Mentor: Punoi:

Prof. Jeton Shaqiri Nurxhan Miftari

1
 1. Hyrje ............................................................................................................... 3
 2. Biznesi elektronik ............................................................................................ 4
 2.1. E-biznesi ndahet .......................................................................................... 4
 2.2. Disa modele të e-bizneseve ......................................................................... 4
 2.3. Vështrim i shkurtër i e-biznesit ................................................................... 5
 3. Skype .............................................................................................................. 6
 3.1 Historik i shkurtër i zhvillimit të Skype .......................................................... 7
 3.2 Përdoruesit në shifra ..................................................................................... 8
 3.3 Kritikat ndaj Skype ........................................................................................ 9
 3.4 Gjeniu prapa Skype ....................................................................................... 9
 4. Për çfar duhet të mendojmë? ........................................................................... 10
 5. e-Comerce ...................................................................................................... 11
 6. Përfindim ........................................................................................................ 12
 7. Literatura ....................................................................................................... 13

2
 Biznesi elektronik është një temë mjaft e gjërë por që deri me
tani ende nuk ka pas ndonjë zhvillim të hovshëm në Maqedoni.
Në këtë punim seminarik do mundohem që të prezentoj disa
fakte të rëndësishme lidhur me temën, do marr një shembull se
si një ndërmarrje u kriju dhe u zhvilluar krejtësish në internet, do
mundohem që të analizojmë çfarë është më e përshtatshme që
të ofrohet, të cekim se cilët janë të parët, më të mëdhenjët në
biznesin elektronik.

3
 Biznesi elektronik apo edhe siç quhet “e-business” mund të definohet se është si çdo
biznes tjëtër por që është i mvarur prej sistemit automatik të informacionit. Në ditët e
sotme kjo bëhet kryesisht me teknologji të bazuara në ëeb.
 Termin “e-business” mund ta ndërlidhim me Lou Gerstner drejtor gjeneral në IBM i cili
ishte i pari që e përdori.
 Metodat e biznesit elektronik i mundësojnë kompanive të lidhin informatat interne
sisteme externe të të përpunimit me më efektivitet dhe shpejtësi, me qenë më afër
furnizuesve e bashpunëtorëve, dhe më mirë ti plotësoj nevojat dhe kërkesat e klijentëve
të tyre.

 2.1. E-biznesi ndahet:
 Aplikimi tij mund të ndahet në tri kategori:
 Sisteme intere të biznesit,
 Shërbime kumunikimi dhe bashkpunimi,
 E-commerc (e-tregtia).

 2.2. Disa modele të e-bizneseve:
 E-dyqanet,
 E-mail (posta elektronike),
 E-aukcionet,
 Komunitetet virtuale,
 Shkëmbim informatash,
 Platforma bashkpunimi etj.

4
 Para 10-15 vitesh të pakta ishin ato kompani të cilat ishën të
përfshira në eren e cila do të bënte revulucion në mënyrën e
se si do të zhvillohet biznesi, në erën e e-biznesit. Tani ky
segment bën qarkullim vjetor multi trilion dollarësh. Të
shumta ishin ato kompani të cilat dëshironin që të mbetëshin
në format tradicionale të të zhvillimit të biznesit, por që
humbën shumë nga përqindja që kishin në treg pasi që
erdhën kompani të reja të cilat investuan në biznesin
elektronik dhe patën zhvillim të paparë deri më tani.
 Unë do merrja për shembull “Skype” historikun e saj të
shkurtër do ta prezentoja më poshtë.

5
 Skype është një rrjet telefonik i bazuar në Internet (peer-to-peer,
apo kuminikim në mes të kompjuterve ne rëndësi të njejtë) i
themeluar prej Niklas Zennström dhe Janus Friis, që gjithashtu ishin
themeluesit programit për ndarjen e fajlave Kazza. Konkuron kundër
protokolet e hapura të VoIP siç janë SIP, IAX dhe H.323. Skype Grupi
është blerë nga eBay në tetor të vitit 2005. Selinë e ka në
Luksemburg, me zyra në Londër, Tallin dhe Pragë.
 Skype ka përjetuar një rritje shumë të shpejt në përdorim por edhe
në zhvillimin e softverëve për ofrimin e shërbimeve tjera si për ato
shërbime që paguhen si për ato që janë papagesë. Sistemet e
komunikimit të Skype janë mjaft të gjëra dhe ofrojnë komunikim me
zë dhe video në mes të kompjuterëve, komunikim në mes
kopjuterësh dhe telefonash klasik etj

6
 Do ta ndaja në dy periudha zhvillimin e Skype, atë prej themelimit deri
tek shitja në Tetor 2005, kur u shit për 2.1 miliard € apo 2.6 miliard $
dhe prej atëherë e deri më tani.
 2002-2005
 * Shtator 2002: arkëtimi i investimit nga ”Draper Invesment Company”
 * Prill 2003: Skype.com dhe Skype.net emrat e domeneve regjistrohen,
 * august 2003: Verzioni beta i parë publik,
 * Shtator 2005: SkypeOut ndalohet në Kinën Jugore,
 * Tetor 2005: Skype blihet nga eBay (14 tetor).
 2005-2007
 * Dhjetor 2005: Prezentohet videotelefonia,
 * Prill 2006: Regjistrohet përdoruesi i 100 000 000-të,
 * Tetor 2006: Skype 2.0 për Mac lëshohet, i pari verzion i Skype me
video për Macintosh,
 * Dhjetor 2006: Skype prezenton çmimorën e re e cila do fillon të
zbatohet prej 18 Janarit 2007. Skype 3.0 për ëindoës lëshohet në
qarkullim.

7
2007-01-29 9,000,000
2006-11-08 8,000,000
2006-08-29 7,000,000
2006-03-27 6,000,000
2006-01-20 5,000,000
2005-10-20 4,000,000
2005-05-18 3,000,000
2005-02-14 2,000,000
2004-10-20 1,000,000
2003-08-29 0
Nga kjo mund të vërejmë se si është rritë numëri i
shfrytëzuesëve shërbimeve të Skype. Po ta shofim
komunikimin internacional shumë kalon nëpermjet Skype
por po ta shohim kuantitetin vetem 4.4 % të minutavet kanë
kaluar nëpërmjet Skype, e kjo shifër ishte vetem 2.9 % për
vitin 2005.
8
 Edhe pse janë gjenial janë të kritikuar. Disa nga kritikat kanë qenë përdorimi
i protokolit të mbyllur, e jo si ai H.323 apo ai SIP, kështu që do të
mundësonte për zhvillues tjerë të krijon programe të cilat do të mund të
lidheshin me Skype. Kritikë tjetër ishte ishte
cenzura, ata i kishin mundësuar Republikës së Kinës që të marrin informata
rreth qarkullimit të komunikimeve. Çmimi nuk është i levërdishëm për
telefonata të gjata pasi që shumë shtete kanë tarifa më të ulëta se Skype në
telefonata të gjata, pra Skype në ato shtete është më i lëverdishëm për
telefonata të shkurtëra. Disa shtete që kanë monopolin në komunikime e a
kuzojnë Skype për shkelje të ligjeve etj.

 3.4 Gjeniu prapa Skype

 Pra këtu do flas pak për Niklas Zennström. Ai u lind më 1966, është
ndërrmarrës suedez. Ai ishte bashkë themeluesi i rrjetës për ndarjen e fajlave
KaZaa dhe rrjetës për telefoni nëpërmes internetit. Ai është i diplomuar në dy
lami, në Administrim Biznesi dhe Inzhenerinë Fizike (ka magjistruar në
shkencat kompjuterike) në Universitetin e Upsalës në Suedi. Vitin e fundit të
studimeve të tij e kaloj në Universitetin e Miçigenit në Shba.

9
 Para themelimit të ndonjë e-biznesi ne duhet të mendojmë për
gjetjen e një ideje të mirë, nuk duhet gjithsesi të jetë e re, mundet
me qenë ide egzistuese por që ju e keni përmisuar apo e keni një
mënyrë tjetër për realizimin e saj. Këtu duhet që me anë të pyetjeve
të bëni të qartë vetes se cilat janë caqet specifike për biznesin
elektronik.
 Pastaj duhet të bëhet dizajnimi i ëeb faqës. Këtu mund të merni
ndihmë nga specialistët e kësaj fushe, por duhet që të mos jetë e
shtrenjët dhe se duhet t’i adaptohet idesë së biznesit tuaj. Kur jemi
tek ëeb faqja duhet ti japim randësi asaj se cilat shërbime do të
ofrohen në ëeb faqe, siguria dhe databaza juaj.

10
 Pra do ndaloja pak edhe tek tregtia në menyrë elektronike apo siq
edhe quhet e-commerce. Shkak i ndalesës është arsyeja se gati të
gjithë e marrin biznesin elektronik si tregtia elektronike, në rreshtat
më poshtë do e shtjelloj pak a shumë se çfarë është tregtia
elektronike dhe se të dihet se është vetem një pjesë e biznesit
elektronik.
 Tregtia elektronike apo siç edhe quhet e-commerce është analoge
me tregun në jetën e përditshme. Parim kryesorë është të distribojë,
shesë, blejë, të zhvillojë marketing, të ofroj shërbime nëpërmjet
sistemeve elektronike siç janë interneti dhe rrjeta tjera
kompjuterike.
 Katër ëeb faqet më të mëdha në e-Commerc janë:
• Ebay.com
• Yahoo.com
• Amazon.com
• Google.com

11
 Nga gjithë ajo që e kam lexuar dhe se me siguri nuk e kam prezentu
në këtë seminar kam arritur në përfundim se në biznesin elektronik
me investime më të vogla do të mund të arrinim sukses më të madh
se në biznesin tradicional, por që se edhe kunkurenca është shumë
më e madhe dhe më e vrazhdë, pra egzistojnë rreziqet për
falimentim. Biznesi elektronik nuk është vetem e-tregtia, por shumë
më e gjërë.

12
 Kaveh Esmaeily
 ”The formation of e-business: A study simulating approaches ëhen
forming an e-business” Vaxjo University.

 http://digital-ëeb.com/
 http://en.ëikipedia.org/ëiki/Skype

 http://en.ëikipedia.org/ëiki/Niklas_Zennstr%C3%B6m

 http://en.ëikipedia.org/ëiki/E-business

 http://en.ëikipedia.org/ëiki/E-commerce

 http://en.ëikipedia.org/ëiki/ëeb

 http://en.ëikipedia.org/ëiki/ëorldëideëeb


13
Faleminderit!

14