Nerina Ferušić

 Nukleinske kiseline ulaze u sastav jedra ćelije

(lat. Nucleus- jedro), pa su po tome i dobile
naziv. Nukleinske kiseline su sprostetična
grupa nukleoproteida.
 Nukleinske kiseline imaju važnu ulogu u
biosintezi bjelančevina, u procesu diobe ćelija
i prenošenja nasljednih osobina.
 Nukleinske kiseline imaju velike molekule.
Relativna molekulska masa je do 3 miliona.
Ovako veliki molekuli imaju i izrazito složenu
građu.
 Krajnji produkti razlaganja nukleinskih
kiselina su: fosfatna kiselina, monosaharidi i
heterociklične baze.
 Fosfatna kiselina je u obliku fosfatnog jona:

Monosaharidi mogu biti riboza i dezoksiriboza:

 Riboza i dezoksiriboza se dijele u dvije
grupe: ribonukleinske kiseline (RNK) i
dezoksiribonukleinske kiseline (DNK).

 Heterociklične baze se dijele na pirimidinske i

purinske baze.
 Pirimidinske baze su:

 Purinske baze su:

 Spajanje riboze i dezoksiriboze sa fosfatnom
kiselinom vrši se preko hidroksilne (-OH) grupe
na petom atomu karbona (C-5). Nastaje estarska
veza. Heterociklične baze vežu se za
monosaharid preko –OH grupe na prvom atomu
karbona (C-1). Nastali spoj je mononukleotid.
 Spajanjem mononukleotida estarskom vezom
između –OH grupe na C-3 atomu jednog
mononukleotida i –OH grupe fosfatne kiesline
drugog nukleotida, nastaje dinukleotid. Na
dinukleotid se može vezati treći molekul
mononukleotida, na isti način, i nastaje
trinukleotid.
Dio moleukla
polinukleotidnog
lanca
 Pojednostavljeno se polinukleotid može
predstaviti na sljedeći način:
 Dezoksiribonukleinske
kiseline DNK, često se
označavaju DNA od engleskog
naziva Deoxyribonucleic Acid.
 Strukturu DNK objasnili su
1953. godine Votson i Krik. U
sastav moleukla DNK, pored
dezoksiriboze i fosfatnog
jona, ulaze i molekuli adenina,
timina, guanina i citozina.
 Molekul DNK sastavljen je od
dva polinuklotidna lanca koji
se spiralno protežu uzduž
zajedničke ose.
 Raspored
heterocikličnih baza
na lijevoj strani
određuje raspored
heterocikličnih baza
na desnoj strani. Na
tome se zasniva
postojanje šifre ili
genetskog koda kod
DNK.
 Molekul RNK se sastoji od fosfatnog jona i riboze.
Promjenljivi dio molekula RNK čine heterociklične
baze adenin - A, citozin - C, guanin G ili uracil – U.
 Podjela RNK:
 Transportna RNK (t- RNK)- prenose aktivirane
aminokiseline do mjesta sinteze proteina.
 Informaciona RNK (i- RNK)- posjeduje
informaciju za redosljed vezivanja aminokiselina
prilikom sinzete proteina
 RNK sa relativnom molekulskom masom od
30000 do nekoliko miliona čine strukturalnu
komponentu ribozoma, pa se nazivaju
ribozomne RNK (r-RNK).
 Od jednog molekula DNK (majke) nastaju dva
molekula DNK (potomci), tako što pucaju baze
između lanaca.
 Dio molekula DNK koji odvajanjem zavojnice
određuje sintezu novog lanca, naziva se gen.
Gen je nosilac nasljednih osobina.
Replikacija DNK