CT Simulacija

Doc. Dr Kantardžić Nermina

Svjetlana Šunjić
Specijalista medicinske fizike

1
CT simulacija
 Za razliku od konvencionalne radioterapije gdje koristimo RTG simulator za
planiranje kod konformalne radioterapije koristimo CT simulator za
planiranje.
 CT simulator u osnovi predstavlja kombinaciju dijagnostičkog CT skenera,
koncepta klasičnog simulatora i kompjuterskog sistema za planiranje.
 Kao takav ima višestruku ulogu u radioterapiji.
 Dijagnostika
 Lokalizacija tumora – mete
 Lokalkizacija zdravog tkiva – organa pod rizikom
 Dizajniranje i pozicioniranje snopova zraka
 Simulacija tretmana
 Podatci o gustoči tkiva za izračunavanje doze zračenja
 Monitoring tretmana

2
Prednosti i mane
 Omogućuje izradu planove u 3 dimenzije
 Sve anatomske strukture u datoj regiji vidljive u velikom broju transferzalnih
slojeva - velika preciznost
 Jasna lokacija i odnos prema okolnim strukturama te međusobni odnosi
 Precizna kontura tijela.
 Vrlo precizno određivanje CTV, PTV

 Zahtijeva kompleksnu i skupu opremu

 Zahtijeva značajnu obuku osoblja- doktori, injženeri fizike, injženjeri rad.
tehnologija
 Zahtijeva značajno više vremena za izradu jednog plana.

 CT simulacija danas predstavlja zlatni standard u planiranju radioterapijskih

tretmana

3
 CT za simulaciju

CT za simulaciju je blago
modificirani dijagnostički CT
skener sakontrolnom konzolom,
laserskim sistemom za pozicio-
niranje pacijenta, softverom za
3D rekonstrukciju slike, prikaz
gemoterije zračnih snopova i
digitano rekonsruiranih radiograma
DRR.

4
CT simulacija
 Pacijent se priprema za CT skeniranje radi izrade 3D plana.

5
Postavljanje i lasersko centriranje

6
Obilježavanje relevantnih tačaka
 Postavljanje markera na kožu

7
Topogram i referntni sloj

8
Planiranje vođeno slikama
 Izrada 3D plana u TPS

9
Priprema 3D plana
 Plan se pravi u TPS sistemu. Na klinici za onkologiju u
Sarajevu koristimo sistem koji se zove Focal.
 Radijacijski onkolog pravi obris tijela na svim slojevima-
slikama sa CT
 Radijacijski onkolog ucrtava CTV na svim slojevima
 Radijacijski onkolog ucrtava sve organe pod rizikom na
svim slojevima pojedinačno svaki organ različitim
bojama
 Radijacijski onkolog određuje dodatnu dimenziju za
PTV- 0.3, 0.5, 0.75 mm ovisno od lokalizacije PTV
označavamo obično bijelom bojom

10
11
Pravljenje plana
 Inženjer fizike pristupa izradi plana u TPS sitemu koji se zove XIO.
 Na osnovu podataka o CTV, PTV i organima pod rizikom preuzetih nakon
što je RO završio obilježavanje inženjer medicinske fizike dodaje položaj
snopova zračenja ( polja zračenja), modifikatore zračenja ( klinove, filtere,
individualnu zaštitu za organe pod rizikom).
 Osnovni cilj je CTV i PTV obuhvatiti homogenom zadatom dozom zračenja
 Neophodno je plan napraviti tako da su organi pod rizikom maksimalno
zaštićeni
 Kod izračunavanja doze neophodno je uzeti u obzir različita apsorpcija
zračenja u pojedinim trkivima tj medijima – zrak (pluća), voda ( solidna
tkiva), minerali ( kost )
 Za homogenizaciju doze ponekad se koriste klinasti i kompenzacioni filtri i
bolus
 Za zaštitu rizičnih organa koriste se individualni blokovi ili MLC ( multi leaf
colimator ako je tretmanski aparat opremljen njime

12
 Klinasti filtri za homogenizaciju doze

Klinasti filtri predstavljaju

pomoćne alate koji modificiraju
snop zraka. Pomoću njih imamo
mogućnost da prilagodimo
i homogeniziramo željenu dozu
na odgovarajući voliumen.
Na ovaj način mijenjamo procenat
dubinske doze i smanjujemo
doprinos na zdrave strukture
ispod snopa zračenja.

13
Individualni blokovi i MLC

14
Završeni plan
 Plan treba da sadrži prikaz CTV i PTV obuhvačen snopovima zraka u svim slojevima
imiđinga koji je korišten za planiranje.

15
DHV- Dose Volume Histogram
 Svaki plan sadrži i podatak o DHV
 Cilj DVH je da sumira 3D
distribuciju doze u grafičkom 2D
formatu.
 Kod moderne RT opreme, 3D
distribucija doze se tipično kreira
u TPS sistemu bazirana na 3D
rekonstrukciji CT skenova.
 DHV u suštini pokazuje
distribuciju doze u CTV i PTV,
organima pod rizikom i ostalim
strukturama koje su ucrtane.
 Njegov klinički značaj je u
mogućnosti predviđanja toksičnih
efekata na pojedine strukture u
polju zračenja.

16
DRR – Digitalno rekonstruirani radiogram
 U konformalnoj radioterapiji
pacijentova pozicija u toku tretmana je
najvažnija tačka u cijelom procesu
radioterapije. Zato svaki plan
radioterapije treba da sadrži i DRR.
 Položaj pavijenta registriran u toku CT
skeniranja i poslije korišten u TPS
sitemu mora biti reproduciran za
vrijeme svakog radioterapijskog
tretmana.
 Pozicija pacijenta mora biti rutinski
verificirana komparacijom portalnih
slika dobivenih u toku samog tretmana
i referentnih slika planirane pozicije u
TPS.
 Kao referentne slike mogu koristiti
slike dobivene na simulatoru ili
digitalno rekonstruirani radiogrami
koje uradi kompjuterski sistem.

17
Beams eye view- BEV
 Koristan alat koji se
izvodi iz DRR
 zelena – snop zraka

 crvena – meta

 pink i svjetlo zelena –

kritička struktura
(organ pod rizikom)
 plava – individualna
zaštita
 Omogućuje oblikovanje polja i
formiranje potrebne zaštite

18
Virtualni prikaz plana

19