Kopie Van BNL3 4vwo h04 p01 p06

4 Vwo H4
LEEFOMGEVING Wateroverlast
Paragraaf 1 t/m 6
4.1 Rivieren
© Noordhoff Uitgevers 2016

Indeling van de rivier (1)
LEEFOMGEVING > Wateroverlast > 4.1 Rivieren
Benoem de onderdelen van de rivier

2
1: Stroomgebied
2: Waterscheiding
1
Indeling van de rivier (2)
Benoem de onderdelen van het stroomstelsel van een rivier
1: Bovenloop
2: Middenloop
3: Benedenloop 1
Deze drie onder-

delen vormen 2
samen het
lengteprofiel
van de rivier.
3
Typen rivieren
De herkomst van het water bepaalt

de rivier:
o Gletsjerrivier
o Regenrivier
o Gemengde rivier
Welke riviertype is de Rijn?

Gemengde rivier
Welke riviertype is de Maas?

Regenrivier
De indeling van de rivier (3)
Wat is de juiste volgorde van oorsprong

tot monding?
CAB
B
C
A
Regiem en debiet (1)
De totale hoeveelheid water die een

rivier op een bepaald punt afvoert,
noem je het…
debiet
Voorbeeld: de gemiddelde afvoer bij

de mondig van de Rijn is 2300 m³ per
seconde.
Het verschil in waterafvoer van een

rivier gedurende het jaar noem je
het…
regiem
Regiem en debiet (2)
Volgens het KNMI zal het

neerslagregiem door de
klimaatsverandering op twee manier
veranderen:
1: Er valt meer neerslag
2: De neerslag valt onregelmatiger
Wat is het gevolg voor het debiet van

de Nederlandse rivieren?
Het debiet wordt groter.
Wat is het gevolg voor het regiem van

de Nederlandse rivieren?
Het regiem wordt onregelmatiger.

Verval en verhang
Bij Lobith stroomt de Rijn ons land

binnen op +14m NAP.
De Rijn mondt 175 km verder uit in

de Noordzee.
Wat is het verval tussen Lobith en de

monding?
14 meter
Wat is het verhang?
14 m : 175 km = 8 cm per km
De waterafvoer verandert
Door de verstedelijking van

Nederland zijn er steeds meer
straten en daken. Neerslag komt
direct in het riool.
Wat is het verband tussen deze

verstening en de vertragingstijd?
Het water van een regenbui heeft

steeds minder tijd nodig om in de
rivier terecht te komen.
Maak de volgende zin af:

Hoe groter de verstedelijking….
…hoe korter de vertragingstijd.
Het water moet naar de zee
De waterafvoer
verandert door
verstening, ontbossing
en verandering van het
neerslagregiem.
Om het overstromings-
risico te verkleinen
worden dijken
verhoogd of verbreed.
Dit noem je…
dijkverzwaringen.
Het water dreigt
De combinatie
bodemdaling en
versterkt broeikaseffect
zorgen er voor dat het
water blijft dreigen.
In de Noordzee staat het

water extra laag bij
doodtij en extra hoog bij
springtij.
4 Vwo H4
Paragraaf 1 t/m 6
4.2 De kust

Opbouw Nederlandse kust
LEEFOMGEVING > Wateroverlast > 4.2 Kust
De Nederlandse kust bestaat uit drie

zones:
o Waddenkust
o Duinenkust
o Estuarium
Stranden, zandplaten, duinen,

wadden en kwelders noem je…
Zachte kust
Zeedijken, boulevards en hybride

keringen noem je…
Harde kust
Deltawerken
Door middel van duinen,

primaire keringen en
andere waterkeringen
wordt de Zeeuwse delta
afgeschermd van de
zee.
Opbouw van de kust
Het zand wordt aangevoerd vanuit

open zee door de vloedstroom.
Regel: de vloedstroom is sterker dan

de ebstroom.
Opbouw
Meer netto transport van zand

Kust in beweging
Opbouw en afbraak
wisselen elkaar af aan de
Nederlandse kust.
Door de getijdenstromingen
wordt zand naar de kust
vervoerd en worden er
strandwallen gevormd.
Zodra die permanent droog

liggen, kan de wind het
zand meenemen en duinen
vormen.
Ontstaan van een duinkust
Bij duinvorming zijn de zee, de wind en vegetatie belangrijk. Leg uit hoe dit
proces in zijn werk gaat.
Zee vormt strandwal,

drooggevallen deel
vatbaar voor wind,
zand blijft hangen
achter vegetatie.
Bescherming tegen de zee
o Tot het jaar 1000: terpen en wierden

o Na 1000: aanleg van dijken
o 1932: Afsluitdijk > IJsselmeer
o 1955 tot 1985: Deltawerken
o Na 1985: dijken op deltahoogte
o Stormvloedkering
Waarom is de Westerschelde open

gelaten?
Toegang tot de haven van Antwerpen
4 Vwo H4
Paragraaf 1 t/m 6
4.3 Rivieren: adaptief deltamanagement

Waterbeleid (1)
LEEFOMGEVING > Wateroverlast > 4.3 Rivieren: adaptief deltamanagement
Het Deltaprogramma moet zorgen

voor waterveiligheid en de
zoetwatervoorziening.
Rijkswaterstaat, provincies,
gemeenten en waterschappen
werken samen met maatschappelijke
organisaties en het bedrijfsleven.
Rijkswaterstaat zorgt voor onze

wegen, waterwegen en bescherming
tegen overstromingen.
Een waterschap zorgt voor

veiligheid, voldoende water en
schoon water in een bepaald gebied.
Waterbeleid (2)
De overheid voert adaptief

deltamanagement. Dat betekent
vooruit kijken en flexibel blijven.
Vijf deltabeslissingen:
1) Waterveiligheid: bescherming
tegen overstromingen.
2) Zoet water: voorkomen van
tekorten.
3) Ruimtelijke adaptatie: rekening
houden met klimaat en water.
4) Rijn-Maasdelta: veiligstellen
Rijnmond-Drechtsteden en
Zuidwestelijke delta.
5) IJsselmeer gebied: veiligstellen
van zoetwatervoorraad en
voorkomen overstromingen.
Zoet of zout?
Bij lage waterstanden in de rivieren komt zeewater verder landinwaarts.

Wat is het gevolg daarvan?
Verzilting
Waarom is dat een

probleem?
Niet alle gewassen

verdragen zout water.
Oplossing?
Gewassen ver-
bouwen die tegen
brak water kunnen.
Kanalisatie
Rivieren zijn deels gekanaliseerd. Meanders zijn rechtgetrokken en er zijn

stuwen met sluizen aangelegd.
Wat is het doel van

het kanaliseren?
Het reguleren van de

waterstand.
Waarom willen we de
waterstand reguleren?
Bevaarbaarheid
garanderen.
Het temmen van de rivier (1)
Welke onderdelen van het dwarsprofiel van de rivier zijn met

de pijlen aangeduid?
Het temmen van de rivier (2)
1: uiterwaard
2: zomerdijk
3: winterdijk
4: zomerbed
5: winterbed
Ruimte voor de rivier
Dijkverzwaringen en noodoverloopgebieden zijn niet meer voldoende bij

extreem hoge waterstanden.
De overheid kiest voortaan voor dijkversterking, rivierbedverruiming en

natuurontwikkeling.
Dit is gerealiseerd in het project Ruimte voor de Rivier.

Ruimte voor de Maas
De rivier krijgt onder andere meer

ruimte door nevengeulen aan te
leggen. Ook door dijken te
verplaatsen en uitwaarden af te
graven.
Door deze rivierbedverruiming

wordt de waterstand bij hoogwater
lager.
De rivier kan een groter debiet aan.
De Maas kan nu 3800 m³/sec

afvoeren en in 2100 moet dat
4600 m³/sec zijn.
Beleid over de grenzen
Waarom zijn internationale

afspraken binnen de verschillende
stroomgebieden belangrijk zijn?
Een rivier stroomt door meerdere

landen. Wat in de bovenloop
gebeurt, heeft gevolgen voor het
gebied in de benedenloop.
Op welk schaalniveau moet je dit

dus aanpakken?
Fluviaal schaalniveau
Fluviaal schaalniveau
De Internationale Commissie Bescherming van de Rijn en de EU werken

samen aan het Actieplan Hoogwater.
Tijdens de Rijnconferentie overleggen landen over de maatregelen.
Waarom is het voor Nederland belangrijk dat Duitsland onderstaande

maatregel uitvoert?
Zo wordt een piekafvoer in Nederland afgezwakt.

4 Vwo H4
Paragraaf 1 t/m 6
4.4 De kust: zacht waar het kan, hard waar het moet

De kustlijn wordt bedreigd
LEEFOMGEVING > Wateroverlast > 4.4 De kust: zacht waar het kan, hard waar het moet
De kust is goed beschermd, maar de dreiging blijft. De basiskustlijn komt

in gevaar.
Door zeespiegelstijging en bodemdaling moeten we de waterkeringen

blijven onderhouden.
Dynamisch kustbeheer (2)
In het Deltaprogramma is besloten

om zandsuppletie toe te passen om
de basiskustlijn te handhaven.
Zandsuppleties worden uitgevoerd

om kennis op te doen van
dynamisch kustbeheer.
Hard waar Zacht waar

het moet. het kan.
De Zandmotor tussen Ter Heijde en Kijkduin

Zandsuppleties
Door zandsuppleties groeit de kustlijn

mee met de zeespiegelstijging.
De zee verplaatst zich zeewaarts.

Welke vorm van kustverdediging zie je hier?

o Harde kustverdediging (dijk – Hondsbossche zeewering)
o Zachte kustverdediging (suppletie)
Zwakke schakels
De Hondsbossche Zeewering is door de rijksoverheid bestempeld als ‘zwakke

schakel’ binnen de kustverdediging. Er is voor gekozen om zand op te spuiten.
Noem hier twee redenen
voor.
Recreatiemogelijkheden.
Lagere kosten dan dijk-
verzwaring.
Zee krijgt ruimte
Bij het Zwin, bij Bergen en op Texel

krijgt de zee de ruimte om het land in
te stromen.
Dit wordt een slufter genoemd.
Het regelmatige overstromen door
zee levert een interessant
natuurgebied op met een hoge
biodiversiteit.
Harde kustverdediging
Dit zou een locatie kunnen zijn waar bolwerkvorming ontstaat.

Op welke wijze probeert men dit hier te voorkomen?
Door het toepassen van zandsuppletie om verdere terugtrekking van de kust
te voorkomen.
Op welke manier kan men deze vorm van erosie van de duinen tegengaan?
Afsluiten voor publiek
Foto: Teunis Bloothoofd
Foto: Teunis Bloothoofd

De mythe van de droge voeten
De overheid kan in de strijd tegen

water niet 100 procent veiligheid
bieden.
Toch lijken veel mensen dat wel

te denken. De overheid wil
daarom graag het
overstromingsrisicobewustzijn
vergroten.
Hoe overstromingsgevoelig is
jouw woonomgeving?
4 Vwo H4
Paragraaf 1 t/m 6
4.5 Waterproblemen in laaggelegen gebieden en steden

Water voor later
LEEFOMGEVING > Wateroverlast > 4.5 Waterproblemen in laaggelegen gebieden en steden
Klimaatverandering leidt tot:

o Stijgende temperatuur
o Smeltende gletsjers
o Zeespiegelstijging
Welke gevolgen hebben de

veranderingen in het neerslagregiem
voor Nederland?
o Watertekort in tijden van droogte
o Hogere piekafvoeren
Welke problemen ontstaan bij een watertekort?

o Tekort aan drinkwater
o Tekort aan water voor de landbouw
o Verzilting
Zoet of zout?
Bij lage waterstanden in de rivieren, komt zeewater verder landinwaarts. Wat is

het gevolg daarvan?
Verzilting
Waarom is dat een

probleem?
Niet alle gewassen

verdragen zout water.
Oplossing?
Gewassen ver-
bouwen die tegen
brak water kunnen.
Verdroging
Tijdens droge periodes is verdroging

een gevaar.
Welke problemen kunnen er
ontstaan bij verdroging?
o Afname biodiversiteit
o Bodemdaling door afbraak veen
o Verdroging veendijken
Waarom daalt de bodem door de

ingrepen in de grafiek?
De bodem verdroogt, oxideert en
klinkt in.
Loopt de stad gevaar?
Welke probleem heeft het stedelijk gebied?
Snelle en hoge afstroming door verstening,

daardoor hoger overstromingsrisico.
4 Vwo H4
Paragraaf 1 t/m 6
4.6 Oplossingen voor waterproblemen in laaggelegen gebieden en steden

Meerlaagsveiligheid
LEEFOMGEVING > Wateroverlast > 4.6 Oplossingen voor waterproblemen in laaggelegen gebieden en steden
We passen ons in Nederland aan,

aan de dreiging van het water.
Dit doen we onder andere door

meerlaagsveiligheid toe te passen:
o Laag 1: overstromingen worden
voorkomen met suppleties en
waterkeringen
o Laag 2: gevolgen van
overstromingen beperken door
inrichting omgeving
o Laag 3: preventie en
informatievoorziening om
slachtoffers te voorkomen
Ook beperken we de gevolgen van
overstromingen door de omgeving
slim in te richten.
De Watertoets
Bij nieuwe bouwlocaties wordt de watertoets uitgevoerd.

Binnen die toets wordt
gewerkt met de
drietrapsstrategie:
1) Vasthouden
(retentie)
2) Bergen
3) Afvoeren
Drietrapsstrategie (1)
In stedelijk gebied kun je de drietrapsstrategie ook toepassen.

Voor welke van de drie trappen is dit groene dak nuttig?
Vasthouden
Drietrapsstrategie (2)
In Rotterdam is een waterplein aangelegd. Regenpijpen zijn losgekoppeld van

het riool. Water kan op het plein worden opgeslagen bij hevige buien.
Welke trap van

de drietrapsstrategie?
Bergen

Kopie Van BNL3 4vwo h04 p01 p06

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Kopie Van BNL3 4vwo h04 p01 p06

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

4 Vwo H4

© Noordhoff Uitgevers 2016

Benoem de onderdelen van de rivier

Benoem de onderdelen van het stroomstelsel van een rivier

Deze drie onder-

De herkomst van het water bepaalt

Welke riviertype is de Rijn?

Welke riviertype is de Maas?

Wat is de juiste volgorde van oorsprong

De totale hoeveelheid water die een

Voorbeeld: de gemiddelde afvoer bij

Het verschil in waterafvoer van een

Volgens het KNMI zal het

Wat is het gevolg voor het debiet van

Het debiet wordt groter.

Wat is het gevolg voor het regiem van

Het regiem wordt onregelmatiger.

Bij Lobith stroomt de Rijn ons land

De Rijn mondt 175 km verder uit in

Wat is het verval tussen Lobith en de

Wat is het verhang?

Door de verstedelijking van

Wat is het verband tussen deze

Het water van een regenbui heeft

Maak de volgende zin af:

In de Noordzee staat het

© Noordhoff Uitgevers 2016

De Nederlandse kust bestaat uit drie

Stranden, zandplaten, duinen,

Zeedijken, boulevards en hybride

Door middel van duinen,

Het zand wordt aangevoerd vanuit

Regel: de vloedstroom is sterker dan

Meer netto transport van zand

Zodra die permanent droog

Zee vormt strandwal,

o Tot het jaar 1000: terpen en wierden

Waarom is de Westerschelde open

4.3 Rivieren: adaptief deltamanagement

© Noordhoff Uitgevers 2016

Het Deltaprogramma moet zorgen

Rijkswaterstaat zorgt voor onze

Een waterschap zorgt voor

De overheid voert adaptief

Bij lage waterstanden in de rivieren komt zeewater verder landinwaarts.

Waarom is dat een

Niet alle gewassen

Rivieren zijn deels gekanaliseerd. Meanders zijn rechtgetrokken en er zijn

Wat is het doel van

Het reguleren van de

Welke onderdelen van het dwarsprofiel van de rivier zijn met

Dijkverzwaringen en noodoverloopgebieden zijn niet meer voldoende bij

De overheid kiest voortaan voor dijkversterking, rivierbedverruiming en

Dit is gerealiseerd in het project Ruimte voor de Rivier.

De rivier krijgt onder andere meer

Door deze rivierbedverruiming

De rivier kan een groter debiet aan.

De Maas kan nu 3800 m³/sec

Waarom zijn internationale

Een rivier stroomt door meerdere

Op welk schaalniveau moet je dit

De Internationale Commissie Bescherming van de Rijn en de EU werken

Tijdens de Rijnconferentie overleggen landen over de maatregelen.

Waarom is het voor Nederland belangrijk dat Duitsland onderstaande