CÔNG TY THÍ NGHIỆM ĐIỆN MIỀN TRUNG

CHUYÊN ĐỀ

Tp Đà Nẵng 11/2014
 Thực trạng sử dụng các CSV trên lưới điện cao áp

Trước năm 1990 từ 1990 2000 từ 2000 đến nay

 Chủ yếu là các CSV  Các CSV ZnO loại  Các CSV ZnO loại
SiC loại có khe hở và có khe hở và không không khe hở chiếm
không khe hở khe hở được sử dụng đa số
 Một số ít CSV có phổ biến  Các các bộ giám sát
trang bị bộ đếm sét  Các CSV 110kV chống sét đã được sử
đều được trang bị các dụng nhiều hơn
bộ đếm sét

1/34
 KHÁI QUÁT VỀ CHỐNG SÉT VAN ZnO KHÔNG KHE HỞ

Đường đặc tính V-A điển hình của CSV ZnO không khe hở

1/34
 KHÁI QUÁT VỀ CHỐNG SÉT VAN ZnO KHÔNG KHE HỞ

CÁC CƠ CHẾ GÂY THOÁI HÓA ĐỐI VƠI CSV ZnO

 Các khiếm khuyết của gioăng làm kín

 Sự phóng điện gây ra do sự nhiễm bẩn bề mặt

 Sự quá tải
 Sự lão hóa dài hạn trong vận hành bình thường

 Các phóng điện cục bộ (PD) bên trong

1/34
 KHÁI QUÁT VỀ CHỐNG SÉT VAN ZnO KHÔNG KHE HỞ

HẬU QUẢ CỦA SỰ THOÁI HÓA Ở CSV ZnO

*Làm tăng dòng rò chạy qua CSV, trong đó chủ yếu là thành
phần điện trở.

*Sự tăng dòng rò dẫn đến sự tăng tổn hao công suất từ đó làm
nhiệt độ tăng cao ở các phần tử ZnO

*Khi dòng rò tăng quá mức cho phép tại đó năng lượng tích
lũy vượt quá khả năng hấp thụ năng lượng của CSV, nó sẽ
trở nên mất ổn định về nhiệt và hỏng

1/34
 HẬU QUẢ CỦA SỰ THOÁI HÓA Ở CSV ZnO
*Một hư hỏng của CSV có thể xuất hiện theo nhiều cách :

 CSV có vỏ bọc bằng gốm có thể nổ

 Một sự phóng điện đánh lửa bên trong CSV có thể gây ra
một sự cố chạm đất

 Các CSV đã lão hóa hoặc bị quá tải có thể đã bị giảm khả
năng bảo vệ đối với các quá điện áp, có nghĩa là nó không còn
bảo vệ cho các thiết bị như đã cho được nữa.

1/34
Các phương pháp giám sát tình trạng CSV ZnO

Việc kiểm tra bằng mắt

Sử dụng bộ giám sát chống sét van

Đo dòng điện rò thành phần điện trở

Đo phóng điện cục bộ (PD)

Đo nhiệt độ

7/34
CÁC BỘ GIÁM SÁT CHỐNG SÉT VAN
 BỘ GIÁM SÁT CHỐNG SÉT VAN

Vị trí lắp đặt

Được lắp ở đuôi của chống sét van ZnO

Chức năng
* Đếm và ghi lại số lần làm việc (phóng điện) của một CSV
* Giám sát dòng điện rò xoay chiều chạy qua CSV trong quá
trình vận hành trên lưới điện

1/34
 BỘ GIÁM SÁT CHỐNG SÉT VAN

Phân loại

LOẠI I LOẠI II

* Tên tiếng Anh “Surge Counter” * Tên tiếng Anh “Surge Monitor”
* Có nội trở bé  0Ω * Có nội trở lớn  6kΩ
* Lắp cho mọi loại CSV có và * Chỉ dùng để lắp cho các chống
không có khe hở sét van ZnO không khe hở

1/34
 Sự cần thiết của việc kiểm tra-thử nghiệm
bộ giám sát CSV
Ứng dụng & vai trò bộ giám sát CSV
*Chức năng đếm & ghi nhận số lần tác động sẽ giúp đơn vị
quản lý vận hành (TBA,NMĐ):
- Biết được sự tác động của CSV đối với các quá điện áp để
cung cấp thông tin hỗ trợ cho các thử nghiệm về sau cho chính
bản thân CSV
- Là cơ sở để thực hiện các thử nghiệm chẩn đoán cụ thể để
đánh giá tác động do quá điện áp và dòng ngắn mạch kế tục
khi CSV làm việc lên các thiết bị quan trọng mà nó bảo vệ
(MBA lực, cáp lực, biến điện áp, biến dòng điện, máy phát điện
v.v)
- Xây dựng hoặc điều chỉnh các chiến lược bảo dưỡng hợp lý
dựa vào tình trạng của thiết bị, đảm bảo tối ưu hóa về chi phí
đồng thời góp phần nâng cao độ tin cậy cung cấp điện

1/34
 Sự cần thiết của việc kiểm tra-thử nghiệm
bộ giám sát CSV
Ứng dụng & vai trò bộ giám sát CSV
*Chức năng đo lường dòng rò xoay chiều chạy qua bản
thân CSV sẽ giúp đơn vị quản lý vận hành (TBA,NMĐ):
- Phát hiện sớm được sự nhiễm bẩn, nhiễm ẩm hoặc thoái hóa
của các phần từ ZnO bên trong CVS để có cơ sở tiến hành các
hoạt động cần thiết cho chính CSV (các kiểm tra online, các
thử nghiệm bổ trợ off-line, bảo dưỡng hoặc thay thế)

- Hạn chế xảy ra sự cố đột ngột gây nổ ở các CSV; qua đó

tránh những rủi ro, nguy hiểm cho người vận hành, giảm thiểu
hư hỏng đến các thiết bị lân cận; nâng cao độ tin cậy cung cấp
điện.

1/34
 Sự cần thiết của việc kiểm tra-thử nghiệm
bộ giám sát CSV

Các hư hỏng điển hình ở bộ giám sát CSV

- Cơ cấu đếm và ghi số lần làm việc không làm việc :37%

- Kim chỉ thị của cơ cấu đo dòng rò chỉ thị sai :7%

- Kim chỉ thị của cơ cấu đo dòng rò bị kẹt :12%

- Kim chỉ thị của cơ cấu đo dòng rò không làm

việc (luôn nằm ở vạch 0) : 37% Trích số liệu thí nghiệm
định kỳ các TBA 110kV do
- Độ kín không đảm bảo làm hơi ẩm đi vào bên trong CGC quản lý năm 2013
gây mờ mặt kính quan sát. : 7%

4/34
 Thực trạng công tác thí nghiệm các CSV ZnO tại
hiện trường (TBA,NMĐ)

Theo công văn 3075 EVN/CV-EVN-KTĐL (14/7/2003) qui định về khối

lượng hạng mục, thời hạn thử nghiệm cho các thiết bị điện

A. THÍ NGHIỆM LẮP MỚI B. THÍ NGHIỆM ĐỊNH KỲ

*ĐỐI VỚI PHẦN TỬ CSV
- Kiểm tra bên ngoài
- Đo điện trở cách điện
- Đo dòng rò tổng ở điện áp vận
hành.
- Đo điện áp DC tại Idc theo qui
định của nhà chế tạo ?
*ĐỐI VỚI PHẦN TỬ CSV
-Kiểm tra bên ngoài
-Đo dòng rò tổng ở điện áp vận
hành (không đo nếu CSV đã có
đồng hồ đo dòng rò)

*ĐỐI VỚI BỘ GIÁM SÁT CSV *ĐỐI VỚI BỘ GIÁM SÁT CSV
- Kiểm tra thiết bị đếm sét - Kiểm tra thiết bị đếm sét

1/34
 Thực trạng công tác thí nghiệm các CSV ZnO tại
hiện trường (TBA,NMĐ)

Theo Qui chuẩn kỹ thuật quốc gia về kỹ thuật điện (Tập 5-Kiểm định
trang thiết bị hệ thống điện) do Bộ Công thương ban hành ngày
30/12/2008

A. THÍ NGHIỆM LẮP MỚI B. THÍ NGHIỆM ĐỊNH KỲ

*ĐỐI VỚI PHẦN TỬ CSV *ĐỐI VỚI PHẦN TỬ CSV
- Đo điện trở cách điện bản thân - Không qui định ?
phần tử chống sét.
- Đo điện trở cách điện đế đỡ
cách điện

*ĐỐI VỚI BỘ GIÁM SÁT CSV *ĐỐI VỚI BỘ GIÁM SÁT CSV
- Không qui định ? - Không qui định ?

1/34
 Thực trạng công tác thí nghiệm các CSV ZnO tại
hiện trường (TBA,NMĐ)

Do Cty Thí nghiệm điện miền Trung thực hiện trên lưới điện EVN-CPC

A. THÍ NGHIỆM LẮP MỚI B. THÍ NGHIỆM ĐỊNH KỲ

*ĐỐI VỚI PHẦN TỬ CSV *ĐỐI VỚI PHẦN TỬ CSV

- Kiểm tra bên ngoài
- Đo Rcđ CSV
- Đo Rcđ đế đỡ cách điện
- Đo Uref AC tại giá trị Iref
- Đo tổn hao mW ở giá trị 10kV
- Đo IròDC ở điện áp 75% UrefDC
*ĐỐI VỚI BỘ GIÁM SÁT CSV
- Kiểm tra bộ đếm sét
- Kiểm tra cơ cấu đo dòng rò mA
-Kiểm tra bên ngoài
-Đo Rcđ CSV
-Đo Rcđ đế đỡ cách điện
-Đo Uref AC tại giá trị Iref
-Đo tổn hao mW ở giá trị 10kV
-Đo dòng rò AC (Ir) ở điện áp
vận hành (on-line)
*ĐỐI VỚI BỘ GIÁM SÁT CSV
- Kiểm tra bộ đếm sét (on-line)
- Kiểm tra cơ cấu đo dòng rò mA

1/34
 Thực trạng công tác thí nghiệm các CSV ZnO tại
hiện trường (TBA,NMĐ)

Những yêu cầu & hạn chế trong quá trình thử nghiệm bộ
giám sát CSV trước khi có thiết bị thử chuyên dụng

* Phải sử dụng nguồn xung cao áp (vài kV)

để kích hoạt được cơ cấu đếm sét
* Sơ đồ thử cồng kềnh, việc thực hiện thủ
công làm kéo dài thời gian kiểm tra

* Cần có 2 người để thực hiện thử nghiệm

* Đòi hỏi tăng cường các biện pháp an toàn

trong quá trình thử nghiệm

1/34
 NGHIÊN CỨU THIẾT KẾ CHẾ TẠO THIẾT BỊ THỬ NGHIỆM

Việc đánh giá tình trạng thoái hóa của

các phần tử ở CSV ZnO thông qua
dòng rò tổng It chạy qua bộ giám sát

*Trong vận hành bình thường, It : 0,61,5mA

*Khi CSV bị nhiễm bẩn hoặc thoái hóa , It tăng
+ < 20% : Bình thường, theo dõi hàng ngày
+ Từ 20%  50% : Cắt điện, vệ sinh bảo dưỡng
và tiến hành các thử nghiệm chẩn đoán off-line.
Nếu giá trị không đổi, theo dõi hàng ngày, kiểm
Mạch đẳng trị của một CSV ZnO tra thử nghiệm 6 tháng/lần
+ Từ 50%  100%: như trên nhưng với tần suất
thử nghiệm offline từ 1 3 tháng hoặc giám sát
online thành phần dòng rò điện trở
+ >100% : Tách khỏi vận hành
 NGHIÊN CỨU THIẾT KẾ CHẾ TẠO THIẾT BỊ THỬ NGHIỆM

SƠ ĐỒ NGUYÊN LÝ CỦA BỘ GIÁM SÁT CSV ZnO KHÔNG KHE HỞ

R1
C1 C2 D1
Counter coil
CL 1

MOV R5
μA
R2 R3 CL 2 R4 C3 ZD 3 R6

ZD 1
VAR 2
ZD 2

SƠ ĐỒ NGUYÊN LÝ BỘ GIÁM SÁT HOẠT ĐỘNG CHỐNG SÉT VAN ZnO KHÔNG KHE HỞ
 NGHIÊN CỨU THIẾT KẾ CHẾ TẠO THIẾT BỊ THỬ NGHIỆM

THÔNG SỐ KỸ THUẬT CỦA CÁC BỘ GIÁM SÁT CSV PHỔ BIẾN

Thang đo
Stt Kiểu Nhà chế tạo Kiểu chỉ thị
(mA)
1 DCC-M TRIDELTA Kim 030
2 SC13CPS COOPER Kim 030
3 3EX5-050 SIEMENS Kim 030
4 MDC3 AREVA Kim 05
5 DC 903 ELPRO Kim 05
6 DC 904 ELPRO Kim 05
7 SC 691 CG-INDIA Kim 05
8 JCQI-10/800 CHINA Kim 03
9 EXCOUNT II ABB Chỉ thị số 0-10
 NGHIÊN CỨU THIẾT KẾ CHẾ TẠO THIẾT BỊ THỬ NGHIỆM

THÔNG SỐ KỸ THUẬT CỦA CÁC BỘ ĐẾM SÉT CSV PHỔ BIẾN

Stt Kiểu Nhà chế tạo Dãi số đếm

1 YSY-8 CHINA 010
2 YSY-6 CHINA 010
3 SC12PCS COOPER 0999
4 SC 12 TRIDELTA 0999
5 SC 12 EMB 0999
6 EXCOUNT-A ABB 0999
7 3EX5 030 SIEMENS 0999
8 CCF 4045 FRANCE 0999
9 SAM 2 ABB 0999
10 1T1 Nga 0-10
 NGHIÊN CỨU THIẾT KẾ CHẾ TẠO THIẾT BỊ THỬ NGHIỆM

CHỌN CẤU HÌNH & CÁC YÊU CẦU KỸ THUẬT CHÍNH CỦA
THIẾT BỊ THỬ NGHIỆM BỘ GIÁM SÁT CHỐNG SÉT

* Điện áp nguồn : 220V 10% (50Hz)

* Điện áp thử nghiệm đầu ra , có hai cấp :
+  250Vdc : Dùng cho bộ đếm sét
+  4500Vdc: Dùng cho bộ giám sát CSV
* Dòng thử nghiệm ở chế độ xung :  40A (giá trị đỉnh)
* Thang đo dòng rò :  5mA
* Gọn nhẹ, dễ vận chuyển, lắp đặt & sử dụng tại hiện trường
* An toàn cho người vận hành
 NGHIÊN CỨU THIẾT KẾ CHẾ TẠO THIẾT BỊ THỬ NGHIỆM

CẤU TẠO & SƠ ĐỒ NGUYÊN LÝ CỦA THIẾT BỊ THỬ NGHIỆM

BỘ GIÁM SÁT CHỐNG SÉT
Hình 4: SƠ ĐỒ NGUYÊN LÝ BỘ THỬ NGHIỆM THIẾT BỊ GIÁM SÁT CSV
B
KHỐI TĂNG ÁP 6KV
R2
R1

L1

KA2
KHỐI TẠO ÁP
S1 250VDC 250V
KA1
V2
A

5 9
RG2
BACL1 T1

V1 mA KHỐI TỤ NẠP 6KV

V5
S2
BACL2
RG2
FU5 L2 R3
V3 V6 7 11
LC

RĐ
FU6 BĐS
ATM
V4
D KA1

FU1 FU2 FU4

ATM: Áptômát S1,S2: Chuyển mạch
RG1 PB1 KTA: Khối tăng áp (6kV) BACL: Biến áp cách ly
T1: Khối tụ DC (6kV) L1 : Đèn nạp tụ (Red)
FU3 RG2 PB2 T2: Khối tụ DC (250V) L2 : Đèn xả tụ (Blue)
D1: Khối tụ DC (250V) R: Điện trở
6 10 BACL1: Biến áp cách ly (220/200)V PB1: Nút nhấn TEST
220VAC KA1 RG1 5 9 BACL2: Biến áp cách ly (220/100/24)V PB2: Nút nhấn xả 6kV
KA: Khởi động từ PB3: Nút nhấn READY
KA2 PB3 RG1,RG2: Rơle trung gian D1:Chỉnh lưu cầu 220VDC
FU: Cầu chì V: MOV 220VAC (Bảo vệ quá áp)
LC: Bộ lọc sóng hài
 NGHIÊN CỨU THIẾT KẾ CHẾ TẠO THIẾT BỊ THỬ NGHIỆM

CÁC PHIÊN BẢN HIỆN TẠI CỦA THIẾT BỊ THỬ NGHIỆM BỘ

GIÁM SÁT CHỐNG SÉT

Model ZLAMT-II Model ZLAMT-II

phiên bản 1 phiên bản 2
 NGHIÊN CỨU THIẾT KẾ CHẾ TẠO THIẾT BỊ THỬ NGHIỆM

THÔNG SỐ KỸ THUẬT THIẾT BỊ THỬ NGHIỆM BỘ GIÁM SÁT

CHỐNG SÉT (Model ZLAMT-II)
+Điện áp nguồn cung cấp: 220V 10% -50Hz
+Điện áp đầu ra thử nghiệm : 250V & 6000V
+Mạch đo dòng :
- Phạm vi điều chỉnh dòng : 110mA ac
- Đồng hồ mA loại chỉ thị số 31/2 digit, thang đo 0-19,99mA , ccx :0,5
+Dòng xung lớn nhất : 50A dc
+Thời gian tác động: <3ms
+Thời gian chuẩn bị (nạp) :
- Đối với đầu ra 250V : < 10s
- Đối với đầu ra 6000V : < 90s
+Có trang bị mạch báo tình trạng nối đất của thiết bị
+Có trang bị mạch báo điện tích dư và mạch xả an toàn
+Có chức năng đo dòng rò xoay chiều của chống sét van khi kết hợp với
thiết bị tạo cao áp ngoài.
+Điều kiện vận hành: -Nhiệt độ : 050oC
-Độ ẩm tương đối (RH%): đến 95% (không đọng ẩm)
 NGHIÊN CỨU THIẾT KẾ CHẾ TẠO THIẾT BỊ THỬ NGHIỆM

CÁC ỨNG DỤNG CỦA THIẾT BỊ ZLAMT-II

1. Thử nghiệm bộ đếm sét (loại I)

2. Thử nghiệm bộ giám sát

chống sét van (loại II)
 NGHIÊN CỨU THIẾT KẾ CHẾ TẠO THIẾT BỊ THỬ NGHIỆM

CÁC ỨNG DỤNG CỦA THIẾT BỊ ZLAMT-II

3. Kiểm tra cơ cấu đo dòng rò

xoay chiều của bộ giám sát CSV

4. Thử nghiệm đo dòng rò xoay

chiều của CSV ZnO
 NGHIÊN CỨU THIẾT KẾ CHẾ TẠO THIẾT BỊ THỬ NGHIỆM

CÁC ƯU ĐIỂM CỦA THIẾT BỊ ZLAMT-II

1. Có kết cấu gọn, nhẹ, bền rất thuận tiện cho việc sử dụng lưu
động tại hiện trường các TBA & NMĐ.

2. Dễ vận hành, tiết kiệm đáng kể thời gian và nhân công khi thực
hiện các phép kiểm tra tại hiện trường

3.Rất an toàn cho người sử dụng nhờ mạch báo tình trạng nối đất,
đầu ra được cách ly hoàn toàn với nguồn tạo xung dòng cao áp.

4.Đáp ứng yêu cầu thử nghiệm cho mọi chủng loại bộ giám sát
CSV hiện đang được sử dụng trên lưới điện trung và cao áp

5. Có thể kiểm tra hoạt động của cơ cấu đếm sét đối với các bộ
giám sát CSV đang trong trạng thái vận hành
 NGHIÊN CỨU THIẾT KẾ CHẾ TẠO THIẾT BỊ THỬ NGHIỆM

Minh họa việc sử dụng các sản phẩm ZLAMT-II tại hiện trường

Thí nghiệm lắp mới tại TBA 110 Hội An Thí nghiệm định kỳ tại TBA 110 Tuy Hòa
 HIỆU QUẢ TỪ VIỆC SỬ DỤNG SẢN PHẨM ZLAMT-II

Sản phẩm ZLAMT-II được chế tạo và đưa vào khai thác từ năm 2008
tại Công ty thí nghiệm điện miền Trung đến nay đã cho thấy được
những hiệu quả như sau:
* Đánh giá nhanh,chính xác tình trạng của các bộ giám sát CSV trong thí
nghiệm mới & định kỳ qua đó giúp giảm thiểu thời gian cắt điện để thí
nghiệm,giúp khách
- Kim chỉ thị của cơhàng kế hoạch
có dòng
cấu đo bảo
rò chỉ thịdưỡng phù hợp.
sai :7%
*Xác định được tỷ lệ hư hỏng, các dạng hư hỏng của các chủng loại bộ đếm
sét đã được sử dụng trên lưới điện trong thời gian qua, từ đó giúp khách hàng
- Kimmua
chọn chỉ thị
để của cơ cấu
lắp mới đo thay
hoặc dòngthế
rò bằng
bị kẹtcác
:12%
sản phẩm CSV phù hợp có chất
lượng tốt & ổn định.

*Là cơ sở để khách hàng có thể tiến hành các hoạt động kiểm tra, chẩn đoán,
đánh giá tình trạng & xây dựng kế hoạch bảo dưỡng các thiết bị điện trọng
yếu như :MBA lực, biến điện áp kiểu tụ (CVT), cáp lực v.v một cách kịp thời,
hiệu quả sau khi chịu tác động của các quá áp (được xác định qua số lần tác
động của bộ đếm sét ở CSV liên quan)

4/34
 HIỆU QUẢ TỪ VIỆC SỬ DỤNG SẢN PHẨM ZLAMT-II

Minh họa tổng hợp các tồn tại của các bộ giám sát CSV tại các trạm
110kV do CGC-CPC quản lý sau đợt TNĐK năm 2013
Kim chỉ không
Hỏng bộ đếm Kim chỉ bị kẹt Kim chỉ thị sai
làm việc
SC13&SC12 (2%) SC13CPS (0,5%) SC13CPS (1,3%) SC961 (16%)
DC904 (10%) DC 904 (7%) DC 904 (14%) GLX (60%)
3EX5 050 (4%) 3EX5 050 (1,2%) 3EX5 050 (5%) DCC-M : 50%
3EX5 030 (0%) --- SC961 (17%) ---
ERICO (16%) --- --- ---
EXCOUNT-I (7%) --- --- ---
EXCOUNT-A (17%) --- --- ---

4/34
 KẾT LUẬN

1. Các bộ giám sát chống sét van là một giải pháp phù hợp dùng để giám sát
liên tục & có hiệu quả không những cho bản thân các chống sét van ZnO
không khe hở vốn đang được sử dụng hầu hết trên lưới điện cao áp mà còn
có ích trong việc đánh giá tình trạng của các thiết bị quan trọng có liên
quan khác.
1
2. Việc kiểm tra tình trạng của các bộ giám sát CSV tại hiện trường là điều
cần thiết trong thử nghiệm lắp mới và trong thử nghiệm định kỳ nhằm phát
hiện kịp thời các hư hỏng để xử lý hoặc thay mới.

3. Sản phẩm ZLAMT-II do Công ty thí nghiệm điện miền Trung chế tạo đã
thật
2
sự đáp ứng được các yêu cầu kỹ thuật trong việc kiểm tra các chức
năng của tất cả chủng loại thiết bị giám sát CSV hiện có trên lưới điện miền
Trung với các tiêu chí : gọn, nhẹ, bền, an toàn, dễ sử dụng và tiết kiệm thời
gian và nhân lực thực hiện.

30/34
 KẾT LUẬN

4. Khả năng kiểm tra tình trạng của cơ cấu đếm sét của bộ giám sát CSV khi
đang vận hành (kiểm tra online) của sản phẩm nếu kết hợp tốt với các thiết
bị kiểm tra dòng rò online của CSV sẽ có thể giúp các đơn vị quản lý vận
hành các TBA & NMĐ chọn lựa chiến lược bảo dưỡng thích hợp trên cơ sở
1 phép kiểm tra online, với các tiêu chí đảm bảo tính cung cấp điện liên
các
tục, tin cậy và an toàn của hệ thống điện.

5. Ngoài các ứng dụng đối với bộ giám sát CSV, sản phẩm còn được sử dụng
trong việc thử nghiệm đặc tính V-A của chống sét van ZnO không khe hở.
Trong thời gian đến sản phẩm sẽ tiếp tục được cải thiện, bổ sung một số tính
năng để đáp ứng tốt hơn nữa các yêu cầu thực tiễn của công tác thí nghiệm
2
điện.

30/34
 Xin trân trọng cảm ơn sự
quan tâm và các ý kiến đóng
góp của quí vị