14 აპრილი -

დედაენის დღე
51-ე სკოლის IX კლასის მოსწავლე:
ელენე ცაგურია
მასწავლებელი: ნონა მირიანაშვილი
 რა მოხდა 1978 წლის 14 აპრილს?
14 აპრილს საქართველოში "დედაენის დღე" აღინიშნება. 1978 წელს
ქართველმა საზოგადოებამ მტკიცე პროტესტი გამოთქვა საბჭოთა
ხელისუფლების გადაწყვეტილების წინააღმდეგ, რომლის
თანახმადაც ქართული ენა სახელმწიფო ენის სტატუსს კარგავდა.
დისიდენტებმა, სტუდენტებმა, ქართული კულტურისა და
ხელოვნების მოღვაწეებმა, საქართველოს მოსახლეობასთან ერთად,
მასობრივი საპროტესტო შეკრებები და გამოსვლები დიწყეს,
რომლის კულმინაციაც 14 აპრილს, თბილისის უნივერსიტეტის
ეზოდან რუსთაველის გამზირზე, ყოფილი უზენაესი საბჭოს
(ამჟამად პარლამენტის) შენობამდე მოწყობილი მსვლელობა და
მრავალათასიანი მიტინგი გახდა. ანალოგიური ვითარება იყო
საქართველოს სხვადასხვა ქალაქებსა და რაიონებში. დაძაბული
ვითარების გამო, ოფიციალური მოსკოვი იძულებული გახდა,
დაეთმო და კონსტიტუციაში ცვლილება აღარ შევიდა, ხოლო 14
აპრილი "დედაენის დღედ" გამოცხადდა.
 აკაკი ბაქრაძე
14 აპრილის შემზადებაში, როგორც ვახტანგ
ძაბირაძეც ამბობს, მნიშვნელოვანი როლი ითამაშა
ცნობილმა საზოგადო მოღვაწემ აკაკი ბაქრაძემ,
რომელსაც უაღრესად დიდი გავლენა ჰქონდა
მაშინდელ საზოგადოებაში და რომელსაც უსმენდნენ.
აკაკი ბაქრაძის შვილი, ისტორიკოსი ლაშა ბაქრაძე
ამბობს, რომ „14 აპრილი“ იყო საბჭოთა კავშირში
პირველი მშვიდობიანი დემონსტრაცია, რომელსაც
გარკვეული დადებითი შედეგი მოჰყვა. „ეს იყო
უაღრესად მნიშვნელოვანი გარდატეხის წელი არა
მარტო საქართველოს, არამედ მთლიანად საბჭოთა
კავშირის ისტორიაში“, - ამბობს ლაშა ბაქრაძე.
ისტორიკოსები მიიჩნევენ, რომ გასული საუკუნის ოთხმოციან წლებში
ეროვნული მოძრაობის აღმავლობას პირველი ბიძგი სწორედაც რომ 1978 წლის 14
აპრილმა მისცა. ამ დღის მნიშვნელობას არ აკნინებენ მოქმედი პოლიტიკოსებიც,
მათ შორის პარლამენტის თავმჯდომარე დავით ბაქრაძე, რომლის თქმითაც, 1978
წელს ენის დაცვა, იმავდროულად, იყო ქართველთა მიერ საკუთარი
იდენტურობის დაცვა, იმ სახელმწიფოს დაცვა, რომელიც ჯერ კიდევ არ
არსებობდა და რომელიც შეიქმნა ქართული ენისა და დედაენის დახმარებით.
14 აპრილს დედაენის დღესთან დაკავშირებით ხელნაწერთა ეროვნულმა ცენტრმა
ერთი დღით „დედაენის“ პირველი გამოცემები და იაკობ გოგებაშვილის
ავტოგრაფები გამოფინა. ხელნაწერთა ეროვნულ ცენტრში მისულ სტუმრებს - მათ
შორის, განათლებისა და მეცნიერების მინისტრს - მეგზურობას ცენტრის
დირექტორის მოადგილე თამარ გეგია უწევდა, მინისტრმა ნიკა გვარამიამ კი ხაზი
გაუსვა გამოფენილი ექსპონატების, განსაკუთრებით კი დედაენის მნიშვნელობას.
მისი თქმით, „დედაენა“ ქართული საგანმანათლებლო ტრადიციების მთავარი
ფესვია.