ARALIN 4:

PERSONAL
 PERSONAL NA PAGKATAO

Ayon sa mga dalubhasa ng wika, ang wika ay

pagsasama-sama ng tunog at impit upang makabuo ng titik,
kasunod ng salita. Ayon sa mga nag-aaral ng antropolohiya
at sosyolohiya, ang wika ay bahagi ng isang kultura. Ito ay
kaluluwa---buhay, nagbabago, at humihinga.

Ngunit para sa iyo na gumagamit ng wika, paano mo ito

bibigyang kahulugan?
 Ang konseptong pangwika ay isang
napakalawak at masalimuot na paksa.
Ngunit, maaari nating ituon ang ating
paksa sa wika bilang bahagi ng ating
kultura at kabuluhan at gamit nito sa
ating pang-araw-araw na buhay.
 Sa konsepto ng wika higit pa sa bilang at salita ang
sinasaklaw nito sapagkat maging ang damdamin ng
kaluluwa, pahiwatig o senyas ay itinuturing na wika.

Ayon kay Zeus Salazar (1982), ang kaluluwa ay

tumutukoy sa buong pagkatao, itinuturing itong
pinakabuod ng isang tao. Samakatuwid, ang kaluluwa
ay wala sa labas, ito’y nasa kalooban ng isang tao.
Sa pamamagitan ng wika na naipakikita sa labas,
nadadamitan ng wika ang ating kaluluwa at pagkatao.
 Sa tuwing ika’y may problema at hindi mo masabi sa
iyong kaibigan, paano mo sinasagot ang tanong na “Ano ba
ang problema mo?” hindi ba sasabihin mong “Wala’yun
personal kasi.”

Kapag nagpasalamat ang iyong kapitbahay sa pagtulong

mo sa kaniya, hindi ba’t babanggitin niyang “Salamat, ikaw
pa ang personal na nagdala.” Ilan lamang ito sa
pagpapakahulugan na ang ibig sabihin ng “personal”ay
ang iyong sarili o kaakuhan. Tulad ng mga personal na
sikreto at personal na gusto, tanging ang iyong sarili lamang
ang nakakaalam.
 Ang personal ay mula sa
salitang personalidad. Nabubuo
ang personalidad ng tao
habang siya’y nagkakaisip at
nagiging bahagi ng isang
lipunan.
Ayon sa sikolohiya, ang personalidad ay
kaugnay ng mga pangunahing teorya
kabilang ang pag-uugali, psychodynamic,
pangkatauhan, biyolohikal, asal, ebolusyon
at perspektibo sa kaalamang panlipunan.
 Ayon sa mga sikolohistang sina Katherine Briggs at Isabel
Myers (1950) batay sa personality theory ni Carl Jung (1920),
mayroong apat na dimensiyon ang ating personalidad:

1. Panlabas laban sa Panloob (Extraversion vs. Introversion) –

inilalarawan kung paano nagkakaroon ng enerhiya.
2. Pandama laban sa Sapantaha (Sensing vs. Intuition) –
inilalarawan kung paano kumukuha ng impormansyo ang mga
tao
3. Pag-iisip laban sa Damdamin (Thinking vs. Feeling) –
inilalarawan ang paraan na ginagamit ng isang tao sa
pagdedesisyon
4. Paghuhusga laban sa Pag-unawa (Judging vs. Perceiving) –
inilarawan ang bilis ng pagbuo ng isang desisyon ng isang tao.
 PERSONAL
BILANG
PAGPAPAHAYAG
NG SARILI
 Ayon sa pag-aaral ni
Halliday (1973) tungkol
sa gamit ng wika, isa
sa mga kategorya ay
ang personal.
Ginagamit ang wika
upang maipahayag ang
sarili at anumang
pansariling layunin.
 Halimbawa, ang isang sanggol o
musmos na hindi pa gaanong
natututong magsalita, sinisikap
niyang makapagpahayag sa
pamamagitan ng ungol at pag-iyak o
utal-utal na salita.

Karaniwan ito sa mga

pagkakataong gutom siya o may
nais na makuha o hinihingi ang
atensiyon ng tagapag-alaga.
 Kung gayon, ang isang
tao ay nagwiwika upang
maipahayag ang bahagi
ng kaniyang isip ayon sa
kaniyang personal na
layunin.

Maihahalimbawa rito ay ang liham na

maaaring pormal o hindi tulad ng
pangkaibigan o komentaryo ng patnugot sa
isang pahayagan.
 Hindi lang sa
pasalita o pasulat
maaaring
makapagpahayag ng
personal, nariyan din
ang tinatawag nating
“selfie.”
 Ang selfie ayon sa isang
diksyunaryong urban ay ang pagkuha
ng larawan ng iyong sarili na planong
iupload sa anumang social
networking site.
Ayon sa artikulo ni Lauren Slavin (2013),
sa sarbey ng 1096 na mga babaeng may
edad 12 hanggang 16 sa University of
Australia, 72.1 porsiyento ng mga babaeng
ito ay nag-a-upload ng kanilang larawan sa
internet.
Sinasabi sa ilang pag-aaral na ang
selfie ay hindi lamang pagpapahayag ng
sarili kundi nababahiran din ng
Narsisismo na nais nating hangaan ang
sarili sa pamamagitan ng internet.
MALIKHAING
SANAYSAY
 Ang sanaysay ayon kay Alejandro G. Abadilla
ay “nakasulat na karanasan ng isang sanay na
pasalaysay.” Ito ay nagmula sa dalawang salita
---- sanay at pagsalaysay.

Ang sanaysay ay naglalahad ng opinyon,

kaisipan, reaksiyon at saloobin ng manunulat.
 Ang malikhaing sanaysay ay naglalaman ng sariling pananaw
ng may-akda at nasa puntodebista ng manunulat. Madalas
gamitin ang “ako” o unang panauhan bilang puntodebista.
Kadalasan, ang malikhaing sanaysay ay naglalaman ng pagpuna
o kritika sa mga isyung panlipunan at mga gawi at interaksiyon ng
mga tao. Ginagamitan ito ng mga salita na aantig sa mga
mambabasa at mga pamamaraan ng malikhaing pagsulat upang
higit na maging kawili-wili.

Ang sariling tala ng pakikipagsapalaran o

paglalakbay, karanasan at buhay ay
mapagkukunang materyal para sa malikhaing
sanaysay. Maaari ding mangaling ito mula sa
panayam, talakayan, talaarawan at mga
alaala ng tao.
Halimbawa:
• Biograpiya – talambuhay na nagsasaad ng kasaysayan
ng buhay ng isang tao hango sa mga tunay na tala,
pangyayari at impormasiyon.
• Awtobiograpiya – talambuhay ng isang tao na siya mismo
ang sumulat.
• Alaala (Memoir) – salaysay o kuwento ng buhay na
pinagdaanan.
• Sanaysay o tala ng paglalakbay – pasalaysay na
paglalarawan ng mga lugar na nabisita o napuntahan.
• Personal na sanaysay – pagsasalaysay ng mga personal
na pangyayari sa buhay.
• Blog – isang webpage o online na dyornal na maaaring
ma-access ng madla.
 BAHAGI NG
SANAYSAY

PANIMULA WAKAS
KATAWAN
 PANIMULA

Ang panimula ang pinakamahalagang bahagi

ng sanaysay dahil ito ang manghihikayat sa
babasa. Maaaring gumamit ng mga sipi,
retorikal na tanong, at etimolohiya o
pinanggalingan ng mahahalagang salita.
 KATAWAN

Sa katawan tinatalakay ang mga katanungan sa

panimula at inilatag ang mahahalagang ideya upang
maipaliwanag ang paksa.
Upang maging mabisa ang pagtalakay ay nararapat
na huwag pagsamasamahin ang iba’t ibang konsepto
sa isang talata. Maglagay ng transisyon sa huling
pangungusap ng talata upang mag-ugnay sa susunod.
Tiyaking ang susunod na talata ay nagpapaliwanag sa
konsepto ng sinundang talatang pangungusap.
 WAKAS

Sa wakas patutunayan na malinaw ang

konseptong tinalakay sa katawan ng
sanaysay. Bibigyan ng kongklusyon ang
sanaysay upang maipabatid sa mambabasa
ang diwa ng binasa.
Mga paalala sa pagsusulat ng Masining na Sanaysay
1.Pumili ng paksang may dating sa babasa.
2.Gumawa ng balangkas.
3.Gumamit ng mga salitang akma sa paksa at sa
inaasahang babasa.
4.Tiyaking tama ang gramatika.
5.Gamitin ang sariling materyal (talaarawan, tala,
larawan at iba pa) o kaya’y magsaliksik.
6.Magbigay ng kakaibang pananaw at malikhaing
bisyon.