ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΑ

Βασικές έννοιες
Δραστική ουσία
• Αποτελεί ενεργό συστατικό του φαρμάκου

• Ασκεί μεταβολική ή ανοσολογική δράση με σκοπό την τροποποίηση

φυσιολογικών λειτουργιών του οργανισμού

• Συντελεί στο να προσεγγίσουμε την ιατρική διάγνωση

ΠΑΡΑΚΕΤΑΜΟΛΗ (ΧΗΜΙΚΗ ΟΝΟΜΑΣΙΑ)
Systematic (IUPAC) name

N-(4-hydroxyphenyl)ethanamide
N-(4-hydroxyphenyl)acetamide
ΠΑΡΑΚΕΤΑΜΟΛΗ (ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΟΝΟΜΑΣΙΑ)
• Depon,Panadol (HELLAS)

• Doliprane ( FRANCE)

• Tylenol (USA)

• Tipol (IRELAND)
ΕΚΔΟΧΟ ΦΑΡΜΑΚΟΥ

Ουδέτερη μη δραστική ουσία που χρησιμοποιείται στη

παρασκευή ενός φαρμακευτικού σκευάσματος

ΚΛΑΔΟΙ ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΑΣ
1. ΦΑΡΜΑΚΟΔΥΝΑΜΙΚΗ

2. ΦΑΡΜΑΚΟΚΙΝΗΤΙΚΗ

3. ΜΟΡΙΑΚΗ ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΑ : Δράση των φαρμάκων σε βιολογικό

επίπεδο ( υποδοχείς,ένζυμα)

4. ΝΕΥΡΟΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΑ : Δράση των φαρμάκων στο νευρικό

σύστημα
ΚΛΑΔΟΙ ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΑΣ
5. ΕΝΔΟΚΡΙΝΟΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΑ (Ορμόνες)

6.ΑΝΟΣΟΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΑ : Εξετάζει φαινόμενα υπερευαισθησίας σε

φάρμακα

7.ΧΗΜΕΙΟΘΕΡΑΠΕΙΑ
ΧΗΜΕΙΟΘΕΡΑΠΕΙΑ
• Αντιβιοτικά

• Αντι-ιικά

• Αντιμεταβολίτες ( αντικαρκινική θεραπεία)

ΦΑΡΜΑΚΟΓΟΝΙΔΙΩΜΑΤΙΚΗ
• Pharmacogenomics

Διερευνά την κληρονομήσιμη ποικιλομορφία της ανταπόκρισης στη

φαρμακοθεραπεία
PHARMACOGENOMICS
ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΟΣ ΔΕΙΚΤΗΣ ΦΑΡΜΑΚΟΥ
• ΤΙ = ΤD50/ED50

• ED50 Αποτελεσματική δόση

• ΤD50 Τοξική δόση

Καθορίζει το εύρος ασφάλειας του φαρμάκου

ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΟΣ ΔΕΙΚΤΗΣ (therapeutic index)
• Πενικιλίνη : Mεγάλος θεραπευτικός δείκτης

• Αντιβιταμίνες Κ (αντιπηκτικά) : Μικρός θεραπευτικός δείκτης

Ασενοκουμαρόλη
• Μικρός θεραπευτικός δείκτης
1.Υπερδοσολογία αιμορραγικές επιπλοκές
2.Υποδοσολογία θρομβωτικές βλάβες

• Δοσολογική διακύμανση
1.Γενετικό προφίλ
2.Περιβαλλοντικοί,κλινικοί,δημογραφικοί
παράγοντες
 Δόση φαρμάκου

Η ποσότητα ενός φαρμάκου που είναι απαραίτητη για να επιτευχθεί

ένα συγκεκριμένο θεραπευτικό αποτέλεσμα σε ένα συγκεκριμένο
χρονικό διάστημα
Δόση πρωτογενούς πρόληψης κλοπιδογρέλης 75 mg
Δόση φαρμάκου
• Ημερήσια δόση ( εφάπαξ ή σε διαιρεμένες δόσεις)
-Azithromycin 500 mg x 1
-Clarithromycin 500 x 2

Δόση εφόδου ( φόρτισης)

Clopidogrel 300 mg

Δόση συντήρησης
clopidogrel 75 mg x 1
Φαρμακευτικό ιδιοσκεύασμα
• Κάθε φάρμακο παρασκευασμένο εκ των προτέρων, το οποίο τίθεται

σε εμπορική κυκλοφορία υπό συγκεκριμένη συσκευασία

και ονομασία

-Lipitor ( atorvastatin,στατίνη)
Διαίρεση φαρμάκων

1.Φάρμακα που επιδρούν στο αυτόνομο νευρικό σύστημα

-Συμπαθητικό

-Παρασυμπαθητικό
Αυτόνομο νευρικό σύστημα
Νευρική σύναψη
Φάρμακα αυτονόμου νευρικού συστήματος
• Χολινεργικοί αγωνιστές

Βητανεχόλη Vς άτονης κύστης

• Χολινεργικοι ανταγωνιστές

Άτροπίνη (μυδρίαση οφθαλμού)

• Αδρενεργικοί αγωνιστές (επινεφρίνη)

• Αδρενεργικοί ανταγωνιστές ( προπρανολόλη)

Φάρμακα που επιδρούν στο ΚΝΣ
• Vs Parkinson (λεβοντόπα)
• Αγχολυτικά και υπνωτικά (βενζοδιαζεπίνες)
• Διεγερτικά ΚΝΣ (καφεῒνη,κοκαῒνη,θεοφυλλίνη,νικοτίνη)
• Αναισθητικά (λιδοκαῒνη)
• Αντικαταθλιπτικά (παροξετίνη)
• Νευροληπτικά (αλοπεριδόλη)
• Οπιοειδή (μορφίνη,κωδεῒνη)
• Αντιεπιληπτικά (φαινοβαρβιτάλη)
ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ
Φάρμακα καρδιαγγειακού συστήματος
• Vs συμφορητικής καρδιακής ανεπάρκειας

-Αγγειοδιασταλτικά (καπτοπρίλη)

-Διουρητικά (φουροσεμίδη)

Ινότροπα ( διγοξίνη)
Φάρμακα καρδιαγγειακού συστήματος
• Αντιαρρυθμικά

• Αντιστηθαγχικά (νιτρώδη)

• Αντιυπερτασικά ( β-αναστολείς,αναστολείς μετατρεπτικού ενζύμου)

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΠΗΞΗΣ
Φάρμακα Vs δυσλειτουργιών αίματος
• Αντιαιμοπεταλιακά (ασπιρίνη,κλοπιδογρέλη)

• Αντιπηκτικά ( ηπαρίνη,ασενοκουμαρόλη,απιξαμπάνη)

• Θρομβολυτικά ( στρεπτοκινάση)
Πρωτογενής αιμόσταση
Δευτερογενής αιμόσταση
Φάρμακα Vs δυσλειτουργιών του αίματος
• Σίδηρος

• Βιταμίνη Β12

• Φυλλικό οξύ
Αντι-υπερλιπιδαιμικά φάρμακα
• Στατίνες

• Φιβράτες

• Εζετιμίμπη

• Mονοκλωνικά αντισώματα αναστολείς PCSK9

Φάρμακα που επιδρούν στο αναπνευστικό
• Αντιχολινεργικά (τιοτρόπιο)

• Κορτικοειδή (φλουτικαζόνη)

• Β2-διεγέρτες (σαλβουταμόλη)
Φάρμακα γαστρεντερικού
• Aντιελκωτικά
-Αναστολείς αντλίας πρωτονίων (ομεπραζόλη)

-Αναστολείς Η2-υποδοχέων ισταμίνης (ρανιτιδίνη)

-Αντιόξινα (Υδροξείδιο αργιλίου και μαγνησίου)

-Φάρμακα προστατευτικά του γαστρικού βλεννογόνου

(σουκραλφλατη)
Φάρμακα γαστρεντερικού
• Αντιεμετικά (Μετοκλοπραμίδη)

• Αντιδιαρροϊκά (Λοπεραμίδη)

• Καθαρτικά (σέννα,αλόη)

• Μαλακτικά κοπράνων (παραφινέλαιο)

Ορμόνες
• Υπόφυσης ( ACTH,TSH,Aυξητική)

• Θυρεοειδούς (θυροξίνη)

• Παραθορμόνη

• Ινσουλίνη
Στεροειδείς ορμόνες
• Οιστρογόνα,προγεστερόνη

• Ανδρογόνα

• Κορτικοστεροειδή
ΧΗΜΕΙΟΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΑ
• Αντιμικροβιακά
-Ανταγωνιστές φυλλικού οξέος ( σουλφοναμίδες)
-Αναστολείς σύνθεσης κυτταρικού μικροβιακού τοιχώματος
(πενικιλλίνη)
-Αναστολείς σύνθεσης πρωτεϊνών (μακρολίδες)
-Κινολόνες (μοξιφλοξασίνη)
-Αντιμυκητιασικά (βορικοναζόλη)
-Aντιπρωτοζωικά (χλωροκίνη)
-Αντιιικά (ζαναμιβίρη)
ΧΗΜΕΙΟΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΑ
• Αντινεοπλασματικά

Φαρμακευτικοί παράγοντες που στρέφονται εναντίον των καρκινικών

κυττάρων με διάφορους μηχανισμούς