Download as pptx, pdf, or txt
Download as pptx, pdf, or txt
You are on page 1of 75

g]kfndf ;"rgfsf] xssf] l;WbfGt /

Joaxf/

s[i0fxl/ af:sf]6f
k|d'v ;"rgf cfo'Qm, /fli6|\o ;"rgf cfof]u
Nff]stGq
• ;'-zf;g
• Kff/blz{tf
• hJffkmb]xL zf;g k|0ffnL
• Kf|]; tyf cleJolQm :jtGqtf gful/ssf] ;"rgfsf] xs
• Gfful/s ;zlQms/0f

gful/ssf] ;"rgfsf] xs Ö nf]stGq


k|To]s g]kfnL gful/snfO{ ;fj{hlgs
lgsfodf /x]sf] ;fa{hlgs dxTjsf] ;"rgf
dfUg] / kfpg] clwsf/ 5 .
k|To]s g]kfnL gful/snfO{ cfk\mgf] jf ;fj{hlgs
;/f]sf/sf] s'g}klg laifosf] ;"rgf dfUg] / kfpg]
;Da}wflgs xs 5 .
3'Dg] d]rdflysf] cGwf] dflg;n] gful/ssf]
;"rgfsf] xs hFb}g jf ghfg]sf] axfgf u5{ <
kmfO{ndf tfNrf < o;/L l;s|Ln] afWb}df s]
uf]Ko xf]nf <
Pp6f l;s|Ln] gk'u]/ b'O{6f l;s|L , s] ug{
vf]h]sf] xf]nf <
xfdL ;a} gful/s ;"rgfsf] clwsf/n] ;';'lrt 5f} .
nf]stGqsf] cfwf/ M ;"rgfsf] clwsf/
;"rgf xfd|f] clwsf/ M ;'zf;g / ljsf;sf] cfwf/
v'nf ;/sf/
!= k|hftGq (Democracy) sf] ;6[fdf ;xeflutfd"ns k|hftGq (Participatory
Democracy) n] :yfg lnPsf] 5 .
@= :j]t kq (White Paper) sf] ;§f ;Nnfx dfUg] (Blue Paper) hf/L ug]{ rng rn]sf]
5.
#= clwsf/ k|fKtn] lg0f{o u/] (Legal) x'G5, t/ ;xeflutfdf lg0f{o u/]
(Legitimacy) xfl;n x'G5 .
$= zf;g (Rule) ug]{ xf]O{g, ;xhLs/0f (Facilite) ug]{ xf] .
%= zf;g k2ltdf ;'wf/ (Reform) xf]O{g, ;/sf/sf] k'gcf{ljisf/sf] (Reinventing
Government) hdfgf 5 .
^=nf]s sNof0fsf/L k|0ffnLsf] (Welfare Approach) :yfgdf clwsf/o'Qm k|0ffnL
(Right Based Approach) cfPsf] 5 . 11
v'nf ;/sf/
&= csf{sf] nflu kf/bzL{, ;bfrf/L / pQ/bfoL x'g' k/]sf] xf]O{g, :jo+ c;n
7xl/g o;f] ug{' h?/L 5 .
*= s'g} ;Dkflbt sfdsf] u'0f:t/ dfkgsf $ cfwf/ (Quality, Quantity, Cost & Time) sf]
;§f Pp6} cfwf/ ;]jfu|fxLsf] ;Gt'i6L (Customer Satisfaction) aGg yfn]sf] 5 .
(= sfd ;DkGg ePkl5 u'0f:t/sf] k/LIf0f lrGx (NS) lbg]sf] ;§f r/0fa4 k/LIf0f
(TQM) x'g yfn]sf] 5 . o;sf nflu lg/Gt/ cg'udg ug]{ ;+oGq (QC) v8f
ug{ yflnPsf] 5 .
!)= sfd u/]/ dfq} k'usf] 5}g, ;f] sfdaf6 k|efljt x'g]n] sfd ePsf] cg'e"lt
ug'{ k/]sf] 5 .

12
OGD Global Ranking
1. OECD 30 Countries 2014
• Top 5 : South Korea, France, UK, Australia & Canada
• Last 5 : Turkey, Poland, Sweden, Slovak Republic & Netherlands
2. Global Open Data Index 2016
• 145 Countries
• Nepal 78
• Top 5 : Taiwan, UK Denmark, Columbia, Finland
• Last 5 : Myanmar, Syria Libya, Saint Kitts and Nevis & Iran
3. Open Data Barometer 2015
• 92 Countries
• Nepal 68
• Top 5 : UK, USA, France, Canada, Denmark
• Last 5 : Haiti, Yemen, Zimbabwe Myanmar & Mali
13
v'nf ;/sf/ ;fem]bf/L OGP df g]kfnsf]
d"Nof+sg

)= ;"rgfsf] xs -Access to Information_


)= ljQLo kf/blz{tf -Fiscal Transparency_
)= ;fj{hlgs kbflwsf/Lsf] ;DkQL ;fj{hlgsLs/0f -Public Officers Asset
Disclosure_
)= gful/s ;xeflutf -Citizen Engagement_
oL $ cf]6f ;b:otfsf] cfwf/x? k|To]sdf $ k"0f{8\)sdf g]kfnn]
;"rgfsf] xssf $ / c?df #.# u/L s"n !^ df !# c+s cyf{t\ *@ k|ltzt
c+s k|fKt u/L ;b:otfsf] nflu cfaZos Go"gtd &% k|ltzt c+s
eGbf a9L c+s xfl;n u/L O{lGe6]zg n]6/ k|fKt u/]sf] 5 .
14
Innovation in OGP
• Beneficial Ownership -Kenya (Ownership Register)
• Civil Space -Latvia (Model Finance NGO)
• Climate Change -Sierra Leone (Climate related information)
• Open Contracting -Costa Rica (Transparency in contracting)
• Service Delivery - Sri Lanka (chronic kidney disease)
• Sub-national Reforms -Chile (Lunching the open government model
for municipalities)

15
k|zf;g ;'wf/sf k|of;
• ch/a}hfg M Government in your pocket
• Go"lhNof08 M Contact Management
• a]nfot M Citizen Charter/Service Charter
M Next Step
M Service Coupon
• hd{gL M Peoples' Bonus
• cd]l/sL k|fGt M Forgiveness Card
• l;+ufk'/ M Admistatrative Operation Chamber Room
• dn]l;of M vision Twenty /Twenty
• ef/t M Cashless Village
• o"/f]k M ;]jf k|jfx x''''''''''''''''''nfsaf6
M Leadership Center
M Crowd Source
M Innovation Bye 16
17
o:tf] gxf];\ .
ljz]if k|:t'tLs/0f

;sf/fTds ;f]r / g]t[Tj ;Lk -5nkmn kq_


(Positive Attitude and Leadership Skills)

s[i0fxl/ afF:sf]6f
Khbaskota1@gmail.com, (*$! #%) @*)
31
;sf/fTds ;f]r s] xf] < - !
• km'nsf] cfFvfdf km'ns} ;+;f/, sf8fFsf]
cfFvfdf sf8} ;+;f/ .
• cfwf el/Psf] l;;L ls cfwf l/Qf] l;;L <
• d}n] s] kfP xf]Og, d}n] s] lbg ;s] <
• of] u/]/ dnfO{ s] kmfObf ls < of] u/]/
dnfO{ s] a]kmfObf <
• clxn] gu/] slxn] ug{] < d}n] gu/] s;n] ug{]
< eGg] ;f]r xf] .
lrqn] s] b]vfFp5 <
-v_ ;d"x

33
lrqn] s] b]vfFp5 <
-s_ ;d"x

34
;sf/fTds ;f]rsf] ldqtf - @
•;'vsf ;fyLx? udL{df lxp+ kUn]h:t} kUn]/
l56[} lanfp5g eg] b'Mvsf ;fyLx? hf8f]df
lxp+ hd] h:t} ;w} Ps l9Ssf eO{ ;fyd} /xG5g\ .
•Ps hgf c;n ldq xhf/ hgf cfkmGt a/fa/ x'G5
.
•hLjgsf] ofqfdf Ps hgf OdfGbf/ ;fyL kfpg'
;a}eGbf 7"nf] pknlJw xf] .
•k/]sf avt ;fy glbg] dfG5];+u ;+ut ug'{ a]sf/
5.
36
;sf/fTds ;f]r / dflg;sf] k|sf/ - #
hf] p cfkm" hfGb}g / hflGbg eGg] klg hfGb}g
p d'v{ xf], To;nfO{ 5'6\ofp .

hf] p cfkm" hfGb}g, t/ hflGbg eGg] hfGb5


p ;fwf/0f xf], To;nfO{ l;sfp .

hf] p cfkm" hfGb5 t/ hfGb5' eGg] hfGb}g


p ;'if'Kt xf], To;nfO{ Ao'emfp .

hf] p cfkm" hfGb5 / hfGb5' eGg] hfGb5


p 1fgL xf], To;nfO{ k5\ofp .
37
lrqn] s] b]vfFp5 <

42
;sf/fTds ;f]r / hLjgsf] cfbz{ s] xf] < - $
• dflg; ;w}e/L ug{ gx'g] sfd ug{af6 8/fcf];\ .
t/, ug'{kg{] sfd gul/PnfsL egL ;fjwfg
/xf];\ .
• o;}u/L ug{ yflnPsf] sfd ;kmn x'g'eGbf klxn]
lju|g] lx;fan] phfu/ gxf];\ eg]/ ;t{s x'g]
u/f];\ .
• g;f r9\g] lsl;dn] s'g} kbfy{sf] ;]jg gu/f];\ .
;fy} ljBf, wg / s'nsf] 3d08 gu/f];\ .
Behaviour Styles
• Giving Information
• Seeking Information
• Supporting
• Checking Understanding
• Compromising
• Summarizing
• Proposing
• Bringing in
• Defending
• Dictating
• Attacking
• Obstructing
40
;sf/fTds ;f]rn] eG5, vfg]d'vnfO{
h'uf+n] 5]Sb}g - %
• ln+sg el/ofaf6 /fi6|\klt eP .
• d]lS;d uf]uL{ sjf8Ljfnfsf sfdbf/af6 cfdf
lstfa n]Vg] eP .
• sfnLbf; k6d'v{af6 k|sf08 laWbfg eP .
• xa{6 Snfs{ 6fO{lki6af6 O{lGhlgo/ /
/fi6|\klt x'g k'u] .
• yf]d; PNjf Pl8;g @% k6s c;kmn eP/ klg
:6f]/]h Jof6|\L cflaisf/ ug{ ;kmn eP .
P2]Zo s] lng' p8L 5'g' rGb| Ps
tkfO{n] s] ug'{ eof] <
• sDKo"6/sf cflaisf/s 6'l/8\)u x'g eg]
6]lnkmf]g u|fda]nn] agfP .
• xjfO{ hxfhsf lgdf{tf /fO{6 a|bz{ x'g eg]
l8lh6n Sofd]/f :6]egn] agfP .
• o;}u/L Pl6Pdsf lgdf{tf af/f]g x'g eg]
/f]l8of]sf cflaisf/s dfsf]{gL x'g .
• tkfO{n] s] cflaisf/ ug'{ ef] x <

43
s] of] ;fRr]} xf] < hxf+ O{R5f
txf+ pkfo+
efq[xl/sf] dflg;sf] juL{s/0f
• Psy/L dflg; s]an nf]ssf] lxtsf nflu hlGdG5g\
.
• Psy/L dflg; s]an cfkm\gf] lxtsf vflt/
hlGdG5g\ .
• Psy/L dflg; cfkm\gf] lxtsf nflu csf{sf] clxt
;d]t ug{] u/L hlGdG5g\ .
• Psy/L dflg; g cfkm\gf] lxt, g csf{sf] lxt, gt
d'n'ss} lxt, ;a}lt/ etfe'Ë kfg{ hlGdG5g\ .
;sf/fTd9+un] ;f]Rbf cflv/ s] c;+ea 5 / < s;f]
<
;sf/fTds ;f]rn] dfG5]sf sdhf]/L
;lRrG5 - *
• cg'zf;g nIo / ;kmntfjLrsf] k'n xf] .
• dfG5]sf af/]df sd / ljrf/sf af/]df al9 lh1f;' ag .
• olb ;+;f/nfO{ d'v{ agfpg rfxG5f}+ eg] ;To af]n .
• s]xL dflg; slxNo} l;Sb}gg\, lsgeg] pgLx? x/]s s'/f
rf+8f] a'e\m5g\ .
• g?g] 1fg, gxf:g] bz{g / aRrfsf ;fd' ge\'mSg] dxfgtf
Joy{ 5g\ .
• cfk"mnfO{ sdhf]/ 7fGg' ;a}eGbf 7"nf] kfk xf] .
sf] cUnL, plePsLx? ls a;]sL <
;sf/fTds ;f]rn]] e|d lrb{5 – (
• cfk"m sf] x'+ eg]/ ltdL hfGg rfxG5f}+ eg] s;}nfO{
g;f]w . sfd u/, To;n] g} ltdLnfO{ kl/eflift ug]{5 .
• JolQmsf] rl/q Pp6f ?vh:tf] xf] eg] k|lti7f To:sf] 5fof+
xf] .
• h+un agfpg eGbf d?e"ld agfpg ;lhnf] x'G5 .
• d"v{n] cfk"mnfO{ a'lWbdfg 7fG5 . t/, a'lWbdfgnfO{
cfk"m slt d"v{ 5' eGg] yfxf x'G5 .
• ;kmn Jofkf/L Tof] xf] h:n] tfn'v'O{n]nfO{ sfO{of]
a]Rg ;S5 .
s:sf] 5ftL d"Nojfg <
/fd|f] x'g sd{ u/f}F – !)
• v'§fdf r'Qf 5}g eg]/ b'vL gxf]pF . oxfF v'§}
gx'g]x?klg 5g\ .
• csf{sf] uNtL b]v]/ l;s, cfkm} uNtL u/]/ l;Sg dflg;sf]
cfo' sd 5 .
• x]bf{ Pp6} b]lvG5 ;nfO{sf] sf6L, Pp6fn] lbof] hnfP/
cGwsf/df pHofnf] lbG5, csf{] sf6Ln] agdf 89]nf]
nufP/ ;vfk kf5{ .
• aLp /fd|f] ls g/fd|f] egL yfxf kfpg kmn x]g'{k5{ .
dflg; /fd|f] ls g/fd|f] egL yfxf kfpg p;sf] sfo{z}nL
lxDdt jf d"v{tf <
;sf/fTds ;f]rn] c;n dflg;sf u'0fx? hflgG5 – !!
• c;n dflg;sf] u'0f M lagd|tf
pksf/L u'0fL JolQm lgx'l/G5 lg/Gt/
kmnn] el/Psf] xfuf]+ ge'ms]sf] sxf+ 5 / <
• c;n dflg;sf] u'0f M 3d08 gu/
nf]sdf x'b}g s;}sf] Ps}gfz ;d'Gglt,
c?sf] s] s'/f x]/ ;FWofdf ;"o{sf] ult .
• c;n dflg;sf] u'0f M zfGt /xg] M
vx/] u8u6fx6 ;lxt aU5,
gbL ;';fpb} aU5,
;d'Gb| zfGt x'G5 .
53
kmnn] el/Psf] xfuf]+ ge'ms]sf] sxf+ 5 /
<
;sf/fTds ;f]rsf nflu Go"gtd Vofn u/f}+ –
!@
•s;}af6 ;xof]usf] ck]Iff ug'{k"a{ p;nfO{ ;xof]u
k'/\ofcf}+ .
•csf{af6 cfk\mgf] O{R5f k"/f u/fpg klxnf p;s}
O{R5f a'em]/ ;f] O{R5f k"/f ul/lbcf}+ .
•lbg lxrlsrfpg' / lng O{R5's x'g' /fd|f] xf]O{g .
•cfb/ rfxg]n] ;a{k|yd csf{nfO{ cfb/ u/f}+ . cyf{t\
csf{sf] 7f+pdf a;]/ ;f]Rg] u/f}+ .
•9f]sfsf] tfNrf vf]n]em} csf{sf] dg lhTg] k|of;
;a}af6 hohosf/, s;/L < ;a}sf] dg lht]/ .
s]xL s6";To s'/f

• dflg;n] s] s] ul/;Sof] sxf +k'uL ;Sof],


a|df08 g} lkO{;Sof] tgtlg,
xfd|f afx'g gfgL cem}klg b+u 5g 5fdL hg} 6'kL
sGbgL .

57
s[kof ug'{;\ M :jtM hflgG5 .

k9]sf] s'/f lal;{G5


b]v]sf] s'/f ;+lemG5
u/]sf] s'/f hflgG5
ub}{ u/] afgLk5{ .

58
hLjgsf] ;Gb]z
• sd{df ltd|f] clwsf/ 5, kmndf 5}g .
• qmf]w g} ltd|f] zq' xf] .
• c1fgtfnfO{ gi6 ug{] pkfo 1fg xfl;n
ug'{ xf] .
• cfkm\gf] ldq / zq' b'a} cfkm} xf] .
s'g af6f] sxf+ hfg] xf]nf <
dgg\ u/f}F
• af6f] atfpg] w]/} x'G5g\ t/ ;lx af6f] atfpg] yf]/} x'G5g\
. o;}u/L z'eofqf eGg]x? w]/} x'G5g\, t/ ;Fu} lx8\g] sd
x'G5g\ . ofb u/f}F, n8]sf avt xft lbP/ p7fOlbg] t Ps
b'O{ hgf dfq} x'G5g\ .
• dflg; cfpFbfsf] klxrfg n'ufaf6 x'G5, hfbfFsf] klxrfg
Ifdtfaf6 x'G5 .
• /fhb'tsf cfkm\gf sfg x'G5g\ ;'Ggsf nflu, t/ af]Ngsf
nflu d'v ;/sf/sf] x'G5 .
s[kof, sd af]Ng] sL <
• ltd|f b'O{ cfFvf 5g\ , b'O{k6s x]/ . b'Oj6f
sfg 5g\, b'O{k6s ;'g . Pp6f d'v 5, Psk6s af]n
.
• sf/0f, df}g /xg' Pp6f 7"nf] xltof/ k|of]u
ug{' xf] .
• of] s'/f a'em, af]Ng a'l4 eP k'U5, df}g /xg
a'l4 / ljj]s rflxG5 .
s]xL s6";To s'/f

• cfTdlaZjf; dflg;sf] ;a}eGbf glhssf] / zlQmzfnL


ldq xf] .
• cfuf] h:n] kf]Nb}g eg] To;nfO{ s] cfuf] eGg] .
kfgL h:n] lehfpb}g eg] To;nfO{ s] kfgL eGg] .
a'em]sf] dflg; hf] df}sfdf d'v vfNb}g eGg] s]
hfGg] ;'Gg] eGg] . 63
dflg;sf] d"n ;q'

• dflg;sf] d'Vo ;q' l/;, /fu, qmf]w / jf;gf xf] .


o;n] xfd|f] hLjg g} gs{do agfOlbG5 .
• qmf]wn] e|d k}bf x'G5 .
e|dn] a'l4 Jou| x'G5 .
ha a'l4 Jou| x'G5, ta ts{ gi6 x'G5 .
ha ts{ gi6 x'G5, ta JolQmsf] ktg x'g yfN5 .
• h;n] cfĝf] dgnfO{ lgoGq0f ug{ ;Sb}g, Tof] dg ;q' a/fa/ xf] .
b'vsf] ;|f]t / o;af6 aflxl/g] h'lQm tyf ;kmn hLjg
• hf] JolQm ;w]} u'gf;f] u5{, p;nfO{ slxn] klg ;'v ldNb}g .
• hf] ;w} z+sf pkz+sf ul//xG5, p;nfO{ klg nf]sdf ;'v ldNb}g .
• sltko sfd hLjgdf gug{' g} pQd x'G5 . s}of}+ sfd u/]kl5 hLjgdf bM'v
cf/De x'G5 .
• csf{nfO{ xf]Rofpg s6' arg af]n]sf] s]xL;do kl5 ;'Gg]nfO{ eGbf
af]Ng]nfO{ al9 kL8f x'G5 .
• o;y{ rGrn dgnfO{{ lgoGq0f ug{ cEof; ug'{k5{ / laho xfl;n ug'{k5{ .
• o; hLjgdf u/]sf] s'g}klg sfo{ Joy{ x'b}g . o;y{ ;b}a sd{df h'6g' k5{ .
• hf] jf:tljs 5}g, To;af6 slxn} klg 8/ dfGg' x'Fb}g .
• h'g sd{ k|fs[lts x'Fb}g, To;n] hlxn] klg tgfj lbG5 .
• ha JolQmn] cfĝf] sfddf cfgGb lng yfN5, ta p+ k"0f{ / of]Uo
/fd|/L ;f}rf}F
• la/fnf] sfnf] xf];\ jf ;]tf] xf];\, d';f dfg'{k5{ .
• v'§f cg';f/ h'Qf agfpg] xf] . h'Qf cg';f/ v'§f sf6\g
;lsGg .
• uNtL To;}n] ub{}g, h;n] slxn] s]xL u/]sf] 5}g .
• ayfgdf ;kmn aGg klxnf e]8f aGg} k5{ .
• ;a} s'/fdf Positive x'g'k5{ . t/ HIV Positive eg]
x'g' x'b}g .
dlxnf k'?if ;+u;+u} .
dfG5]sf] ljsf; k|ult
• sd{ /f]Kg' . afnL ;kfg'{ . efUo leq\ofpg' .
• la1fg ;+u7Lt 1fg xf] eg] a'lWb ;+u7Lt hLjg xf]
.
• tkfO{sf la/f]wL 5}gg eg] tkfO{ ;kmn x'g]
;Defjgf x'b}g .
• b'O{6f sfg / Pp6f lha|f] x'g'sf] cy{ xf], w]/} ;'Gg'
k5{ / sd af]Ng' k5{ .
hLjg / g]t[Tj
• hLjg jf:tjdf ;/n 5, t/ xfdL o;nfO{ hl6n agfpg
nfluk/]sf x'G5f}+ .
• OdfGbfl/tf lagfsf] 1fg sdhf]/ / Joy{ x'G5 . 1fg
lagfsf] OdfGbfl/tf vt/gfs / eofgs x'G5 .
• cWof/f]n] cWof/f] wkfpg ;Sb}g, k|sfzn] ;S5 . 3[0fn]
3[0ff wkfpg ;Sb}g, k|]dn] ;S5 .
• tkfO{sf sfdn] c?nfO{ clws ;kgf b]Vg, clws l;Sg, clws
ug{ / clws aGg k|]l/t u5{ eg] tkfO{ g]tf xf]
kl/at{g s] xf] / s:n] u5{
• ;w} ul//xg] lrh ug{ g5f]8];Dd k|ult ;Dea x'b}g .
• tkfO{ Tof] sfd ug'{x'G5, hf] ;w} ul//xg'ePsf] 5
eg] tkfO{n] ToxL kfpg'x'g]5, hf] ;w}
kfO{/xg'ePsf] 5 .
• ;+;f/sf ;a}eGbf ;'vL dfG5 tL xf]O{gg\, h:n] w]/}
kfPsf 5g\ . tL x'g\, h:n] w]/} lbPsf 5g\ .
• b]znfO{ e|i6frf/d'Qm agfpg] xf] eg] tLg hgf
;fdflhs ;b:on] cXd e"ldsf lgjf{x ug'{ k5{, cfdf,
dfG5]sf] klxrfg
• dfG5]nfO{ p:sf] pQ/n] eGbf p:sf] k|Zgn]
d"Nof+sg ug]{ u/ .
• ;S5f}+ eg] ;w}+ xf; . xf;f] g} ;a}eGbf ;:tf] /
pkof]uL cf}iflw xf] .
• Joaxf/df k|of]u gx'Ghn] ltd|f] 1fgsf] s'g} d"No
x'b}g .
• ;a}hgf ljZjnfO{ abNg]af/] ;f]R5g\, t/ cfkm}nfO{
abNg]af/] eg] s;}n]klg ;f]Rb}gg\ .
dfG5]sf] u'0f
• dflg;x? tLg y/L x'G5g\, 1fgk|]dL, k|lti7k|]dL /
pGgltk|]dL .
• ;do v]/ kmfNg' dfG5]n] cfk"mnfO{ k'/\ofpg]
;a}eGbf 7"nf] xflg xf] .
• sdhf]/ dfG5]n] slxNo} c?nfO{ dfkm ug{ ;Qm}g
. dfkm ug'{ t s]an zlQmzfnL dfG5]sf] u'0f xf] .
dfG5]sf ;Rrf s'/f
• :jf:Yo ;af]{Qd pkxf/ xf], ;Gt'li6 ;a}eGbf d"Nojfg
;DklQ xf] / ljZj;gLotf ;af]{Qd ;DaGw xf] .
• xfdL w]/} kvf{n agfp5f}+, kof{Kt k'n
agfpb}gf}+ .
• dfG5] cfk\mgf b'Mv uGg ?rfp5 t/ ;'v uGg
la;{G5 .
• dxTjfsf+5f gePsf] a'lWbdfg dfG5] kv]6fljgfsf]
r/fh:t} x'G5 .
;fdfGo s'/f c;dfGo cy{
• olb ltdL s'g} uNtL ul//x]sf 5}gf}+ eg] ltdL s]lx
ul//x]sf 5}gf}+ eGg] a'e\mg' k5{ . lsgsL h;n]
s]xL u5{, To;}n] g} uNtL u5{ .
• Ps} 7fp+ cfpg' ;'?jft xf], ;+u;+u} /xg' k|ult xf]
eg] ;+u;+u} sfd ug'{ ;kmntf xf] .
• Pp6f xf;f] To:tf] v';L xf], h;nfO{ ltdL cfk\mg}
gfsd'lg kfp5f}+ .
wGoafb Û
v'nf 5nkmn

You might also like