Filipino sa Piling Larangan

(AKADEMIK)
Nina
Dr. Pamela Constantino
Dr. Galileo Zafra
 Aralin 2

Mapanuring Pagbasa sa Akademya:

Pagbuo ng Tala-Basa o Reader-Response
Journal
 Layunin
• Pagkatapos ng araling ito, inaasahang
maisasagawa ng mga mag-aaral ang sumusunod:
1. Mapaliwanag ang kahulugan, katangian, at
proseso ng mapanuring pagbasa sa akademya;
2. Maisagawa ang pagsulat ng talata, mga tanong,
at mga panggrupo at pang- indibidwal na gawain
kaugnay ng mapanuring pagbasa; at
3. Makabuo ng reader-response journal (tala-basa)
o tala ukol sa binasa.
 Tesktsong Binabasa sa Kolehiyo

PISIKA
PANITIKAN

PAMAMAHAYAG
• Tekstong • Artikulo sa diyaryo • Resulta ng
pampanitikan • Balita, report sa eksperimento
(tula, dula, radyo, telebisyon, • Siyentipikong
nobela, sanaysay, Internet, tabloid report
maikling • Interbyu
kuwento,
• Programa
telenobela,
pelikula, at iba • Editoryal
pa) • Datos sa social
• Artikulo ng media
panunuring • Programa sa radyo
pampanitikan at telebisyon
SINING Tesktsong Binabasa sa Kolehiyo

SIKOLOHIYA
ANTROPOLOHIYA
• Akdang • Case study sa • Eksperimento
pansining isang sa laboratoryo
komunidad • Case study
• Rebyu ng • Artikulo/libro • Siyentipikong
akdang ng pag-aaral sa report
pansining isang pangkat-
etniko
• Interbyu sa
isang
komunidad
Tesktsong Binabasa sa Kolehiyo

• Analisis ng grammar
LINGWISRIKA ng isang wika

• Pag-aaral ng
diksiyonaryo at
bokabularyo ng
isang wika
Estruktura ng Tekstong Akademiko
• Deskripsiyon ng Paksa
– Kasama rito mga depinisyon, paglilinaw, at
pagpapaliwanag. Karaniwan itong makikita sa simula ng
teksto.
• Problema at Solusyon
– Dito tinutukoy sa pamamagitan ng paksang pangungusap
ang pinakatema ng teksto at ang punto at layunin ng
paksa, ang gustong patunayan, ipaggiitan, isangguni,
ilahad, at paano ito mauunawaan.
– Dito umiikot ang pagtalakay sa buong teksto, at iba pa.
Estruktura ng Tekstong Akademiko
• Pagkakasunod-sunod o Sekwensiya ng mga Ideya
– Maaari itong kronolohikal (panahon) o hierarkikal (ideya).
• Sanhi at Bunga
– Nagagamit ito para pagbatayan ang mga ebidensiya at katuwiran sa
teksto.
• Pagkokompara
– Kaugnay ito ng pagkakapareho at/o pagkakaiba ng mga datos upang
patibayan ang katuwiran.
• Aplikasyon
– Iniuugnay nito ang paksa at mga ideya sa tunay na nagaganap sa
buhay.
 Estruktura ng Tekstong Akademiko: Ayon sa Layunin

• Estruktura ng Tesis
– Kaugnay ito ng mga tekstong nangangatuwiran o may
pinapatunayan.

• Paksang Pangungusap
Introduksiyon

• Paksang Talata ; Mga Detalye; Argumento;

Katuwiran; Paksang Pangungusap; Mga Detalyeng
Katawan Pangungusap

• Argumentong Kongklusyon
Kongklusyon
 Estruktura ng Tekstong Akademiko: Ayon sa Layunin

• Estrukturang Problema
– Solusyon Tinatalakay nito ang mga problema o isyu at posibleng
solusyon

• Pahayag ng Problema at/o Solusyon

Introduksiyon

• Mga Detalye ; Mga Ebidensiya;

Katawan
Mga Katuwiran; Mga Posibleng Solusyon

• Resolusyon/Mungkahing Solusyon
Kongklusyon • o Kawalan ng Solusyon
 Estruktura ng Tekstong Akademiko: Ayon sa Layunin

• Estrukturang Factual Report

– Walang pinapanigang isyu o katuwiran ito. Isa lang itong ulat.

• Pangunahing Paksa
Introduksiyon

• Mga Detalye
Katawan • Mga Paliwanag

• Pangkalahatang Buod
Kongklusyon
Mapanuring Pagbasa: Mga Estratehiya
• Maingat
– Usisain, busisiin ang mga ebidensiya, at suriin
kung gaano kalohikal ang teksto at hindi batay sa
haka-haka lamang.
– Tiyakin kung malaki ang maitutulong nito upang
magabayan ang pagbasa sa teksto (Dapat ko ba
itong paniwalaan? Maingat ba ang may-akda sa
paggamit ng ebidensiya at katuwiran?)
Mapanuring Pagbasa: Mga Estratehiya
• Aktibo
– habang nagbabasa ay may pagtatala at
anotasyong ginagawa ang mambabasa upang
maging malinaw ang ipinahahayag ng teksto.

– Nagtatanong din siya sa sarili kaugnay ng teksto o

mga ipinahahayag nito.
Mapanuring Pagbasa: Mga Estratehiya

• Replektibo

– Pagbibigay katibayan o patunay ang nabasa

kaugnay ng mga kaalaman at sariling karanasan ng
mambabasa.
Mapanuring Pagbasa: Mga Estratehiya

• Maparaan

– Paggamit ng ilang estratehiya upang maunawaang

mabuti ang teksto.

– Ilan sa mga ito ang pre-viewing o pre-reading,

skimming, at brainstorming.
Mapamaraan
• Previewing/Pre-reading (Bago Bumasa)
– Bubusisiin muna ang sinulat at huling bahagi ng
artikulo.
– Kung libro, puwedeng tingnan ang pabalat, ang
likod ng pabalat na kung minsa’y may paliwanag
ang may-akda tungkol sa libro o kaya’y mga
pahayag ng ilang personalidad tungkol dito.
– Maaaring magtala ng ilang impormasyon.
Mapamaraan
• Skimming

– Hindi babasahin ang kabuuan ng teksto sa

prosesong ito ngunit titingnan ang mga
pangunahing bahagi upang magkaroon ng
pangkalahatang kaalaman sa tekstong binabasa.
Mapamaraan
• Brainstorming

– Ito ang talakayan ng grupo upang makapagbigay

ng input ang bawat miyembro at magkaroon ng
pangkalahatang ideya kaugnay ng teksto. .
3 teorya, pananaw, o kalakaran ang umiiral sa larangan
ng literasi o pagkatuto kaugnay ng pagbasa

• tradisyonal
– matatagpuan na sa teksto ang lahat ng ideya,
impormasyon, at kahulugan para sa mambabasa.
– Nagreresulta ito sa isang pasibong pagbasa, kung saan ang
mababasa ay nagiging pasibong tagatasa na nakatuon
lamang sa mga salita at estruktura ng teksto.
– Kaugnay ito ng bottom-up na paraan ni Patrick Gough
(1972).
3 teorya, pananaw, o kalakaran ang umiiral sa larangan
ng literasi o pagkatuto kaugnay ng pagbasa
• Kognitibo
– may interaksiyon ang mambabasa sa teksto.
– Bumubuo rin siya ng hipotesis o haka-haka, tinatanggap o hindi
tinatanggap ang mga ideya o pahayag sa teksto, nagbibigay-
interpretasyon sa mga datos, kumukuha ng impormasyong
kaugnay ng datos sa teksto mula sa mga dating kaalaman,
nabasa, nakita, napanood, at narinig.
– Kaugnay ng top-down na paraan ang pananaw na ito (Goodman
1990)
– Sikolingguwistikong Modelo ng teorya ng Iskema (Brumelhart
2004), at Konstruktibong Pag-unawa (Dole 2004).
– Kaalaman at estratehiya sa pagbasa ang katangian ng pananaw
na ito.
3 teorya, pananaw, o kalakaran ang umiiral sa larangan
ng literasi o pagkatuto kaugnay ng pagbasa

• metakognitibong pananaw (Klein et al. 2004).

– Pangunahing katangian nito ang pag-iisip kung ano ang
ginagawa habang nagbabasa.
– Kaalaman, estratehiya, at teksto ang gabay ng pananaw na
ito.
– Nakukompleto dito ang kulang na katangian ng tradisyonal
(teksto lamang) at kognitibo (kaalaman at estratehiya
lamang).
3 teorya, pananaw, o kalakaran ang umiiral sa larangan
ng literasi o pagkatuto kaugnay ng pagbasa
• metakognitibong pananaw (Klein et al. 2004).
– Ang metakognitibong pagbasa ay kaugnay ng Transactional
Reader-Response Theory (W. Iser at Rosenblatt), kung saan ang
mambabasa ang lumilikha ng kahulugan sa teksto mula sa mga
kaalaman at karanasan.
– Sa teoryang ito, may nabubuong interaksiyon sa pagitan ng
teksto at mambabasa.
– Kaugnay rin ito ng pinagsamang pagbasang analitikal (teksto
bilang teksto) at kritikal (teksto sa konteksto) na siyang
bumubuo sa mapanuring pagbasa.
– Interaksiyon ng kaalaman, estratehiya, at teksto ang
metakognitibong pagbasa.
Proseso ng Metakognitibong Pagbasa
• Estratehiya
– Tiyakin ang layunin o dahilan kung bakit mo binabasa
o gustong basahin ang teksto
– Kung may gusto ka namang malamang teoryang
tinatalakay rito, yaon ang pagtutuunan.
– Tukuyin din ang uri o anyo ng teksto (halimbawa:
report, editoryal, nobela, sanaysay, at iba pa).
– Nakadepende ang paraan ng pagbasa sa uri o anyo ng
teksto.
Proseso ng Metakognitibong Pagbasa
• Pagtukoy sa Paksang Pangungusap

– Hanapin o Tukuyin ang Paksang Pangungusap

– Ito ang pangungusap sa loob ng teksto—kadalasa’y
nasa unang talata o introduksiyon—na tumutukoy sa
paksa o gustong patunayan kaugnay ng paksa.
– Kung minsa’y hindi ito mababasa sa teksto ngunit nasa
mambabasa na kung paano niya masasabi sa isang
pangungusap ang kabuuang mensahe ng teksto.
Proseso ng Metakognitibong Pagbasa
• Pagfokus sa Layunin ng Awtor

– Linawin, bigyang-tuon, at balik-balikan ang layunin ng

awtor habang binabasa ang teksto.
– Malinaw ba niyang naipaliliwanag ang layunin o
naliligaw ang mga argumento?
– Ano ang gusto niyang patunayan?
Proseso ng Metakognitibong Pagbasa
• Pagfokus sa Detalye

– Piliin, busisiin, at basahing mabuti ang mga detalye o

ebidensiya
– halimbawa: ilustrasyong nagpapaunlad sa layunin
kaugnay ng paksa.
– Angkop, kapani- paniwala, mapagkakatiwalaan, o
sinaliksik ba ang mga ito?
Proseso ng Metakognitibong Pagbasa
• Suriin ang Paraan ng Pagkakasulat –

– Organisado ba ang mga ideya? Ano ang estilo ng

pagsulat ng may-akda? May mga kontradiksyon ba? Sa
anong perspektiba niya ito sinulat?
Proseso ng Metakognitibong Pagbasa
• Alamin ang Gamit ng Wika –

– Angkop ba ito sa uri ng teksto? Sa layunin? Sa iniisip na

mambabasa nito? Ano ang “tono” ng teksto batay sa
gamit ng wika?
Proseso ng Metakognitibong Pagbasa
• Pagbuo ng prediksiyon

– Gumawa ng tuloy-tuloy na mga prediksiyon kung ano ang

susunod na mangyayari batay sa integrasyon ng mga datos,
teksto, salitang alam mo bilang mambabasa, mga
impormasyong mula sa media, karanasan, haka-haka, at
kongklusyon sa mga nauna nang pagbasa.
• Halimbawa: Ipaliliwanag kaya ng may-akda kung bakit may
epekto ang kakulangan sa tulog sa pagkakaroon ng Alzheimer’s
batay sa ipinapaliwanag sa Internet? Paano kaya niya bibigyang-
solusyon ang problemang binanggit niya? Kung ako iyon, iba ba
ang desisyong gagawin ko?
Proseso ng Metakognitibong Pagbasa
• Pagsikapang gawan ng buod

Maaaring ibatay ito sa alinman sa sumusunod:

a. Mga paksang pangungusap sa bawat talata upang makuha
ang ugnayan ng mga bahagi sa kabuuan ng teksto
b. Pagkakasunod-sunod ng mga ideya mula sa iyong pagtatala
c. Sanhi at bunga ng mga pangyayari o ideya sa teksto
d. Pagkokompara ng mga pangyayari o mga ideya at datos sa
loob ng teksto
e. Iba pang paraang inaakalang makatutulong upang maipakita
ang pangkalahatang mensahe ng teksto.
Proseso ng Metakognitibong Pagbasa
• Gumawa ng ebalwasyon o kongklusyon

• ibatay sa mga tinukoy sa teksto, sariling opinyon,

karanasan, datos, impormasyon mula sa labas ng teksto
(halimbawa: media, pamilya, komunidad, bansa, daigdig,
libro, at iba pa), at sariling makatuwiran at maalam na
pagdedesisyon at disposisyon. Natamo ba ang layunin ng
may-akda? May maibibigay ba itong kontribusyon sa
mundo ng mga kaalaman?
 Mga Responsibilidad at Gawain ng
Mapanuring Mambabasa
1. Bago gumawa ng obserbasyon at reaksiyon sa teksto, masusi
itong binabasa at hindi pahapyaw lamang.
2. Bukas ang isip sa mga ideyang ipinahahayag ng may-akda o ng
teksto.
3. Tumatanggap ng mga bagong ideya at iniuugnay ito sa sarili
niyang ideya.
4. Bumubuo ng sariling ideya at hindi nakikisakay lamang sa ideya
ng iba.
5. Maalam, nagsasaliksik, at naghahanap ng paraan upang
maunawaan ang teksto at paksa mula sa mga libro, panayam,
Internet, obserbasyon, at iba pa.
 Mga Responsibilidad at Gawain ng
Mapanuring Mambabasa
6. Gumagamit ng wikang rumerespeto sa anuman ang palagay sa
binasang akda. Halimbawa: Politically correct na mga salita (may
respeto sa kasarian, lahi, pisikal na kalagayan, estado, relihiyon,
grupo, at iba pa)
7. Nakatutulong ang pagsusuri upang makabahagi sa
pagpapaunlad ng kaalaman.
8. Nakagagawa ng pagbubuod o sintesis ng mahahalagang punto
o ideya mula sa teksto.
9. Sinusuri ang teksto mula sa iba’t ibang lente at hindi mula sa
iisang pananaw lamang.
10. Nabibigyang-pagpapahalaga at pagtatasa ang mga ideya sa
teksto.