Professional Documents
Culture Documents
Kabanata - 8 - Pambatang Panitikan
Kabanata - 8 - Pambatang Panitikan
PANITIKAN
KASAYSAYAN NG PAMBATANG
PANITIKAN
Ang panitikang pambata o mga babasahin para sa mga bata ay
isang akdang pampanitikan na ang mga pangunahing tagapagtangkilik
ay mga bata, bagaman marami ring mga aklat na nasusulat sa ganitong
anyo na kinawiwilihan din naman ng ibang mga kabataang mas
nakatatanda at mga taong nasa wastong gulang na.
Sa tradisyunal na perspektibo, ang panitikang pambata ay sumasaklaw
sa mga aklat, dula o mga nobelang isinulat para sa mga bata
Ang pag-unlad ng mga ibang uri ng midya tulad ng pelikula, radio, at
telebisyon- ang kasikatan nito ang mas nagpalawig sa kahulugan ng
mga panitikang pambata. Sa kasalukuyan, ang panitikang pambata ay
tumatalakay sa anumang nasusulat at nailalathalang anyo ng panitikan
upang punan ang pangangailangan ng mga bata.
KASAYSAYAN NG PAMBATANG PANITIKAN
Pukawin ang isipan at antigin ang mga damdamin ng mga bata
sa pamamagitan ng mga paksang nagtuturo ng mga bagay-
bagay hinggil sa pananampalataya, araling pangwika,
pakikipagsapalaran ng mga bayaning mula sa mga kuwentong-
bayan, alamat, mitolohiya.
• Karaniwang nagtataglay ang mga aklat-pambata ng mga
larawan at guhit-larawan. Nang lumaon, pagkalipas ng
maraming taon, naging paksa rin ang mga araling
makatotohanan o batay sa totoong buhay, katulad ng mga
akdang pang-kasaysayan, heograpiya, buhay sa paaralan,
kabayanihan, at katatawanan. • Nasusulat ang mga panitikang
pambata sa pamamaraang tuwiran at maging sa patula.
Ayon kay Rene O. Villanueva: isang manunulat. Kilala siya sa
kanyang mga gawa para sa teatro, telebisyon, at sa panitikang
pambata.
• Ang mahalagang pagkakaiba ay nasa katangian
ng pinatutungkulan. Kaya pambata dahil sadyang kinatha para sa
mga batang mambabasa.
• Nakasandig sa konsepto ng bata
- Ang katangian ng panitikang pambata ay nakasalalay sa kung
paano mag-isip at umunawa ang bata.
• Paano ba nag-isip ang bata?
- Karaniwang animistiko.
• Masasabing ang panitikang pambata ay karaniwang animistiko
(tradisyunal na pakahulugan.
Anyo/Uri Librong Pambata
Elemento
• Sino ang mambabasa?
• Paano mag-isip ang mga bata?
Iba ang paraan ng pag-iisip at pag-unawa ng mga
batang walo o sampung taong gulang pababa
kaysa sa ating mga may edad na. Hindi gaya ng
nakatatatndang mambabasa, hindi sila objective
kung mag-isip at umunawa. Ang paraan ng pag-iisip
nila hanggang sa pagsapit nila sa age of puberty ay
karaniwang animistiko.
Sukat
Ang rekomendadong haba ng isang kuwento ay 14 na
spread at kadalasang binubuo ng 10 hanggang 25 linya o
pangungusap o mas maikli.
Nakatuon ang haba ng kuwento sa bilang ng spread sa
halip na pahina sapagkat ang bawat spread o dalawang
pahina ay pinaghahatian ng teksto at larawan (isang
pahina o kalahating spread para sa teksto o isang pahina
o kabilang spreadi para sa larawan).
Ang rekomendadong bilang ng linya ay para magkaroon
ng espasyo sa parallel text (teksto ng salin sa Ingles o teksto
para sa mas nakatatandang mambabasa.
Wika
Sa katangian naman ng wikang gagamitin,
simpleng wika ang ginagamit sa
pagkukuwento upang mas maunawaan ng
bata.
Ilustrasyon-
water colour, litrato, sketches, linya, atbp.
Kasaysayan ng Panitikang Pambata
Noong unang panahon, walang pagkakaiba
ang libangan ng matatanda at bata. Ang
mga kuwentong-bayan, karunungangbayan
at awiting-bayan ay itinuturing na panitikang
pambata at pangkabataan. Lumipas ang
maraming siglo, ang dating kabataan ay
naging matatanda na, ngunit ang halina ng
mga matatandang kuwento ay patuloy na
umakit sa kanila.
Kasaysayan ng Panitikang Pambata
Ang mga kuwentong-bayan tulad ng epiko, alamat,
mitolohiya, pabula at balada ay naitala lamang sa
Kalagitnaang Panahon (Middle Ages). Nang
lumaganap ang Kristiyanismo, nadagdag sa mga
kuwentong bayan ang mga kuwento na buhat sa
Bibliya. Mapapansin na sa panahon nang
pagpapalaganap ng Kristiyanismo ang mga
lumabas na panitikan ay nangangaral. Sa panahong
ito walang tiyak na panitikang pambata o
pangkabataan.
Kasaysayan ng Panitikang Pambata
Sa panahong ito, ang pagtuklas ng
karunungan ay ginagawa sa loob ng
monastery. Sinisipi ng mga monghe ang mga
manuskrito upang gamitin sa pagtuturo at
pangaral. Ang kauna-unahang manuskritong
nasulat na pambata ay ang Boke Babee’s
o Maliit na Ulat kung paano ang Iaasal ng
Kabataan. Ang mga akdang pambata na
nasulat noon ay naghahangad na magturo
ng relihiyon, kabutihan at asal.
Kasaysayan ng Panitikang Pambata
Siglo 1400
Noong ika-400 dantaon, naging adhikain ni
William Caxton ng Inglatera na malinang ang
kaisipang pang-moralidad at mga pag-uugaling
wagas ng mga bata habang lumalaki ang mga
ito, kung kaya’t nilimbag niya ang mga aklat na
katulad ng Ang mga Pabula ni Aesop.
Kasaysayan ng Panitikang Pambata
Siglo 1500
Larawan ng isang hornbook na tangan ng isang batang babae.
Noong ika-1500 siglo, nalikha ang mga hornbook, o isang payat at
parihabang piraso ng kahoy na dinikitan ng nalimbagang piraso ng
papel. Bilang pananggalang mula sa pagkasira, nababarnisan ang
papel na may limbag ng nanganganinag na sustansiyang na
nanggaling mula sa mga balat ng mga hayop katulad ng mga usa at
mga baka. Ang mga usa at baka ay mga hayop na may sungay, kung
kaya t ang salitang hornbook ay masasabing nangangahulugang
/aklat na gawa mula sa mga balat ng mga hayop na may sungay/.
Karaniwang nagsisimula ang mga aralin ng hornbook sa pagaantanda
ng krus na sinundan ng mga abakada, palabaybayan, at mga dasaling
katulad ng Ama Namin. Pangkaraniwan din na naikakabit ng isang bata
ang aklat pang-pangunahing pagaaral na ito sa kaniyang suot na
sinturon, sa pamamagitan ng isang tali.
Kasaysayan ng Panitikang Pambata
Siglo 1600
Noong ika-1600 dantaon, humantong naman sa
mga kamay ng mga bata ang iba pang mga
araling pampananampalataya ang salin sa !ngles.
Sa Pransya si Charles Perrault ay sumulat ng
walumpong bersyon ng mga fairytales. !to1y
nalathaa noong 1697 sa pamagat na "istori) on
Contrss de temps passe. Ang mga kwernto buhat
sa koleksyon ni Perrault na isinalin sa !ngles ay ang
Sleeping Beauty, Little Red Riding Hood, Puss and
Boots, Cinderella na kinilala sa buong daigdig.
Kasaysayan ng Panitikang Pambata
Siglo1700
Sa pagdating ng ika-1700 dantaon,
nagsimulang maging pambatang mga
babasahin ang ilan sa mga panitikang
unang nasulat para sa matatandang
mambabasa.
Kasaysayan ng Panitikang Pambata
Subalit naging kaakit-akit para sa mga bata ang Robin Crusoe (1719) ni
Daniel Defoe at ang Gulliver’s Travels (Mga Paglalakbay ni Gulliver) (1726) ni
Jonathan Swift.
Sa kalagitnaan ng ika-1700 siglo, lumitaw ang isang uri ng po)ket-book;
ang A Little Pretty Pocket-book (Isang Maliit at Kaakit-akit na Aklat-
Pambulsa) ni John Newberry. Inilalako sa tarangkahan ang mga aklat-
pambulsa ng mga nagtitinda nito na kasama sa mga laruang pambata.
Isa sa pinakamahalaga at pinakatanyag na aklat na lumabas noong 1765
ang Mother Goose’s Melody (Mga Awitin ni Inang Gansa, na naglalaman
ng mga nursery rhyme o mga tulang pambata. Sumunod din dito ang
tinatawag na battledore, isang aklat-pambatang yari sa natitiklop na
kartulina at naglalaman lamang ng tatlong pahina tungkol sa alpabeto,
mga payak at madaling-maintindihang aralin, at mga larawang nalimbag
sa pamamagitan ng mga woodcut o inukitang mga tabla
Siglo 1800
Guhit-larawan mula sa isang aklat pambatang Alice in Wonderland ni Louis
Caroll.
Naganap noong ika-1800 dantaon ang lubos na pagbabago at pagpapalit
ng mga paksa ng panitikang pambata. Sapagkat sa kapanahunang ito
umusbong at lumago ang pagiging malikhain at pagiging bukod-tangi ng
mga manunulat sa larangang ng mga aklat na pambata. Ginamit ng mga
may-akdang taga-Estados Unidos, !nglatera, Denmark, Clanda, at Alemanya
ang mga paksa tungkol sa pag-ibig na may mga tauhang bayani mula sa
tunay na buhay, at nagpapakita ng kabayanihan at katapangan. Kabilang
dito ang mga librong isinulat ni "ans Christian Andersen na batay sa mga
kuwentong bayan, maging ang mga kathang-pampanitikan nina;
• washington Irving (The Legend of Sleepy Hollow o Ang Alamat ng
Nakaaantok na Libis, 1820
• Lewis Caroll (Alice’s Adventures in Wonderland o Pakikipagsapalaran ni Alice
sa Lupain mga Katakatakang bagay (1865)
Sa kasalukuyan at sa hinaharap
Noong mga unang kapanahunan ng 1920, sumibol
ang mga natatanging kagawaran para sa mga
panitikang pambata sa Amerika. Nagbukod ang
mga bahay-aklatang pampubliko ng mga silid-
basahan para sa mga bata at nagkaroon ng mga
tagapamahalang-pang-aklatan na bihasa sa
pakikitungo sa mga kabataan. Nanguna sa gawaing
ito ang Paaralang Pang-aklatan ni Carnegie ng
Pittsburgh at Bahay-Aklatang Panlipunan ng New
York.
Sa kasalukuyan at sa hinaharap
Noong 1919, nagsimula ang pagbibigay ng mga paligsahan at paggawad
ng mga parangal at medalya sa mga tagapag-taguyod at manlilikha ng
mga aklat na pambata. Nagkaroon ng bahaging pambata sa loob ng gusali
ng mga tindahan ng mga libro, kasabay ng paglitaw ng mga aklat na may
mga kaaya-ayang larawan na nalikha sa pamamagitan ng mga
pamamaraang pang-sining. Lumabas din mula sa mga palimbagan ang
mga aklat na madaling-basahing para sa mga bago pa lamang natututong
bumasa, na ginagamitan lamang ng mga payak na salita at balarila. De-
kalidad ang karamihan sa mga babasahing ito. Lumitaw din ang mga aklat
pambatang kung saan ibinabahagi ng bawat manunulat ang kaniyang
pananaw at paniniwala tungkol sa isang bagay o paksa. Naging layunin na
ng mga patnugot ang paglilimbag ng mga aklat na bunga ng
pagkamalikhain ng may-akda subalit tiyak na batay sa katotohanan - lalo na
ang mga aklat na nagbibigay ng kaalaman - na sanhi ng pagdating ng mga
kaisipang pang-agham, pang-kalawakan, teknolohiya, at mga
kasangkapang elektroniko.
KASAYSAYAN NG PANITIKANG PAMBATA SA PILIPINAS
Urbana at Felisa- Kung susuriin ang kwentong Urbana at Felisa. Ito ay para sa mga
kabataang katulad ni Urbana, Felisa at Honesto. Ito ay nagbibigay patnubay sa
kabataan ayon sa pagsusulatan ng dalawang magkapatid.
Sa Aking mga Kabata ni Jose Rizal
Sinulat ni Dr. Jose Rizal ang Sa Aking mga Kababata noong siya ay walong taong gulang lamang
Isinalin niya ang dulang Guillemo Tell(Schiller) sa Fiipino pati na rin ang mga istorya ni Anderson.
Isinulat din niya ang Matalinong Pagong at Hangal na matsing.
Dula
Sevirino Reyes- Walang Sugat
Conching – Kulapo
Tony velasquez- Kenkoy
Panitikang Pambata: Malasariling Panahon
“Panahon ni Manuel L. Quezon.”
Pepe and Pillar; In and Out of the Barrio, The Flag and Other Stories, at ang
Our Great Men and Other Stories.
Mga Akda
Ang Alamat ng mga Kuwento – Andrea A. Tablan
O Sintang Lupa – Genoveva Edrosa
Mga Babasahin sa Pilipino – Paraluman S. Aspillera
Sa Hardin ng mga Tula – Rufino Alejandro