Fakultet za Fizičku Kulturu i

Menadžment u sportu
Sport: PLIVANJE i VATERPOLO

PLIVANJE – osnove tehnike KRAUL

Doc dr Vladan Marković 1

 Tehnika ( tehnikos-veština,spretnost), skup pravila
kojih se treba pridržavati u obavljanju neke
delatnosti
Spec. Pokreta i uzajamni odnos propulzivnih pokreta
ruku i nogu definiše određenu tehniku plivanja
U okviru istih kretnih struktura postoje razlike koje
su najviše posledica antropološke različitosti plivača
tako da razlikujemo različite stilove plivanja u
okviru jedne tehnike
Tehnika plivanja, uz fiziološke sposobnosti i psihičke
kvalitete, predstavlja najveći faktor uticanja na
razvoj rezultata u plivanju
Tehnika se kroz istoriju stalno nalazi u progresu
2
 Tehnika sportskog plivanja

Svaka tehnika (kraul,ledjno prsno i delfin )

sastoji se od različitog angažovanja
lokomotornih regija( noge,ruke) koji deluje u
fazi propulzije(aktivni deo) i
retropulzije(relaksirajuća faza)

Glavni činioci kretanja su ruke,dok noge

održavaju ravnotežni položaj tela i pomažu u
propulziji, trup je veza sa rukama i nogama i
zajedno sa glavom i vratom pomažu u radu,
smanjenju čeonog otpora nogu i disanju
3
Osnovni cilj sportskog plivanja je racionalnost koja
se manifestuje u ekonomičnom, ravnomernom i
pravoliniskom savlađivanju deonice zadatom
tehnikom
Na uspešnu realizaciju tehnike utiču sledeće
sposobnosti i zakonitosti:
1. Morfološke
2. Motoričke
3. Funkcionalne
4. Psihičke
5. Hidrostatika i hidrodinamika
6. Biomehanika
4
 Zbog lakše analize određenih kinematičkih parametara (putanja, brzina i ubrzanje pojedinih
segmenata propulzivnih površina nogu i ruku) primenjuje se prostorni pravougaoni
koordinatni sistem koga čine tri ravni i u njima tri ose i to:
-Horizontalna ravan paralelna sa dnom bazena
-Frontalna ravan paralelna sa okretištem
bazena
-Sagitalna ravan paralelna sa zidom pored
koga plivač pliva
Svakoj ravni odgovara njoj normalna osa i to:
-Sagitalna osa ( registruju se naizmenični
pokreti nogama i rotacioni pokreti rukama
a- uzdužna osa -Horizontalna osa( registruje se krivoliniska S
b- vertikalna osa putanja šake kroz vodu
c- sagitalna(poprečna)osa - Frontalna osa( registruje se rotacija glave pri
B- vertikalna ravan disanju u kraulu i oscilacije ramena u plivanju
C- sagitalna ravan leđne i kraul tehnike
A-horizontalna ravan
rad ruku i nogu - zaveslaji

5
 KRAUL & SLOBODNI STIL & FREESTYLE

Razvoj kraulA

Kapus, V i sar., (2002):Plavanje, učenje, Fakultet za Šport, Univerza v Ljubljani, Slovenija.

- Australijski kraul – polinežanski domorodci (slično veslanju surfera),

- 1840 – Francusko-Ruska tehnika,
- vraćanje ruku po novi zaveslaj kroz vazduh – Bočno plivanje (početak stvaranja savremenog
kraul zaveslaja),

- Trudgeon – karlica se ispravlja u horizontalu; Američki kraul – 1925 OI Pariz.

6
 – KRAUL -

• najbrži stil plivanja

• energetski najefikasniji stil plivanja

Stil plivanja Brzina plivanja Potrošnja kiseonika HR

(m/s) (L*min-1) (N*min-1)
Kraul 1.0 1.83 125
Leđno 1.0 2.42 138
Delfin 1.0 2.85 150
Prsno 1.0 3.42 162

Costil, D.L. et al., (1992): Swimming, IOC, Blackwell Scientific Publication.

7
 50 Free – Popov, A..................21,64.......2,311 m/s
100 Free – Hogenband, P..... 47,84 (23.16/24.68).....2,090 m/s Male
200 Free – Thorpe, I.........1:44,06 (24.81/51.45/1:18.26) (24.81/25.64/26.81/25.80)....1,922 m/s

50 Free – Inge de Buijn..................24,13.....2,072 m/s

100 Free – Inge da Bruijn..... 53,77 (25.81/27.96).......1,860 m/s Female
200 Free – Almsick, Van F.........1:56,64.......1,715 m/s
400 Free – Evans Janet..............4:03,85 (59.99/1:02.15/1:01.26/1:00,45)......1,640 m/s

y = 3,1495x-0,0877 y = 2,6851x-0,0772
Svetski rekordi (Nov 2002)
R2 = 0,9437 R2 = 0,8993
2,4
2,3
Brzina plivanja (m/s)

2,2
2,1
2,0
Muškarci
1,9 Žene
1,8
1,7
1,6
Svetski rekordi - M + Ž % razlike % razlike

1,5 14,0

1,4 13,0 12,40

0 200 400 600 800 1000 1200 1400 1600 12,09
12,0
Distanca (m) 10,80
% razlike

11,0
11,51
10,0
8,87

Svetski rekordi za 50m bazene na dan 30.10.2002

9,0 8,07
8,0

7,0

6,0
0 100 200 300 400 500 600 700 800
8
900 1000 1100 1200 1300 1400 1500 1600
Distanca (m)
 Costil, D.L. et al., (1992): Swimming, IOC, Blackwell Scientific Publication.

odnos
vreme
-
brzina
Wirtz, W et al., (1996): A
method to analyze
kinematic parameters
during crawl sprint
swimming, Biomehanics
and Medicine in Swimming
VII, E & FN Spon, London,
UK, pp. 70-75.

- brzina kretanja šake je

dominantan faktor ukupne
brzine plivanja -

9
 Costil, D.L. et al., (1992): Swimming, IOC, Blackwell Scientific Publication.

odnos
vreme - sila propulzije
• vrhunski plivači imaju/razvijaju
manju propulzivnu (pokretačku,
pogonsku) silu u odnosu na nevrhunske
(elite freestylers used less propulsive
forces)
• vrhunski plivači tu propulzivnu silu
koriste većom efikasnošću u odnosu
na nevrhunske (elite freestylers
swimm at higher propelling
efficiencies)
• nevrhunski plivači razvijaju veću
propulzivnu (pokretačku, pogonsku)
silu u odnosu na vrhunske kao
kompenzacija lošije pozicije tela u
vodi (non-elite freestyle swimmers • kod vrhunskih plivača propulzivna efikasnost (propelling
may have needed more propulsive efficiency) se kreće od 46 – 77%
forces to compensate for poor body • mehanička efikasnost (odnos između energetske potrošnje
position) i mahaničkog rada) iznosi od 8 – 12 %
Cappaert, J. et al., (1996): Biomechanical highlights of world
champion and olympic swimmers, Biomehanics and Medicine in • toalna efikasnost plivanja (proizvod mehanničke i
Swimming VII, E & FN Spon, London, UK, pp. 76-80.
propulzivne efikasnosti) iznosi samp od 5 – 8 %
Toussaint, H et al., (1988): Propelling efficiency of front-crawl swimming, Journal of Applied 10
Physiology, 65(6):2506-2512.
 Pozicija tela u VODI
Važno – u sve TRI RAVNI
- Frontalna ravan – - Sagitalna ravan – - Transverzalna ravan –

Parfenov, V.A. (1981): Plavanie, Fizkuljtura i Sport, Moskva.

Maglisho, E. (1993): Swimming Even Faster, Mayfield

Publishing Company, California, USA.

dobra horizontalna pozicija t.j. poravnanje (good horizontal alignment)

• vrhunski plivači imaju hidrodinamičniju poziciju i simetričnu rotaciju tela u odnosu na nevrhunske
(elite freestylers had symmetrical body roll)
• i ramena (osa) i kukovi (osa) se rotiraju u istu stranu (Alex. Popov – shoulder roll=43.1o,
hip roll=40.9o)
• nevrhunski imaju sličnu rotaciju ramena (43.3o) ali suprotnu rotaciju kukova (- 33.2o)
11
Cappaert, J. et al., (1996): Biomechanical highlights of world champion and olympic swimmers, Biomehanics and Medicine in Swimming VII, E &
FN Spon, London, UK, pp. 76-80.
 Zaveslaj RUKAMA
trajektorij (put) kretanja šake u sve tri (UVEK-UVEK) ravni
Faze zaveslaja – Chatard, J-C, et al., (1990): Swimming skill and stroke
characteristics of front crawl swimmers, 11(2):156-161.

• priprema za zaveslaj
• početak zaveslaja
• propulzivna faza zaveslaja
• kraj zaveslaja
• ratropulzivni popkreta
(vraćanje ruke kroz vazduh)

• pozicija lakta
• pozicija šake

u svih 4 t.j. 5 faza

Wirtz, W et al., (1996): A
method to analyze kinematic
parameters during crawl sprint
swimming, Biomehanics and
Medicine in Swimming VII, E & 12
FN Spon, London, UK, pp. 70-75.
 Šaka

Parfenov, V.A. (1981): Plavanie, Fizkuljtura i Sport, Moskva.

• vrhunski plivači imaju plići položaj šake u vodi i dužu

propulzivnu fazu (insweep & outsweep) u odnosu na
nevrhunske
Cappaert, J. et al., (1996): Biomechanical highlights of world champion and
olympic swimmers, Biomehanics and Medicine in Swimming VII, E & FN Spon,
London, UK, pp. 76-80.

Maglisho, E. (1993): Swimming Even Faster, Mayfield polozaj i smer kretanja (akcija)
Publishing Company, California, USA.
definiše isto ali tela (reakcija) 13
 Lakat

• vrhunski plivači imaju višu poziciju lakta kod ulaska šake u

vodu i propulzivne faze zaveslaja u odnosu na nevrhunske
(elite freestylers were able to keep their elbows high during
the catch and the beginning of the insweep phase..)

Parfenov, V.A. (1981): Plavanie, Fizkuljtura i Sport, Moskva.

14
Cappaert, J. et al., (1996): Biomechanical highlights of world champion and olympic swimmers,
Biomehanics and Medicine in Swimming VII, E & FN Spon, London, UK, pp. 76-80.
 RAD NOGU

uticaj rada ruku na rezultat

• 70 – 85 %
uticaj rada nogu na rezultat
• 30 – 15 %
15
 Definisanje podela tehnike KRAUL u funkciji frekvencije zaveslaja

• šestoudarni pravi – za jedan ciklus zaveslaja rukama (1 x Lr + 1 x Dr) šest

ciklusa nogama gore-dole (3 x Ln + 3 x Dn)
- the stright six-beat kick -
• četvoroudarni pravi - za jedan ciklus zaveslaja rukama (1 x Lr + 1 x Dr) četiri
ciklusa nogama gore-dole (2 x Ln + 2 x Dn)
- the stright four-beat kick -
• dvoudarni pravi – za jedan ciklus zaveslaja rukama (1 x Lr + 1 x Dr) dva
ciklusa nogama gore-dole (1 x Ln + 1 x Dn)
- the stright two-beat kick -
• dvoudarni ukršteni - za jedan ciklus zaveslaja rukama (1 x Lr + 1 x Dr) dva
ciklusa nogama ukršteno (1 x Ln + 1 x Dn)
- the two-beat crossover kick -
• četvoroudarni ukršteni - za jedan ciklus zaveslaja rukama (1 x Lr + 1 x Dr) četiri
ciklus nogama ukršteno (1 x Ln + 1 x Dn)
- the four-beat crossover kick - 16
Maglisho, E. (1993): Swimming Even Faster, Mayfield Publishing Company, California, USA.
GreškE

• pozicija tela
• u odnosu na ravni
• rada ruku
• ulazak šake u vodu
• pozicija lakta
• promene kinematike i kinetike usled zamora
• rad nogu
• velika amplituda
• previše “na površini”
• naglašena fleksija u zglobu kolena
• rasparenost u tempu

17
Razlike Ito, S., Okuno, K. (2002): A fluid dynamical
consideration for armstroke in swimming, World
Symposium of Biomechanics and Medicine in
Swimming IX, Saint-Etiene, France, Book of

1. u odnosu na distancu
Abstratcs, pp. 92.

• dugoprugaši - sprinteri

2. u odnosu na pol
MalE FemalE
FreeStyle 100m = SR 53.1 (cyc*min-1) FreeStyle 100m = SR 54.7 (cyc*min-1)

200m = SR 46.6 (cyc*min-1) 200m = SR 51.0 (cyc*min-1)

400m = SR 43.6 (cyc*min-1)

Craig, A., Skehan, P., Pawelczyuk, J., Boomer, W.
(1985): Velocity, stroke rate, and distance per stroke
400m = SR 51.6 (cyc*min-1)
during elite swimming competition, Medicine & Science
1500m = SR 42.3 (cyc*min-1) in Sports & Exercise, 17(6):625-634. 1500m = SR 51.4 (cyc*min-1)

u odnosu na muškarce žene imaju:

• dublji zaveslaj
• uži (skučeniji) zaveslaj
• manju propulzivnu silu
• manju silusnagu vuče na suvom (ali samo u
apsolutnim merama)
• energetski i tehnički efikasnije plivaju
Pendergast, D.R. et al. (1977): Quantitative analysis of the front crawl in men and women, 18
Journal of Applied Physiology, 43(3):475-479.
Razlike Uzrast 25m 25m/s Br. Zav. SI
20,1 12,22 2,048 25,8 1,987
3. u odnosu na uzrast 18,5 12,18 2,056 26,5 1,950
• vaterpolisti 16,2 12,72 1,969 27,5 1,802
11,0 18,78 1,331 38,8 0,857

4. u odnosu na takmičarski nivo Sintetizovani

rezultati modela
• vaterpolisti
2 2
Model Model
y = -0,0119x + 0,4468x - 2,1494 y = -0,0081x + 0,355x - 1,9878
2 2 YU I liga
R =1 R = 0,9453
%
2,2
god. 25 GD 25 GD razlike
2 11 18,86 26,68 41,45
25m glava u vodi
Brzina plivanja (m/s)

1,8 12 16,68 22,61 35,52

13 15,17 19,87 30,96
1,6
14 14,10 17,93 27,16
1,4 15 13,33 16,50 23,79
1,2
16 12,80 15,45 20,66
YU TEAM 17 12,46 14,65 17,63
1
Niš "Classic" 18 12,27 14,06 14,60
0,8 19 12,23 13,64 11,50
9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21
20 12,34 13,35 8,25
Uzrast (godine)

Dopsaj, M. (2002): Procena usvojenosti specifične tehnike klaul plivanja kod vaterpolista različitog uzrasta, Seminar za vaterpolo trenere, 19
Novi Sad, 27.10.2002, VSV-Novi Sad.
Razlike
5. u odnosu na sport
• triatlonci
• vaterpolisti

50m - efikasnost zaveslaja

plivači (3) + triatlonci (12) + vaterpolisti (5)
2,40
2,20 r = 0.965
Indeks Zaveslaja

2,00 2
R = 0.9312
1,80
1,60
1,40
1,20
1,00
0,80
0,60
1,10 1,20 1,30 1,40 1,50 1,60 1,70 1,80 1,90 2,00
Brzina Plivanja (m/s)

Dopsaj, M. (2001): Testiranje i praćenje razvoja plivačkih sposobnosti vaterpolista u početnoj fazi obuke (mlađe kategorije), Jugoslovenska škola vaterpola
“Trifun-Miro Ćirković” – Zbornik predavanja, Beograd, 14-16.12.2001, VSJ, str.71-83.

20
 Mišići koji učestvuju u izvođenju
kraul tehnike(%)
m. pectorlis maior 100
m. biceps brashi 100
m. triceps brachi 100
m. pectoralis minor 100
m. deltoideus partio spinata 100
m. latissimus dorsi 97
m. deltoideus partio claviculares 62
m. triceps sure 68
m. rectus abdominis 50
m. qauadratus femoris 52
m. biceps femoris 51
m.gluteus maximus 44
m. gastrocnemius 53
m. tensor fasciae latae 51

21
 LiteraturA
Kapus, V i sar., (2002):Plavanje, učenje, Fakultet za Šport, Univerza v Ljubljani, Slovenija.

Cappaert, J. et al., (1996): Biomechanical highlights of world champion and olympic swimmers, Biomehanics and Medicine in
Swimming VII, E & FN Spon, London, UK, pp. 76-80.

Costil, D.L. et al., (1992): Swimming, IOC, Blackwell Scientific Publication.

Chatard, J-C, et al., (1990): Swimming skill and stroke characteristics of front crawl swimmers, 11(2):156-161.

Parfenov, V.A. (1981): Plavanie, Fizkuljtura i Sport, Moskva.

Ito, S., Okuno, K. (2002): A fluid dynamical consideration for armstroke in swimming, World Symposium of Biomechanics
and Medicine in Swimming IX, Saint-Etiene, France, Book of Abstratcs, pp. 92.

Toussaint, H et al., (1988): Propelling efficiency of front-crawl swimming, Journal of Applied Physiology, 65(6):2506-2512.

Maglisho, E. (1993): Swimming Even Faster, Mayfield Publishing Company, California, USA.

Zahorjević, A. (1991): Osnovi biomehanike plivanja, FFK, Novi Sad.

Craig, A., Skehan, P., Pawelczyuk, J., Boomer, W. (1985): Velocity, stroke rate, and distance per stroke during elite
swimming competition, Medicine & Science in Sports & Exercise, 17(6):625-634.

Dopsaj, M. (2001): Testiranje i praćenje razvoja plivačkih sposobnosti vaterpolista u početnoj fazi obuke (mlađe
kategorije), Jugoslovenska škola vaterpola “Trifun-Miro Ćirković” – Zbornik predavanja, Beograd, 14-16.12.2001, VSJ,
str.71-83.

Dopsaj, M. (2002): Procena usvojenosti specifične tehnike klaul plivanja kod vaterpolista različitog uzrasta,
Seminar za vaterpolo trenere, Novi Sad, 27.10.2002, VSV-Novi Sad.

Wirtz, W et al., (1996): A method to analyze kinematic parameters during crawl sprint swimming,
Biomehanics and Medicine in Swimming, E & FN Spon, London, UK, pp.70-75.
22