DANH PHÁP

VÀ BẬC PHÂN LOẠI THỰC VẬT

ThS Võ Thanh Hóa

 MỤC TIÊU

 Nêu được tên của các phương pháp phân loại

 Nêu được tên các bậc phân loại theo trình tự
 Trình bày được danh pháp trong phân loại thực vật
 Nêu được tên các ngành thực vật

8/2/2018 2
 NỘI DUNG

1. Định nghĩa
2. Các hệ thống phân loại
3. Các phương pháp phân loại
4. Cơ sở để phân loại
5. Bậc phân loại và danh pháp phân loại
6. Giới thực vật

8/2/2018 3
 1. ĐỊNH NGHĨA
Phân loại thực vật
Chuyên sắp xếp sự đa dạng của giới thực vật thành hệ thống
Phản ánh được mối quan hệ thân thuộc giữa các nhóm thực
vật với nhau và phương hướng tiến hóa của giới thực vật

8/2/2018 4
 2. CÁC HỆ THỐNG PHÂN LOẠI

Hệ thống phân loại nhân tạo

Hệ thống phân loại tự nhiên
Phân loại hệ thống sinh

8/2/2018 5
 3. CÁC PHƯƠNG PHÁP PHÂN LOẠI
 Theo công dụng
 Phương pháp nhân tạo
 Phương pháp so sánh hình thái
 Phương pháp cổ thực vật học
 Phương pháp phân bố địa lý học
 Phương pháp sinh hóa học
 Phương pháp giải phẫu

8/2/2018 6
 3. CÁC PHƯƠNG PHÁP PHÂN LOẠI
Một số phương pháp mới
 Phương pháp miễn dịch
 Phương pháp chẩn đoán huyết thanh
 Phương pháp tế bào học, di truyền
 Phương pháp cá thể phát triển

8/2/2018 7
 4. CƠ SỞ ĐỂ PHÂN LOẠI
Về cơ quan dinh dưỡng
Căn cứ vào 2 dạng chính:
 Tản: cơ thể thực vật có tản – Thực vật bậc thấp
 Chồi: cơ thể thực vật dạng chồi – Thực vật bậc cao
 Loại dạng tản: phân loại dựa vào hình dạng, chất màu
 Loại dạng chồi: căn cứ vào sự phức tạp hóa dần của chồi

8/2/2018 8
 4. CƠ SỞ ĐỂ PHÂN LOẠI
Về cơ quan sinh sản
Căn cứ vào 2 dạng chính: bào tử và hạt
- Nhóm sinh sản bằng bào tử: bào tử vô tính, bào tử hữu tính
- Nhóm sinh sản bằng hạt: hạt chưa chính thức, hạt chính
thức

8/2/2018 9
 5. BẬC PHÂN LOẠI VÀ DANH PHÁP PHÂN LOẠI
Taxon và bậc phân loại
Taxon
 1 nhóm cá thể,
 thực tế được coi như một đơn vị hình thức ở bất kỳ cấp độ
nào của thang chia bậc
=> Taxon là một đối tượng cụ thể
Bậc phân loại là 1 tập hợp các taxon ở mức độ nhất định trong
thang chia bậc

8/2/2018 10
5. BẬC PHÂN LOẠI VÀ DANH PHÁP PHÂN LOẠI
Taxon và bậc phân loại

8/2/2018 11
 5. BẬC PHÂN LOẠI VÀ DANH PHÁP PHÂN LOẠI
Taxon và bậc phân loại
Đơn vị phân loại:
Giới TV = Bậc cơ bản + bậc phụ
Bậc cơ bản:
Loài  Chi  Họ  Bộ  Lớp  Ngành  Giới
Bậc phụ:
- Liên (super-): đơn vị lớn hơn
- Phân (sub-): đơn vị nhỏ hơn

Bậc trung gian: Tông (tribus), nhánh (sectio), thứ (varietas),

dạng (forma)
8/2/2018 12
5. BẬC PHÂN LOẠI VÀ DANH PHÁP PHÂN LOẠI
Taxon và bậc phân loại
Danh pháp Kết cấu Ví dụ

Tên chi + tên loài + tên Artemisia annua L.

Loài (Cây)
tác giả Panax pseudo-ginseng Wall.

Họ Tên gọi + aceae Fabaceae (họ Đậu)

Bộ Tên gọi + ales Rosales (bộ Hoa hồng)

Magnoliopsida (lớp Ngọc Lan)

Lớp Tên gọi + opsida
Liliopsida (lớp Hành)

Phân lớp Tên gọi + idae Asteridae (phân lớp Cúc)

Tên gọi + phytina

Phân ngành Magnoliophytina
Tên gọi + mycotina

Tên gọi + phyta

Ngành Magnoliophyta
8/2/2018 Tên gọi + mycota 13
 5. BẬC PHÂN LOẠI VÀ DANH PHÁP PHÂN LOẠI
Taxon và bậc phân loại
Quan niệm về loài
Loài sinh học là những nhóm quần thể tự nhiên, giao phối với
nhau nhưng lại các biệt về sinh sản với các nhóm khác (Mayr)
Trong tự nhiên, loài là tập hợp những quần chủng được cách ly
về mặt sinh học trong quá trình tiến hóa, giao phối tự do với
nhau để tạo ra thế hệ con cái hoàn toàn hữu thụ, cách ly với
các loài khác bởi sự khó kết hợp với nhau về mặt sinh sản hữu
tính (Jucovski)

8/2/2018 14
 5. BẬC PHÂN LOẠI VÀ DANH PHÁP PHÂN LOẠI
Taxon và bậc phân loại
Định nghĩa các bậc trên loài
 Chi
 Họ
 Bộ
 Lớp
 Ngành
Định nghĩa các bậc dưới loài
Phân loài; thứ; dạng

8/2/2018 15
 5. BẬC PHÂN LOẠI VÀ DANH PHÁP PHÂN LOẠI
Danh pháp phân loại
Tên gọi các taxon trên bậc chi
 Lấy tên chi được công nhận và thêm đuôi tương ứng
Tên chi và các phân dạng của chi
Chi, phân chi
Tên loài
Tên chi + tên loài + tên tác giả
Tên dưới loài
Dạng, thứ

8/2/2018 16
 6. CÁC NGÀNH THỰC VẬT

Giới TV

TV bậc thấp TV bậc cao

(1 hay nhiều tế bào, (có rễ, thân, lá)
chưa có rễ thân lá)

9 ngành Tảo Nhóm ngành Dương xỉ

1 ngành Địa y Ngành Rêu
Nhóm ngành Quyết
Ngành Thông
Ngành Ngọc lan
8/2/2018 17
 6. CÁC NGÀNH THỰC VẬT
TV bậc cao Đặc điểm
Nhóm Có thân, chưa có lá thật và rễ thật, chưa có
Ngành Dương xỉ mô mạch dẫn
Có 2 ngành: Dương xỉ trần và Thủy dương xỉ
Có thân, lá, rễ giả (lông hút), chưa có mô
Ngành Rêu mạch dẫn và hoa
Có 2 lớp: lớp Địa tiễn và lớp Rêu
Có thân, lá, rễ, mạch dẫn. Không có hoa và
Nhóm
hạt. Có 4 ngành: Lá thông, Thông đất, Cỏ
Ngành Quyết
tháp bút và Dương xỉ (Răng dê)
Có thân, lá, rễ, mạch dẫn, hoa và hạt trần
Ngành Thông Có 6 lớp: Dương xỉ hạt, Á tuế, Tuế, Bạch
quả, Thông và Dây gấm.
Có rễ, thân, lá, mạch dẫn, hoa, quả và hạt
Ngành Ngọc lan
8/2/2018 kín. Có 2 lớp: Ngọc lan và Hành 18