 Urinarni sistem čine bubrezi (ren),

mokraćovodi (ureter), mokraćna bešika

(vesica urinaria) i mokraćna cijev (urethra).
 Bubrezi su paran organ, koji je smješten s
obe strane kičme, u nivou posljednja dva
torakalna i prva dva lumbalna pršljena, a
nalaze se retroperitonealno izvan trbušne
duplje.
 Bubreg ima oblik pasulja. Na gornji pol
bubrega naslanja se nadbubrežna žlijezda.
 U udubljenju s unutrašnje strane, nazvanom
hilus bubrega, nalazi se mjesto ulaska
bubrežne arterije, izlazne vene i spleta
nerava.
 Na presjeku bubrega razlikuju se kora i srž
bubrega. U kori su pretežno smješteni
glomeruli, a u srži se nalaze kanalići (tubuli).
 Oko hilusa se nalaze šupljine bubrežnih
čašica, koje su međusobno spojene u jednu
veliku šupljinu bubrega nazvanu bubrežna
karlica (pelvis renalis).
 Od bubrežne karlice polazi izvodni mokraćni
kanal bubrega – mokraćovod (ureter).
 Lijevi I desni mokraćovodi ulivaju se u
mokraćnu bešiku, a odatle mokraća kroz
mokraćnu cijev izlazi napolje.
 Funkcije bubrega su mnogostruke.
 Osnovna funkcionalna jedinica bubrega je
nefron. Nefron je sastavljen od glomerula,
Bovmanove kapsule i bubrežnih kanalića
(tubula).
 Glomeruli su veoma sitna, okrugla tjelašca u
koja ulaze kapilarni sudovi (vas afferens) i
stvaraju unutar glomerula gustu kapilarnu
mrežu koja se završava odvodnim kapilarima
(vas efferens).
 Oko te glomerularne kapilarne mreže nalazi
se tanka opna (Bovmanova kapsula), koja se
na jednom kraju glomerula produžuje u
sistem bubrežnih kanalića.
 Kanalići u svom toku prave mnogobrojne
zavoje. Dijele se na proksimalni tubul,
Henlejevu petlju, distalni tubul i sabirne
kanaliće, koji se ulivaju u bubrežne čašice.
 Jedna trećina cjelokupne krvi koju srce izbaci
u aortu dolazi preko bubrežne arterije u
bubreg. Bubrežna arterija se grana u sitnije
grane i preko dovodnih kapilara dovodi krv u
glomerul. Ovdje se vrši filtracija kroz gusto
klupče glomerularnih kapilara i preko Bovma-
nove kapsule. Ovaj prvobitni filtrat naziva se
primarna mokraća.
 Najveći dio primarne mokraće ponovo se
reapsorbuje kroz zid bubrežnih tubula i
odlazi u krvne sudove, a jedan mali dio, sa
svim štetnim produktima odlazi napolje u
obliku definitivne mokraće.
 Smatra se da u oba bubrega ima dva miliona
glomerula i da se kroz njih za 24 časa filtruje
oko 150 litara primarne mokraće, a u obliku
definitivne mokraće izluči se svega 1,5l (1%).
 Glomerulska filtracija, tj. stvaranje primarne
mokraće na rođenju iznosi svega 20%
filtracije odraslih, jer je protok krvi kroz
bubrege u početku smanjen zbog otpora u
bubrežnim krvnih sudovima.Relativno brzo
taj otpor pada i bubreg djeteta prima veći dio
minutnog volumena, čime se i filtracija
povećava i ona krajem prve godine života
dostiže vrijednost kao u odraslih.
 Tubularna reapsorpcija i sekrecija u tubulima
nefrona uspostavlja ravnotežu sa glomerula-
rnom filtracijom. Kroz ovaj proces reapsorpcije
vraća se najveći dio vode i elektrolita u krv (Na,
Cl, K, bikarbonati, sulfati, fosfati, glikoza, ami-
nokiseline), a izlučuju u obliku i sastavu defini-
tivne mokraće sve ono što organizmu nije potre-
bno (urea, kreatinin, jon vodonika i dr.). Pomoću
funkcije filtracije i reapsorpcije bubrezi održavaju
stalnost volumena tjelesne tečnosti, stalnost
osmotskog pritiska i stalnost acidobazne
ravnoteže.
 Sposobnošću koncentracije (zgušnjavanja) i
dilucije (razređivanja) mokraće bubrezi čuvaju
stalnu koncentraciju tjelesnih tečnosti
(osmolalnost), uprkos uticaja iz spoljne
sredine i promjenljivom unosu soli i vode.
 Podrazumijeva se skup bolesti bubrega sa
dominantnim procesom u glomerulima u
odnosu na druge dijelove bubrega.
 Glomerulonefritis može biti primarni, kada je
obolio samo i prvenstveno bubreg, a
glomeruli su jedino i pretežno zahvaćeno
tkivo, i sekundarni glomerulonefritis kada je
taj proces samo dio neke osnovne bolesti
(sistemske, naslijedne).
 Uzročnici mogu biti:
 - bakterije: beta-hemolitički streptokok iz
grupe A, Staphylococcus aureus, Pneumo-
cocus, Klebsiella, Enterococcus, Salmonella i
dr.,- paraziti: uzročnici malarije, toksopla-
zmoze, ehinokokus i dr.,
 - gljivice: Candida albicans,
 - virusi: virus Hepatitisa B, morbili, Epstein-
Barr virus, CMV.
 Patogeneza: preko 90% ove nefropatije je
genetski uslovljeno.
 Klinička slika: pojava krvi u mokraći (hematu-
rija), bjelančevina u mokraći (proteinurija),
edema, oligurije, hipertenzije, hipoproteinemije i
dr.
 NEFRITIČNI SINDROM: akutni poststreptokokni
glomerulonefritis, glomerulonefritis u toku
infektivnih bolesti, Henoch-Schonleinov
glomeruloneitis, nefritis u toku sistemskog
eritemskog lupusa, hereditarni nefritis i dr.
 NEFROTSKI SINDROM: može se javiti kao
primarno oboljenje (idiopatski nefrotski
sindrom 90%) ili kao dio kliničke slike skoro
svih glomerulopatija (u toku sistemskih
bolesti, Henoch-Schonlein purpure, u toku
hroničnih infekcija, nekih malignih bolesti,
dijabetesa, amiloidoze i dr.
 Etiologija: imunološki uslovljeno oboljenje
bubrega u djece. Obično se javlja između 3 i
8 godine.Muška djeca obolijevaju češće od
ženske (2:1). Ovom oboljenju najčešće
prethodi tonzilofaringitis, koji izaziva beta-
hemolitički streptokok iz grupe A.
 Patogeneza bolesti je nerazjašnjena.Sigurno
je da ovo oboljenje nije posljedica direktnih
dejstava patogenih mikroorganizama pošto
se oni ne mogu naći u bubrezima.
 Simptomatologija: prvi znak oboljenja javlja
se poslije latentnog perioda, tj. 7 do 28dana
poslije streptokokne infekcije.
 Mokraća može biti krvava (hematurija) prvih
nekoliko dana, odnosno zagasiti kafene boje
(makroskopska hematurija). Obično postoji
jače ili slabije izražena oligurija. Edemi nisu
obavezan simptom. Prvih dana temperatura je
do 39˚C. Hipertenzija postoji u oko 60%
bolesnika.
 Tok bolesti i prognoza: poboljšanje se po-
stiže kada iščeznu simptomi (7-10 dana od
početka bolesti). Makroskopska hematurija
nestaje u toku prve sedmice bolesti. Krvni
pritisak postaje normalan poslije 7 dana, a
urea i ostali lab.nalazi normalizuju se u
drugoj sedmici. Posljednja iščezava
albuminurija.
 Ova bolest prosječno traje 4 mjeseca.
 Liječenje: mirovanje, dijeta i sprovođenje
antiinfektivne i simptomatske terapije
 U pogledu ishrane, poslije smirivanja vidljivih
znakova bolesti, uvode se bjelančevine u
ishranu.Na početku bolesti treba dati voćnu
dijetu. So se ne daje na početku bolesti,
naročito ako postoje edemi.
 Tečnost treba ograničiti ako diureza nije
normalna.
 Antiinfektivna terapija: PENICILIN.
 Hronični nefritis je rijetko oboljenje u djece.
 Ovo je oboljenje češće kod djece iz sredine
gdje su soc.ekonomski i kulturni uslovi života
na niskom nivou. Anemična i slabo uhranjena
djece obolijevaju češće od ove bolesti.
 Simptomi: ponavljanje akutnih znakova u pe-
riodu od nekoliko mjeseci ili godina. Obično
ovim akutnim egzacerbacijama prethode
akutne infekcije gornjih disajnih puteva,
izazvane beta hemolitičkim streptokokom.
 U terminalnoj fazi nastaje uremija.Poslije
nejasnog početka javljaju se edemi, hema-
turija i albuminurija. Mokraća ima sve nižu
specifičnu težinu. U kasnijoj fazi urea je
povišena. Hipertenzija postoji od početka
bolesti. Pothranjenost se pojačava u fazi
edema. U krajnjoj fazi bolesnik je bez apetita,
malaksao je, žali se na glavobolju i bolove u
mišićima, a može da ima i napade konvulzija.
 Prognoza je loša.
 Liječenje se sprovodi higijensko-dijetetskim
režimom života i sprečavanjem akutnih
pogoršanja liječenjem infekcija antibioticima.
 Posljednja mjera je hemodijaliza, a poslije
transplantacija bubrega.
 Obuhvata grupu oboljenja različite etiologije.
 NS se odlikuje povećanom propustljivošću
glomerulske membrane, masivnom prote-
inurijom, hipoproteinemijom, hiperlipidemi-
jom i edemima.
 Učestalost NS je 2-5 slučajeva na 100000
djece.
 Najčešće se javlja u djece od 2 do 5 godina.
 Dva puta češće se javlja kod muške djece.
 Etiologija: pretpostavlja se da se radi o imu-
nološkom oštećenju glomerulske membrane.
 Sekundarni NS se javlja u toku poznatih obo-
ljenja kao njihov sastavni dio, ili se razvija
pod uticajem brojnih, poznatih etioloških
činilaca. Javlja se u toku raznih sistemskih
oboljenja, i to u amiloidozi, SLE, RA, HS
purpuri, limfogranulomatozi i dijabetesu.
 Javlja se:
 - kod poremećaja cirkulacije, kao npr.tromoze
renalnih vena, naročito u doba novorođenčeta;
 - kod intoksikacija lijekovima, teškim metalima,
otrovima pčele i zmija i raznim alergenima;
 - kod infekcija, kao npr. sifilisa, malarije,
stafilokoka;
 - poslije vakcinacija;
 - utoku akutnog i hroničnog glomerulonefritisa i
 - NS može da bude kongenitalan i familijaran.
 KLINIČKA SLIKA
 Najčešći i najvažniji simptom nefrotskog
sindroma je edem koji počinje na licu i širi se,
občno postepeno na čitavo tijelo. Osim toga
javljaju se anoreksija, muka, povraćanje, bo-
lovi u abdomenu i prolivi.
 Najvažniji simptom jeste povećano izlučivanje
proteina u mokraći koje se kreće od 2 do
20g/24 h i predstavlja najvažniji dijagnostički
znak.
 Hipoproteinemija i hipoalbuminemija pre-
dstavljaju glavne biološke simptome u krvi.
Povećane su vrijednosti lipida i holesterola.
 Sedimentacija eritrocita je veoma ubrzana.
 Prognoza: posljednjig godina se značajno
poboljšala zahvaljujući primjeni antibiotika,
kortikosteroida i diuretika, koji su značajno
smanjili smrtnost i produžili život bolesnika.
 Liječenje se sastoji u primjeni simptomatske
terapije, kortikoseroida i citostatika i u zaštiti
od infekcija.
 Razvojne anomalije urinarnog trakta čine oko
40% svih anomalija.
 Anomalije bubrega: najčešće su dupli bubre-
zi, agenezija (nedostaje bubreg), hipoplazija,
displazija i policističan bubreg. Promjene
položaja bubrega javljaju se kao ektopičan
bubreg, a to je kada se bubreg nalazi van
uobičajenog položaja, mobilan bubreg kada
je pomičnost bubrega veća od 2 do 5cm u
sagitalnoj ravni.
 Anomalije urinarnih puteva obično su opstru-
ktivne prirode, česta su i prognostički veoma
teška oboljenja zbog mokarćne staze i infe-
kcije, što dovodi do hroničnog pijelonefritisa i
hronične bubrežne insuficijencije.
 Prepreka iznad mokraćne bešike može imati
sjedište na svim nivoima: na spoju pijelona sa
ureterom, na svim dijelovima uretera i na
spoju uretera sa mokraćnom bešikom.
 Stenoza može da bude izazvana pritiskom
spolja (fibrozna brida, abnormalni krvni sud,
tumor abdomena, pokretan bubreg, izvijugan
ureter) ili da bude unutrašnja (idiopatsko su-
ženje, mukozni nabor, valvula, kamen). Češće
se javlja u muške djece. Glavni znak je tumo-
rozno povećanje u abdomenu. Od simptoma
javljaju se bolovi u vidu recidivantnih kolika u
predjelu slabina i pupka i hematurija. Kao
komplikacija često se javlja urinarna infekcija.
 Megaureter predstavlja hroničnu dilataciju
uretera bez organske opstrukcije uretera,
mokraćne bešike i uretre. Infekcija je veoma
teška komplikacija pa se rano razvijaju znaci
bubrežne insuficijencije.
 Megaureter sa refluksomse manifestuje jako
dilatiranim jednim ureterom ili oba uretera i
sa ušćima uretera u vidu okruglih otvora.
Javlja se rano hidronefroza, infekcija i atrofija
bubrežnog parenhima. Liječenje hiruruško.
 Vezikoureteralni refluks je vraćanje mokraće
iz mokraćne bešike u ureter.
 Refluks može da nastane usljed zapaljenskog
procesa, kratkog uretera i usljed urođene
anomalije u građi donjeg dijela uretera ure-
tera i vezikoureteralnog ušća. Manifestuje se
u 95% slučajeva urinarne infekcije.
 Anomalije uretre mogu biti urođene i stečene.
Kongenitalnu opstrukciju uretre najčešće
uzrokuje valvula koja se nalazi na zadnjem
zidu uretre.
 IUT su česte u dječijem uzrastu. Po učesta-
losti dolaze na drugo mjesto poslije infekcija
respiratornog trakta.
 Imaju ozbiljnu prognozu, jer mogu da dovedu
do teških promjena na bubrezima koje se
završavaju bubrežnom insuficijencijom.
 Dijele se na akutne, recidivišuće i hronične.
 Osnovna karakteristika je pojava mase
leukocita i bakterija u mokraći.
 Etiologija: najčešći uzročnici u 80-90% slu-
čajeva su gram-negativne bakterije (najčešće
su Escherichia coli, Proteus mirabilis, Klebsi-
ella i Pseudomonas aeruginosa).
 Put infekcije je najčešće ascedentan.
 Činioci koji doprinose nastanku IUT: urođene
anomalije bubrega, ciste, tumori, urođene i
stečene anomalije koje dovode do opstrukcije
urotrakta, VUR, nefrolitijaza, neurogena
bešika i kratka i široka uretra ženske djece.
 AKUTNI PIJELONEFRITIS
 Simtomatologija zavisi od uzrasta.
 U novorođenčeta prvi znaci bolesti se obično
javljaju obično u trećoj sedmici, a to su naglo
visoka temperatura, odbijanje hrane i povraćanje.
Poseban znak je ikterus koji može produženo da
traje.
 Kod odojčeta se javlja povraćanje, odbijanje hra-
ne, proliv, dehidracija, gubitak u težini tempe-
ratura. Ponekad nastaju teškoće pri mokrenju i
hematurija. Za vrijeme iznenadne visoke tempe-
rature mogu se javiti konvulzije.
 Poslije druge godine sve se češće javljaju
smetnje pri mokrenju kao što je učestalo
mokrenje malih količina mokraće, bol i
pečenje pri mokrenju i enureza. Ponekad su
prisutni groznica, povišena temperatura,
bljedilo i gubitak apetita.
 U svim uzrastima infekcija može da se
manifestuje u ozbiljnom septičkom obliku.
 Može da protiče i asimptomatski.
 HRONIČNI PIJELONEFRITIS
 Odlikuje se visokom temperaturom, pato-
loškim nalazom u mokraći i znacima pro-
gresivnog oštećenja bubrežne funkcije.
 Važan znak je zastoj u rastu. Hipertenzija,
osim izuzetno, javlja se u poodmaklom sta-
dijumu bubrežne insuficijencije.
 Pošto je hronična infekcija vezana gotovo
uvijek za određene anomalije bubrega ili
urinarnog trakta javljaju se i znaci odgova-
rajućih anomalija.
 Laboratorijski nalazi i pregledi: dijagnoza ITU
zasniva se na nalazu bakteriurije i leukociturije.
 Analiza mokraće: neophodno je uraditi komple-
tnu rutinsku analizu mokraće, ali najveći značaj
ima sediment mokraće. Leukociti kod ITU su ve-
ćinom svježi i iste veličine. Leukociti skupljeni u
grupe predstavljaju dosata pouzdan znak infe-
kcije.
 Proteinurija se u 24 h kreće od 0,15 do 0,5g/l.
 Za dijagnozu najvažnija je urinokultura u kojoj se
određuje broj bakterijskih kolonija u mokraći.
 Od dijagnostičkih metoda koriste se: ultra-
zvuk urotrakta, MCUG, IVP, scintigrafija i dr.
 Evolucija i prognoza: prognoza zavisi od
mnogih činilaca, prije svega da li je to prosta
urinarna infekcija ili infekcija usled anomalije
urinarnog trakta, zatim zavisi od ranog otkri-
vanja i od primjene adekvatne antibiotske
terapije i profilakse recidiva ne dovode do
hroničnog pijelonefritisa u djece.
 Liječenje: daje se antibiotska terapija koja se
uvijek zasniva na antibiogramu. Akutne infekcije
se liječe 10 dana. Ako je uzročnik senzitivan na
antibiotik do sterilizacije mokraće dolazi za 48
sati. Neophodno je uz antibiotsku terapiju spro-
voditi higijenu ano-genitalne regije, regulisati
stolicu i uzimati veće količine tečnosti.
 U urinarnim infekcijama koje se karakterišu
recidivima danas se sprovodi njihova profilaksa.
Kod bolesnika sa infekcijom i VUR-om poslije
izlečenja infekcije sprovodi se profilaksa reinfe-
kcije od 6 do 12 mjeseci.
 Kamen u bubregu odojčeta i djeteta je
značalan činilac koji doprinosi nastanku
infekcije i dovodi ponekad do progresivnog
uništenja bubrega i njegovih funkcija.
 Najčešći simptomi su hematurija, bol, tempe-
ratura i povremena ili trajna piurija.
 Dijagnoza se postavlja radiološkim ispitiva-
njem, nativnim snimkom, IVP i MCUG.
 Terapija je hirurška ako je kamen veliki ili
razbijanjem kamena ultrazvučnim talasima.
 Nehotično nezadržavanje mokraće u djece
relativno je često oboljenje, češće u dječaka,
a najviše se manifestuje u jesenjim i zimskim
mjesecima.
 Ako dijete poslije pet godina ne uspostavi
kontrolu mokrenja, samtra se da je u pitanju
poremećaj mokrenja.
 Uzroci mogu biti organski i psihogeni.
 Od organskih oboljenja najčešće su infekcije,
anomalije urotrakta ili neko lokalno oboljenje
u sakralnom predjelu (spina bifida oculta).
 Sklonost ka ovom oboljenju povećavaju pore-
mećaji sna, psihičke traume, pretjerana upo-
treba tečnosti i neracionalna ishrana.
 Mokrenje se dešava noću u određeno vrijeme,
a ponekad i nekoliko puta preko noći.
 Ima slučajeva da spontano izlučivanje mokra-
će u vidu mlaza ili kapanja bude i tokom dana
i to se naziva enuresis diurna.
 Moguće je da se bolest spontano izliječi.
Rijetko traje do 10 godine života.
 Zapaljenje vulve i vagine u ženske djece rela-
tivno je često oboljenje. Najveća učestalost je
u periodu malog i predškolskog djeteta.
 Od uzročnika najčešći su koli bacili, stafilo-
kok, a ponekad i gonokok. Predisponirajući
faktori su oslabljena ishrana, anemija, razne
druge infekcije.
 Kliničku sliku karakteriše crvenilo, otok oko
usana i ulaza u vaginu, sluzava ili gnojava
sekrecija.
 Fimoza je anomalija na penisu koja se sastoji
u tome što je otvor prepucijuma sužen, pa se
bez primjene sile ne može prevući preko
glansa.
 Ako se ova slijepljenost i suženje zadrže i
kasnije, može doći do infekcije, pa je
neophodno da se prepucijum pažljivo odvoji
manuelno, a vrlo rijetko i hirurškim putem.