Chương 2

ĐỊA VỊ PHÁP LÝ CỦA

NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM

8/17/2019 Luật NH & CK - GV Nguyễn Từ Nhu

 I. VỊ TRÍ PHÁP LÝ, TƯ CÁCH PHÁP NHÂN VÀ CHỨC NĂNG
CỦA NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM

1. Vị trí pháp lý của ngân hàng nhà nước Việt Nam :

a. Mô hình tổ chức NHTW : Căn cứ vào mối quan hệ
với chính phủ, có hai mô hình tổ chức ngân hàng
trung ương :
 Ngân hàng trung ương độc lập với chính phủ.
 Ngân hàng trung ương trực thuộc chính phủ.
 Ngân hàng trung ương trực thuộc Bộ tài chính.
8/17/2019 Luật NH & CK - GV Nguyễn Từ Nhu
 I. VỊ TRÍ PHÁP LÝ, TƯ CÁCH PHÁP NHÂN VÀ CHỨC NĂNG
CỦA NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM

1. Vị trí pháp lý của ngân hàng nhà nước Việt Nam :

a. Mô hình tổ chức NHTW :
 Ngân hàng trung ương độc lập với chính phủ :
- Không nằm trong cơ cấu bộ máy của chính phủ.
- Không chịu sự lãnh đạo, điều hành của chính phủ.
- Được giám sát trực tiếp bởi Quốc hội.
- Quan hệ giữa hai bên là quan hệ hợp tác, thúc đẩy sự ổn
định và phát triển kinh tế.
8/17/2019 Luật NH & CK - GV Nguyễn Từ Nhu
 I. VỊ TRÍ PHÁP LÝ, TƯ CÁCH PHÁP NHÂN VÀ CHỨC NĂNG
CỦA NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM
1. Vị trí pháp lý của ngân hàng nhà nước Việt Nam :
a. Mô hình tổ chức NHTW :
 Ngân hàng trung ương độc lập với chính phủ :
Ưu điểm : Tránh tình trạng NHTW gánh đỡ NSNN khi
NSNN thiếu hụt.
Hạn chế : Tạo ra sự quản lý thiếu đồng bộ giữa các cơ
quan quản lý nhà nước.
Áp dụng ở các nước : Hoa Kỳ, CHLB Đức và một số quốc
gia thuộc cộng đồng Châu Âu.
8/17/2019 Luật NH & CK - GV Nguyễn Từ Nhu
 I. VỊ TRÍ PHÁP LÝ, TƯ CÁCH PHÁP NHÂN VÀ CHỨC NĂNG
CỦA NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM

1. Vị trí pháp lý của ngân hàng nhà nước Việt Nam :

a. Mô hình tổ chức NHTW :
 Ngân hàng trung ương trực thuộc chính phủ :
- Nằm trong cơ cấu bộ máy của chính phủ.
- Chịu sự lãnh đạo, điều hành của chính phủ.
- Áp dụng các nước : Trung Quốc, Ba Lan, Việt Nam

8/17/2019 Luật NH & CK - GV Nguyễn Từ Nhu

 I. VỊ TRÍ PHÁP LÝ, TƯ CÁCH PHÁP NHÂN VÀ CHỨC NĂNG
CỦA NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM

1. Vị trí pháp lý của ngân hàng nhà nước Việt Nam :

a. Mô hình tổ chức NHTW :
 Ngân hàng trung ương trực thuộc chính phủ :
Ưu điểm : Tập trung cao về nguồn vốn trong nước cho
đầu tư và chi tiêu, phối hợp đồng bộ các nguồn lực tài chính
cho việc thực hiện chức năng và nhiệm vụ của chính phủ.
Hạn chế : Chính sách tiền tệ có thể bị lạm dụng bởi giai
cấp thống trị.
8/17/2019 Luật NH & CK - GV Nguyễn Từ Nhu
 I. VỊ TRÍ PHÁP LÝ, TƯ CÁCH PHÁP NHÂN VÀ CHỨC NĂNG
CỦA NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM

1. Vị trí pháp lý của ngân hàng nhà nước Việt Nam :

a. Mô hình tổ chức NHTW :
 Ngân hàng trung ương trực thuộc Bộ tài chính:
NHTW quản lý chính trong lĩnh vực tiền tệ, ngân hàng..
Việc phát hành tiền là nhiệm vụ của NSNN, không theo quy luật
cung cầu.
Do sự khác biệt về chức năng giữa NHTW và Bộ tài chính mà mô
hình này mang nhiều nhược điểm.
Áp dụng ở một số ít quốc gia như Malaysia…và đang dần bị xóa bỏ.

8/17/2019 Luật NH & CK - GV Nguyễn Từ Nhu

 I. VỊ TRÍ PHÁP LÝ, TƯ CÁCH PHÁP NHÂN VÀ CHỨC NĂNG
CỦA NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM
1. Vị trí pháp lý của ngân hàng nhà nước Việt Nam :
b. Khái niệm :
Điều 2, Luật Ngân hàng Nhà nước Việt Nam số 46/2010/QH12
(16/06/2010) quy định : “Ngân hàng Nhà nước Việt Nam là cơ quan
ngang bộ của chính phủ, là ngân hàng trung ương của nước Cộng
hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam; là một pháp nhân có vốn pháp định
thuộc sở hữu Nhà nước; thực hiện chức năng quản lý nhà nước về
tiền tệ, hoạt động ngân hàng và ngoại hối; thực hiện chức năng của
Ngân hàng trung ương về phát hành tiền, ngân hàng của các tổ chức
tín dụng và cung ứng dịch vụ tiền tệ cho chính phủ”.

8/17/2019 Luật NH & CK - GV Nguyễn Từ Nhu

 I. VỊ TRÍ PHÁP LÝ, TƯ CÁCH PHÁP NHÂN VÀ CHỨC NĂNG
CỦA NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM

1. Vị trí pháp lý của ngân hàng nhà nước Việt Nam :

c. Đặc điểm :
 Có vị trí pháp lý của cơ quan thuộc bộ máy hành pháp (cơ
quan của Chính phủ).
 Có vị trí pháp lý của NHTW.
 Thực hiện chức năng quản lý nhà nước về tiền tệ và hoạt
động ngân hàng.

8/17/2019 Luật NH & CK - GV Nguyễn Từ Nhu

 I. VỊ TRÍ PHÁP LÝ, TƯ CÁCH PHÁP NHÂN VÀ CHỨC NĂNG
CỦA NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM
1. Vị trí pháp lý của ngân hàng nhà nước Việt Nam :
c. Đặc điểm :
 Có vị trí pháp lý của cơ quan thuộc bộ máy hành pháp (cơ quan của Chính phủ) :
- Hoạch định và thực thi chính sách tiền tệ thông qua các công cụ kinh tế vĩ mô.
- Tham gia xây dựng chiến lược và kế hoạch phát triển kinh tế XH, hệ thống NH và
TCTD (với tư cách tham gia hội đồng tư vấn tiền tệ quốc gia).
- Xây dựng dự án luật, pháp lệnh, ban hành các văn bản dưới luật liên quan đến hoạt
động NH.
- Tái cấp vốn cho các TCTD, quản lý hoạt động vay và trả nợ vay nước ngoài, điều
hành chính sách ngoại hối, điều hoà cán cân thanh toán quốc tế, …
- Đại diện cho chính phủ trên trường quốc tế về tiền tệ - ngân hàng.

8/17/2019 Luật NH & CK - GV Nguyễn Từ Nhu

 I. VỊ TRÍ PHÁP LÝ, TƯ CÁCH PHÁP NHÂN VÀ CHỨC NĂNG
CỦA NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM

1. Vị trí pháp lý của ngân hàng nhà nước Việt Nam :

c. Đặc điểm :
 Có vị trí pháp lý của NHTW :
- Độc quyền phát hành tiền.
- Cung ứng các dịch vụ tài chính tiền tệ cho chính phủ
- Cung ứng các dịch vụ tài chính tiền tệ cho các TCTD.
- Tái cấp vốn cho các TCTD.
- Điều hành chính sách ngoại hối và quản lý dự trữ ngoại
hối.

8/17/2019 Luật NH & CK - GV Nguyễn Từ Nhu

 I. VỊ TRÍ PHÁP LÝ, TƯ CÁCH PHÁP NHÂN VÀ CHỨC NĂNG
CỦA NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM

1. Vị trí pháp lý của ngân hàng nhà nước Việt Nam :

c. Đặc điểm :
 Thực hiện chức năng quản lý nhà nước về tiền tệ và hoạt
động ngân hàng :
- Tạo sự ổn định trong trật tự cung cầu tiền tệ.
- Điều phối chính sách ngoại hối và các hoạt động ngân hàng.
- Thiết lập quan hệ với NSNN cũng như các tổ chức tín dụng.

8/17/2019 Luật NH & CK - GV Nguyễn Từ Nhu

 I. VỊ TRÍ PHÁP LÝ, TƯ CÁCH PHÁP NHÂN VÀ CHỨC NĂNG
CỦA NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM

2. Tư cách pháp nhân của ngân hàng nhà nước Việt Nam :
a. Ngân hàng nhà nước thuộc sở hữu nhà nước :
Được Nhà nước thành lập theo sắc lệnh số 15/SL ngày
06/05/1951 do Chủ tịch nước Việt Nam dân chủ cộng hòa
ký.

8/17/2019 Luật NH & CK - GV Nguyễn Từ Nhu

 I. VỊ TRÍ PHÁP LÝ, TƯ CÁCH PHÁP NHÂN VÀ CHỨC NĂNG
CỦA NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM

2. Tư cách pháp nhân của ngân hàng nhà nước Việt Nam :
b. Ngân hàng nhà nước có cơ cấu tổ chức chặt chẽ :
 Giai đoạn từ 1951 – 1987 :
Hệ thống ngân hàng tổ chức theo mô hình một cấp.
NHTW lãnh đạo toàn bộ hệ thống các chi nhánh và các ngân
hàng chuyên doanh trực thuộc.
 NHTW là định chế hỗn hợp.

8/17/2019 Luật NH & CK - GV Nguyễn Từ Nhu

 I. VỊ TRÍ PHÁP LÝ, TƯ CÁCH PHÁP NHÂN VÀ CHỨC NĂNG
CỦA NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM
2. Tư cách pháp nhân của ngân hàng nhà nước Việt Nam :
b. Ngân hàng nhà nước có cơ cấu tổ chức chặt chẽ :
 Giai đoạn từ 1951 – 1987 :

NH nhà nước TW
NH đầu tư TW NH NT TW Quỹ TK XHCN TW

Chi nhánh NHNN

CN NH đầu tư NH NT khu vực Quỹ TK khu vực

CN NH đầu tư
Chi , điếm NHNN khu vực Quỹ TK cơ sở

8/17/2019 Luật NH & CK - GV Nguyễn Từ Nhu

 I. VỊ TRÍ PHÁP LÝ, TƯ CÁCH PHÁP NHÂN VÀ CHỨC NĂNG
CỦA NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM
2. Tư cách pháp nhân của ngân hàng nhà nước Việt Nam :
b. Ngân hàng nhà nước có cơ cấu tổ chức chặt chẽ :
 Giai đoạn từ 1987- 1990 :
Hệ thống ngân hàng tổ chức thí điểm theo mô hình hai cấp.
Chức năng quản lý nhà nước và kinh doanh trong hệ thống ngân
hàng được phân chia độc lập cho NHTW và ngân hàng chuyên doanh.
Cơ sở thực hiện : Quyết định số 218/QĐ ngày 03/07/1987 của Hội
đồng bộ trưởng và Nghị định số 53/HĐBT ngày 26/03/1988 của Chủ
tịch HĐBT.

8/17/2019 Luật NH & CK - GV Nguyễn Từ Nhu

 I. VỊ TRÍ PHÁP LÝ, TƯ CÁCH PHÁP NHÂN VÀ CHỨC NĂNG
CỦA NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM

2. Tư cách pháp nhân của ngân hàng nhà nước Việt Nam :
b. Ngân hàng nhà nước có cơ cấu tổ chức chặt chẽ :
 Giai đoạn từ 1990 đến nay :
Hàng loạt văn bản pháp luật được ban hành nhằm củng cố chặt chẽ hệ
thống ngân hàng :
Pháp lệnh ngân hàng nhà nước Việt Nam, Pháp lệnh ngân hàng, hợp
tác xã tín dụng và công ty tài chính của Hội đồng nhà nước (23/05/1990).
Hiến pháp 1992, Luật tổ chức chính phủ, Luật Ngân hàng nhà nước
(2010).

8/17/2019 Luật NH & CK - GV Nguyễn Từ Nhu

 I. VỊ TRÍ PHÁP LÝ, TƯ CÁCH PHÁP NHÂN VÀ CHỨC NĂNG
CỦA NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM

2. Tư cách pháp nhân của ngân hàng nhà nước Việt Nam :
c. NHNN có mức vốn pháp định thuộc sở hữu nhà nước, được
nhà nước giao vốn, tài sản để hoạt động.
 NHNN thành lập dưới hình thức công ty cổ phần : Nhà nước
quy định cụ thể mức vốn pháp định.
 NHNN thuộc sở hữu Nhà nước : có hai phương thức sau :
• Mức vốn pháp định được quy định cụ thể.
• Luật NHTW quy định nguyên tắc hình thành vốn pháp định.

8/17/2019 Luật NH & CK - GV Nguyễn Từ Nhu

 I. VỊ TRÍ PHÁP LÝ, TƯ CÁCH PHÁP NHÂN VÀ CHỨC NĂNG
CỦA NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM

2. Tư cách pháp nhân của ngân hàng nhà nước Việt Nam :
c. NHNN có mức vốn pháp định thuộc sở hữu nhà nước, được
nhà nước giao vốn, tài sản để hoạt động.
 NHNN thuộc sở hữu Nhà nước :
• Mức vốn pháp định được quy định cụ thể :
Điều 2 – Luật ngân hàng CHLB Đức (1958) là 290tr Mác.
Điều 6 – Luật NHTW Malaysia (1958 – sửa đổi năm 1994)
là 200tr ringit…

8/17/2019 Luật NH & CK - GV Nguyễn Từ Nhu

 I. VỊ TRÍ PHÁP LÝ, TƯ CÁCH PHÁP NHÂN VÀ CHỨC NĂNG
CỦA NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM
2. Tư cách pháp nhân của ngân hàng nhà nước Việt Nam :
c. NHNN có mức vốn pháp định thuộc sở hữu nhà nước, được nhà
nước giao vốn, tài sản để hoạt động.
 NHNN thuộc sở hữu Nhà nước :
• Luật NHTW quy định nguyên tắc hình thành vốn pháp định :
Luật ngân hàng nhân dân Trung Quốc (1995) quy định vốn do
Nhà nước cấp và thuộc sở hữu Nhà nước.
Điều 4 – Luật ngân hàng Hàn Quốc quy định ngân hàng Hàn
Quốc là pháp nhân đặc biệt không có vốn pháp định.

8/17/2019 Luật NH & CK - GV Nguyễn Từ Nhu

 I. VỊ TRÍ PHÁP LÝ, TƯ CÁCH PHÁP NHÂN VÀ CHỨC NĂNG
CỦA NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM
2. Tư cách pháp nhân của ngân hàng nhà nước Việt Nam :
c. NHNN có mức vốn pháp định thuộc sở hữu nhà nước, được nhà nước giao vốn,
tài sản để hoạt động.
Ở Việt Nam, điều 42 – Luật ngân hàng nhà nước Việt Nam quy định như sau :
• Vốn pháp định của NHNN do ngân sách nhà nước cấp.
• Mức vốn này do Thủ tướng Chính phủ quyết định.
Theo điều 8 quy định về Chế độ tài chính của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (Ban
hành kèm theo Quyết định số 07/2013/QĐ-TTg ngày 24 tháng 01 năm 2013 của Thủ
tướng Chính Phủ có hiệu lực từ ngày 15/03/2013) : Mức vốn pháp định của Ngân
hang Nhà nước là 10.000 tỷ đồng. Việc thay đổi mức vốn pháp định do Thủ tướng
Chính phủ quyết định trên cơ sở đề nghị của Thống đốc Ngân hang Nhà nước và Bộ
trưởng Bộ tài chính

8/17/2019 Luật NH & CK - GV Nguyễn Từ Nhu

 I. VỊ TRÍ PHÁP LÝ, TƯ CÁCH PHÁP NHÂN VÀ CHỨC NĂNG
CỦA NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM
2. Tư cách pháp nhân của ngân hàng nhà nước Việt Nam :
d. Ngân hàng nhà nước nhân danh mình tham gia các quan hệ pháp
luật.
 Mục tiêu hoạt động cụ thể.
 Độc lập trong việc sử dụng các công cụ kinh tế.
 Trung gian giữa các thành viên tín dụng ngân hàng, thực hiện chiết
khấu, thanh toán bù trừ và các hoạt động bằng công cụ tiền tệ khác.
 Chịu trách nhiệm công khai, minh bạch trước xã hội.

8/17/2019 Luật NH & CK - GV Nguyễn Từ Nhu

 I. VỊ TRÍ PHÁP LÝ, TƯ CÁCH PHÁP NHÂN VÀ CHỨC NĂNG
CỦA NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM
3. Chức năng của ngân hàng nhà nước :
a. Chức năng quản lý nhà nước :
Điều 04 – Luật Ngân hàng Nhà nước ghi rõ :
 Tham gia xây dựng chiến lược và kế hoạch phát triển kinh tế - xã
hội của đất nước .
 Xây dựng chiến lược phát triển ngành ngân hàng trình cơ quan nhà
nước có thẩm quyền phê duyệt và tổ chức thực hiện.

8/17/2019 Luật NH & CK - GV Nguyễn Từ Nhu

 I. VỊ TRÍ PHÁP LÝ, TƯ CÁCH PHÁP NHÂN VÀ CHỨC NĂNG
CỦA NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM
3. Chức năng của ngân hàng nhà nước :
a. Chức năng quản lý nhà nước :
 Ban hành hoặc trình cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành văn
bản quy phạm pháp luật về tiền tệ và ngân hàng; tuyên truyền, phổ biến
và kiểm tra theo thẩm quyền văn bản quy phạm pháp luật về tiền tệ và
ngân hàng.
 Tổ chức, điều hành và phát triển thị trường tiền tệ.

8/17/2019 Luật NH & CK - GV Nguyễn Từ Nhu

 I. VỊ TRÍ PHÁP LÝ, TƯ CÁCH PHÁP NHÂN VÀ CHỨC NĂNG
CỦA NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM

3. Chức năng của ngân hàng nhà nước :

b. Chức năng ngân hàng trung ương :
 Phát hành tiền :
 Tổ chức hệ thống thống kê, dự báo về tiền tệ và ngân hàng; công
khai thông tin về tiền tệ và ngân hàng theo quy định của pháp luật.
 Tổ chức in, đúc, bảo quản, vận chuyển tiền giấy, tiền kim loại; thực
hiện nghiệp vụ phát hành, thu hồi, thay thế và tiêu huỷ tiền giấy, tiền
kim loại.

8/17/2019 Luật NH & CK - GV Nguyễn Từ Nhu

 I. VỊ TRÍ PHÁP LÝ, TƯ CÁCH PHÁP NHÂN VÀ CHỨC NĂNG
CỦA NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM

3. Chức năng của ngân hàng nhà nước :

b. Chức năng ngân hàng trung ương :
 Thực hiện tái cấp vốn nhằm cung ứng tín dụng ngắn hạn và
phương tiện thanh toán cho nền kinh tế.
 Điều hành thị trường tiền tệ, thực hiện nghiệp vụ thị trường
mở.
 Kiểm soát dự trữ quốc tế, quản lý dự trữ ngoại hối của Nhà
nước.
8/17/2019 Luật NH & CK - GV Nguyễn Từ Nhu
 I. VỊ TRÍ PHÁP LÝ, TƯ CÁCH PHÁP NHÂN VÀ CHỨC NĂNG
CỦA NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM

3. Chức năng của ngân hàng nhà nước :

b. Chức năng ngân hàng trung ương :
 Tổ chức hệ thống thanh toán qua ngân hàng, làm dịch vụ thanh
toán, quản lý việc cung ứng dịch vụ thanh toán.
 Làm đại lý và thực hiện dịch vụ ngân hàng cho kho bạc Nhà
nước.
 Tổ chức hệ thống thông tin và làm dịch vụ thông tin ngân
hàng.
8/17/2019 Luật NH & CK - GV Nguyễn Từ Nhu
 I. VỊ TRÍ PHÁP LÝ, TƯ CÁCH PHÁP NHÂN VÀ CHỨC NĂNG
CỦA NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM

4. Vai trò quản lý vĩ mô của NHNN trong nền kinh tế thị trường:
 Giải quyết hài hòa mối quan hệ giữa phát triển kinh tế và chính
sách tiền tệ.
 Vận hành hệ thống tài chính trong khuôn khổ pháp luật, tạo ra hành
lang pháp lý an toàn cho hoạt động của các tổ chức tài chính.
 Phát hành tiền để điều tiết lượng tiền trong lưu thông.
 Là cơ quan tạo vốn cho nền kinh tế.
 Là cầu nối giữa các tổ chức tài chính trong nước và các tổ chức
quốc tế.
8/17/2019 Luật NH & CK - GV Nguyễn Từ Nhu
 II. HỆ THỐNG TỔ CHỨC, LÃNH ĐẠO ĐIỀU HÀNH VÀ
NHIỆM VỤ, QUYỀN HẠN CỦA BỘ MÁY NHNN VIỆT NAM
1. Hệ thống tổ chức : Điều 10 – Luật ngân hàng nhà nước Việt Nam

TRỤ SỞ CHÍNH

CHI NHÁNH VĂN PHÒNG ĐẠI DIỆN ĐƠN VỊ TRỰC THUỘC

8/17/2019 Luật NH & CK - GV Nguyễn Từ Nhu

 II. HỆ THỐNG TỔ CHỨC, LÃNH ĐẠO ĐIỀU HÀNH VÀ
NHIỆM VỤ, QUYỀN HẠN CỦA BỘ MÁY NHNN VIỆT NAM

1. Hệ thống tổ chức :
a. Trụ sở chính :
Đặt tại Hà Nội, là trung tâm lãnh đạo, điều hành mọi
hoạt động nghiệp vụ của Ngân hàng nhà nước Việt
Nam.

8/17/2019 Luật NH & CK - GV Nguyễn Từ Nhu

 II. HỆ THỐNG TỔ CHỨC, LÃNH ĐẠO ĐIỀU HÀNH VÀ
NHIỆM VỤ, QUYỀN HẠN CỦA BỘ MÁY NHNN VIỆT NAM

1. Hệ thống tổ chức :
 Chi nhánh: Điều 1 Quyết định số 2989/QĐ-NHNN ngày 14/12/2009
có hiệu lực ngày 01/01/2010 : là đơn vị phụ thuộc của Ngân hàng
Nhà nước, chịu sự lãnh đạo và điều hành tập trung, thống nhất của
Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (sau đây gọi tắt là Thống đốc), có
chức năng tham mưu, giúp Thống đốc quản lý nhà nước về tiền tệ và
hoạt động ngân hàng trên địa bàn và thực hiện một số nghiệp vụ
Ngân hàng Trung ương theo ủy quyền của Thống đốc.
 Chi nhánh là đơn vị hạch toán, kế toán phụ thuộc, có con dấu và
bảng cân đối tài khoản theo quy định của pháp luật.

8/17/2019 Luật NH & CK - GV Nguyễn Từ Nhu

 II. HỆ THỐNG TỔ CHỨC, LÃNH ĐẠO ĐIỀU HÀNH VÀ
NHIỆM VỤ, QUYỀN HẠN CỦA BỘ MÁY NHNN VIỆT NAM

1. Hệ thống tổ chức :
c. Văn phòng đại diện :
Là đơn vị phụ thuộc, có nhiệm vụ đại diện theo ủy
quyền của Thống đốc.
Không tiến hành hoạt động nghiệp vụ ngân hàng.

8/17/2019 Luật NH & CK - GV Nguyễn Từ Nhu

 II. HỆ THỐNG TỔ CHỨC, LÃNH ĐẠO ĐIỀU HÀNH VÀ
NHIỆM VỤ, QUYỀN HẠN CỦA BỘ MÁY NHNN VIỆT NAM

1. Hệ thống tổ chức :
d. Các đơn vị trực thuộc :
Bao gồm các đơn vị sự nghiệp và các doanh nghiệp
thành lập theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ.
Cung cấp sản phẩm chuyên dùng phục vụ hoạt động
ngân hàng.

8/17/2019 Luật NH & CK - GV Nguyễn Từ Nhu

 II. HỆ THỐNG TỔ CHỨC, LÃNH ĐẠO ĐIỀU HÀNH VÀ
NHIỆM VỤ, QUYỀN HẠN CỦA BỘ MÁY NHNN VIỆT NAM

2. Ban lãnh đạo và điều hành ngân hàng nhà nước :

Thống • Đại diện theo pháp luật.

đốc • Có trách nhiệm điều hành.
Lãnh đạo,
điều hành
tập thể  Hội đồng quản trị.
• Có quyền
 Hội đồng chính sách tiền tệ.
quản trị .
 Hội đồng ngân hàng trung ương.

8/17/2019 Luật NH & CK - GV Nguyễn Từ Nhu

 II. HỆ THỐNG TỔ CHỨC, LÃNH ĐẠO ĐIỀU HÀNH VÀ
NHIỆM VỤ, QUYỀN HẠN CỦA BỘ MÁY NHNN VIỆT NAM

2. Ban lãnh đạo và điều hành ngân hàng nhà nước :

Mô hình lãnh đạo tập thể :
 Hội đồng quản trị :
Mô hình NHTW là công ty cổ phần.
Ví dụ : Hội đồng quản trị của Hệ thống dự trữ liên
bang Hoa Kỳ (FED), hội đồng quản trị của ngân hàng
quốc gia Hunggari…
8/17/2019 Luật NH & CK - GV Nguyễn Từ Nhu
 II. HỆ THỐNG TỔ CHỨC, LÃNH ĐẠO ĐIỀU HÀNH VÀ
NHIỆM VỤ, QUYỀN HẠN CỦA BỘ MÁY NHNN VIỆT NAM

2. Ban lãnh đạo và điều hành ngân hàng nhà nước :

Mô hình lãnh đạo tập thể :
 Hội đồng chính sách tiền tệ (hội đồng NHTW) :
NHTW thuộc sở hữu Nhà nước.
Ví dụ : Hội đồng chính sách tiền tệ NHTW Pháp,
NHTW Hàn Quốc…và phổ biến ở nhiều nước.

8/17/2019 Luật NH & CK - GV Nguyễn Từ Nhu

 II. HỆ THỐNG TỔ CHỨC, LÃNH ĐẠO ĐIỀU HÀNH VÀ
NHIỆM VỤ, QUYỀN HẠN CỦA BỘ MÁY NHNN VIỆT NAM

2. Ban lãnh đạo và điều hành ngân hàng nhà nước :

Lãnh đạo, Thống đốc, chủ tịch NHTW chịu

điều hành
trách nhiệm trước pháp luật về
một thủ
trưởng mọi hoạt động của NHTW.

8/17/2019 Luật NH & CK - GV Nguyễn Từ Nhu

 II. HỆ THỐNG TỔ CHỨC, LÃNH ĐẠO ĐIỀU HÀNH VÀ
NHIỆM VỤ, QUYỀN HẠN CỦA BỘ MÁY NHNN VIỆT NAM

2. Ban lãnh đạo và điều hành ngân hàng nhà nước :

Ở Việt Nam, điều 8 Luật Ngân hàng Nhà nước : Thống đốc Ngân
hàng Nhà nước là thành viên của Chính phủ, là người đứng đầu
và lãnh đạo Ngân hàng Nhà nước; chịu trách nhiệm trước Thủ
tướng Chính phủ, trước Quốc hội về quản lý nhà nước trong lĩnh
vực tiền tệ và ngân hàng;

8/17/2019 Luật NH & CK - GV Nguyễn Từ Nhu

 II. HỆ THỐNG TỔ CHỨC, LÃNH ĐẠO ĐIỀU HÀNH VÀ
NHIỆM VỤ, QUYỀN HẠN CỦA BỘ MÁY NHNN VIỆT NAM

2. Ban lãnh đạo và điều hành ngân hàng nhà nước :

Tóm lại :
NHNN Việt Nam hoạt động theo cơ chế một thủ trưởng.
Thống đốc quyết định mọi vấn đề trong hoạt động của NHNN
nhằm đảm bảo sự phát triển toàn hệ thống.
Nguyên tắc điều hành : tập trung thống nhất dựa trên hệ thống
các chính sách, cơ chế và pháp luật.

8/17/2019 Luật NH & CK - GV Nguyễn Từ Nhu

 II. HỆ THỐNG TỔ CHỨC, LÃNH ĐẠO ĐIỀU HÀNH VÀ
NHIỆM VỤ, QUYỀN HẠN CỦA BỘ MÁY NHNN VIỆT NAM

2. Ban lãnh đạo và điều hành ngân hàng nhà nước :

Nhiệm vụ, quyền hạn của Thống đốc NHNN Việt Nam :
 Tổ chức và chỉ đạo thực hiện chính sách tiền tệ quốc gia theo
thẩm quyền;
 Tổ chức và chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của Ngân
hàng Nhà nước theo quy định của Luật này và các quy định
khác của pháp luật có liên quan;
 Đại diện pháp nhân của Ngân hàng Nhà nước.

8/17/2019 Luật NH & CK - GV Nguyễn Từ Nhu

 II. HỆ THỐNG TỔ CHỨC, LÃNH ĐẠO ĐIỀU HÀNH VÀ
NHIỆM VỤ, QUYỀN HẠN CỦA BỘ MÁY NHNN VIỆT NAM

2. Ban lãnh đạo và điều hành ngân hàng nhà nước :

Hội đồng tư vấn chính sách tiền tệ quốc gia :
Điều 4 – Luật NHNN Việt Nam nêu rõ Hội đồng tư vấn chính
sách tiền tệ quốc gia của Việt Nam không phải là một đơn vị trực
thuộc NHNN mà trực thuộc Chính phủ.
HĐ này do Chính phủ thành lập có nhiệm vụ tư vấn cho Chính
phủ trong việc quy định những vấn đề thuộc nhiệm vụ, quyền hạn
của Chính phủ về chính sách tiền tệ.

8/17/2019 Luật NH & CK - GV Nguyễn Từ Nhu

 II. HỆ THỐNG TỔ CHỨC, LÃNH ĐẠO ĐIỀU HÀNH VÀ
NHIỆM VỤ, QUYỀN HẠN CỦA BỘ MÁY NHNN VIỆT NAM

2. Ban lãnh đạo và điều hành ngân hàng nhà nước :

Hội đồng tư vấn chính sách tiền tệ quốc gia :
 Bản chất :
- Là cơ quan nằm ngoài NHNN.
- Mang đặc tính là cơ quan chuyên môn, không phải là cơ quan
quyền lực.
- Hoạt động trên nguyên tắc tư vấn.

8/17/2019 Luật NH & CK - GV Nguyễn Từ Nhu

 II. HỆ THỐNG TỔ CHỨC, LÃNH ĐẠO ĐIỀU HÀNH VÀ
NHIỆM VỤ, QUYỀN HẠN CỦA BỘ MÁY NHNN VIỆT NAM
2. Ban lãnh đạo và điều hành ngân hàng nhà nước :
Hội đồng tư vấn chính sách tiền tệ quốc gia :
 Cơ cấu :
- Chủ tịch là một Phó thủ tướng chính phủ,
- Uỷ viên trường trực hội đồng bắt buộc là Thống đốc NHNN
- Các uỷ viên khác là các lãnh đạo cấp bộ của một số bộ, ngành
có liên quan,
- Các chuyên gia về tài chính tiền tệ,
- Tổ thư ký.
8/17/2019 Luật NH & CK - GV Nguyễn Từ Nhu
 II. HỆ THỐNG TỔ CHỨC, LÃNH ĐẠO ĐIỀU HÀNH VÀ
NHIỆM VỤ, QUYỀN HẠN CỦA BỘ MÁY NHNN VIỆT NAM

2. Ban lãnh đạo và điều hành ngân hàng nhà nước :

Hội đồng tư vấn chính sách tiền tệ quốc gia :
 Nhiệm vụ :
Theo điều 2 – Quyết định 175/2007/QĐ – Ttg (19/11/2007) của Thủ tướng CP
Thảo luận, đề xuất với CP, Thủ tướng CP những chủ trương, chính sách, đề
án và những vấn đề quan trọng trong lĩnh vực tài chính, tiền tệ.
Tư vấn cho CP, Thủ tướng CP quyết định các chính sách, kế hoạch tài
chính, tiền tệ; các biện pháp chỉ đạo điều hành.
Tư vấn một số vấn đề khác liên quan đến việc thực hiện chính sách, kế
hoạch tài chính, tiền tệ khi được Thủ tướng CP giao.
8/17/2019 Luật NH & CK - GV Nguyễn Từ Nhu
 II. HỆ THỐNG TỔ CHỨC, LÃNH ĐẠO ĐIỀU HÀNH VÀ
NHIỆM VỤ, QUYỀN HẠN CỦA BỘ MÁY NHNN VIỆT NAM

3. Nhiệm vụ và quyền hạn của NHNN Việt Nam :

 Xây dựng chiến lược kế hoạch, tổ chức thực hiện chính sách và
chiến lược phát triển hệ thống tổ chức tín dụng, xây dựng dự án luật,
pháp lệnh, ban hành văn bản quy phạm pháp luật trong lĩnh vực pháp
lý; cấp thu hồi giấy phép thành lập, hoạt động TCTD; kiểm tra thanh
tra, xử lý vi phạm; quản lý và đào tạo các mảng liên quan.
 Tổ chức phát hành tiền, sử dụng các công cụ tài chính, thực hiện
các dịch vụ ngân hàng cho các TCTD và kho bạc Nhà nước.

8/17/2019 Luật NH & CK - GV Nguyễn Từ Nhu

 III. HOẠT ĐỘNG CỦA NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC

1. Thực hiện chính sách tiền tệ quốc gia :

- Ổn định tiền tệ.

- Ổn định sức mua đối ngoại
Mục tiêu
của đồng ngoại tệ.
- Tăng trưởng kinh tế.

8/17/2019 Luật NH & CK - GV Nguyễn Từ Nhu

 III. HOẠT ĐỘNG CỦA NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC

1. Thực hiện chính sách tiền tệ quốc gia :

• Chủ trì xây dựng chính sách tiền tệ quốc gia.

Nhiệm
• Điều hành các công cụ thực thi các chính sách này.
vụ

• Báo cáo Quốc hội, Chính phủ kết quả thực hiện.

8/17/2019 Luật NH & CK - GV Nguyễn Từ Nhu

 III. HOẠT ĐỘNG CỦA NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC

1. Thực hiện chính sách tiền tệ quốc gia :

 Nội dung :
- Tái cấp vốn.
- Nghiệp vụ thị trường mở.
- Điều tiết mức lãi suất.
- Duy trì dự trữ bắt buộc.
- Thực hiện điều tiết ngoại hối.
- Các công cụ, biện pháp khác theo quy định của chính phủ.

8/17/2019 Luật NH & CK - GV Nguyễn Từ Nhu

 III. HOẠT ĐỘNG CỦA NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC

2. Phát hành tiền :

Điều 17 – Luật NHNN Việt Nam quy định : NHNN là cơ quan
duy nhất phát hành tiền giấy, tiền kim loại của nước Cộng hòa
XHCN Việt Nam, bao gồm tiền giấy và tiền kim loại.
 Nguyên tắc phát hành : đảm bảo cung ứng đủ số lượng và cơ
cấu tiền giấy, tiền kim loại cho nền kinh tế.

8/17/2019 Luật NH & CK - GV Nguyễn Từ Nhu

 III. HOẠT ĐỘNG CỦA NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC

2. Phát hành tiền :

 Phương thức phát hành :
- Cho vay (tái cấp vốn) đối với các NH thương mại.
- Mua các giấy tờ có giá (nghiệp vụ thị trường mở).
- Mua ngoại tệ trên thị trường ngoại tệ liên ngân hàng.
- Cho vay đối với chính phủ (bù đắp ngân sách thiếu hụt tạm
thời).

8/17/2019 Luật NH & CK - GV Nguyễn Từ Nhu

 III. HOẠT ĐỘNG CỦA NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC

3. Hoạt động tín dụng :

- Cho vay đối với chính phủ (ngắn hạn)
- Cho vay đối với các tổ chức tín dụng
- Cấp bảo lãnh đối với TCTD vay vốn nước ngoài
- Không được góp vốn mua cổ phần của TCTD và các doanh
nghiệp khác.
- Tạm ứng cho ngân sách nhà nước

8/17/2019 Luật NH & CK - GV Nguyễn Từ Nhu

 III. HOẠT ĐỘNG CỦA NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC

4. Mở tài khoản, hoạt động thanh toán và ngân quỹ :

- Cung ứng dịch vụ tài khoản, dịch vụ thanh toán, dịch vụ ngân
quỹ, …
- Đối tượng khách hàng : các TCTD trong nước và quốc tế, tổ
chức tiền tệ trong nước và quốc tế, kho bạc NN và chi nhánh
kho bạc NN.
- Mục đích : kiểm soát và điều phối được lượng tiền trong lưu
thông, đảm bảo khả năng thanh khoản cho các tổ chức, …

8/17/2019 Luật NH & CK - GV Nguyễn Từ Nhu

 III. HOẠT ĐỘNG CỦA NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC

5. Hoạt động ngoại hối và quản lý ngoại hối.

- Ngoại hối là tiền, vàng, giấy tờ có giá, … theo tiêu chuẩn
nước ngoài.
- Quản lý ngoại hối bằng phương thức mệnh lệnh hành chính
(ban hành các văn bản qui phạm pháp luật, cấp / thu hồi giấy
phép hoạt động KD ngoại hối, …)
- Quản lý ngoại hối thông qua hoạt động kinh doanh ngoại hối
(và ngược lại), điều hành thị trường ngoại tệ liên NH.

8/17/2019 Luật NH & CK - GV Nguyễn Từ Nhu

 III. HOẠT ĐỘNG CỦA NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC

5. Hoạt động ngoại hối và quản lý ngoại hối.

- Kinh doanh ngoại hối trên thị trường quốc tế.
- Mục tiêu : đảm bảo dự trữ ngoại hối  thực hiện chính sách
tiền tệ quốc gia.
- Dự trữ ngoại hối là công cụ quan trọng để can thiệp thị trường
nhằm bình ổn tỷ giá hối đoái.
- Sử dụng dự trữ ngoại hối phải do Thủ tướng qui định.

8/17/2019 Luật NH & CK - GV Nguyễn Từ Nhu

 III. HOẠT ĐỘNG CỦA NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC

6. Thanh tra, kiểm soát và xử lý vi phạm.

- Đối tượng : tổ chức và hoạt động NH của các TCTD và các tổ
chức khác có hoạt động NH.
- Nội dung : tính tuân thủ pháp luật của đối tượng bị thanh tra.
- Mục đích : bảo đảm an toàn hệ thống NH, bảo vệ quyền và
lợi ích hợp pháp của người gửi tiền, phục vụ việc thực hiện
chính sách tiền tệ quốc gia.

8/17/2019 Luật NH & CK - GV Nguyễn Từ Nhu

 III. HOẠT ĐỘNG CỦA NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC

7. Các hoạt động khác.

- Thu thập và cung cấp thông tin.
- Hoạt động thống kê, phân tích, dự báo tiền tệ.
- Hoạt động báo cáo thông tin.
- Hoạt động đào tạo.
- Hợp tác quốc tế.
- Hoạt động xuất bản.

8/17/2019 Luật NH & CK - GV Nguyễn Từ Nhu