HAYATIMIZDAKİ

KİMYA
Adı: Doğa Zeynep
Soyadı: Doğuşlu
Sınıfı: 9/C
No: 69
 TEMİZLİK MALZEMELERİ
 İnsanlar eski çağlarda sabunu bulana kadar
çeşitli malzemeleri temizlik maddesi olarak
kullanmışlardır.
 Fenikeliler sabundan önce temizlik amacıyla süt,
bitki özleri, kül ve kili temizlik amacıyla
kullanıyorlardı. Temizlik amacıyla sabunun
kullanılması M.Ö. 200'lü yıllara dayanır.
 Sabun keşfedildikten sonra insanlar arasında
değerli bir takas aracı olarak, ilaç olarak ve
temizlik malzemesi olarak kullanılmıştır.
 SABUN
 Kullanım alanı ortaçağda genişlemiş olan sabun,
çamaşırların temizlenmesinde ve bulaşıcı
hastalıklara karşı dezenfektan olarak
kullanılmıştır.
 1800'lü yılları öncesine kadar sabunun, yağ ve
alkalinin mekanik bir karışımı olduğu
sanılmaktaydı.
 18. yüzyılda Fransız kimyager Eugene Chevreul,
sabun oluşumunun bir kimyasal tepkime
olduğunu göstermiştir
SABUNDA KULLANİLAN MALZEMELER

 Sabun yapımında kullanılan organik yağ

asitlerinden en önemli olanları doğada serbest
olarak bulunan 12,14,16 veya 18 karbon içeren
yağ asitleridir.
 Karbon sayısı 18'den fazla olan yağ asitlerinin
çözünürlüğü az olduğu için sabun yapımında
kullanılmazlar.
 Sabun yapımında hayvansal veya bitkisel yağlar
kullanılabilir.
 Yağlar, üretilecek olan sabunun kullanım
alanına ve türüne göre seçilir
 SABUN
 Potasyum klorür tuzu arap sabunu yapımında
kullanılır.
 Tuz ile aynı işlevi görür.

 Sabun tozu yapımında sodyum perborat

kullanılır.
 Sabunun verimini artırmak için talk kullanılır.
 DETERJAN
 Deterjan kir sökücü maddedir.
 Deterjanlar petro-kimya ürünlerinden elde
edilen, temizleme ve arıtma gibi işlemlerde
kullanılan, toz, sıvı ya da krem şeklinde
kimyasal maddelerdir.
 Deterjan sabunun yaptığı her işi yapmasına
rağmen sabun, kullanım alanında deterjanın
yerini alamamaktadır.
 Deterjanın en önemli özelliği sert sularda bile
köpürebilen bir yapıya sahip olmasıdır.
 KİRİ NASIL TEMİZLER?
 Sabun zayıf asit ve kuvvetli bazdan oluşan bir
tuzdur. Suda çözündüğü zaman bazik bir çözelti
oluşturur. Baz, kiri yumuşatan bir etki yapar.
 Kirler genellikle yağ ve benzeri apolar organik
maddeler içerirler. Su ise polar bir moleküldür.
 Maddelerin birbiri içerisinde çözünebilmesi için
maddelerin birbirine yapısal benzerlik
göstermesi gerekir.
 Polar maddeler polar çözücülerde, apolar
maddeler apolar çözücülerde çözünür.
 KİRİ NASIL TEMİZLER?
 Kir ve su molekllerinin yapısal uyumu olmadığı
için birbirlerine karışmazlar.
 Kiri temizlemek tek başına su ile gerçekleşmez.

 Temizleme işleminin gerçekleşebilmesi için

sabun ve deterjan gibi, yapısında hem polar hem
de apolar kısımlar bulunduran organik
maddelerin kullanılması gerekir.
 TUZ RUHU ÜRETİMİ
H2(g) + Cl2(g) → HCl(g)
HCl(g) + su → HCl(suda)
Temizlikte doğrudan kullanılan % 36’lık derişik
HCl (hidroklorik asit), tuz ruhu adıyla bilinir.
Doymuş HCl çözeltisidir.
Fayans, taş vb. ıslak zemindeki ağır kirlerin
temizlenmesinde kullanılır.
Özellikle tuvalet temizliğinde yaygın olarak
yararlanılır. Sağlığa zararlı olduğundan
kullanılmamasında fayda vardır
ŞEHİR SULARININ TEMİZLENMESİ
 Büyük belediyeler Cl2 (klor) gazı katarak şehir
suyunu temizliyorlar.
 Küçük belediyeler NaOCl (sodyum hipoklorit)
sıvısı katarak şehir suyunu temizliyorlar.
 Eczanelerde musluk suyunun dezenfekte
edilmesi için satılan bileşik ise kireç kaymağı
diye bilinen Ca(OCl)2 (kalsiyum hipoklorit)
tabletleridir.
 En zararlısı Cl2 gazıyla yapılan klorlamadır.
BAZİ ELEMENTLERİN KULLANİM ALANLARİ
 H2(HİDROJEN): Sıvı hidrojen roket yakıtıdır.
 H2 gazı; margarin elde edilirken sıvı yağların
doyurulması işleminde, uçan balonlarda, NH3
(amonyak), HCl (hidroklorik asit) ve CH3OH
(metil alkol) bileşiklerinin sentezinde kullanılır.
 Havanın hacimce % 0,00005’i hidrojedir.
BAZİ ELEMENTLERİN KULLANİM ALANLARİ
 Pb (KURŞUN): Matbaacılıkta, çatıların
kaplanmasında, boru, halat, akü ve boya
yapımında kullanılır.
 Lehim; kurşun ve kalay karışımıdır.

 Saçma; kurşun ve arsenik karışımıdır.

 Matbaa harfi; kurşun,kalay ve antimon

karışımıdır.
BAZİ ELEMENTLERİN KULLANİM ALANLARİ
 W (VOLFRAM VEYA TUNGSTEN): Ampullerin
içindeki teller volframdır.
 P (FOSFOR): Kırmızı fosfor, kibrit üretiminde
kullanılır.
 Ne (NEON) VE Ar (ARGON): Flüoresanlı
lambalarda tüplerin içine bu gazlar doldurulur.
Havanın hacimce % 0,0012’si neon, % 0,94’ü ise
argondur.
 Ni (NİKEL): Paslanmaz çelik üretiminde, madeni
para yapımında kullanılır. Magma; erimiş demir
ve erimiş nikeldir.
BAZİ ELEMENTLERİN KULLANİM ALANLARİ
 S (KÜKÜRT): Tarımsal mücadelede ve akülerin
sıvısı olan sülfürik asit üretiminde kullanılır.
 Os (OSMİYUM): Kaliteli tükenmez kalemlerin
ucu osmiyumdur.
 Th (TORYUM): Önümüzdeki yıllarda nükleer
reaktörlerin yakıtı toryumdur.
 Mg (MAGNEZYUM): Alaşımları uçak, füze ve ev
eşyası yapımında, ayrıca fotoğrafçılıkta flaş
olarak kullanılır
BAZİ ELEMENTLERİN KULLANİM ALANLARİ
 Rn (RADON): Kanser tedavisinde alfa ışını
kaynağı olarak kullanılır.
 Cr (KROM): Çelik üretiminde ve kaplamacılıkta
kullanılır.
 C (KARBON): Kömür, elmas ve grafit olmak
üzere üç allotropu vardır. Kömür yakacak, elmas
ziynet eşyası, grafit ise elektrot ve kurşun kalem
ucu olarak kullanılır.
HAYATIMIZDAKİ BAZI BİLEŞİKLER
NH3(AMONYAK):
Temizlik malzemesidir.
Arı sokmasında kullanılır.
Yapay gübre sentezinde temel maddedir. Kimya
Laboratuvarının temel çözeltisidir.
NaOCl (SODYUM HİPOKLORÜR):
Çamaşır suyu adıyla bildiğimiz renksiz ve
saydam saf sıvıdır.
HAYATIMIZDAKİ BAZI BİLEŞİKLER
 PbO2 : Kurşun(IV)oksit göze çekilen sürmedir.
Erkekler gece, kadınlar her zaman kullanırlar.
Gözü radyoaktiviteden korur.
 NaNO3(SODYUM NİTRAT): Yapay gübre
üretiminde kullanılır. Şili güherçilesi de denir.
Doğada bulunmaz, yapay elde edilir.
 H2CO3(KARBONİK ASİT): Kola ve gazoz

 gibi içeceklerdeki gazın esas maddesidir.

 CaO (KALSİYUM OKSİT): Sönmemiş kireçtir.

 C6H12O6 (GLİKOZ): Kan şekeridir. En çok

 üzüm ve balda bulunur.

HAYATIMIZDAKİ BAZI BİLEŞİKLER
 NaCl (SODYUM KLORÜR): Yemek tuzudur.
 C12H22O11 (SAKKAROZ): Çay şekeridir.

 CH4(METAN): Doğal gaz adıyla bilinir.

 C2H2(ASETİLEN): Kaporta kaynakçılığında

kullanılan gazdır.
 C8H18 (OKTAN): Benzinin bileşiminde en fazla
bulunan bileşiktir.
HAYATIMIZDAKİ BAZI BİLEŞİKLER
 C2H4(ETİLEN): Erken toplanan turunçgillerin
kabuğu yeşildir. Kabuğun doğal rengini alması
için, hile amacıyla,C2H4(etilen) gazı odalarında;
turunçgiller bekletilir. Bu suretle; portakal,
mandalina ve limonun erken toplandığı ve ekşi
tatta olduğu saklanır.
 C2H5OH (ETİL ALKOL): Etanol diğer adıdır.
Yüzlerce alkol vardır. Alkol denince de, etil alkol
anlaşılır. İçkilerdeki alkol, etil alkoldür. Kolonya,
hacimce % 80’lik etil alkol çözeltisidir.
SAĞLIĞIMIZA ZARARLI BAZI
MADDELER
 Siyah zeytinleri çabuk olgunlaştırmak için hile
amacıyla FeO formülü ile yazılan demir(II)oksit
kullanılır. Zeytin boyası olarak bilinir.
 NaOH (sodyum hidroksit)’in teknikteki adı
kostiktir. Yeşil zeytinlerin tamamı kostiklidir.
Kostik; yeşil zeytini, normal süresinden çok daha
kısa sürede, yaklaşık 5-6 günde sarartır. Kostikli
zeytinlerin farklı istenmeyen bir kokusu olur.
DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR
EDERİM…

KAYNAKLAR
tr.wikipedia.org
Weebly.com
mustafaatalay.files.wordpress.com