Het musje is dood

(Carmen 3. p. 71)
 Algemeen

Dit gedicht is een soort vervolg op Carmen 2. Het

daar genoemde musje is nu dood. Vandaar dat
Catullus een klaagzang zingt voor dit musje.

Het gedicht is een parodie op een klassieke klaagzang.

Deze had in ieder geval altijd de volgende onderdelen:
* invocatio (aanroepen)
* zakelijke gegevens (van overledene)
* laudatio (lofprijzing op overledene)
* gemeenplaats (hij gaat naar de onder-
wereld en zal niet terugkeren)
Catullus schrijft een gedicht voor
Lesbia, nu haar musje dood is
 Lugete, o Veneres Cupidinesque 1
et quantum est hominum venustiorum:

Rouwt, o Venussen en Cupido’s

en al wat er is aan mensen die door Venus
bevangen zijn:

1 Veneres, Cupidines – mv. van

Venus, Cupido. Het meervoud
maakt het algemener: alles wat
maar met liefde te maken heeft.
2 hominum – gen mv
1-2 Hier blijkt al meteen de parodie;
in een echte klaagzang roep je
natuurlijk Venus e.d. niet aan.
2 venustiorum – hierin zitten de 2
betekenissen van het woord
Venus: 1 – de godin; 2 - charme
 passer mortuus est meae puellae, 3
passer, deliciae meae puellae,
quem plus illa oculis suis amabat; 5
Het musje van mijn meisje is dood,
het musje, de lieveling van mijn meisje,
van wie zij meer hield dan van haar ogen;
Stijlfiguren in dit stukje:
- anafora / repetitio: passer, passer
- assonantie: meae puellae, deliciae
 Nam mellitus erat, suamque norat 6
ipsam tam bene quam puella matrem,

6 Wie is het onderwerp van erat ?

het musje
suam – congrueert met …?
 Nam mellitus erat, suamque norat 6
ipsam tam bene quam puella matrem,

6 Wie is het onderwerp van erat ?

het musje
suam – congrueert met …ipsam
 Nam mellitus erat, suamque norat 6
ipsam tam bene quam puella matrem,

Want hij was allerliefst en kende zijn meesteres

zelf (net) zo goed als een meisje haar moeder,

7 Een Romeins meisje ging meestal niet naar school en

leerde thuis alles van haar moeder. Hun band was dus
erg sterk.
 nec sese a gremio illius movebat, 8
sed circumsiliens modo huc modo illuc
ad solam dominam usque pipiabat; 10
en niet bewoog hij zich van haar schoot, maar
rondspringend nu eens hierheen dan weer daarheen,
piepte hij telkens alleen tegen zijn meesteres;

8-10 movebat, pipiabat – verklaar het gebruikt van deze

werkwoordstijd.
Het impf geeft aan:
- lange duur (duratief)
- herhaling (iteratief)
- poging (conatief)
Hier gaat het om de herhaling,
gezien ook het woord usque
10 solam – het was dus een trouw musje
 qui nunc it per iter tenebricosum 11
illuc unde negant redire quemquam.

11 qui – welke constructie?

relatieve aansluiting (zie Carmen 1 r. 9)
 en/maar hij
12 Welke constructie staat er bij negant?
AcI: quemquam redire
 qui nunc it per iter tenebricosum 11
illuc unde negant redire quemquam.

en hij gaat nu over een pad vol duisternis

daarheen, waarvan men zegt dat niemand
terugkeert.

12 Doelt natuurlijk op Onderwereld.

 At vobis male sit, malae tenebrae 13
Orci, quae omnia bella devoratis:
tam bellum mihi passerem abstulistis. 15

13 sit – wat voor coni?

desiderativus (wens)
14 omnia bella – het onz. mv van bijv. nw. wordt vaak
gesubstantiveerd gebruikt. Vul dan in je vertaling het
woord ‘dingen’ aan.

Catullus troost zijn meisje bij het

verlies van haar musje
 At vobis male sit, malae tenebrae 13
Orci, quae omnia bella devoratis:
tam bellum mihi passerem abstulistis. 15
Maar moge het jullie slecht vergaan, slechte duisternis
van Orcus, die alle mooie dingen verslinden:
zo’n mooi musje hebben jullie mij ontnomen.

14 Orcus – andere naam voor Hades

15 Wat valt je op aan de inhoud van deze zin?
mihi = de schrijver, niet het meisje dus: alsof het
dus zijn musje was  ook hij heeft verdriet van het
verlies.

Catullus troost zijn meisje bij het

verlies van haar musje
 O factum male! O miselle passer! 16
Tua nunc opera meae puellae
flendo turgiduli rubent ocelli. 18

17 tua opera – welke naamval?

abl. ev.
18 flendo – welke vorm?
gerundium (vervangt de infin.)
abl: door het …
 O factum male! O miselle passer! 16
Tua nunc opera meae puellae
flendo turgiduli rubent ocelli. 18
O slechte daad! O arm musje!
Door jou(w toedoen) zijn van mijn meisje
door het huilen de gezwollen oogjes rood.
16-18 miselle, turgiduli, ocelli – verkleinwoorden -> geven
affectie aan.