POHIMET THEMELORE DHE ATO TE NXJERRA TË GJEOMETRISË

• POHIMET THEMELORE ______AKSIOMAT(të sakta pa i vërtetuar)

• POHIMET TË NXJERRA _______ TEOREMAT (duhet vërtetuar)
• Aksiomat ndahen në pesë grupe
1. Aksiomat e incidencës (lidhjes)
2. Aksiomat e renditjes
3. Aksiomat e kongruencës
4. Aksiomat e paraleleve
5. Aksiomat e vazhdueshmërisë do të mësohen në klasët e larta.
• Aksiomat e incidencës__ shprehin raportin në mes të pikave drejtëzave dhe
rrafsheve.

• AKSIOMA 1.Çdo drejtëz përmban të paktën dy pika të ndryshme. Egzistojnë tri

pika jokolineare
C a
a B
B
A
A
 AKSIOMA 2. Çdo dy pika të ndryshme përcaktojnë një drejtëz të vetme.
AKSIOMA 3. Çdo tri pika të jokolineare përcaktojnë një rrafsh të vetëm.


C
B
A

Aksioma 4. Çdo rrafsh përmban të paktën tri pika. Ekzistojnë katër pika (jokomplanare)
që nuk takojnë të njejtit rrafsh.

C
B
A
 Aksioma 5. Çdo drejtëz e cila me një rrafsh ka dy pika të përbashkëta
përmbahet në atë rrafsh.

a
B
A

Aksioma 6. Nëse dy rrafshe të ndryshme kanë një pikë të përbashkët atëherë ato kanë
një drejtëz të përbashkët.

A
 Përkufizimi 1. Për dy drejtëza të ndryshme a dhe b themi se priten
nëse ato kanë një pikë të përbashkët

Përkufizimi 2.Nëse pikat e përbashkëta të dy rrafsheve i takojnë vetem një drejtëz

do të themi se rrafshet priten. Për dy rrafshe të cilat nuk kanë pika të përbashkëta
themi se ato janë paralele.
 Kongruenca e trekëndëshave

Le të jenë ∆ABC dhe ∆A1B1C1 trekëndësha që shtrihen në të njejtin rrafsh .

C C1

b a a1
b1

A B
c A1 c1 B1

Simbolikisht e shënojmë : ∆ABC  ∆ A1B1C1

Rregulla I (BBB)

Dy trëndësha janë kongruentë atëherë dhe vetëm atëherë nëse brinjët e njerit janë
kongruente me brinjët përkatëse të tjetrit D.mth.
Rregulla II (BKB)
Dy trekëndësha janë kongruentë atëherë dhe vetëm atëherë nëse dy
brinjët e njerit dhe këndi që formojnë ato,janë kongruente me dy brinjët
përkatëse dhe këndin që formojnë ato të trekëndëshit
= tjetër.Dmth.
Atëherë dhe vetëm atëherë kur b=b1 c=c1 dhe
C C1

b
b1

 
A B B1
c A1 c1

∆ABC ∆ A1B1C1
RREGULLA III (KBK)

• Dy trekëndësha janë kongruentë atëherë dhe vetëm atëherë nëse një brinjë
e njerit dhe dy këndet që shtrihen në atë brinjë të njerit trekëndësh janë
kongruente me me elementet përkatëse të tjetrit.Dmth. ∆ABC  ∆ A1B1C1

C1
C

A B A1 B1
 RREGULLA IV (BBK)

• Dy trekëndësha janë kongruentë atëherë dhe vetëm atëherë nëse dy brinjë të

njerit dhe këndi përballë njerës prej tyre i njerit trekëndësh janë kongruente me
elementet përkatëse të tjetrit,ndërsa këndet përballë dy brinëve tjera janë të të
njejtës klasë:të dy të ngushtë , të dy të drejtë dhe të dy të gjërë. Dmth.

• ∆ABC  ∆ A1B1C1

C C1

A B A1 B1
Për një trekëndësh , këndi i cili është i përbrijshëm me këndin e tij të
mbrendshëm quhet kënd i jashtëm i tij
Lartësi të trekëndëshit quajmë segmentin njeri skaj i të cilit është një kulm i
trekëndëshit, ndërsa skaji tjetër është këmbëza e normales e cila
kalon nëpër të njejtin kulm dhe është normale në brinjën përball atij kulmi.
Lartësitë e trekëndëshit janë tri dhe shënohen me ha,hb hc

hb

ha H
hc
A B

Lartësitë e trekëndëshit priten në një pikë H e cila quhet ortoqendër e

trekëndëshit
Segmenti skajet e të cilit janë një kulm i trekëndëshit dhe mesi i brinjës përballë atij
kulmi quhet medianë e trekëndëshit.
Një trekëndësh ka gjithsejt tri mediana të cilat shënohen ma mb mc

mc
B1
A1

ma
T mb

A C1 B

Medianet e trekëndëshit priten në një pikë që quhet qendra e rëndimit e trekëndëshit

Segmenti, skajet e të cilit janë meset e dy brinjëve të trekëndëshit quhet vijë e mesme e
trekëndëshit.
Shembill 1. Tregoni se ∆ABC dhe ∆A1B1C1 për të cilët vlen: b=b1 c=c1 mc=mc1 janë
Kongruentë mes veti.
 Pikëprerja e simetraleve te brinjeve

Rrethi i jashtashkruar