe Investimet
Përcaktojnë Prodhimin vazhd.
Ks, I

Ks = f (A)

E
I
0
A1 AE A2 A
-
 Kursimi dhe Investimet
Përcaktojnë Prodhimin vazhd.
 Në nivelin e prodhimit Y2, familjet janë duke
kursyer më shumë se bizneset janë të gatshëm
të investojnë.
 Firmat do të kenë shumë pak konsumatorë
dhe inventarë të mëdhenj të mallrave të
pashitura. Pastaj, bizneset do të ulin
prodhimin dhe do të heqin dorë nga punëtorët.
 Kjo masë nxjerr gradualisht ekonominë në
rënie dhe ekonomia kthehet në ekuilibër YE..
 Shumëzuesi (Multiplikatori)i
investimeve
 Modeli Keynesian i shumëzuesit të
investimeve tregon se një rritje e
investimeve do të rrisë prodhimin me një
shumë të shumëzuar - me një shumë më të
madhe se vetë rritja e investimeve.
 Shumëzuesi është numri me të cilin
ndryshimi në investim duhet të shumëzohet
në mënyrë që të përcaktohet ndryshimi që
rezulton në prodhimin e përgjithshëm.
 Shumëzuesi i investimeve

K, I K + I2
E2 I2 = I1 + ΔI
K +I1
ΔA = k . ΔI
E1
ΔI A
k 
I
45˚
0 A1 ΔA A2 A
 Shumëzuesi i investimeve

Ks

Ks = f (A)
E2 I2
ΔI E1
I1
0
A
A1 ΔA A2
-
 Shumëzuesi i investimeve
 Madhësia e shumëzuesit k varet nga madhësia
e PMK.

A A 1 1 1
k    
I A  K 1  K 1  PMK PMKs
A
 Përmbledhje
 Mbani mend:
 Konsumin dhe faktorët përcaktues
 Funksionin e konsumit
 Kursimet dhe fakorët përcaktues
 Investimet
 Beni dallimin ne mes konusmit, kursimit dhe
investimeve.
 Paraqitjet grafike
 JU FALEMNDEROJ PËR
VËMENDJEN TUAJ!

Mendoni për pjesët më të

rëndësishme dhe më interesante të
leksionit të sotëm?!