EVROPSKI UNIVERZITET KALLOS

UNIVERZITET U TUZLI
SEMINARSKI RAD

Tema: Zadaci medicinske sestre kod neivazivnih

metoda pretraga

Mentor: Student: Ajla Papić

Tuzla, April 2019 godine.

 Dijagnostičke metode

• Dijagnostička metoda je svaka medicinska

procedura koja se izvodi sa ciljem
prevencije ili otkrivanja bolesti,
postavljanja precizne dijagnoze bolesti i
njenog praćenja.
• Dijagnostičke metode se mogu grubo
podijeliti u dvije grupe:
• Neinvazivne
• Invazivne.
 Neinvazivne dijagnostičke metode

• U neinvazivne dijagnostičke metode ubrajaju se sve one

metode pri čijem izvođenju ne dolazi do prekida
kontinuiteta kože, nema kontakta sa vidljivim
sluzokožama, niti sa unutrašnjošću šupljih organa koji na
površini tijela inače imaju svoje prirodne otvore.
• Na primjer fizikalni pregled, koji
podrazumjeva inspekciju, palpaciju, perkusiju i auskultaci
ju (obično srca i pluća uz pomoć stetoskopa), zatim
mjerenje pulsa i krvnog pritiska, mjerenje tjelesne
temperature, pregled usne duplje, ali i rendgengrafija,
EKG, EEG, EMG itd. su samo neke od brojnih
neinvazivnih dijagnostičkih metoda.
 Radiografija (rentgen)

• Radiografija (rentgen) je neinvazivna

dijagnostička metoda koja se zasniva
na korišćenju jonizujućih X zraka za
snimanje različitih dijelova tijela i organa.
Osnovna je dijagnostička metoda kod
ispitivanja koštano zglobnog sistema.
 Ultrasonografija (ultrazvučni pregled)

• Ultrasonografija (ultrazvučni pregled) je

neinvazivna dijagnostička metoda zastupljena u
gotovo svim granama medicine. Tehnika
ultrazvučnog pregleda se zasniva na prolazu
zvučnih talasa visoke frekvencije kroz tkiva i
organe, njihovom odbijanju različitim brzinama,
vraćanju ka sondi i napokon vizueliziraju na
ekranu aparata.
 Kompjuterizovana tomografija (CT)

• Kompjuterizovana tomografija (CT) je još jedna

savremena neinvazivna dijagnostička metoda koja
se zasniva na pretvaranju X zraka u svjetlosne ili
električne impulse koji se prenose i skladište u
kompjuteru, u vidu visoko kvalitetnih slika
presjeka pojedinih organa. Gusta tkiva, poput
kostiju, prikazuju se svjetlim nijansama sive do
bjeličaste boje, manje gusta, poput mozga,
nijansama sive boje, a prazan prostor se boji crno.
Nuklearna magnetna rezonanca (NMR)

• Nuklearna magnetna rezonanca (NMR) je

neinvazivna dijagnostička metoda, koja ima
za cilj preciznu vizuelizaciju i lokalizaciju
mekotkivnih organa poput mozga, kičmene
moždine, pluća, organa stomaka i male
karlice i eventualnih lezija odnosno žarišta
u njima.
 Ostali neinvazivni dijagnostički aparati

• Razvoj dijagnostičkih aparata je u

najdirektnijoj vezi sa razvojem elektronike, tj.
senzorike i naprednoj softverskoj obradi
podataka.
• U tom smislu riječi, prezentovaćemo tri
aktuelna dijagnostička aparata, koji su
najsavremeniji instrumenti u svojoj klasi.
• Zračenje ovih aparata je u spektru
elektromagnetnih talasa niskih energija (radio
opseg), tako da su apsolutno bezbjedni po
zdravlje pacijenata.
Neinvazivna tehnologija za biohemijsku
analizu krvi
• ANESA tehnologija se bazira na naprednom
merenju temperature na mreži biološki aktivnih
tačaka ultra preciznim termičkim seznorima.
Informacije se kasnije matematičkim
interpolacijama obrađuju i prezentuju
dijagnostičaru. Na prvi pogled krajnje
zapanjujuće, ali Nasini naučnici su izašli sa
besprjekornim analizama krvi bez upotrebe igala i
biohemijske laboratorije.
 In Body – dijagnostika količine i
raspodjele masnog tkiva
• Zanimljivo je spomenuti novu genereaciju
neinvazivnih dijagnostičkih aparata koji su
bazirani na mjerenju promjena i fluktuacija
dijalektinčne propustljivosti na energo
informaciono jonskim strukturama u ćelijskom
prostoru određenih tkiva. Transmiteri ovih
aparata rade u MRT spektru frekvencija i u
zavisnosti od frekventne propagacije duž apriorno
definisanih kanala identifikuju i mjere količinu i
raspored masnog, ali i svih ostalih vrsta tkiva. In
Body je najčuveniji aparat iz ove grupacije.
 Test Intolerancije na hranu

• Pored InBodija spomenimo i MORA aparat koji

se vrlo uspješno koristi u neinvazinim testovima
intolerancije na hranu.
• Nakon detekcije ovih supstanci (nekad i alergena)
kreira se lista namirnica koja minimizira hranljive
materije koje su u zasićenju, odnosno lista
namirnica čiji nutritieni nedostaju.
 Neinvazivna mehanička ventilacija

• NIV je oblik mehaničke ventilacijske

potpore u kojem nije potrebna
intubacija bolesnika.
• U posljednjem je desetljeću značajno
povećana upotreba neinvazivne
mehaničke ventilacije (NIV) u liječenju
akutne respiracijske insuficijencije
(ARI) različitih uzroka.
Kod nas najvažniju ulogu ima kod liječenja
pogoršanja HOBP-a jer se primjenom Niv-a:
1. Smanjuje parcijanli pritisak CO2
2. Povećava PH
3. Smanjuje frekvencu disanja
4. Smanjuje potrebu za endotrahealnom intubacijom
5. Smanjuje dužinu boravka u bolnici, kao i
mortalitet bolesnika
6. Omogućava ranu extubaciju bolesnika, čime se
mogu izbeći komplikacije od invazivne ventilacije.
 NIV – Ko?

• Učestvuje edukovan, iskusan tim ( ljekar, tehničari

i respiratorni terapeut ). Od njih zavisi uspješnost
NIV-a. Takođe, uspješnost NIV-a zavisi o
mogućnosti praćenja monitoringa, kao i
mogućnosti brzog rješavanja komplikacija. Iz tog
razloga je važna momentalna dostupnost ekipe
osposobljene za invazivno obezbjeđenje disajnog
puta. U PRVIH SAT VREMENA JEDAN
OBUČEN ZDRAVSTVENI RADNIK NA
JEDNOG BOLESNIKA.
 NIV – PREDNOSTI- Zašto?

• 1. Najmanje invazivan metod liječenja

• 2. Lako se uspostavlja
• 3. Eliminiše potrebu za intubacijom,
traheotomijom, kao i sedacijom.
• 4. Omogućava bolesniku normalno gutanje,
iskašljavanje, govor, kao i hranjenje
• 5. Smanjuje troškove liječenja, dužinu
boravka u bolnici kao i mortalitet bolesnika
 USLOVI PRIMJENE NIV-a

• - Svjestan,bolesnik koji sarađuje, koji ima

očuvane reflekse (gutanje, kašljanje)
• - Hemodinamski stabilan
• - Odsutnost traume lica (koja bi
onemogućila stavljanje maske na lice)
• - Bez nedavne gastroezofagealne operacije
• - Bez akutnog krvarenja u digestivnom
traktu
• NIV se može upotrebljavati preko:
• 1. MASKE
• – nazalne
• - oronazalne
• - maske preko cijelog lica („ full face
mask“)
• 2. KACIGE ( HELMET)
 Nazalna maska

• - Njene prednosti su što stvara manje mrtvog

prostora pe se bolje tolerišu
• - Manji strah od klaustrofobije
• - Omogućava govor, ishranu, iskašljavanje,
povraćanje
• - Više se koristi za aparate za sleep apneu
 ORONAZALNA MASKA

• - Efikasnije su od nazalnih maski u

ventilatornoj podršci
• - Teže se toleriše
• - Smanjuju komoditet bolesnika
• - Više mrtvog prostora
 MASKE PREKO CIJELOG LICA

• Široke maske za prilagodljive za cijelo lice

imaju za cilj:
• - Da se izbjegne direktni pritisak na
strukture lica
• - Popravi efikasnost i podnošljivost
• - Smanji gubitak vazduha.
• Manje se koriste zbog povećanja straha od
klaustrofobije.
 KACIGA ( HELMET)

• - Najnoviji dio opreme za NIV

• - Jednostavan za upotrebu
• - Pruža bolesniku potpuni komfor
ULOGA MEDICINSKE
SESTRE/TEHNIČARA U
PRIMJENI NIV
Priprema :
3. Pacijenta ( psihička i fizička)
4. Aparata
5. Prateće opreme
6. Dokumentacije ( liste za
neinvazivnu ventilaciju)
 Priprema pacijenta
1. PSIHIČKA
Najvažnija!!! Objasniti pacijentu važnost njegove
saradnje. Objasniti sam postupak stavljanja maske.
Dogovoriti se sa njim oko načina komunikacije ( treptanje,
klimanje glavom..) i pravljenja pauza tokom primjene NIV
ukoliko stanje pacijenta to dozvoljava.
2. FIZIČKA
Postaviti pacijenta u pravilan položaj ( uzglavlje podignuto
oko 40 stepeni). Po blagom i pravilnom stavljanju maske
za NIV obavezno praćenje kliničkog stanja i disanja
bolesnika, praćenje pojave mogućih komplikacija i
monitoringa.
 PRAĆENJE MONITORINGA
1. Praćenje kliničkog stanja bolesnika, stanja
svijesti, stepena dispnee, korištenja pomoćne
muskulature
2. Praćenje vitalnih parametara preko monitora
ukoliko je moguće ( RR, srčana frekvenca i ritam,
kontinuirani EKG, pulsoksimetrija i neinvazivno
mjerenje TA) u obliku MEWS-a.
3. Praćenje gasnih analiza- Pre stavljanja na NIV
vadi se art.gasna i 1h nakon stavljanja. Kasnije po
nalogu dežurnog ljekara.
4. Praćenje gubitka vazduha i mogućih nuspojava (
oštećenje kože lica, distenzija želuca..)
 Priprema opreme
1. Aparat za NIV
2. Crijeva za NIV
3. Odgovarajuća maska
4. Držač maske
5. Pristup centralnom dovodu kiseonika
Postupak pripreme u postupku:
Povezati masku sa crijevima i aparatom.
Postavljanje filtera ( antibakterijskog za jednokratnu
upotrebu).
Povezivanje aparata sa centralnim dovodom kiseonika.
Otvaranje dovoda kiseonika.
Postavljanje i fiksiranje maske.
 Uloga medicinske sestre/tehničara u
samom postupku:
• - Povezati masku sa crijevima i aparatom
• - Postavljanje filtera ( antibakterijskog za jednokratnu
upotrebu)
• - Povezivanje aparata s centralnim dovodom kiseonika
• - Otvaranje dovoda kiseonika
• - Postavljanje i fiksiranje maske
• - Provjera da li je maska dobro postavljenja
• - Da li postoji gubitak vazduha
• - Provjera jačine stezanja poveske
• - Provjera protoka kiseonika
• - Prateća dokumentacija liste za neinvazivnu ventilaciju
 PREDNOSTI NIV-A

• - Pruža veći komfor bolesniku tokom

liječenja
• - Ostavlja intaktne gornje disajne puteve
čuva njihove odbrambene mehanizme
• - Dozvoljava pacijentu da
jede,pije,verbalno komunicira, sprovodi
fizikalnu terapiju i iskašljava
• - Može da se primjenjuje i van HDU i ICU
- Smanjuje troškove liječenja i broj
bolničkih dana, kao i moratlitet
 NEŽELJENI EFEKTI NIV-a

• - Distenzija želuca
• - Lezije kože lica zbog pritiska
• - Iritacija očiju
• - Sušenje nosnih kanala
• - Loš san
• - Anksioznost, agitacija
• - Poremećaj bioritma
 Zaključak
• - NIV-om se ostvaruje veći komoditet bolesnika
tokom liječenja, kao i stalan i kvalitetan odnos
• - Smanjuje broj bolničkih dana i troškove
liječenja - NIV omogućava kraće razdoblje
ventilacijske potpore i ranije odvajanje od
invazivne ventilacije
• - Medicinska sestra ima izuzetno važnu ulogu
kako u pripremi pacijenta tako i u samom
praćenju pacijenta na NIV-u