Pag-aaral ng pagbubuo ng

mga pangungusap o
sentens.
1.pagpapanaguri/predikeytib

2. di-pagpapanaguri/non
predikeytib
Tinatawag na pagpapanaguri
ang pangungusap na may
simuno/subjek/paksa at
panaguri ang nagsaad
tungkol sa simuno
Itoang pinag-uusapan sa
pangungusap
Marker na ang, ito ay
nagpapakilala sa simuno
Ang tawag sa lipon ng mga
salitang walang simuno at
panaguri
a.Pariralang Nominal (pangngalan at
panghalip)
Nagtipon ang mga mamamayan.
Nagtipon sina Rico.
Nagtipon sila.

b. Pariralang Pang-uri
Si Juan ang matalino.
Pinagpala ang magaganda.
c. Pariralang pang-ukol
Awa ang nasa Diyos.
Gawa ang nasa tao.
Paglilingkod ang para sa kanya.

d. Pariralang Eksistensyal
Mabuti rin ang may sasakyan.
Mainam ang may sariling bahay.
Malungkot ang walang kaibigan
e. Pariralang Pandiwa
Madali ang magsalita.
Mahirap ang gumawa.

f. Pariralang Pang-abay
Paghandaan natin ang bukas.
Kalimutan na natin ang kahapon
 Ito ang tumutukoy sa
pinag-uusapan/simuno.
Pariralang Di-berbal- ito ang
mga pangngalan o panghalip,
pang-uri, pang-abay, pang-
ukol at eksistensyal
Pariralang di-berbal- tinalakay
tungkol sa pokus at
komplemento ng pabdiwa
Hal. ng Pariralang di-berbal
Pariralang Pangngalan:
`Anawnser si Rey Langit.
Panghalip: Ikaw ay may gawain.
Pang-uri: Matalino si Sara.
Pang-ukol; Nasa tao ang gawa
Pang-abay: Patalikod ang lapit niya
Eksistensyal:Mayroon naman pala kayo.
Tinalakay nito ang tungkol sa pokus at
komplemento ng pandiwa.

Nababanghay ang pandiwa at

maaaring nababago ang anyo nito
ayon sa aspekto( naganap na,
ginaganap at gaganapin pa lamang.
Aktor Pokus- ang simuno ang tagaganap ng
kilos. Nakapaloob dito ang mga panlaping
um-, mag-, mang,-, ma-, maka-, makapag-,
makipag-.

Panlapi Pandiwa Aktor Gol Benepaktib

-um Kumukuha ang ng sinulid para sa
mananahi kasama.
Gol Pokus- ang gol ang siyang simuno ng pangungusap
at nakapaloob dito ang mgapanlaping –an, -an, at ma.

Panlapi Pandiwa Aktor Simuno Benepaktib

-in Kinuha ng mananahi ang sinulid para sa
kasama.

Lokatib pokus- ang pook ang siyang simuno ng

pangungusap at nakapaloob dito ang mga panlaping –in,
-an, at pang-an.

Pokus Pandiwa Aktor Gol Simuno

-in Kinunan ng mananahi ng sinulid ang
makina.
Direksyunal Pokus- ay pinag-uukulan ang siyang
simuno ng pangungusap. Nakapaloob dito ang mga
panlaping –an, at –in.

Pokus Pandiwa Aktor Simuno

-in tinawagan ng binata ang kapatid.

Benepaktib Pokus- ito ang pinaglalaanan ang siyang

simuno ng pangungusap. Nakapaloob dito ang panlaping
i, ipag.

Pokus Pandiwa Aktor Gol Simuno

i Ikinuha ng mananahi ng sinuli ang kasama.
Instrumental Pokus- ang kagamitan ang siyang maging
simuno ng pangungusap at nakapaloob dito ang panlaping –
ipang ,maipang-

Pokus Pandiwa Aktor Gol Simuno

ipang- Ipinanamingwit niya ng isda
ang kawayan.

Kawsatib pokus- ang kadahilanan ang siyang naging

simuno ng pangungusap at nakapaloob ang panlaping –ika.

Kawsatib Pandiwa Aktor Simuno

Ika- Ikinalungkot niya ang nangyari.

Resiprokal- ang aktor at gol a simuno ng pangungusap.

Nagmahalan sila.
Ito ang iba pang pariralang
pangngalang may kaugnayan
sa panaguring pandiwa.
1. Komplementong Aktor- nagpapakilala ng gumaganap ng kilos,
pingungunahan ng/ni.

Gol Pokus Pandiwa Komplementong Aktor Simuno

-in Binibli niya ang kotse.

2. Komplementong Gol- nagpapakilala ng tagatanggap ng kilos,

pinangungunahan ito ng –ng.

Aktor Pokus Pandiwa Komplementong Gol Simuno

-um Bumili ng bahay ang asendero.

3. Komplementong Benepaktib- nagpapakilala ng pinaglalaanan,

pinangungunahan ng para sa/ kay.

Aktor Pokus Pandiwa Simuno Gol Komplementong Benepektib

-um Bumili siya ng laruan para sa anak.
4. Lokatib- nagpapakilala ng pook ng pinangyarihan,
pinangungunahan ng sa.

Aktor pokus Pandiwa Simuno Gol Komplementong Lokatib

-um Bumili siya ng laruan sa Rustan’s.

5. Direksyunal-nagpapakilala ng direksyon o taong tatanggap

ng kilos, pinangungnahan ng sa/kay.

Aktor PokusPandiwa Simuno Gol Komplementong Direksyunal

-um Dumalaw ang binata kay Vilma.
6. Intrumental- nagpapakilala ng kagamitang gagamitin sa
pagkilos, pinangungunahan ng sa pamamagitan ng.

Aktor Pokus Pandiwa Simuno Gol Komplementong instrumental

Mang Namitas siya ng bulaklak sa pamamagitan
ng gunting

7. Kawsatib- nagpapakilala ng kadahilanan ng kilos,

pinapangunahan ng dahil sa/kay.

Aktor pokus Pandiwa Simuno Gol Komplementong Kawsatib.

Um- Sumakit ang tiyan niya dahil sa santol.
May mga pangungusap na walang
simuno ngunit may ipinahahayag
na buong diwa, samakatuwid
walang marker na ang na
matatagpuan. May mga
pangungusap na walang panaguri
ngunit may buong diwa.
Penominal- na nagsasaad ng kalagayan ng panahong dulot
ng kalikasan. Nababanghay ang nasa unang hanay dahil
mga pandiwa ang mga ito.
Halimbawa: Umuulan. Umaaraw . Mainit. Maginaw.

Temporal- na nagsasaad ng kalagayang pananandalian o

panahunan lamang.
Halimbawa: Bukas na. Taglagas na. Hapon na. atbp.

May modal na nangangahulugang na gusto, nais, ibig.

Hal: Gusto niya ng kapangyarihan.
Nais ko ng kotse.

Eksistensyal-nagpapahayag ng pagkamayroon o wala.

Hal: May pangulong babae.
Walang dumating.
May ka ang pandiwa, na nangangahulgang
katatapos ng pagganap ng kilos.
Hal: Kakakain lang ni Letty.
Kakaulat lang ni Annie.

Pandamdam na pangungusap.
Hal: Aray! Naku! Saklolo! Atbp.

Paghanga: ginagamitan ito ng panlapi para sa

kaantasang pasukdol na napaka-, ng kay at ang na
sinsundan ng salitang ugat.

Hali.Kay buti ng kalooban niya!

Napakabait niya!
PP (Pangungusap) = P (Panaguri) + S (Simuno)

P= PD ( Pariralang Pandiwa)/PN (Pariralang

Pangngalan)/PH( Pariralang Panghalip)/PU (Pariralang
Pang-uri)

PD= Pd (pandiwa) +/- K (Kaganapan)

Pd= asp. (aspekto) + pl (panlapi) + s.u. (salitang-ugat)

Asp= asp1(ginanap) asp2(ginaganap) asp3(gaganapin)

pl.= (panghalip) –um, mag- atbp.
s.u.= alis, luto, hiram, dala atbp.
kg= ng +Pn(g)
kl= sa +Pn(l)
kb= para sa +Pn(b)
kk= dahil sa +Pn(k)
kd= sa +Pn(d)
ka= ng +Pn(a)
kp= sa pamamagitan ng +Pn(p)
PN= M (marker)/M (m) +Pn
(Pangngalan)Pn (si) (pangngalang pantanging ngalan)
M= ang, ng, sa, si ,ni, kay
M(m)= ang mga, ng mga, sa mga, sina, nina, kina
Pn= tao, bata, lalaki, babae, atbp
Pn (si)= Lorna, Rico, James atbp.
Ph= M +Ph1/Ph2/Ph1p(m)/Ph2p*m)
Ph(1)= ako, ikaw, siya
Ph(2)= ito, iyan, iyon
Ph1(m)
Ph2 (m)
PU= M + Pu/Pu(p)
Pu= pl (panlapi) + s.u.(salitang-ugat)

Pu(m)=maramihan
Pl= ma-, pala-, mapang-, -an, atbp.
s.u.= ganda, buti, tamad, atbp.
S= M + PN/PH/PU/PD
Pagpapahaba ng panaguri:
1. Pagpapahaba sa paggamit ng direksyunal
Hal: Pumunta sa paaralan ang guro.
Umakyat sa puno ang bata.

2. Pagpapahaba gamit ang lokatib

Hal: Nanalo sa MSU-IIT sina James.
Nabundol sa Pala-o ang Jeep.

3. Pagpapahaba gamit ang mga katagang nagpapahayag

a). Pang-aagam-agam (tila, baka, yata, marahil)
Hal: Baka lumindol.
Tila bubuhos ang ulan.
b). Tunay na mga kataga tulad ng lamang, sana, pa, raw, din, atbp.
Hal: Wala raw pasok sa Lunes.
Ikaw sana ang gagawa.
c). Panahon tulad ng kahapon, ngayon, bukas, atbp.
Hal: Bukas mag-uulat ang reporter.
Ngayon magaganap ang pagsusulit.
d). Direksyon o pook tulad ng sa bukid, sa tabi, sa ibabaw, sa ilalim
atbp.
Hal: Nalagay sa tabi ng papel ang bolpen.
Nakalagay sa ibabaw ng upuan ang pamaypay.
e). Paghahambing, pamamaraan tulad ng sadya, kusa, bahagya, atbp.
Hal: Sadyang nalimutan niya ang sagot.
Kusang dumating ang pangulo.
f). Panggaano tulad ng sapat, katamtaman, labis, kulang
Hal: Labis ang kasiyahang nadarama.
Katamtamang asin ang gusto nia.
g). Pang-ayaw o pagpapahindi o pagpapatunay tulad ng ayaw, hindi
Hal: Ayaw magsalita ang priso.
Hindi tama ang sagot.
4. Kaganapan o komplemento
a). Gol na pinangungunahan ng ng.
Hal: Bumuli ng prutas si Rico.

b). Benepaktib na pinangunghanan ng para sa/kay

Hal: Kumain ng gulay para sa malusog na katawan.

c). Kawsatib na pinangungunahan ng dahil sa

Hal: Namatay ang aso ng dahil sa lason.

d). Instrumental na pinangungunahan ng sa

pamamagitan ng
Hal: Kumain kami sa pamamagitan ng kamay.
Pagpahaba ng simuno sa pamamagitan ng pahayag ng:
a). Pagmamay-ari na pinangungunahan ng ng/ni
Hal: Maganda ang anak ng prinsipal.

b). Paglilinaw o aposisyon na pinag-uugnay ng pang-angkop

na ng/na.
Hal: Maganda ang malusog na bulaklak.

c). Lokatib na pinangungunahan sa

Hal: Mahirap ang buhay sa IIT.