PORODIČNE ULOGE I VASPITANJE DJECE

• Porodične uloge uče se spontano u situacijama odvijanja

cjelokupnogh porodičnog života. Pri tome prikladna verbalna
objašnjenja nisu smetnja ,već olakšavaju i upotpunjuju takvo
pretežno situaciono učenje porodičnih uloga .

• Unutar roditeljske uloge (tj.uloge majke ili oca) roditelji

(Bordyinsky i Hoffman i prema Miloševiću) obavljuju bar pet
posebnih uloga :

1. Roditelji – osoba koji voli dijete ikoje brine o njemu ,podiže

djete
2. roditelj - roditelj figura za identifikaciju
3. roditelj - vaspitač djeteta
4. roditelj - osoba koja djetetu omogućava da da stiče
sopstvena iskustva
5. roditelj – osoba koja djetatu omogućava da izgradi sliku o
samom sebi
 Odgovorno roditeljstvo/starateljstvo
Odgovronost roditelja može se sagledavati i povećavati u okviru
sljedećih orjentacionih faza razvoja roditeljstva :

1. Priprema za roditeljstvo (u vrijeme namjere i očekivanja rađanja

ili usvajanja djeteta)
2. Početno roditeljstvo (tokom prve 3 godine rasta i razvoja
djeteta)
3. Razvijajuće roditeljstvo (djeteta predsškolskog uzrasta , 3-6
godine)
4. Formirano roditeljstvo (djeteta mlađeg, osnovnoškolskog
uzrasta, 6-11 godina)
5. Izazvano roditeljstvo (mlađeg i starijeg adolescenta u porodici)
 Tipovi roditelja /staratelja

• Roditelji se međusobno
razlikuju po osobinama:
 ličnosti,  zanimanju,
 sposobnostima,  iskustvu iz porodice svog
 interesovanjima, djetinjstva,
 opštem i pedagoškom  stavovima prema djetetu i
obrazovanju, njegovom vaspitanju; i
 starosti,  dominirajućem stilu
porodičnog vaspitanja.

• Grupisanjem tih preovlađujućih karakteristika, pojedini naučnici

pokušali su da imenuju i opišu tipove roditelja/staratelja
• Dijana Baumrajnd je isptivala vezu između
roditeljske kontrole, modela identifikovala je
sljedeće modele roditeljstva:

1. Atoritativan roditelj

2. Atoritaran roditelj

3. Permesivan roditelj
• Osnovni tipovi roditelja koje treba da upoznaju
vaspitači da bi lakše sa njima sarađivali, prema
Grandiću:

1. Prebrižni roditelji

2. Strogi roditelji

3. Ambiciozni roditelji

4. Prezaposleni roditelji

5. Demokratski roditelj
• Kada se kriterij klasifikacije uzmu po emocijama (osjećanja
prema djetetu), većina roditelja dva sljedeća tipa roditelja:

1. Emotivno topli roditelji/staratelji

2. Emotivno hladni roditelji

• U kreiranju porodične vaspitne klime dominiraju dva osnovna

elementa:

1. Roditeljska toplina ili ljubav - nasuprot emotivnoj hladnoći

2. Roditeljska kontrola - nasuprot odsustvu kontrole (praćenje

izvršavanja zahtjeva)
• Ukrštenjem topline i kontrole, dobijena su četiri tipa
roditeljstva:

1. Autoritativni (demokratski) tip roditelja (topao i

kontrolišući)

2. Permesivni (lese fer-leissez faire) tip roditelja (topao i

nekontrolišući)

3. Autoritarni (autokratski) tip roditelja (hladan i

kontrolišući)

4. Indiferentni (nezainteresovani) tip roditelja

(nezainteresovan i nekontrolišući).
• Kada kriterij klasifikacije uzmemo smjer djelovanja na
dijete u porodici, možemo razlikovati dvije grupe
tipova roditelja:

1. Tipovi roditelja koji pozitivno utiču na razvoj i

vaspitanje djeteta:
• Demokratski (autoritativni)
• Emotivno topao tip

2. Tipovi roditelja koji negativnoutiču na formiranje

ličnosti djeteta:
• Autokratski (autoritarni, ambiciozan,strog)tip
• Permesivan (popustljivi, dopustljiv )tip
• Indiferentan (nezainteresovan, indolentan,
prezaposlen)
• Emotivno hladan tip.
• Istraživanja/Šefer (1996.) pokazuju da su djeca emotivno
toplih roditelja /staratelja:
a) Često vezana za roditelje i druge koji ih podižu i vaspitavaju, što doprinosi
radoznalosti ispitivanja okoline, razvoju sposobnosti rješavanja problema i
uspostavljanju dobrih interpersonalnih odnosa

b) Teže da budu dobri učenici i da poboljšaju svoje intelektualne sposobnosti

c) Altrusitična su posbno kad su roditelji takvi

d) Uglavnom su poslušni i slažu se sa drugim osobama

e) Imaju visoko samopouzdanje i samopoštovanje

f) Zadovoljni su polnim identitetom,

g) Radije će usvojiti norme, nego da budu kažnjeni što su se žalili na moralna

pravila.