Tregjet financiare Ndërkombëtare

© McGraw Hill Companies, Inc.,2000

 Ne kete teme:
 Tregjet financiare nderkombnetare kuptimi
 Qendrat dhe struktura e tregut financiar global
 Subjektet e tregjeve nd. Pse duhen blere dhe shitur monedhat?
 Funksionet e tregjeve valutore
 Te hysh nen treg per te ulur rriskun
 SPOT – Forward, Option – Future, Swap Currency
 Faktoret e kurseve te kembimit kerkese oferta, inflacioni,
perqindja e interesit
 Eurotregjet
 Bankingu – biznes i globalizuar

© McGraw Hill Companies, Inc.,2000

 Tregjet financiare
nderkombnetare

Tregjet financiare - Jo vendosje

fikse por nje sistem institucionesh,
procedurash, rrjet linjash,
telefonike, kompjuterike, kabllore
qe lidhin subjektet ne treg.

© McGraw Hill Companies, Inc.,2000

 Qendrat më të mëdha të tregjeve
financiare ndërkombëtare
Amsterdam
Brussels Hamburg
London Dusseldorf
Frankfurt
Toronto Zurich
Paris
Basel Rome
San Chicago Madrid Vienna
Francisco New Tokyo
York Hong Kong

Mexico
Bombay
City
Singapore
Sydney
Rio de Janiero
Melbourne
São Paulo

Note: Size of dots (squares) indicates cities’ relative importance

© McGraw Hill Companies, Inc.,2000
9-10
 Struktura e tregut global financiar
(Londër, Nju Jork, Tokio)
Londër
31%
Të tjerë
38%

Nju Jork
Tokio
19%
12%

© McGraw Hill Companies, Inc., 2000 9-11

 Subjektet e tregjeve nderkombetare

Korporatat
Qeverite
Bankat
Firmat e vogla dhe
Individet

© McGraw Hill Companies, Inc.,2000

 Pse duhen këmbyer (shitur/blere)
monedhat kombëtare?
Pagesat mund te kërkohen në monedha të
huaja.
Blerjet mund te kerkohet të paguhen në
monedhën e furnitorit apo te nje vendi te trete.
Kompania mund të dëshirojë të investojë në një
vend tjetër.
“Spekullimi” me monedhat.

© McGraw Hill Companies, Inc., 2000 9-2

 Te ardhurat qe duhen konvertuar
Turistet – kerkese e kufizuar
Kompani, biznese, investime
nderkombetare
Arketimet nga eksporti
Arketimi i investimeve
Licensimet
Duhen konvertuar ne monedhen e vendit meme

© McGraw Hill Companies, Inc.,2000

 Pagesa jashte

Pagesa e importeve
Investimet jashte
Spekullimi me monedhat – Xhorxh Soros
Tregtimi i monedhave me synim perfitimin apo
shmangjen e rrisqeve nga ndryshimi i kurseve
te kembuimit. Krijimi “artificial” i ndryshimeve
duke hyre ne treg thjeshte per efekt perfitimi
(Sorros)

© McGraw Hill Companies, Inc.,2000

 Funksionet e Tregjeve Valutore

Dy funksione:
Konverton monedhat
Te ofroje nje fare sigurie kundrejte
riskut te kurseve te kembimit

© McGraw Hill Companies, Inc., 2000 9-6

 Risku i monedhave

Në çdo transaksion ndërkombëtar ka një

risk të monedhës nga data e kontraktimit
deri ne datën e kryerjes së pagesës.
Kurset e këmbimit të monedhave
ndryshojnë vazhdimisht.

© McGraw Hill Companies, Inc., 2000 9-7

 Ekspozimi ndaj kurseve te
kembimit
Ekonomik Objektivi, të parashikohet dhe
ndikohet efekti i ndryshimeve të papritura të
kurseve të këmbimit në fluksin e ardhshen
të cash-it të firmës.

I transaksionit
Ndodh kur pagesat bëhen ose
merren në një monedhë të huaj.

I kthimit (translationit)
Vjen si rezultat i konsolidimit të
burimeve dhe mjeteve të shprehuara në monedha
të ndryshme të huaja, në monedhën raportuese.

© McGraw Hill Companies, Inc., 2000

9-4
 Si ulet risku?
Kurset Spot /“ne çast” të këmbimit. Kur të dy palët në
transaksion merren vesh të këmbejnë monedhat dhe
kryejnë transaksionin menjëherë.
Kurset Forward/”në avancë” të këmbimit: ku palët
merren vesh të këmbejnë monedhat e egzekutojnë
pagesën me kurse të parapërcaktuara ne një datë të
caktuar në të ardhmen (KONTRATE!!!)
Marrveshjet Option, Future (opcionale!!!)
Currency swap: blerje/shitje simultane të një sasie të caktuar
monedhash ne dy data të ndryshme me vlera të ndryshme.

© McGraw Hill Companies, Inc., 2000 9-8

 Tregjet spot dhe forward
 Tregjet spot dhe forward

 Kuotat e drejtperdrejta dhe te terthorta

 Kuotat e kryqezuara Cross rate (produkt i kuotes se

drejtperdrejte te nje monedhe kundrejt dollarit me kuoten e
terthorte te nje monedhe tjeter kundrejt dollarit)

Kursi i kryqezuar pound / euro = £/$ * $/€, pra £/€

 Zhvleresimi dhe vleresimi i monedhave (Diskount ose premium)

Vl/zhvl = F-S/S*M

© McGraw Hill Companies, Inc.,2000

 Kurset Spot dhe forward

Vendi Ekuivalenti i USA $ Monedha për një USA $

Martë Hënë Martë Hënë

1. Britani (pound-spot) 1.6180 1.6190 0.6180 0.6177

30 ditë FW 1.6131 1.6145 0.6169 0.6194
90 ditë FW 1.6052 1.6063 0.6230 0.6225
180 ditë FW 1.5957 1.5970 0.6267 0.6262

2. Zvicra (Frang Zvic.-spot) 0.6605 0.6588 1.5140 1.5180

30 ditë FW 0.6626 0.6606 1.5092 1.5138
90 ditë FW 0.6655 0.6637 1.5026 1.5067
180 ditë FW 0.6686 0.6686 1.4912 1.4950

© McGraw Hill Companies, Inc.,2000

 Tregjet option dhe future

Tregjet Option (jo kontraktuale)

Japan Air lines JAL case

Tregjet future

© McGraw Hill Companies, Inc.,2000

© McGraw Hill Companies, Inc.,2000
9-1
 Perkufizimi i Currency Swap apo i
marrveshjes Swap
 Kembim i monedhave midis dy vendeve me kursin zyrtar
te kembimit, qe kryhet per tu siguruar burime te gatshme
valutore ne rast nevoje. Marrveshja eshte ne baza
“standby” dhe qe mund te ekzekutohet vetem ne se nje
vend ka nevoje per monedhen e vendit tjeter per te mbajtur
valuten e tyre brenda kufijve te caktuar ne raste krizash

 Shembull. Franca ne ’68 gjate demonstratave te studenteve

marrveshje swap me SHBA-te dhe Gjermanine Perendimore
duke siguruar dollare dhe marka gjermane per te neutralizuar
daljen e frangave franceze ne kembim te valutave te tjera.
Marrveshje te tilla ka edhe midis SHBA-ve dhe te tjereve ne
G.10

© McGraw Hill Companies, Inc.,2000

 Faktoret e kurseve te kembimit
Te njejtet Faktore qe ndikojne çmimet!

Kerkese – oferta

Inflacioni

Perqindja e interesit
© McGraw Hill Companies, Inc.,2000
 Teoritë Ekonomike

Kërkesë oferta
Ligji One Price dhe Pariteti i fuqisë
blerëse.
Përqindja e interesit
Psikologjia e investitorit.

© McGraw Hill Companies, Inc., 2000 9-14

 Ligji “One Price”
Në tregjet konkuruese pavaresisht nga kostoja
e transportit dhe barrierat tarifore tregtare,
produkte të njëjtë që shiten në vende të
ndryshme duhet të shiten me të njejtin çmim,
kur ky i fundit është shprehur në të njëjtën
monedhë.
Shembull: Kur kursi USD/Euro është 1/0.8, një
xhaketë e blerë 100 USD në SHBA duhet të kushtoje
80 Euro ne vendet e BE (100*0.8)

© McGraw Hill Companies, Inc.,2000

9-15
 Pariteti i Fuqisë Blerëse PFB/PPP
Duke krahasuar çmimet e produkteve të
njëjtë në vende të ndryshme mund të për
caktohet kursi “real” ose PFB- në se
tregjet janë eficientë.
Në tregjet relativisht eficientë (me pengesë të
vogla per tregtinë dhe investimet) “kanistra e të
mirave” do të kushtojë pothuajse njëlloj në
secilin vend.

© McGraw Hill Companies, Inc.,2000

9-16
 Parashikimi i kurseve të këmbimit
Tregjet eficiente: kur çmimet reflektojnë të gjithë
informacionin publik të disponueshëm.
Kurset Forward të këmbimit reflektojnë parashikimet e
përbashkëta të pjesëmmarrësve të kurseve spot në një kohë të
caktuar në të ardmen.
Tregjet jo eficientë: Kur çmimet nuk reflektojnë
të gjithë informacionin publik të disponueshëm.
Kurset Forward nuk janë parashikimi më i mirë i kurseve
spot në të ardhmen.
Perdorimi i analizave teknike dhe fondamentale të
parashikimit të kurseve të këmbimit.

© McGraw Hill Companies, Inc., 1999 9-21

 Faktorët që ndikojnë vlerën e monedhave
Faktorë ekonomikë
1. Bilanci i pagesave
2. Përqindja e interesit
3. Inflacioni
4. Politika monetare apo fiskale
5. Konkurenca Ndërkombëtare
6. Rezervat monetare
7. Kontrolli dhe nxitesit shteterorë
8. Rëndësia e monedhës në tregun global
Faktorë Politikë
9. Filozofia e Partive politike dhe e liderve të tyre
10. Koha deri në zgjedhjet e rradhes apo ndryshimin e
lidershipit politik
Faktorët e parashikimeve për të ardhmen.
11. Pritjet/expectations
12. Çmimet në tyregun Forward të këmbimit
© 9-22
 Konvertueshmëria e monedhës
Konvertim i lirë.
Jo e konvertueshme
Ruajtja e rezervave të valutave të huaja.
• Shërbimi i borxheve të huaja.
• Blerje e importeve.
Vendime Politike.
Mjaft vende kanë kufizime të caktuara
Countertrade/Tregtia me kompensim.

© McGraw Hill Companies, Inc., 1999 9-23

 Euromonedha
Nuk eshte Euro-ja!
Eshte cdo monedhe e depozituar jashte vendit
te vet te origjines.
Ne vitet ‘50. Eurolindoret frikesoheshin qe
SHBA-te mund te konfiksonin depozitat per
te rimbursuar humbjet e biznesit si rezultat
shtetezimeve komuniste te Europes Lindore.
© McGraw Hill Companies, Inc.,2000
11-12
Norma e interesit ne tregjet vendase
dhe eurotregjet
Perqindja e interesit

Normat e huadhenies
vendase Normat e
huadhenies
ne eurotregjet
Normat vendase
Normat e
te depozitave
depozitave
ne eurotregjet

0%

© McGraw Hill Companies, Inc.,2000

11-15
 TREGJET EUROMONATARE
Rreth 70% e transaksioneve mendohet qe
kryhen midis vete bankave
Permasa e madhe fuqizon aftesine huadhenese
Depozituesit dhe huamarresit perfshijne:
Banka Qendrore
Institucionet financiare nderkombetare
Ndermarrjet industriale dhe tregtare
Individe private

© McGraw Hill Companies, Inc.,2000

11-14
 Tregjet euromonetare

Mangesi:
 Bankat ka te ngjare te falimentojne
Duke poseduar monedhe te huaj do te thote qe
merrni risk persiper, riskun e ndryshimit te kurseve
te kembimit.

© McGraw Hill Companies, Inc.,2000

11-14
 Tregjet Globale te aksioneve (te
zakonshme)

Vendet ku investitoret mund te

blejne/shesin aksione.
Zhvillohet ne mjaft bursa ne mbare
boten.

© McGraw Hill Companies, Inc.,2000

11-19
 Kush i perdor Eurotregjet?
Investitoret qe synojne diversifikimin e portofolit te tyre.
Kompanite qe synojne te
Emetojne aksione ne vend
Te perdorin aksionet dhe opsionet si nje forme e nxitjes se
punonjesve.
Te plotesoje kerkesat e pronareve vendas
Te siguroje financimin per blerjet e ardhshme
Te rrise visibilitetin e kompanise.

© McGraw Hill Companies, Inc.,2000

11-21
 Bankingu nderkombetar
Rritje Drastike si edhe:telekomunikimi, transporti
ajror rrugor, bankingu sherbimet financiare edhe
para 90 por tani ne nje tjeter filozofi dhe permasa
Shume transaksione, me shume monedha, ne nje
kohe me te shkurter
Struktura e bankingut nderkombetar – zyra
perfaqesimi, marrdhenie pjesemarrjeje, filiale
bankare

Fund
© McGraw Hill Companies, Inc.,2000