C 3

TRƯỜNG ĐẠI HỌC QUY NHƠN
KHOA KỸ THUẬT & CÔNG NGHỆ
BÀI GIẢNG
ĐO LƯỜNG ĐIỆN TỬ
Giảng viên: Th.S LÊ NAM DƯƠNG

E-Mail: namduongdhqn@gmail.com
Bộ môn: Điện tử - Truyền thông
Bài 3: Đo điện áp và dòng điện
 ĐO DÒNG ĐIỆN
 ĐO ĐIỆN ÁP
22 March 2018 Giảng viên: ThS. LÊ NAM DƯƠNG Trang 2

www.ftt.edu.vn Bộ môn : Điện tử - Truyền thông
1. ĐO DÒNG ĐIỆN
Phép đo dòng điện có phạm vi đo rộng (từ vài
pA đến và vài A), dải tần rộng (từ đo dòng 1 chiều
đến đo dòng xoay chiều tần số tới hàng GHz).
Tùy phạm vi đo và dải tần đo, sử dụng các
phương pháp đo khác nhau. Tuy nhiên trong thực tế
phép đo dòng điện thường chỉ được thực hiện ở dải
tần tới hàng trăm MHz, còn ở dải tần số siêu cao
người ta thường đo công suất.

Dụng cụ đo dòng điện được gọi là Ampe mét
(Ampe kế), với đồng hồ vạn năng khi để chức năng
đo dòng thì cũng được gọi là Ampe mét.
Ký hiệu của Ampe mét trong sơ đồ là một vòng
tròn có chữ A ở giữa và có thể thêm ký hiệu các cực
dương và âm hai bên cho dòng điện một chiều:
+ A -

Đo dòng một chiều
• Cả ba cơ cấu chỉ thị (đo từ điện, đo điện từ, đo điện
động) đều hoạt động với dòng DC cho nên được
dùng làm bộ chỉ Ampe-kế DC. Những cần phải mở
rộng tầm đo (Range) cho thích hợp.
• Để Ampe-kế có nhiều tầm đo thích hợp, mạch đo
phải có sự mở rộng tầm đo cho từng loại cơ cấu chỉ
thị

Mở rộng tầm đo cho cơ cấu từ điện
Sơ đồ mạch đo dòng 1 thang đo

Sơ đồ một thang đo
Dòng điện đo:
I = Im + I s
Im - dòng điện qua cơ cấu chỉ thị.
IS - dòng điện đi qua điện trở shunt.
Điện trở shunt RS được xác định:
I max Rm
RS 
I t  I max
Rm - điện trở nội của cơ cấu chỉ thị.
I max - dòng điện tối đa của cơ cấu chỉ thị.
I t - dòng điện tối đa của tầm đo.

• Điện trở Shunt (Rs) phải có giá trị nhỏ hơn rất
nhiều so với điện trở tải cần đo để sụt áp trên
Shunt rất nhỏ và không làm ảnh hưởng nhiều
đến kết quả đo.
• Muốn chọn giá trị điện trở Shunt thi phải biết
các thông số của khung dây, của thiết bị đo
như Im, Is và trị số tối đa của dòng điện cần đo.
www.ftt.edu.vn
Ví dụ
Tính điện trở Shunt đấu song song với khung
dây của thiêt bị đo để đo dòng điện có trị số lớn nhất là
It = 1mA. Biết thông số của khung dây của thiết bị đo
là: Rm= 1kΩ ; I = 50µA
max
50 A x 1K 
RS 
(1mA  50 A)
6 3
(50 x 10 x 10 )V
 RS  6
 52,6
(950 x 10 ) A

www.ftt.edu.vn Bộ môn : Điện tử - Viễn thông
Sơ đồ nhiều thang đo
Với Ampe mét có nhiều thang đo thì mỗi tầm đo
có một điện trở shunt, khi chuyển tầm đo là chuyển
điện trở shunt

Shunt Ayrton
Thông thường các điện trở Shunt được mắc nối
tiếp theo kiểu Shunt Ayrton .
Shunt Ayrton: Bảo vệ cuộn dây của Ampe kế
khỏi bị dòng quá lớn khi chuyển mạch giữa các điện
trở Shunt

Mạch đo kiểu shunt Ayrton có 3 tầm đo B, C, D.
Khi khóa A ở vị trí B (tầm đo nhỏ nhất).
RSB = R1 + R2 + R3
Ở vị trí C RSC = R1 + R2
Ở vị trí D RSD = R1
Các đồng hồ đo vạn năng thường mắc các

điện trở Shunt theo kiểu nối tiếp để đảm bảo an
toàn, tuy nhiên lại giảm độ nhạy.
Ví dụ
• Cho Rm = 1kΩ ; Imax của cơ cấu 50μA. Xác định
ba tầm đo:
B (1mA); C (10mA); D(100mA) cho R1 , R2 , R3
GIẢI
Ở tầm B (1mA):
(1mA −50μA)( R1 + R2 + R3) = 1kΩ×50μA
50.103
R1  R2  R3  6
 52, 6
950.10

• Ở tầm C (10mA):
(1k   R3 ).50.106 A (1k   R3 )
R1  R2  6

9950.10 A 199
• Ở tầm D (100mA):
(1k   R2  R2 ).50.106 A (1k   R2  R3 )
R1  6

99950.10 A 1999
• Ta có:
R1 =
R2 =
R3 =
Mở rộng tầm đo cho cơ cấu điện từ
• Thay đổi số vòng dây quấn cho cuộn dây cố
định với lực từ động F không đổi:
F = n1I1 = n2I2 = n3I3 = ...
Ví dụ: F = 300 Ampe vòng cho ba tầm đo: I1 = 1A

; I2 = 5A ; I3 = 10A .
Khi đó n1 = 300 vòng cho tầm đo I1 = 1A
n2 = 60 vòng cho tầm đo I2 = 5A
n3 = 30 vòng cho tầm đo I3 = 10A .
Mở rộng tầm đo cho cơ cấu điện động
• Trong trường hợp ampe-kế dùng cơ cấu chỉ thị điện
động (sắt điện động) thì mở rộng tầm đo bằng cách
mắc điện trở shunt song song với cuộn dây di động
(như cơ cấu từ điện) trong khi cuộn cố định được mắc
nối tiếp với cuộn dây di động. Cách tính toán điện trở
shunt cũng giống như ampe-kế cơ cấu từ điện.

Đo dòng xoay chiều AC
 Nguyên lý đo
Cơ cấu điện từ và cơ cấu điện động đều hoạt
động được với dòng AC. Do đó có thể dùng cơ
cấu này đo trực tiếp và mở rộng tầm đo dòng
như đã nói ở trên.
Riêng cơ cấu từ điện khi dùng phải biến đổi
dòng AC thành dòng DC

Dùng phương pháp chỉnh lưu Diode
Dòng điện qua diode nối tiếp với cơ cấu từ điện là
dòng điện xoay chiều đã chỉnh lưu thành dòng DC
Ta có: Trị trung bình của dòng điện chỉnh lưu:

Dùng phương pháp chỉnh lưu Diode

Dùng phương pháp biến đổi nhiệt điện
Bộ biến đổi nhiệt điện gồm có dây điện trở được đốt
nóng nhờ trị hiệu dụng của dòng điện xoay chiều cần
đo.

Dùng phương pháp biến đổi nhiệt điện

Mở rộng tầm đo

Ảnh hưởng của Ampe kế trên mạch đo
Mỗi ampe-kế đều có nội trở riêng của nó và có thể
thay đổi theo tầm đo.
Ví dụ: Ampe-kế cơ cấu từ điện ở tầm đo 1mA có
nội trở RA = Rm//RS2 = 1000Ω//5,2Ω = 5,17Ω
Do đó tầm đo càng lớn nội trở RA càng nhỏ. Việc
mắc nối tiếp nó với điện trở tải cần đo dòng điện sẽ
ảnh hưởng đến mạch đo.
Nếu nội trở ampe-kế rất nhỏ so với điện trở tải thì
sai số do ảnh hưởng của ampe kế không đáng kể
Ảnh hưởng của Ampe kế trên mạch đo
Ví dụ:
Khi không có ampe-kế, dòng điện qua tải RL
IL =5V/1KΩ = 5mA
Khi có ampe-kế, nội trở RA=5,17Ω
IL = 5V/ (1KΩ+5,17Ω) = 4,975mA
Sai số của ampe kế: 100%- [(4,975/5)x100%)] = 0,5%
Nếu sai số của thiết bị đo cho phép 1% thì sai số ảnh
hưởng này không đáng kể.
Nếu RL = 1KΩ dòng qua tải khi không có ampe-kế
IL = 5mA
Khi có ampe kế, nội trở RA = 49,4Ω thì : IL= 4,76mA
Sai số của ampe kế: 100%- [(4,76/5)x100%)] = 4,8%
Bài tập
1. Một ampe-kế dùng cơ cấu đo từ điện có điện trở cơ

cấu đo R(m) =99Ω và dòng làm lệch tối đa Imax = 0,1mA.
Điện trở shunt Rs = 1Ω. Tính dòng điện tổng cộng đi qua
ampe-kế trong các trường hợp:
a) kim lệch tối đa
b) 0,5Dm; (FSD = Imax, full scale deviation)
c) 0,25Dm

a) kim lệch tối đa Dm:
Ta có:
Điện áp hai đầu cơ cấu đo:
Vm=Im.Rm=0,1mA.99Ω=99mV
mà IsRs = Vm => Is = 9,9mA
Vậy dòng qua ampe kế : I = Is+Im=9,9+0,1 = 10mA
b) I = 5mA
c) I = 2,5mA

2 Một cơ cấu đo từ điện có I= 100µA, điện trở nội
khung quay R= 1KΩ. Tính điện trở shunt mắc
vào cơ cấu đo để trở thành một ampe-kế tương
ứng với hình vẽ bài 1
a) Dm = 100mA = tầm đo 1
b) Dm = 1A = tầm đo 2

3.Một cơ cấu đo từ điện có ba điện trở shunt được mắc
theo kiểu shunt ayrton sử dụng làm ampe-kế. Ba điện
trở có trị số R1=0,05Ω, R2=0,45Ω, R3=4,5Ω, Rm= 1kΩ,
Imax= 50µA, có mạch đo như hình sau, tính các trị số
tầm đo của ampe-kế

5.2 ĐO ĐIỆN ÁP
Đo điện áp là một trong những phép đo cơ bản nhất của
tín hiệu điện tử. Khi cần kiểm tra, xác định chế độ công tác,
... của một thiết bị điện tử thì biện pháp xác định bằng cách
đo điện áp được thực hiện nhiều hơn các đo dòng điện.
Phép đo dễ tiến hành, thực hiện nhanh chóng và có độ
chính xác cao, còn đo dòng điện lại phải ngắt mạch điện ra
nếu đo nhiều điểm thì rất tốn công và mất nhiều thời gian.
Đo điện áp còn được dùng để xác định các thông số
khác của tín hiệu và mạch điện bằng các phép tính toán gián
tiếp như đo cường độ điện trường, đo hệ số phẩm chất, đo trở
kháng của mạch điện.

Đặc điểm của đo điện áp trong kỹ thuật điện
tử là khoảng giá trị điện áp cần đo rộng (từ vài
µV đến vài trăm KV), lại ở trong một dải tần rất
rộng (từ đo dòng 1 chiều đến đo dòng xoay chiều
tần số tới hàng GHz) và dưới nhiều dạng của tín
hiệu điện áp khác nhau.
Với điện áp có tần số cao hơn nữa thì khái
niệm đo điện áp không còn mang ý nghĩa và việc
đo điện áp không còn thực hiện được.

Dụng cụ đo điện áp
Dụng cụ đo dòng điện được gọi là Vôn mét (Vôn kế),

với đồng hồ vạn năng khi để chức năng đo điện áp thì cũng
được gọi là Vôn mét.
+ -
V
Khi đo điện áp phải được mắc song song Vôn met với
đoạn mạch cần đo điện áp. Để giảm ảnh hưởng đến mạch điện
cần đo, dòng điện trong mạch của Vôn mét phải càng nhỏ
càng tốt. Điều này nghĩa là trở kháng tương đương của Vôn
mét (ZV) phải lớn hơn rất nhiều trở kháng tương đương của
đoạn mạch cần đo điện áp.
Đo điện áp DC
– Điện áp đo được chuyển

thành dòng điện đo đi qua
cơ cấu chỉ thị. Nếu cơ cấu
chỉ thị có Imax và điện trở
nối tiếp thì:

Mở rộng thang đo

Ví dụ

Đo điện áp AC
Cơ cấu đo từ điện chỉ làm việc với điện áp
một chiều, do đố khi đo điện áp xoay chiều AC
phải biến đổi điện áp AC thành điện áp DC đặt
vào CCĐ theo các cách khác nhau như:
Dùng phương pháp chỉnh lưu bằng Diode
Dùng phương pháp biến đổi nhiệt điện.

Dùng phương pháp chỉnh lưu bằng Diode

Đo điện áp bằng phương pháp biến trở

•Tại ví trí vạch chuẩn của con chạy C, điện kế G chỉ số “0” :
B2 = VBC = RBC.I.
• Nếu điện kế G chỉ khác “0” thì dòng I định trước đã
thay đổi → điều chỉnh R1 để sao “G” chỉ “0”
• Sau đó khóa K được chuyển sang vị trí 1 → điện áp Vx
cần đo được so sánh với điện áp VBC.
• Tiếp tục điều chỉnh con chạy C cho đến khi “G” chỉ “0”,
ta có:
V’BC = R’BC. I
• Tại vị trí RBC: V’BC = R’BC. I = Vx

Mạch đo thực tế


C 3

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

C 3

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

TRƯỜNG ĐẠI HỌC QUY NHƠN

KHOA KỸ THUẬT & CÔNG NGHỆ

Giảng viên: Th.S LÊ NAM DƯƠNG

22 March 2018 Giảng viên: ThS. LÊ NAM DƯƠNG Trang 2

22 March 2018 Giảng viên: ThS. LÊ NAM DƯƠNG Trang 3

22 March 2018 Giảng viên: ThS. LÊ NAM DƯƠNG Trang 4

22 March 2018 Giảng viên: ThS. LÊ NAM DƯƠNG Trang 5

Sơ đồ mạch đo dòng 1 thang đo

22 March 2018 Giảng viên: ThS. LÊ NAM DƯƠNG Trang 7

22 March 2018 Giảng viên: ThS. LÊ NAM DƯƠNG Trang 9

22 March 2018 Giảng viên: ThS. LÊ NAM DƯƠNG Trang 10

22 March 2018 Giảng viên: ThS. LÊ NAM DƯƠNG Trang 11

Các đồng hồ đo vạn năng thường mắc các

22 March 2018 Giảng viên: ThS. LÊ NAM DƯƠNG Trang 13

Ví dụ: F = 300 Ampe vòng cho ba tầm đo: I1 = 1A

22 March 2018 Giảng viên: ThS. LÊ NAM DƯƠNG Trang 16

22 March 2018 Giảng viên: ThS. LÊ NAM DƯƠNG Trang 17

22 March 2018 Giảng viên: ThS. LÊ NAM DƯƠNG Trang 18

22 March 2018 Giảng viên: ThS. LÊ NAM DƯƠNG Trang 19

22 March 2018 Giảng viên: ThS. LÊ NAM DƯƠNG Trang 20

22 March 2018 Giảng viên: ThS. LÊ NAM DƯƠNG Trang 21

22 March 2018 Giảng viên: ThS. LÊ NAM DƯƠNG Trang 22

1. Một ampe-kế dùng cơ cấu đo từ điện có điện trở cơ

22 March 2018 Giảng viên: ThS. LÊ NAM DƯƠNG Trang 25

22 March 2018 Giảng viên: ThS. LÊ NAM DƯƠNG Trang 26

22 March 2018 Giảng viên: ThS. LÊ NAM DƯƠNG Trang 27

22 March 2018 Giảng viên: ThS. LÊ NAM DƯƠNG Trang 28

22 March 2018 Giảng viên: ThS. LÊ NAM DƯƠNG Trang 29

22 March 2018 Giảng viên: ThS. LÊ NAM DƯƠNG Trang 30

Dụng cụ đo dòng điện được gọi là Vôn mét (Vôn kế),

– Điện áp đo được chuyển

22 March 2018 Giảng viên: ThS. LÊ NAM DƯƠNG Trang 32

22 March 2018 Giảng viên: ThS. LÊ NAM DƯƠNG Trang 33

22 March 2018 Giảng viên: ThS. LÊ NAM DƯƠNG Trang 34

22 March 2018 Giảng viên: ThS. LÊ NAM DƯƠNG Trang 36

22 March 2018 Giảng viên: ThS. LÊ NAM DƯƠNG Trang 37

22 March 2018 Giảng viên: ThS. LÊ NAM DƯƠNG Trang 38

22 March 2018 Giảng viên: ThS. LÊ NAM DƯƠNG Trang 40

22 March 2018 Giảng viên: ThS. LÊ NAM DƯƠNG Trang 41

You might also like