Professional Documents
Culture Documents
6385ef78-31e4-4f18-866b-f9d6741225d1
6385ef78-31e4-4f18-866b-f9d6741225d1
Agim BINAJ
Leksioni 2
Leksione 2 ore
Seminare 1 ore
Laborator 1 ore
Në vëmëndje për studentët.
Data, ku shënohet muaji, viti, data kur është kryer veprimi ekonomik, dmth. data e
dokumentit kontabël që vërteton kryerjen e veprimit, si dhe numri i tij.
Shuma, ku shënohet shuma (në lekë) e veprimit të kryer (pra, debiti apo krediti i llogarisë sipas llojeve të
ditarëve, arkës, bankës, shitjeve, blerjeve, etj.)
Në kolonat pas shumës analizohen llogaritë që debitohen apo kreditohen sipas rastit.
Forma e ditarit
a/2. Për veprimet e hyrjeve të arkës:
Ditari 1 janar 200X Në lekë
Dokumenti Shuma Llogaritë që kreditohen
Nr. Tipi I Nr Data Përshkrimi debi llog.5311 581.0 411.000 411.001 Etj
d M.B/A Njësia x Njësia y
o lek
k.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
1 MA 1 2.01.0x Tërheqje me çek.Nr.__ 5.000 5.000 - - -
2 MA 2 3.01.0x Lik.fat.nr.1, dt.2.1.0X 10.000 - 10.000 - -
Në monedhë të huaj
Ditari 2 Janar 200X
Nr. Tipi i Dokumenti Përshkrimi Shuma Llogaritë që
debi kreditohen
5314 USD
dokum. Nr. Data USD lekë 581.0 411.000
1 2 3 4 5 6 7 8 9
1 MA 1 2.01.0 Tërheqje me çek 5.000 675.000 675.000 -
2 MA 2 x Lik.fat.nr.2, dt.2.1.0x 2.000 270.000 - 270.000
3. Etj.
0
1.
0
x
Totali 7.000 945.000 675.000 270.000
Shënim: Për çdo monedhë mbahet ditar i veçantë sipas këtij modeli
Artikulli kontabël
1- Llogaritë që debitohen:
-5314.0 “Arka USD” = 7.000 USD = 945.000 lekë
2- Llogaritë që kreditohen:
- 581.1 “Xhirime të brendshme B/A” = 675.000 lekë
- 411.000 “Njësia x.” = 270.000 lekë
---------------------------
Shuma 945.000 lekë
Pra, siç shihet, kontabilizohen mandat-arkëtimet në monedha të huaja (USD, Euro, etj), duke
debituar llogarinë 53140 “Arka USD” dhe kredituar llogaritë 581, 411, etj., sipas natyrës së veprimit.
1 2 3 4 5 6 7 8 9
1 MP 1 2.01… Lik.f.f.1, dt.2.01… 5.000 5.000 - -
2 MP 2 3.01… Fat.rip.1, dt.2.01… 10.000 - 10.000 -
Etj.
Totali 15.000 5.000 10.000
Artikull kontabël
1- Llogaritë që debitohen:
- Llogaria 401.000 Njësia x = 5.000 lekë
- Llogaria 615 riparime = 10.000 lekë
--------------------------
Shuma 15.000 lekë
2- Llogaritë që kreditohen:
- 5311 “Arka lekë” = 15.000 lekë
Pra, siç shihet, kontabilizohen mandat-pagesat që kanë të bëjnë me veprimet në lekë, duke
debituar, sipas natyrës së veprimit, llogaritë 401.000 Njësia “x” (Furnitorë), llogarinë 615
“Riparime, etj.” dhe kredituar llogarinë 5311 “Arka lekë”.
Në monedha të huaja
Ditari 4 Janar 200X
Nr. Tipi Dokumenti Përshkrimi Shuma Llogaritë që
i Kredi debitohen
dok 5314 Arka USD
Nr. Data USD lekë 401.000 604, etj.
1 2 3 4 5 6 7 8 9
Pra, siç shihet kontabilizohen dokumentet e veprimeve të hyrjes së bankës nga klienti,
AB etj., që kanë të bëjnë me veprimet kontabël, duke debituar llogarinë 5124.0 “Banka në
USD” në kredi të llogarive përkatëse 411.000 “Njësia x”, llogaria 581.0 “Xhirime të brendshme”, etj.
Në lekë
Ditari 7 Janar 200X
Dokumenti Shuma Llogaritë që debitohen
Nr. Tipi Nr. Data Përshkrimi Kredi 401.00 604 581
Dok llog. 5121 Njësia x E.elekt. Xhirim
1 2 3 4 5 6 7 8 9
1 U.XH 015060 5.01.0x Lik.f.nr.1,dt.05.01.0x 100.000 100.000 - -
2 Çek 056070 5.01.0x Tërheqje me çek 200.000 - - 200.000
3 U.XH 015061 6.01.0x Lik.fat.10, dt.5.01.0 50.000 - 50.000 -
Totali 350.000 100.000 50.000 200.000
Artikulli kontabël:
1- Llogaritë që debitohen:
- Llogaria 401.000 “Njësia x” = 100.000 lekë
- Llogaria 604.0 “E.Elektrike” = 50.000 lekë
- Llogaria 581.0 “Xhirime të brend.” = 200.000 lekë
----------------
Shuma 350.000 lekë
2- Llogaritë që kreditohen:
- Llogaria 5121 “Banka lekë” = 350.000 lekë
Pra, siç shihet, kontabilizohen dokumentet e veprimeve të daljeve të bankës, si MP e faturës
sëfurnitorit,për pagesën e faturës së energjisë elektrike, çeku, etj., sipas natyrës së veprimit
kontabël, duke debituar llogaritë: 401.000 Njësia “X”, 604.0 “Energjia elektrike”, 581 “Xhirime të
brendshme”, etj., dhe duke kredituar llogarinë 5121 “Banka në lekë”.
Në monedha të huaja
Ditari 8 Janar 200X
Nr. Tipi i Dokumenti Përshkrimi Shuma Llogaritë që debitohen
Doku Kredi
5124 Banka
USD
Nr. Data USD lekë 401.000 604.0 581.000
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
1 U.XH 015061 6.01.0 Lik.f.2 dt 5.01.0x 1.000 135.000 135.000 - -
2 Çek 025071 7.01.0x Tërheqje me çek 1.000 135.000 - - 135.000
3 U.XH 015062 7.01.0x Lik.fat.10 1.10x 1.000 135.000 - 135.000 -
Totali 3.000 405.000 135.000 135.000 135.000
Shënim: Për çdo monedhë të huaj, sipas bankave ku janë hapur llogari mbahet ditar i
veçantë
Artikull kontabël:
1- Llogaritë që debitohen:
- Llogaria 401.000 “Njësia x” = 135.000 lekë
- Llogaria 604.0 “E.Elektrike” = 135.000 lekë
- Llogaria 581 “Xhirime të brendshme.” = 135.000 lekë
------------------------------
Shuma 405.000 lekë
2- Llogaritë që kreditohen:
- llogaria 5124.0 “Banka USD” = 3.000 USD
405.000 lekë
Pra, siç shihet, kontabilizohen dokumentet e veprimeve të daljeve të bankës, si MP për pagesën
e faturës së furnitorit, për pagesën e energjisë elektrike, etj., që kanë të
bëjnë me veprimet në monedha të huaja, sipas natyrës së veprimit kontabël, duke debituar
llogaritë: 401.000 “Njësia x”, 604.0 “E.Elektrike”, 581 “Xhirime të brendshme”, etj.dhe
duke kredituar llogarinë 5124.0 “Banka USD”.
a/4 Për veprimet e magazinës (Shitje-blerje)
a) Për Shitje
Ditari 9 Janar 200X
Nr. Tipi i Nr Data Përshkrimi Kredi Kredi Kredi 6035 41100 41101 E
Dok. . 705 445 35 Nd.gj. Njësia Njësia t
Shitje TVS Mallra m x y j.
H all
ra.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 1
2
1 Fat. 1 2.01.0x Shitjenjësia_ 10.000 2.000 8.000 8.000 12.000 - -
2 Fat. 2 2.01.0x Shitjenjësia_ 20.000 4.000 17.000 17.000 - 24.000 -
30.000 6.000 25.000 25.000 12.000 24.000
Shënim: Veprimet në llogarinë inventariale 351 “Mallra” dhe 6035 “Ndryshimi i gjendjes
së mallrave” bëhen me çmim kosto.
Artikulli kontabël:
1- Llogaritë që debitohen:
- Llogaria 6035 “Ndryshimi i gjendjes së mallrave” 25.000 lekë
- Llogaria 41100 “Njësia x” 12.000 lekë
- Llogaria 41101 “Njësia y” 24.000 lekë
-----------------
Shuma 61.000 lekë
2- Llogaritë që kreditohen:
- Llogaria 705 “Shitje mallra” 30.000 lekë
- Llogaria 445 “TVSH e llogaritur” 6.000 lekë
- Llogaria 351 “Mallra” 25.000 lekë
----------------
Shuma 61.000 lekë
Siç shihet, kontabilizohen dokumentet e veprimeve të shitjes (faturat), pra dalja e mallrave nga
magazina, duke debituar llogaritë 6035, 41100, 41101, etj., sipas rastit, dhe duke kredituar llogaritë
705, 445, 351, etj.
Për Blerjet: Ditari 10 Janar 200X
Dokumenti Shuma Llogaritë që kreditohen
Nr. Tipi Nr. Data Përshkrimi Debi Debi Debi 6035 40100 4010 E
i 605 445 35 Nd.gj. Njësia 1 t
Dok. mallra. x Njësi j.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
1 Fat. 10 5.01.99 Blerje njësia____ 10.000 2.000 10.000 10.000 12.000 - -
2 Fat. 13 6.01.99 Blerje njësia____ 20.000 4.000 20.000 20.000 24.000 - -
30.000 6.000 30.000 30.000 36.000
Artikulli kontabël:
1- Llogaritë që debitohen:
- Llogaria 605 “Blerje Mallra” 30.000 lekë
- Llogaria 445 “TVSH e zbritshme” 6.000 lekë
- Llogaria 351 “Mallra” 30.000 lekë
-------------------------
Shuma 66.000 lekë
2- Llogaritë që kreditohen:
- Llogaria 6035 “Ndryshimi gjendjes së mallrave” 30.000 lekë
- Llogaria 40100 Njësia x 36.000 lekë
--------------------------
Shuma 66.000 lekë
LLOGARITË E BILANCIT
Klasa 1 Klasa 2 Klasa 3 Klasa 4 Klasa 5
Llogaritë e kapitaleve Llogari të aktiveve të Llogari të Llogari të të tretëve Mjete monetare të
(kap. vet,hua dhe AAGJ inventareve dhe ngjashëme
detyrime të ngjashme) prodhimit në
proçes
10. Kapitali dhe rezervat 20.Aktive AGJM 30. 40.Llogari të 50.Letëra me vlerë afat-
detyrimeve shkurtëra
11.Fonde të tjera. 21. Aktive AGJM 31.Materialet 41. Llogari për t`u 51. Banka,institucione
arkëtuar financiare të ngjashme
12. Rezultati i ushtrimit 22. Aktive 32. Furnizime të 42. Personel dhe 52.
AGJF(financiare) tjera llogari të lidhura
13.Interesi i pakcës 23. Aktive AGJ në proçes 33. Prodhimi në 43. Sigurime 53.Para në dorë dhe vlera
proçes shoqërore dhe të tjera
organizma të tjerë
socialë
14. Provizione 24. Aktive AGJ 34. Produkte 44. Shteti dhe 54.Borxhe dhe letra
ligjore biollogjike të gatshëme kolektivitete të me vlerë
tjerë publike
15. Provizione për 25.Aktive AGJ për 35. Mallra 45. Të drejta dhe 55.Derivativët dhe
risqe e shpenzime shitje detyrime aktivet për tregëti
16. Hua dhe 26. Investime 36.Aktive 46. Debitorë dhe 56.
detyrime të financiare afat- biollogjike kreditorë të
ngjashme gjata. afat- ndryshëm
shkurtra
17.Detyrime të 27. Të tjera AA 37. Gjëndje 47. Llogari të 57.
lidhur me financiare të përkoshme ose
pjesëmarrjet pambritura në pritjes
ose tek të
tretët.
18. Llogari të 28. Amortizime të 38. 48. Llogari të 58. Xhirime të
brëndshme AAGJ përkohshme brendshme
19. 29. Rënie në vlerë 39. 49.Llogari të 59.Zhvlerësimi i
AAGJ Zhvlerësimi zhvlerësimeve aktiveve financiare
i inventarëve për të drejtat
LLOGARITË E DREJTIMIT LLOGARI TË
POSACME
Klasa 6 Klasa 7 Klasa 8
Llogaritë e shpenzimeve Llogaritë e të ardhurave
60. Blerje të ndryshme 70. Të nga shitjet Kjo klasë
61.Shërbime nga të tretë 71.Ndryshimi i gjëndjeve të rigrupon gjithë
prodhimit llogaritë që nuk
kanë vend në
klasat 1 deri 7
62. Të tjera shërbime 72. Prodhime A.A.GJ
63. Tatime, taksa dhe të tjera 73. Të ardhura nga
derdhje të ngjashme subvencionet
64. Shpenzime të personelit 74.
65. Shpenzime të tjera 75. Të ardhura të tjera
66. Shpenzime financiare 76. Të ardhura financiare
67. Shpenzime të veçanta 77.
68. Amortizime dhe 78. Rimarrje për
zhvlerësime zhvlerësimet
69.Tatim mbi fitimin 79. Transferim i
shpenzimeve
Megjithëse ky kuadër kontabël tregon një listë llogarish me dy shifra, është e rëndësishme të
vërejmë klasën së cilës ato i përkasin, d.m.th. rubrikën e përgjithshme nga e cila varen. Kjo
rubrikë e përgjithshme (që figuron në pjesën e sipërme të kuadrit kontabël ) përcaktohet nga
shifra e parë e llogarisë. Njëlloj do të flasim për llogaritë e klasës 1, 2 etj, për të shpjeguar
përkatësinë e tyre.
Llogaritë e klasës 1
Llogaritë e kapitaleve dhe detyrimeve të ngjashme. Këto llogari tregojnë ne bilancin e njesise
ekonomike, burimet e financimit afatgjata, fitimin e njësisë ekonomike.P.sh, kapitali aksioner
ose individual, rezervat, fitimi, provizionet dhe të gjitha financimet e jashtme që kanë qenë
objekt i një huaje afatgjatë ose afatmesme.
Llogaritë e klasës 2
Llogaritë e AAGJ. Këto llogari regjistrojnë, në aktivin e bilancit, përdorimet e qëndrueshme të
njësisë. Ky nocion i përdorimeve të qëndrueshme mbulon atë të investimit, d.m.th blerjen e
mjeteve të punës. Këto aktive tëAAGJ janë qoftë të patrupëzuara (fondi tregtar, patentat,
koncensionet, etj.), qoftë të trupëzuara (terrene,ndërtesa,makineri,pajisje,etj.)qoftë financiare
(huadhënie, tituj pjesëmarrjeje)
Llogaritë e klasës 3
Llogaritë e inventarëve. Këto llogari tregojnë në aktivin e bilancit, gjendjen e
inventarit dhe të prodhimit në proçes në fund të ushtrimit. Plani kontabël përdor
dy kritere klasifikimi:
• natyrën fizike të inventareve ose shërbimit.
• rendin kronologjik të ciklit të prodhimit (lëndë e parë, prodhim në proçes,
produkte të gatshëme).
Llogaritë e klasës 4
Llogaritë e të tretëve. Llogaritë e klasës 4 janë llogari të tretësh dhe tregojnë, me
tepricën e tyre, pozicionin e njësisë kundrejt partnerëve të saj (furnitorëve,
klientëve, shtetit, personelit etj.). Debitorët ose kreditorët, në funksion të
marrëdhënies që njësia ekonomike ka me të tretët, gjenden qoftë në aktiv, qoftë në
pasiv të bilancit. P.sh, klientët mbi të cilët njësia posedon të drejta, vendosen në
aktiv të bilancit, ndërkohë që marrëdhëniet me furnitorët,vendosen në pasiv. Kjo
lloj analize mund të bëhet për pozicionin e të gjitha llogarive të të tretëve, herë
debitorë, herë kreditorë.
Llogaritë e klasës 5
Llogaritë financiare. Llogaritë e klasës 5, të cilësuara llogari financiare,
regjistrojnë në bilanc vlera afatshkurtra. Këto në aktiv përfaqësojnë pasurinë, si
p.sh. vlerat e lëvizshme të vendosjes, ose disponibilitetet (banka, arka). Megjithatë,
këto llogari të klasës 5 regjistrojnë në pasiv një kategori shumë të veçantë të
borxhit me afat shumë të shkurtër, përderisa bëhet fjalë për zbulim bankar, p.sh.
pagesë të një fature kur njësia ekonomike nuk ka gjëndje mjete monetare në bankë.
Bilanci
AKTIVI KAPITALI + DETYRIMET
2Llogari të AAGJ 1.Llogari të kapitaleve dhe
3. Llogari të inventarëve detyrimeve financiare(psh huat etj)
4. Llogari të të tretëve 4. Llogari të të tretëve
5. Llogari financiare 5. Llogari financiare(Owerdraft)
Pozicioni në bilanc i këtyre llogarive mbështetet në teknikën kontabël të përdorur
sipas natyrë së veprimit kontabël.
Në fakt, ne dimë që llogaritë me tepricë debitore (përdorimet neto) figurojnë në aktiv
të bilancit, ndërkohë që llogaritë me tepricë kreditore figurojnë në kapital +detyrime të
bilancit (burimet neto). Për rrjedhim, është e lehtë të tregohet që disa llogari janë
gjithmonë debitore ose zero, ndërkohë që disa janë gjithmonë kreditore ose zero, dhe që
disa të tjera mund të jenë në të njejtën kohë debitore ose kreditore.
Faza11
Faza
2
1. Njësia ekonomike “X” i shet me likujdim të mëvonshëm klientit të saj “Y” 100
lek mallra. Llogaria klienti “Y” do të jetë në aktiv të bilancit.
2. Po kjo njësi ekonomike merr një derdhje në avancë me vlerë 100 për një porosi
nga klienti i saj “Y”. Atëhere teprica e llogarisë është kreditore. Në mbylljen e
llogarive, teprica e llogarisë klienti “Y” do të shfaqet në pasiv të bilancit.
Llogaria “klientë” paraqet një tepricë kreditore, meqenëse klienti“Y” sjell një
burim financiar në njësinë ekonomike. N.q.se mbyllja e llogarive do të bëhej
në fund të këtij veprimi, llogaria klienti”Y” do të ishte në pasiv të bilancit.
Kjo lloj analize mund të bëhet për të gjitha llogaritë e të tretëve, herë debitorë (kur
njësia ka një të drejtë për arkëtuar), herë kreditorë (kur njësia ka një detyrim).
Megjithatë, llogaritë e klientëve janë përgjithësisht debitore dhe figurojnë në aktiv,
përveçse në rastin e ilustruar nga shembulli i mëparshëm (paradhënie dhe këste).
Llogaritë e furnitorëve, për arsye tërësisht të kundërta, janë përgjithësisht kreditore
dhe figurojnë në pasiv të bilancit, por ndërkaq ato mund të jenë debitore në rastin e
paradhënieve dhe kësteve dhe figurojnë në aktiv.
Llogaritë “personeli, shteti, organizmat socialë”, janë përgjithësisht kreditore, por
gjithashtu mund të jenë edhe debitore dhe të figurojnë në aktiv të bilancit kur njësia
ekonomike i ka paguar detyrime më shumë shtetit apo punonjësëve.
Së fundi, kujtojmë që në bazë të parimit të moskompensimit, ndodh shpesh të
takojmë të njejtat llogari të të tretëve në aktiv dhe në pasiv, dhe nuk ekziston
mundësia që të mbyllin njëra tjetrën (studimi i TVSH do ta ilustrojë këtë rast në
figurë).
Një pjesë shumë e vogël e llogarive të klasës 5 (llogaritë financiare), mund të
takohet njëkohësisht në aktiv dhe në pasiv: bëhet fjalë për llogaritë e bankës dhe
çeqeve postale (situatë shumë e rrallë për këtë llogari të fundit). Në fakt, dihet që
një llogari bankare paraqet një tepricë debitore n.q.se njësia ekonomike
disponon gjëndje në bankë, ose një tepricë kreditore n.q.se banka jep një
paradhënie (zbulim). Nuk do të çuditemi pra, që llogarinë” banka” ta gjejmë
herë në aktiv dhe herë... në pasiv. Këto tre mundësi të pozicionimit të llogarive
në bilanc, mund të përmblidhen nga tabela e mëposhtme:
Bilanci
Aktivi Pasivi
3.Inventarë
Debi Kredi 4. Llogari të të tretëve
X Debi Kredi
4. Llogari të të tretëve X
4. Llogari të të tretëve
Debi Kredi
X
5. Llogari financiare
5. Llogari financiare
Debi Kredi
Debi Kredi
X
X
Funksionimi i llogarive të bilancit.
Funksionimi i llogarive të bilancit rrjedh direkt nga teknika kontabël e studiuar
më parë.
-Llogaritë e aktivit, që regjistrojnë përdorimet, rriten në debi dhe zvogëlohen në
kredi.
Shembull: një blerje aktivi (rritje) do të shënohet në debi të një llogarie aktivi,
shitja (zvogëlim) do të regjistrohet në kredi.
-Llogaritë e pasivit, që tregojnë burimet, rriten në kredi dhe zvogëlohen në debi.
Shembull: Një huamarrje do të rrisë burimet e njësisë ekonomike dhe për
rrjedhim, do të shënohet në kredi të një llogarie detyrimesh.Në të kundërt, pagimi
i kësaj huaje, duke zvogëluar burimet, do të regjistrohet në debi të llogarisë
përkatëse.
Duke e përmbledhur, funksionimi i llogarive të bilancit i bindet llogjikës së
mëposhtme:
Aktivi Pasivi(K+D)
Debi Kredi Debi Kredi
+ - - +
Rritje Zvogelim Zvogelim Rritje
b/2. Llogaritë e drejtimit.
Llogaritë e drejtimit, të ndara në dy klasa të mëdha, shpenzime dhe të ardhura, lejojnë të ndërtohet
llogaria e rezultatit.
Prezantimi i llogarive të drejtimit.
Llogaritë e klasës 6
Llogaritë e klasës 6 janë të destinuara për regjistrimin gjatë ushtrimit të të gjitha shpenzimeve sipas
natyrës, të cilat përcaktojnë dhe aktivitetin e njësisë. Megjithatë, duhet të bëjmë dy saktësime:
Nga njëra anë, duhet të kuptojmë “sipas natyrës” një rigrupim homogjen të shpenzimeve që kanë
të njëjtën origjinë dhe i përkasin të të njejtit kriter klasifikimi (shpenzime të personelit, të tatimeve,
financiare, etj.).
Nga ana tjetër, në kushtet e njësisë ekonomike këto shpenzime shpërndahen në llogarinë e
rezultatit në funksion të përkatësisë së tyre.
• në ato të shfrytëzimit;
• në ato të drejtimit;
• në ato të veprimeve të veçanta;
Kështu,në njësinë ekonomike mund të bëhen tre nivele analize, të ndara qartë në llogarinë e
rezultatit.
Llogaritë e klasës 7
Llogaritë e klasës 7 regjistrojnë të ardhurat e njësisë ekonomike, të cilat vetë ndahen në të ardhura
të lidhura me shfrytëzimin, veprimet financiare, veprimet e veçanta.
Pozicioni i llogarive të drejtimit.
Pozicioni i llogarive të drejtimit në llogarinë e rezultatit nuk përbën asnjë vështirësi të posaçme dhe
mund të skematizohet në mënyrën e mëposhtme:
LLOGARIA E REZULTATIT
Shpenzime Të ardhura
Llogari të klasës 6 Llogari të klasës 7
SHPENZIME TË ARDHURA
X X
Rangu i 3-të
2 0 7 do të thotë Fondi tregtar
(në AAGJ JO Materiale)
2 1 5 (materiale e pajisje)
(në AAGJM)
Rangu i 2-të
2 0 do të thotë AAGJJM.
2 1 AAGJM
Rangu i 1-rë
Do të thotë llogari të klasës 2
Rangu i llogarisë
1 2 3 4
llogarisë
Rangu i 3-të
Përcaktimi i shpenzimit
6 0 1 blerje lëndësh të para
6 0 7 blerje mallrash
Rangu i 2-të
Natyra e shpenzimit
Rangu i 1-rë
Llogari shpenzimi
Aspekte të veçanta të kodifikimit.
Disa aspekte të veçanta të kodifikimit kontabël meritojnë të nënvinëzohen:
Llogaritë që përmbajnë shifrën 9 në rangun e tretë
Debi Banka Kredi Debi Klientë Kredi
512 419
1000 1000
Në 01/01/200x, njësia ekonomike X derdh një këst 1 000 lekë parapagim për blerje
mallrash. Klienti është për ne një burim financimi dhe normalisht del në kredi të llogarisë 419. Në fund të
ushtrimit kontabël, me rastin e publikimit të dokumenteve përmbledhse, (dhe n.q.se kjo llogari do të
paraqiste gjithmonë të njejtën tepricë), ajo do të figuronte në pasiv të bilancit. Po kështu, ne do të gjenim
në të gjithë librat kontabël këto llogari, që përmbajnë një 9 në rangun e tretë.
70
410
Debi Shitje Kredi
Debi Klientë Kredi
(c) 20 1000 (a) (a) 1000 20 (b)
TK 980
Totali= 1000 TD =980
Totali= 1000
Totali= 1000 Totali=1000
709
Debi Zbritje Kredi
(b) 20 20 (c)
Totali = 20 Totali = 20
Nga një xhirim kontabël (c), llogaria 709 do të mbyllet (nga llogaria 70), me qëllim që të
përcaktohet shuma neto e shitjeve që figuron vetëm në llogarinë e rezultatit.
Llogaritë që përmbajnë një 9 në rangun e dytë.
Llogaritë që përmbajnë një 9 në rangun e dytë janë llogaritë e aktiveve të rezervuara për
regjistrimin e provizioneve për zhvlerësimin.
Shembuj:
• 2907, kjo llogari do të thotë “provizion për zhvlerësimin e fondit tregtar”;
• llogaria 5903 do të thotë “provizion për zhvlerësimin e A.Financiare”;
• llogaria 3970 tregon “provizion për zhvlerësimin e inventarëve”
Duke hequr 9-ën në pozicionin e dytë, është e lehtë të gjendet rrënja e llogarisë me të cilën
lidhet provizioni. Kështu, llogaria 4910 regjistron natyrisht një provizion për zhvlerësimin e
llogarive klientë (mjafton të heqim 9-ën në rangun e dytë për të gjetur origjinën e llogarisë).
Nga ana tjetër, të destinuara për të lejuar mbylljen e llogarive dhe ndërtimin e
dokumenteve pëmbledhës në një datë të caktuar, punët e inventarit krijojnë një
ndërprerje në vazhdueshmërinë ekonomike. Në fakt, gjithçka ndodh sikur aktiviteti i
njësisë të mbyllej në 31 dhjetor për të rifilluar në 1 janar të vitit tjetër.
Një shembull do ta përsëriste këtë ide: Në 01.10.200x, një njësi ekonomike krijon një
detyrim qiraje 1 000, duke e shtrirë deri në 30.09.200x. N.q.se ajo i mbyll llogaritë në
31.12.200x, në fund të ushtrimit ajo do të duhet të nxjerrë në pah pjesën e shpenzimit
që i takon ushtrimit të kryer (1000 x 3/12) dhe atë që do të konsumohet gjatë ushtrimit
në vazhdim (1000 x 9/12).
Kështu, veprimet e fundit të ushtrimit rregullojnë llogaritë. Duhet nënvizuar që ato
mbështeten në rregullat e vlerësimit e parimet sipas standardeve të kontabilitetit, ku
primare do të jenë zbatimi parimit të kujdesit dhe pavarësia e ushtrimeve.
Këto dy kategori veprimesh mund të paraqiten nga skema kronologjike e
mëposhtme:
Fillimi i Fundi i
ushtrimi ushtrimit
t
Nr.serial
Njësia ekonomike “ X “ Furnizuesi: Magazina e inventarit
Llog.18
Magazina e mallrave Fletë-Hyrja “Lidhje ndërmjet magazinave”
Nr.1 (E brendshme)
Dt.____ Transportuesi________
Nr.____ Mjeti - Targa ________
Totali
Dorëzuesi Marrësi në dorëzim
(____________) (_________________)
Fletë-dalja: Është paraqitur në dy lloje: E jashtme, ( Fatura), që përdoret për shitjet jashtë njësive
ekonomike, dhe e brendshme, që përdoret për lëvizjet brenda për brenda njësive ekonomike dhe në
të gjitha rastet e tjera.
Shënim: Në praktikën e përditshme të njësive ekonomike, për të shkurtuar dokumentacionin përsa i përket lëvizjeve të
brendshme, fletë-dalja e një magazine mund të përdoret si fletë-hyrje për magazinën tjetër. Pra, për efekt kontabilizimi
do të përdoret një dokument, fletë-dalja e brendshme që do të kontabilizohet edhe si fleët- hyrje për të ngarkuar
magazinën ku u magazinua malli dhe si flet-dalje për të shkarkuar magazinën që doli malli, lënda e parë, apo
produkti i gatshëm
Tipi i Fletë-daljes së jashtme
Nr.serial
Njësia ekonomike “ X “ shpk Blerësi: Njësia ekonomike ”Y”
Magazina e mallrave Fletë-dalje
Faturë
Dt.____ Transportuesi________
Nr.____ Mjeti - Targa ________
Pag.CASH
Dok. shoq. Nr._____, dt.___
Nr.kart. Emërtimi Njësi Sasia Çmim Vlera TVSH Vlera
e matjes pa Pa 20% me
TVSH TVSH TVSH
1 Këpucë palë 20 2.500 50.000 10.000 60.000
Urdhëruesi __________
Nr.kart Emërtimi Njësia Sasia Çmimi Vlera
e pa
matjes TVSH
1 Këpucë palë 20 1.500 30.000
Totali
Shënim: Dorëzimi i fletëhyrjeve dhe i fletëdaljeve në këto afate nga magazinieri, i krijon mundësi
zyrës së financë-kontabilitetit të nxjerrë në kohë sa më të shpejtë informacione për të ndjekur në
vijimësi gjendjen dhe rezultatet e njësisë ekonomike.
FLETINVENTARI
Fletinventari është dokumenti që përdoret për të kryer inventarizimin në magazina,
njësi shitje e prodhimi në periudha të caktuara kohe ose në fund të periudhës. Inventari
i kryer me përgjegjësi e saktësi krahason gjendjen e kontabilitetit me gjendjen në fakt.
Në rast se zbulohen diferenca, ato evidentohen, duke përcaktuar dhe përgjegjësitë
përkatëse.
Ai përmban këto të dhëna:
- Emrin e njësisë apo të subjektit ku kryhet inventari
- Emrin e magazinës, të njësisë së shitjes apo të prodhimit dhe të përgjegjësit material
- Numrin rendor
- Emërtimin, njësinë e matjes
- Çmimin (çmimi mesatar, blerje apo kosto)
- Gjendjen sipas inventarit (sasi - vleftë)
- Gjendjen në fakt (sasi - vleftë)
- Diferencat tepëricë-mangut (sasi - vleftë)
Tipi i fletëinventarit dhe mënyra e plotësimit
Fletë - Inventari
Njësia ekonomike __X__ Përgjegjësi material
Magazina e Mallrave Periudha: 01.01.0X deri 31.12.200X
Përgjegjësi material
Fletinventari i magazinës, i plotësuar me të dhënat e mësipërme, është një dokument i rëndësishëm, që
vërteton ligjërisht gjendjen e mallrave, inventareve, lëndëve të para, produktet e gatshme, etj., në fund
të periudhës së ushtrimit, të vlerësuar me metodën e kostos mesatare, të ponderuar; por sipas rastit
mund të përdoret dhe metoda LIFO e FIFO. Ky dokument i bashkëlidhet dokumenteve
përmbledhëse të kontabilitetit, bilancit të veprimtarisë së njësisë ekonomike.
Në bazë të inventarit bëhen dhe sistemimet përkatëse në kontabilitet, me qëllim që të përputhet gjendja
kontable me gjendjen fizike.
Teknikat e sistemimit të tepricave dhe mungesave në magazinë apo njësi shitje e prodhimi pasqyrohen
hollësisht në kapitullin e inventareve.
Mandat Pagesa .
Është dokument, që vërteton daljen e mjeteve monetare nga arka. Ky dokument plotësohet nga arkëtari kundrejt
një dokumenti urdhërues nga ana e administratorit (ose të ngarkuarit të tij), si p.sh: urdhri për pagesën e faturës së furnitorit,
urdhri për pagesën e pagave, të sigurimeve shoqërore, të tatim-taksave, të pagesës për shpenzime të tjera (karburanti, energji
elektrike, kançeleri, etj.). Mandatpagesa është së pari dokument autorizues. Nënshkrimi i drejtuesit të njësisë ekonomike
shërben për të autorizuar arkëtarin të kryejë një pagesë të çaktuar. Gjithashtu ai është dokument justifikues. Të tillë e bën
nënshkrimi i arkëtarit dhe nënshkrimi i personit që ka marrë paratë në dorëzim prej tij. Kur blihen materiale apo mallra me
të holla në dorë dhe bëhen hyrje në magazinë, mandat- pagesa që përgatitet për pagimin e vlerës së tyre duhet të shoqërohet nga
fatura dhe fletëhyrja e materialeve apo mallrave në magazinë. Mandatpagesa që vërteton daljen e parave nga arka për të
paguar pagat e punonjësve duhet të shoqërohet me një listë pagese. Mandatpagesa që vërteton daljen e parave nga arka për të
paguar shpenzimet telefonike apo shërbime të ndryshme që i janë bërë njësisë, duhet të shoqërohet me fatura përkatëse.
Mandatpagesa plotësohet në tre kopje. Një kopje e mban arkëtari, një kopje i jepet personit që ka marrë mjetet monetare dhe
një kopje i dorëzohet kontabilistit (shefit të financë-kontabilitetit) të njësisë ekonomike për të bërë veprimet në kontabilitet.
Mandatpagesat priten më vete sipas llojeve të monedhave (lek, USD, EURO etj.). Pra, arkëtari duhet të ketë blloqe
mandatpagese, aq sa monedha përdor në aktivitetin e përditshëm të njësisë ekonomike.
Tipi i mandatpagesës
URDHËRSHËRBIMI
Urdhërshërbimi autorizon dërgimin me shërbim të një punonjësi apo dhe drejtuesit të
njësisë ekonomike dhe në çdo rast i bashkëlidhet mandatpagesës. Nëpërmjet këtij
dokumenti vërtetohen ditët e shërbimit për efekt të pagimit të shpenzimeve të kryera
për dietë (ushqime), fjetje dhe biletat e udhëtimit. Ky dokument përmban:
- Emrin dhe mbiemrin e personit që dërgohet me shërbim
- Vendin ku dërgohet
- Periudhën që dërgohet me shërbim
- Masën e dietës (në bazë të vendimit të asamblesë së ortakëve, apo administratorit).
Ky dokument, në çdo rast, firmoset nga drejtuesi që ka në kompetencë dërgimin me
shërbim të punonjësit apo të vetë drejtuesit. Ai ka dy pjesë: pjesa e parë, që
përshkruan shërbimin e kryer dhe pjesa e dytë, llogaritja e shërbimit.
Tipi i Urdhërshërbimit dhe mënyra e plotësimit
Pjesa e parë
Shoqëria X Sh.p.k. Tiranë, më 2.01.200X
URDHËRSHËRBIMI
Z. _______________ me detyrë ___Menaxher___ dërgohet me shërbim në ___Vlorë______.
Prej datës ___2.01.200X___ deri ____10.01.200X____
Administratori
Nisja nga Tirana më 2.01.0X Arrin në Vlorë më 2.01.0X
Nisja nga Vlora më 10.01.0X Arrin në Tiranë më 10.01.0X
Nisja nga _____ më ______ Arrin në ______ më ______
Pjesa e dytë
PËRMBLEDHJA E SHPENZIMEVE
Emri e mbiemri ____________________ Datë e nisjes _2.01.0X_
Datë e mbërritjes __10.01. 0X __ Datë e kthimit __10.01. 0X __
Dieta ___2.000__ lekë/dita
Biletë udhetimi çopë 2 x 240 = 480 lekë
Dietë për ditë ____8____ x 2.000 = 16.000 lekë
Fjetje ___8_ditë___ x 2.000 = 16.000 lekë
---------------------------
Shuma 32.480 lekë
Llogaritari Nëpunësi (Menaxheri)
________________ ___________________
Administratori
________________
5.4 Dokumentet e bankës dhe rregullat e plotësimit të tyre.
Dokumente-bazë të bankës janë: çeku, urdhër pagese dhe arkëtimi i bankës.
Çeku: është dokumenti që vërteton nxjerrjen e të hollave (Cash) nga llogaria bankare. Çeku është
një urdhër me shkrim që drejtuesi i njësisë ekonomike i jep bankës, për të paguar personin, emri i të
cilit është shënuar në çek, me shumën që shënohet në të. Çeku përbëhet nga tri pjesë. Në pjesën e
parë, shënohet numri i llogarisë bankare që njësia ekonomike ka në bankë, shuma që do të paguhet
nga banka, emri i drejtuesit që ka urdhëruar pagesën (administratorit të njësisë ekonomike), data e
përpilimit të çekut. Kjo pjesë mbetet në bllokun e çeqeve. Në pjesën e dytë, shënohet emri i
dokumentit, shuma e shprehur në shifra dhe në fjalë, data e përpilimit të tij, numri i llogarisë së njësisë
ekonomike në bankë, emri i bankës në të çilën drejtohet çeku (çeku ka dhe stemën e bankës që e ka
lëshuar), emri dhe mbiemri i personit të cilit do t’i paguhen paratë, sqarimi i qëllimit të pagesës së
parave me anë të çekut dhe firma e administratorit (mund të ketë dhe firmë të dytë sipas rastit apo
organizimit të njësisë ekonomike). Firma duhet të jetë e qartë, njëlloj me atë të depozituar në kartelën e
bankës, ndryshe çeku nuk pranohet.
Pjesa e dytë e çekut është pjesa autorizuese e tij. Kur banka e gjen çekun të rregullt (firma është njëlloj
me atë të depozituar në kartelën e bankës), ajo e pranon atë dhe kryen pagesën. Pjesën e dytë të çekut e
mban banka, për të provuar që ajo i ka paguar paratë në bazë të një urdhri të rregullt.
Pjesa e tretë, që quhet lajmërim debitimi, i dërgohet njësisë ekonomike për të vërtetuar që pagesa u
krye. Në pjesën e tretë shënohet numri i llogarisë likuiduese të njësisë ekonomike të hapur në bankë,
shuma e paguar, emri i njësisë ekonomike që ka lëshuar çekun, emri dhe nenshkrimi i marrësit të
parave, nënshkrimi i punonjësit të bankës që ka kryer pagesën dhe vula e bankës. Pra, çeku është
dokument autorizues dhe vërtetues. Pjesa e tretë justifikuese e çekut shërben për të bërë regjistrimin në
kontabilitet në kredi të llogarisë banka llogari likuiduese dhe në debi të llogarisë korresponduese
përkatëse në varësi të qëllimit të pagesës. Kjo pjesë quhet konfermë bankare, sepse konfirmon që
veprimi është kryer nga banka. Çeku është dokument me numër serial. Kjo do të thotë që në qoftë se
çeku përpilohet gabim, ai nuk duhet të griset, por duhet të ruhet në bllokun e çeqeve duke vënë mbi të
shënimin “Anulluar”. Veprohet kështu sepse çeku është dokument i ruajtjes së rreptë. Çeku plotësohet
vetëm me makinë shkrimi. Ky dokument mbahet nga administratori (ose i ngarkuari i tij me prokurë të
posaçme ) dhe lëshohet vetëm nga ana e tij në emër të personit që do të tërheqë paratë në bankë. Çeku
lëshohet më vete sipas llojit të monedhave (Lek, Usd, Euro etj), për të cilat njësia tregtare ka hapur
llogari të veçantë në bankë.
Tipi i çekut.
ÇEK BANKAR Banka e Kursimeve Sh.A.
Shuma Monedha
Paguani ne urdher te: ____________________
Moned
Shuma ha
Paguani ne urdher te: ____________________
Gjithsej 45.500
DEGA E BANKES
Banka Kombëtare Tregtare Nr.2 Tir. Numri i llogarise
PER: Sa likuiduar fatura Nr.1 dt.02.01.1999
VENDI: Tirane Krediti Banka nisese Banka ndermjetese Banka pritese
Mbajtesi
Urdheruesi (Emri e mbiemri) llog. (Vula) (Vula) (Vula)
Arkëtim banke: Është dokumenti që vërteton derdhjen e të hollave në bankë nga vetë njësia
ekonomike ose nga një njësi tjetër ekonomike. Ky dokument lëshohet nga banka në momentin e
derdhjes së të hollave .
Tipi i mandatarkëtimi të bankës
MANDATARKETIMI
Nr. _________
(_______Njeqindepesedhjetemije lek______________)
ARKETUAR nga: "X"
PERSHKRIMI : Derdhje _______________
Rregullat e plotësimit të mandatarkëtimit të bankës.
Edhe mandatarkëtimi i bankës duhet të përgatitet në gjuhën shqipe. Ky tip dokumenti
ashtu siç paraqitet në format, duhet të përmbajë:
- Numrin serial dhe datën
- Emërtimin e njësisë tregtare, adresën e saj
- Përshkrimin e veprimit, si: likuidim fature nr.___, dt.____, likuidim situaçioni
nr.____, dt._____, ose derdhje, tërheqje, etj.
- Emrin e personit që kryen veprimin e derdhjes
- Vleren e të hollave që arkëtohet ,me shifër dhe me shkrim.
Totali 64.000
Shpenzime plotësuese 15 % 9.600
Fitimi 15 % 11.040
Totali 84.640
T.V.SH 20 % 16.928
Totali 101568
Shënim: Ky dokument hartohet vetëm nga njësitë ekonomike me objekt veprimtarie, ndërtim-
montim, në fund të çdo muaji për punimet e kryera . Ky dokument shoqërohet dhe me faturë shitjes (
faturës tatimore ) për efekt të llogaritjes së TVSH- së . Vlera e situaçionit do të jetë vlera e tatueshme mbi
të çilat do të llogaritet TVSH në masën 20% . Shuma e vlerës së tatueshme me vlerën e TVSH-së jep
vlerën totale të situaçionit. Pra, personi i tatueshëm është i detyruar të llogarisë TVSh-në çdo muaj,
pavarësisht nga koha kur bëhet pagesa (shih udhezimin e Ministrisë së Finançave nr.8 dt.05.01.2000 ,
paragrafi 6.1).
Komisioni
(______________) (____________) (_______________)
Administratori Përgjegjësi material
(_________) (____________)
Tipi i proçesverbalit, (për ndryshimin e çmimit).
Proçesverbal ( Model 2 )
I mbajtur sot më datë _____________ në njësinë ekonomike “ X “ shpk, nga komisioni i
caktuar me urdhër të administratorit të shoqërisë së nr.1, dt. 31.10.200X, i përbërë nga
___________________________________, mbi vlerësimin e dëmeve (apo diferencave,
vjedhjeve) të zbuluara si më poshtë:
Diferenca = +500
Komisioni
(____________) (______________) (_______________)
Administratori (____________)
5.5.4. Listëpagesa e punonjësve është një dokument me anën e të cilit evidentohen pagat që u paguhen
punonjësve të njësive ekonomike. Ky dokument hartohet nga administratori ose i ngarkuari i tij
(specialisti i financës, specialisti i pagave etj.). Hartimi i këtij dokumenti bëhet në bazë të kohëshënuesit
dhe librit të normës e raporteve të prodhimit (kur aplikohet paga në bazë të normës së realizuar, si në
ndërtim, prodhim, etj.). Ndërsa në njësitë ekonomike(me aktivitet tregtar) përdoret libri xhiros, kur
aplikohet sistemi i pagës në bazë të xhiros së realizuar. Kur aplikohet sistemi i pagës fikse (paga bazë),
përdoret vetëm kohëshënuesi, në bazë të ditëve të punuara efektivisht.
Tipi i listëpagesës
Njëisa ekonomike (________)Listëpagesë për periudhën (_____________)
Nr. Emërtimi Paga bazë Shtesa Paga Ndalesa Paga neto Firma
brut
o
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
1 Astrit Rama 40,000 5,000 _ 45,000 1,792 3,750 300 5,842 39,158 -
Fig. 1 Fig.2
Fig.3
5.7 Afatet e ruajtjes së dokumenteve në Njësitë ekonomike.