არჩილ კოხტაშვილი

• როგორც ცალკეული მომხმარებლების ასევე

ელექტრული სისტემის ჯამური დატვირთვის
რეჟიმები ხასიათდება დატვირთვის გრაფიკებით,
რომლებიც ასახავს მოხმარების ცვლილებას
დღეღამის ან წლის განმავლობაში.
• არსებობს გრაფიკის ორი სახე:
1. სტატისტიკურ გრაფიკები, რომლებიც გამოიყენება
ენერგოსისტემის მუშაობის რეჟიმების
ანალიზისათვის ოპერირების პერიოდში, და
2. პერსპექტიული (საანგარიშო) გრაფიკები, რომლებიც
საჭიროა ენერგოსისტემის და ცალკეული
ელემენტების მუშაობის დასაგეგმად.
• პერსპექტიული გრაფიკები მიიღება პერსპექტიული
გათვლებისა და გაანგარიშებების საფუძველზე
• ყველაზე ხშირად მოხერხებულობისათვის გამოიყენება 24
საფეხურიანი დღეღამური და 12 საფეხურიანი წლიური
გრაფიკები, სადაც თითოეული საფეხური შეესაბამება საათის
მაქსიმალურ და თვის საშუალო ან მაქსიმალურ დატვირთვას.
• არსებობს ორი ტიპის პერსპექტიული გრაფიკი:
1. სტატიკური გრაფიკი ითვალისწინებს მოხმარების წლიურ
ზრდას მომხმარებლების სხვადსხვა ტიპის უცვლელი
შემადგენლობისას,
2. დინამიკური გრაფიკი ითვალისწინებს როგორც
მომხმარებლების წლიურ ზრდას ასევე ცვლილებას
შემადგენლობაში.
• დღეღამური გრაფიკები ხასიათდება შემდეგი მაჩვენებლებით:
1. მაქსიმალური დატვირთვები (დილის და ღამის):
𝑃 𝑀 max და 𝑃𝑁 max
2. მინიმალური დატვირთვები (დილის და ღამის):
𝑃 𝑀 min და 𝑃𝑁 min
3. საშუალო დღეღამური დატვირთვა:
𝐸𝐷
𝑃ave =
24
სადაც 𝐸𝐷 = ელექტროენერგიის დღეღამური მოხმარებაა
4. უთანაბრობის კოეფიციენტი:
𝑃min
α𝐷 =
𝑃max
5. დატვირთვის გრაფიკის სიმჭიდროვე
𝑃𝐷 ave
β𝐷 =
𝑃𝐷 max
 დღეღამური დატვირთვის გრაფიკი
100%
90%
80%
70%
60%
50%
40% 𝑃𝑀 max
𝑃ave 𝑃𝑁 max
30% 𝑃𝑀 min 𝑃𝐷 min
20%
10%
0%
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24
ბაზისური ნახევრად პიკური პიკური
დღეღამური გრაფიკი პირობითად იყოფა სამ ზონად:
• ბაზისური, რომელიც განთავსებულია მინიმალური
დატვირთვის ქვემოთ
0 − 𝑃𝐷 min
• ნახევრად პიკური, რომელიც განლაგებულია მინიმალურ და
საშუალო დღეღამურ დატვირთვებს შორის;
𝑃𝐷 min − 𝑃𝐷 ave
• პიკური, რომელიც განლაგებულია საშუალო დღეღამური
დატვირთვის ზემოთ
𝑃𝐷 ave − 𝑃𝐷 max
რეალური გრაფიკი (03.03.2018)

ფაქტი

გეგმა
2000

1800

1600

1400

1200

1000

800

600

400

200

0
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24

სულ მოხმარება თბო-გამომუშავება ჰიდრო გამომუშავება ქარის გამომუშავება

მზის გამომუშავება ექსპორტი (-) იმპორტი (+)
• ელექტროენერგიის მოხმარების გრაფიკის დაფარვის
დაგეგმვა გენერაციის წყაროებით, მიმდინარეობს წლით
ადრე, თვით ადრე, კვირით-ადრე და დღით ადრე რეალურ
დრომდე. დაფარვა ხდება შემდეგი პრიორიტეტებით:
1. მოდინების (უწყალსაცაო) ჰესები
2. ქარის სადგურები
3. წყალსაცავიანი სადგურები
4. თბოსადგურები
• მოდინების ჰესები და თბოსადგურები ფარავენ ძირითადად
გრაფიკების ბაზისურ ნაწილს
• გრაფიკების ნახევრადპიკური და პიკური ნაწილების
დაფარვა ხდება წყალსაცავიანი ჰესების მიერ.
• ზამთრის გრაფიკში მკვეთრი განსხვავებაა ღამისა და დილის
პიკებს შორის
• ასევე გამოკვეთილია შუადღის ჩავარდნა
• ზაფხულის გრაფიკში დღის პიკიდან ღამის პიკის ჩათვლით
თითქმის თანაბარია
• ბოლო წლების განმავლობაში ადგილი აქვს ზაფხულის
პიკების მკვეთრ ზრდას
• ზაფხულის დატვირთვის დღის მინიმუმს აქვს ტენდენცია
რომ დღის მაქსიმუმი უფრო მეტი იყოს საღამოს მაქსიმუმზე
100
90
80
70
60
50 95 100
90 85 85 85
40 75
70 70 65 70
30 60
20
10
0
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
• წლის განმავლობაში მაქსიმალური მოხმარებით გამოირჩევა
დეკემბერი და იანვარი,
• ამ დროს ტემპერატურა მინიმალურია და ელექტრული
გათბობა სრულად არის მობილიზებული.
• მოხმარება მინიმალურია აპრილის მეორე ნახევრიდან
ივნისის პირველი ნახევრის ჩათვლით, ასევე სექტემბერში.
• ამ პერიოდებში ტემპერატურა იცვლება +20...+250С
ფარგლებში ან მის სიახლოვეს და არც გათბობას არც
კონდიცირებას არ აქვს საჭიროება
• ინვნისის მეორე ნახევრიდან დაწყებული გარემო
ტემპერატურა იწყებს მატებას +300С-ზე მეტად, რაც უფრო
ინტენსიურია ჯერ ივლისში და განსაკუთრებუთ აგვისტოში.
• ამ დროს მნიშვნელოვნად მატულობს მოხმარება გაგრილების
სისტემების ხარჯზე.