SISTEM

BEKALAN

1
 Pengenalan

Bekalan elektrik yang kita terima di rumah

sebenarnya telah melalui beberapa
peringkat, tiga peringkat yang utama ialah:
1. Penjanaan
2. Penghantaran dan
3. Pengagihan.

2
 1. PENJANAAN
Definasi.
Penjanaan merupakan satu proses
pengeluaran tenaga elektrik dengan
jumlah yang besar hasil daripada
penukaran tenaga mekanik kepada
tenaga elektrik.

3
 Penjanaan ( sambungan )

Tenaga mekanik- Diperolehi sama ada

dengan pembakaran sumber-sumber asli –
arang batu, minyak, gas dan bahan
radioaktif dalam dandang stim atau
menggunakan kuasa angin ( kincir) atau
kuasa air ( empangan ).

4
 Penjanaan ( sambungan )

Tenaga elektrik – diperolehi daripada

pemusingan pengulang-alik / penjana
(alternator) yang dihasilkan oleh putaran
turbin melalui kuasa pengerak (mekanikal ).
Nota ( teori asas penghasilan elektrik ):
Di dalam penjana terdapat pengalir (Rotor) dan kutub
magnet (stator). Apabila rotor berpusing atau sebaliknya,
maka pemotongan urat daya magnet berlaku dan
menghasilkan daya gerak elektrik.
5
 Stesen Penjana

Tempat yang mengeluarkan tenaga elektrik dengan jumlah

yang besar untuk kegunaan umum dinamakan Stesen
Penjana.
Antara jenis-jenis stesen penjana yang terdapat di Malaysia:
a). Stesen Penjana Haba ( Terma )
b). Stesen Penjana Hidro
c). Stesen Penjana Minyak ( Diesel )
d). Stesen Penjana Kitar Padu
e). Stesen Penjana Turbin Gas.
6
 Stesen Penjana ( sambungan )

Lain-lain jenis stesen Penjana:

f ). Stesen Penjana Arang Batu.

g). Stesen Penjana Solar Kawasan
h). Stesen Penjana Kincir Angin tertentu sahaja

i ). Stesen Penjana Nuklear - Negara-negara maju

7
 Perbandingan antara Stesen Penjana

Stesen Penjana Kebaikan Keburukan

- Penjagaan lebih
STIM ( Terma ) - Murah - Pencemaran udara
- Tenaga tidak terkawal
- Murah - Tempat tertentu
HIDRO - Tiada pencemaran - Kos mula mahal
- Kurang penjagaan - Hakisan & banjir
- Voltan kecil
DIESEL - Ringkas
- Tenaga Terhad.
- Voltan tinggi - Bahaya radioaktif
NUKLEAR - Saiz kecil - Penjagaan lebih
- Tenaga maksima - Tempat tertentu
8
 LaTiHaN:
Pelajar dikehendaki membuat nota
dan melukis gambarajah berkaitan
mengenai jenis-jenis Sistem Penjana
di Malaysia.

9
 2. PENGHANTARAN
Definasi.
Penghantaran ialah proses penyebaran
tenaga elektrik yang bermula dari penjana
elektrik hingga ke stesen-stesen
pencawang voltan tinggi ( *Pengubah naik )
atau dari satu stesen penjana ke stesen
penjana yang lain. ( 11kV tingkatkan ke 66kV,
132kV, 400kV dll ).

10
 Cara-cara Sistem Penghantaran dilakukan

Penghantaran kuasa / tenaga elektrik ini dijalankan

dengan beberapa cara tertentu, iaitu seperti :

(a). Penghantaran Talian Rentang Atas. ( 275kV )

(b). Penghantaran Kabel Dalam Tanah. ( 132kV )
(c). Penghantaran Kabel Dasar Laut. ( 66kV )

# Penghantaran Talian Rentang atas dan Kabel Bawah Tanah paling

banyak digunakan di negara kita.

11
 Perbandingan penghantaran Talian atas
dengan Kabel bawah Tanah.

Penghantaran Talian Atas:

1. Sesuai di kawasan luar bandar
2. Mudah membuat penyelenggaraan
3. Menggunakan tiang-tiang penghantaran -
(kayu, besi & konkrit)
4. Pengalir yang digunakan – tidak bertebat
(aluminium).
5. Kos pembinaan murah.

12
 Perbandi gan penghantaran Talian atas
n

dengan Kabel bawah Tanah ( sambungan ).

Penghantaran Kabel Bawah Tanah:

1. Sesuai di kawasan bandar / bangunan tinggi ( flat ).

2. Sukar membuat penyelenggaraan – korek tanah
3. Menggunakan kabel bertebat – bahan mineral
4. Tahan lama – 50 tahun
5. Kerja pemasangan cepat,

13
 Kaedah sambungan Penghantaran dan
Pengagihan

Terdapat beberapa kaedah sambungan litar antara

stesen-stesen penjana bagi tujuan penghantaran &
pengagihan iaitu:
(a). Sistem Grid Nasional – paling banyak digunakan
(b). Sistem Gelang
(c). Sistem Jejari
(d). Sistem Bus-Ties
(e). Sistem Rangkaian.
14
 Kaedah sambungan Penghantaran dan
Pengagihan ( sambungan )

( 1 ) Sistem Grid Nasional.

– Dilakukan dengan menyambungkan beberapa janakuasa
elektrik yang terdapat di negara kita.

– Kebaikan Sistem grid.

a). Bekalan mencukupi – walaupun salah satu penjana rosak
b). Frekuensi sentiasa stabil
c). Kos penggunaan penjana kecil & tempat – dapat dijimatkan.

- Kelemahan Sistem Grid.

a). Penjagaan – rapi
b). Masa menyiapkan – Lama
c). Kos permulaan – besar.
15
 Kaedah sambungan Penghantaran dan
Pengagihan ( sambungan )

( 2 ). Sistem Gelang.
- Menyambungkan semua pengubah pada stesen pencawang di
sesuatu kawasan dalam litar gelang- pada bahagian primer
sahaja.
- Kebaikan sistem gelang:
(a). Arus seimbang.
(b). Susutan voltan – dianggap tiada.
(c). Dapat menampung beban yang banyak
- Kelemahan sistem gelang:
(a). Kawasan yang memperolehi bekalan elektrik dari pengubah
yang rosak – tidak mendapat bekalan elektrk.

16
 Kaedah sambungan Penghantaran dan
Pengagihan ( sambungan )

( 3 ) Sistem Jejari.
- Dibuat dengan menyambungkan pengubah peninggi secara jejari.
- Digunakan di kawasan / daerah yang memerlukan bekalan elektrik
yang kecil.
- Kebaikan Sistem Jejari:
(a). senang dikendalikan
(b). Mudah membuat penambahan litar
(c). Kos – paling murah
- Kelemahan sistem jejari:
(a). Saiz kabel – lebih besar
(b). Satu pengubah rosak – semua tidak dapat bekalan elektrik.

17
 Perubahan Voltan Dan Frekuensi

Semasa proses Penjanaan, Penghantaran dan Pengagihan

Voltan bekalan yang dibekalkan kepada pengguna akan
mengalami sedikit Kesusutan.
Bagi kepentingan penghantaran, voltan janaan perlu
ditingkatkan terlebih dahulu sebelum diagihkan bagi:
i). Dapatkan nilai voltan bekalan yang stabil / mencukupi
kepada pengguna.
ii). Mengatasi masalah kesusutan voltan dalam
penghantaran.
iii). Mengurangkan kos perbelanjaan – penggunaan
saiz kabel dan kelengkapan yang besar.
18
 Perubahan Voltan Dan Frekuensi (sambungan)

Jika susutan voltan dan perubahan frekuensi ini lebih

daripada kadar yang ditetapkan – kecekapan peralatan
elektrik akan terjejas dan Lampu-lampu menjadi malap.
IEE : telah menetapkan perubahan yang dibenarkan, ialah:
a) Susutan Voltan - tidak lebih / kurang 6% daripada
voltan bekalan.
b). Perubahan Frekuensi - Tidak lebih / kurang 1%
daripada frekuensi yang
sepatutnya.

19
 Perubahan Voltan Dan Frekuensi ( sambungan)

Contoh susutan Voltan:

Jika voltan bekalan ialah 230V, maka susutan voltan
yang dibenarkan ialah:
216.2 Volt minima dan 243.8 Volt maksima.
= 6 x 230 v
100
= 13.8 V

20
Perubahan Voltan Dan Frekuensi ( sambungan)

Contoh susutan Frekuensi:

Jika frekuensi bekalan sepatutnya 50 Hz, maka susutan
yang dibenarkan ialah:
49.5 Hz minima dan 50.5 Hz maksima.

= 1 x 50Hz
100
= 0.5Hz
21
 Voltan Piawai

Voltan Piawai IEE 1976, ialah:

i. Voltan Lampau Rendah - ( Jalur I ):

- Tidak lebih 50V AU / 100 VAT ( antara pengalir
atau antara pengalir Hidup dan Bumi ).

Ii. Voltan Rendah - ( Jalur II ):

- Tidak lebih 1000V AU / 1500 V AT (antara pengalir)
- Tidak lebih 600 V AU / 900 VAT (antara Pengalir &
Bumi)

22
 Voltan Piawai ( sambungan )

Walau bagaimanapun, bagi kefahaman pengguna, pihak

berkuasa di negara kita ( Malaysia ) telah menetapkan
beberapa nilai voltan bagi pemasangan pengguna, iaitu:

i. Voltan Rendah - 240V AU - fasa tunggal

- 230V AT.

ii. Voltan sederhana - 415V AU - 3 fasa 4dawai.

- 460V AT.

23
 Kerja Rumah:
Pelajar dikehendaki membuat nota dan
melukis gambarajah berkaitan mengenai
cara / kaedah sistem penghantaran
dijalankan...

24