“JZU” DOM ZDRAVLJA TUZLA

“SHMP”

PREHOSPITALNI TRETMAN POVREDE KIČME

Tuzla, decembar 2009.g. VMS Muhamedbegović Edina

 “JZU” DOM ZDRAVLJA TUZLA “SHMP”
PREHOSPITALNI TRETMAN POVREDE KIČME

• Upoznavanje povreda kičme,

• Patofiziologija povreda kičme,
• Pristup povredama,
• Tretman pacijenta sa povredama kičme (PHTLS),
 “JZU” DOM ZDRAVLJA TUZLA “SHMP”
PREHOSPITALNI TRETMAN POVREDE KIČME

UPOZNAVANJE
Najčešća starosna dob je od 16-30 godina,
 Mehanizam povrede:
saobraćajne nesreće: 48%,
padovi: 21%,
ubodne povrede: 15%,
sportske povrede: 14%,
 25% povreda kičme nastaje uslijed nepravilnog prehospitalnog
tretmana povrijeđenog,
 troškovi životne njege povrijeđenih pacijenata su izuzetno visoki,
 javna zaštita (zaštita na radu i sl. ) i razni programi edukacije
stanovništva su od izuzetnog značaja
 “JZU” DOM ZDRAVLJA TUZLA “SHMP”
PREHOSPITALNI TRETMAN POVREDE KIČME

PATOFIZIOLOGIJA POVREDA KIČME

MEHANIZMI POVREDE KIČME:

Ekstremna pomjeranja
Hiperekstenzija,
Hiperfleksija,
Lateralno savijanje,
Aksijalni stres
Kompresija je uobičajena između T-12 i L-2
Drugi mehanizmi povrede,
Direktni udar ili prodiruća trauma i sl.
“JZU” DOM ZDRAVLJA TUZLA “SHMP”
PREHOSPITALNI TRETMAN POVREDE KIČME

NEKI OD MEHANIZAMA POVREDE KIČME

“JZU” DOM ZDRAVLJA TUZLA “SHMP”
PREHOSPITALNI TRETMAN POVREDE KIČME

NEKI OD MEHANIZAMA POVREDE KIČME

 “JZU” DOM ZDRAVLJA TUZLA “SHMP”
PREHOSPITALNI TRETMAN POVREDE KIČME

PATOFIZIOLOGIJA
Povrede kičmenog stuba
 frakture,(stabilne i nestabilne)
 Kontuzije
 Distorzije
 luksacije
 “JZU” DOM ZDRAVLJA TUZLA “SHMP”
PREHOSPITALNI TRETMAN POVREDE KIČME

ZNAKOVI I SIMPTOMI POVREDE:

 Paraliza ekstremiteta,
 Bol (sa i bez pomjeranja ),
 Oslabljeno disanje,
 Vidni deformitet,
 Prijapazam,
 Gubitak kontrole sfinktera i dr.
 “JZU” DOM ZDRAVLJA TUZLA “SHMP”
PREHOSPITALNI TRETMAN POVREDE KIČME

SPINALNI ŠOK
 Znakovi i simptomi:
Bradikardija,
Hipotenzija,
Hladna vlažna i blijeda koža iznad povrede,
Vruća suha i crvena koža ispod povrede,
Prijapazam i
Inkontinencija.
 “JZU” DOM ZDRAVLJA TUZLA “SHMP”
PREHOSPITALNI TRETMAN POVREDE KIČME

TRETMAN PACIJENTA SA POVREDOM KIČME

• Izuzetno je važno obratiti pažnju na analizu mehanizma

povrede u odnosu na pacijenta sa potencijalnom povredom
kičme
 “JZU” DOM ZDRAVLJA TUZLA “SHMP”
PREHOSPITALNI TRETMAN POVREDE KIČME

INICIJALNI PRISTUP
 TRETIRATI KAO POVREDU KIČME:
• Povrede glave,
• Povrede praćene poremećajem svijesti,
• Bolovi u predjelu kičme,
• Deformacije kičme,
• Poremećaj disanja,
• Multiple ozljede,
• Intoxikacije,
• Povrede iznad ramena.
 MANUALNA STABILIZACIJA
• Rapidno izvlačenje sa pomagalima (KED,SKED, razni tipovi
vesti)
 “JZU” DOM ZDRAVLJA TUZLA “SHMP”
PREHOSPITALNI TRETMAN POVREDE KIČME

INICIJALNI PRISTUP-NE ZABORAVITI,

ABC-održavanje prohodnosti disajnih puteva i umjetno
disanje,
Aspiriranje,
Pristupiti oralnoj ili digitalnoj intubaciji (po potrebi),
Imobilizacija:
- cervikalni okovratnik,
- daska (KED),
- vakum madrac,
 ODRŽATI “IN LINE” KONTROLU TOKOM ČITAVE PROCEDURE,
 “JZU” DOM ZDRAVLJA TUZLA “SHMP”
PREHOSPITALNI TRETMAN POVREDE KIČME

SIGNS AND SYMPTOMS OF POSSIBLE SPINAL INJURY

 “JZU” DOM ZDRAVLJA TUZLA “SHMP”
PREHOSPITALNI TRETMAN POVREDE KIČME

 vitalni znakovi
TT- ispod i iznad mjesta povrede,
Puls,
Tenzija,
Respiracije,
 u transportu:
Ponovo provjeriti vitalne znakove,
Monitoring,
Provjeriti sve urađene intervencije (tubus,
imobilizatori...),
 “JzU” DOM ZDRAVLJA TUZLA “SHMP”
PREHOSPITALNI TRETMAN POVREDE KIČME

POLOŽAJ:
 Pacijenta staviti u neutralni “in line” položaj,
 UVIJEK podržavati glavu i vrat,
 Kontraindikacije neutralnom položaju:
pomjeranje uzrokuje izuzetno jačanje bola,
primjetni otpor pri proceduri,
jačanje neurološkog deficita pri pomjeranju,
izuzetan deformitet kičme,
 IZUZETNO je važno smanjiti pomjeranje što je više
moguće
 “JZU” DOM ZDRAVLJA TUZLA “SHMP”
PREHOSPITALNI TRETMAN POVREDE KIČME

MANUALNA CERVIKALNA IMOBILIZACIJA

Ako je pacijent u sjedećem položaju:
pristupiti sa prednje strane,
1 medicinar/vozač uvijek čuva glavu (in line),
pristupiti pregledu,
pacijentovu glavu POLAKO staviti u “in line” položaj
Pacijent u ležećem položaju
pacijentovu glavu POLAKO staviti u “in line” položaj,
odrasli 3-5cm iznad zemlje,in line položaj,
djeca pozicionirati glavu u nivou tla, paziti da se izbjegne
fleksija,
“JZU” DOM ZDRAVLJA TUZLA “SHMP”
PREHOSPITALNI TRETMAN POVREDE KIČME
 “JZU” DOM ZDRAVLJA TUZLA “SHMP”
PREHOSPITALNI TRETMAN POVREDE KIČME

UPOTREBA CERVIKALNOG OKOVRATNIKA(C-COLLAR)

 Staviti okovratnik što je prije moguće,
 Pregledati vrat prije stavljanja (moguće povrede),
 Pravilna upotreba i odgovarajuća veličina okovratnika je
od izuzetne važnosti:
okovratnik NE SMIJE da utiče na respiracije,
glava mora biti u neutralnom položaJU nakon
stavljanja,
NE STAVLJATI NEODGOVARAJUĆU VELIČINU
 Poslije stavljanja okovratnika ne napuštati manelnu
kontrolu glave sve do stavljanja u odgovaraJUći
imobilizator (npr KED)
 “JZU” DOM ZDRAVLJA TUZLA “SHMP”
PREHOSPITALNI TRETMAN POVREDE KIČME

KOD STOJEĆIH PACIJENATA

 minimalno tri medicinara/vozača ili pomagača,
 pacijenta držati nepomičnim,
 medicinar/vozač drži glavu pacijenta “in line” sa stražnje strane,
 pregled vrata,
 stavljanje okovratnika (PRAVILNA VELIČINA!!!),
 staviti tvrdu dasku (backboard) iza pacijenta,
 NE KORISTITI -tzv. Lopatasta nosila (scoop stretcher),
 dasku uhvatiti ispod pacijentovih ramena,
 spustiti pacijenta zajedno sa daskom na zemlJU,
 OBAVEZNO -zavezati pacijenta pojasevima za dasku,

KOMUNIKACIJA IZMEĐU ČLANOVA TIMA KAO I SA PACIJENTOM JE

OD IZUZETNE VAŽNOSTI
 “JZU” DOM ZDRAVLJA TUZLA “SHMP”
PREHOSPITALNI TRETMAN POVREDE KIČME

POMICANJE PACIJENTA

• Svako pokretanje mora biti koordinirano,

• TIM pokreće pacijenta, ne pojedinac,
• Vozač/medicinar koji čuva glavi pacijenta naređuje izvršavanje SVIH
pokreta,
• SVI POKRETI MORAJU BITI IZVRŠENI LAGANO I KOORDINIRANO
“JZU” DOM ZDRAVLJA TUZLA “SHMP”
PREHOSPITALNI TRETMAN POVREDE KIČME