PROJECT OF ECONOMICS

NAME:-. KAHAR KENIL

STD:- 11
DIV:- COM
રાષ્ટ્રીય આવક (National income)
• અર્થતંત્ર ગુજરાત , પશ્ચિમ ભારતમાં રાજ્ય, ન ધ ં પાત્ર છે કૃ શ્ચિ તેમજ ઔદ્ય શ્ચગક અંદર ઉત્પાદન
ભારત . રાજ્યના મુખ્ ય કૃ શ્ચિ પેદાશ માં કપાસ , મગફળી (મગફળી), તારીખ , ખાંડ , દૂ ધ અને
દૂ ધના ઉત્પાદન ન સમાવેશ ર્ાય છે . ઔદ્ય શ્ચગક ઉત્પાદન માં શ્ચસમેન્ટ અને પેટર લન
સમાવેશ ર્ાય છે . 2015 માં ગુજરાતમાં સૌર્ી નીચ બેર જગારીન દર ન ધ્ં ય હત , જેમાં
1.2% શ્રમ બળ બેર જગાર છે . [4]
• કરન્સી:- ભારતીય રૂશ્ચપયામાં
• નાણાકીય વિથ:-૧ એશ્ચિલ-૩૧ માચથ
• આંકડા
• જીડીપી:- ₹ 14.9 6 લાખ કર ડ (220 અબજ ડ લર) 14.9 6 શ્ચટર શ્ચલયન રૂશ્ચપયા (2018-19 એસ્ટ
• જીડીપી ક્રમ:- ભારતનું ત્રીજું અને શ્ચવશ્વના 82 માં પેટાશ્ચવભાગ
• જીડીપી વૃશ્ચિ:-13.3% (2017-18 એસ્ટ.)
• માર્ાદીઠ જીડીપી:-₹ 156,691 (યુએસ $ 2,300) (2016-17 એસ્ટ)
• જીડીપી દીઠ માર્ાદીઠ ક્રમ:- ૧૦ મી
• ક્ષેત્ર દ્વારા જીડીપી:-કૃ શ્ચિ 19% - (ભારત માટે 11%)
• ઉદ્ય ગ 45% - (ભારત માટે 15 ર્ી 17%)
• સેવાઓ 36% - (ભારત માટે 6 ર્ી 7%)) (2016-17)
• બેર જગારી:- 4.8% (2017-18)
• મુખ્ ય ઉદ્ય ગ:-જેમ્સ અને જ્વેલરી ,
ફામાથસ્યુશ્ચટકલ, કાપડ, રાસાયણ
•ય ગદાન:-
• શ્ચવશ્વના સૌર્ી મ ટા વહાણ ભાંગવાન વાડ નજીક ગુજરાત છે
ભાવનગર ખાતે અલંગ .
• શ્ચરલાયન્સ પેટર શ્ચલયમ , શ્ચરલાયન્સ ઈન્ડસ્ટર ીઝની ગ્રૂપની કં પનીઓ
પૈકીની એક, ધીરુભાઈ અંબાણી દ્વારા સ્ર્ાપના કરવામાં આવી છે જે
જામનગર ખાતેની ઓઇલ શ્ચરફાઇનરીનું સંચાલન કરે છે જે શ્ચવશ્વની
સૌર્ી મ ટી ઘાસની મૂળ રીફાઇનરી છે . [5] જામનગરમાં કં પનીએ
બીજું સેઝ ( સ્પેશ્ચશયલ ઇક ન શ્ચમક ઝ ન ) પણ આય જન કયુું છે . [6]
[7]
• રાષ્ટ્રીય બજારમાં 8 ટકાર્ી વધુના રાષ્ટ્રીય બજાર શ્ચહસ્સેદારી સાર્ે
રાષ્ટ્રીય સ્તરે ગેસ આધાશ્ચરત ર્મથલ વીજ ઉત્પાદનમાં ગુજરાત બીજા
ક્રમે છે અને રાષ્ટ્રીય બજાર શ્ચહસ્સામાં રાષ્ટ્રીય સ્તરે બીજા રાષ્ટ્રવ્યાપી
રાષ્ટ્રવ્યાપી બીજા ક્રમે છે .
• લેગાટમ ઇશ્ચન્સ્ટટ્યુટના ગ્લ બલ િ સ્પેશ્ચરટી ઇન્ડેક્સ 2012 એ
સામાશ્ચજક મૂડીની બાબત પર ભારતના તમામ રાજ્ય માં સૌર્ી વધુ
સ્ક ર કરનાર તરીકે ગુજરાતને માન્યતા આપી. શ્ચવશ્વભરમાં 142
• ઔદ્ય શ્ચગક શ્ચવકાસ:-
• ભારતના સૌર્ી ઔદ્ય શ્ચગક રાજ્ય પૈકીનું એક, ગુજરાત શ્ચવશ્ચવધ ઉદ્ય ગ નું સંચાલન કરે છે , મુખ્ ય અને સામાન્ય ઇલેશ્ચક્ટર કલ
એશ્ચન્જશ્ચનયશ્ચરં ગ અને કાપડ , વનસ્પશ્ચત તેલ , રસાયણ , સ ડા એશ અને શ્ચસમેન્ટનું ઉત્પાદન. નવા ઉદ્ય ગ માં ખાતર અને
પેટર કે શ્ચમકલ્સના ઉત્પાદનન સમાવેશ ર્ાય છે . રાજ્ય દ્વારા ઉત્પાશ્ચદત મુખ્ ય સંસાધન માં કપાસ, મગફળી, તારીખ , શેરડી
અને પેટર લન સમાવેશ ર્ાય છે . રાજ્ય કે લ્શાઇટ , જીપ્સમ , મેંગેનીઝ , શ્ચલગ્નાઇટ , બ કસાઇટ સમૃિ છે , ચૂનાના પત્ર્ર,
એગેટ, ફે લ્ડસ્પાર અને ક્વાટથ ઝ રેતી અને આ ખશ્ચનજ ના સફળ ખાણકામ તેમના સ્પષ્ટ્ ક્ષેત્ર માં કરવામાં આવે છે . ગુજરાત
ભારતની આવશ્યક રકમ 628 + 9 સ ડા એશમાંર્ી 91% જેટલું ઉત્પાદન કરે છે અને દે શને તેની રાષ્ટ્રીય જરૂશ્ચરયાતની 66%
જરૂશ્ચરયાત આપે છે . ગુજરાતમાં રાસાયશ્ચણક ઉદ્ય ગ 35% ર્ી વધુ ભારતીય કે શ્ચમકલ્સ ઉત્પાદન માટે ગણાય છે .
• તે ભારતના સૌર્ી સમૃિ રાજ્ય પૈકીનું એક છે , જેની પાસે ભારતના સરેરાશ કરતા ન ધ ં પાત્ર િમાણમાં જીડીપી છે . કાલ લ
ખંભાત અને અંકલેશ્વર આજે તેમના તેલ અને કુ દરતી ગેસ ઉત્પાદન માટે જાણીતા છે . ધુવરન પાસે ર્મથલ પાવર સ્ટે શન છે , જે
ક લસ , તેલ અને ગેસન ઉપય ગ કરે છે . મહારાષ્ટ્રના તારાપુર ન્યુશ્ચલલયર સ્ટે શન બાકીની શશ્ચિ પૂરી પાડે છે . ભાવનગરના
50 શ્ચકલ મીટરના દશ્ચક્ષણપૂવથ ખંભાતની અખાત પર , આલંગ શ્ચશપ શ્ચરસાયશ્ચલલંગ યાડથ (શ્ચવશ્વનું સૌર્ી મ ટું ) છે . જનરલ મ ટસથ
વડ દરા નજીક હાલ લ ખાતે 'એસ્ટર ા' કારનું ઉત્પાદન કરે છે . જલાલપુર ગુજરાતનું એક શ્ચવશાળ શહેર છે , જ્યાં ઘણા નાના અને
મ ટા કાપડ ઔદ્ય શ્ચગક એકમ ની સ્ર્ાપના કરવામાં આવી છે . સુરત, ખંભાતની અખાત દ્વારા એક શહેર, વૈશ્ચશ્વક હીરા
વેપારનું કે ન્ર છે .
• 1960-90 ના સમયગાળા દરશ્ચમયાન, ગુજરાતમાં કાપડ, ઇજનેરી, કે શ્ચમકલ્સ, પેટર કે શ્ચમકલ્સ, દવાઓ અને ફામાથસ્યુશ્ચટકલ્સ, ડેરી,
શ્ચસમેન્ટ અને શ્ચસરાશ્ચમક્સ, અને જેમ્સ અને જ્વેલરી સશ્ચહતના શ્ચવશ્ચવધ ઔદ્ય શ્ચગક ક્ષેત્ર માં એક નેતા તરીકે પ તાની જાતને
સ્ર્ાશ્ચપત કરવામાં આવી હતી. ઉદારીકરણ પછીના સમયગાળા દરશ્ચમયાન ગુજરાતનું રાજ્યનું સ્ર્ાશ્ચનક ઉત્પાદન (એસડીપી)
વાસ્તશ્ચવક શરત માં વાશ્ચિથક 14% ની વૃશ્ચિ દર (1994 ર્ી 2002 સુધી) વધી રહ્ું છે .
• અમદાવાદ, વડ દરા, અંકલેશ્વર અને વાપી રાજ્યમાં રાસાયશ્ચણક ઉદ્ય ગ નું કે ન્ર છે , જેમાં મેન્યુફેક્ચરીંગ એકમ (ખાનગી
તેમજ રાજ્યની માશ્ચલકી) ઉત્પાદન રં ગ , શ્ચવશેિ રસાયણ , કૃ શ્ચિ રસાયણ , જં તુનાશક , રં ગરવ્ય , રં ગ વગેરન ે ી સંખ્ યા રાજક ટ
શહેર છે . એશ્ચન્જશ્ચનયશ્ચરં ગ મેન્યુફેકચશ્ચરં ગનું કે ન્ર છે અને તેમાં ઘણી કં પનીઓ ઓટ કમ્પ નન્્સ, ઓટ એશ્ચન્જન , સીએનસી
મશીન , ફ શ્ચજુંગ અને કાશ્ચસ્ટં ગ ભાગ વગેરન ે ું ઉત્પાદન કરે છે . રાજ્યની અગ્રણી કં પનીઓ જીએનએફસી, જીએસપીસી,
જીએસએફસી, જીએમડીસી જેવા રાજ્યની કં પનીઓ રાજ્યની મુખ્ ય કં પનીઓમાં સ્ર્ાન ધરાવે છે .
• 1995-96 અને 2000-01 દરશ્ચમયાન ગુજરાતે તેની વીજળી ઉત્પાદન ક્ષમતામાં 35 ટકાન વધાર કયો હત . શ્ચનમાથતાઓ
(આઇપીપી) એ આ વધારામાં ન ધ ં પાત્ર ય ગદાન આપ્યું છે . હકીકતમાં, ગુજરાત ખાનગી ક્ષેત્રના ર કાણને િ ત્સાશ્ચહત કરવા
અને ભારતમાં પહેલેર્ી જ કાયથરત છે તે માટે ગુજરાતમાં ભારતના પહેલા કે ટલાક રાજ્ય માંનું એક છે . આ ઉપરાંત દહેજમાં
િવાહી કાગો (કે શ્ચમકલ્સ) હેન્ડશ્ચલંગ બંદર સંયુિ ક્ષેત્રે પણ સ્ર્ાપવામાં આવે છે અને તે કાયથરત બને છે . 10 જાન્યુઆરી, 2007
ર્ી 13 જાન્યુઆરી, 2007 ના ર જ સાયબર શ્ચસટી, અમદાવાદ ખાતે વાઇબ્રન્ટ ગુજરાત નામના એક ર કાણકારના સશ્ચમટમાં
રાજ્ય સરકારે રૂ. 2.5 લાખ કર ડની કુ લ આશ્ચર્થક ઝ ન માટે ના 104 મેમ રેન્ડમ કરાર પર હસ્તાક્ષર કયાથ હતા. [8] જ કે ,
મ ટાભાગનું ર કાણ ઘરેલુ ઉદ્ય ગર્ી હતું.[9]
•કૃ શ્ચિ
• ગુજરાત ભારતમાં તમાકુ , કપાસ અને મગફળીના મુખ્ ય ઉત્પાદક છે .
ચ ખા, ઘઉં, જુ વાર, બાજરા, મકાઈ, તુર અને ગ્રામ ઉત્પાશ્ચદત અન્ય
મુખ્ ય પાક છે . ગુજરાતમાં ખેતીની અર્થવ્ યવસ્ર્ા છે , કુ લ પાક
શ્ચવસ્તારન કુ લ જમીન શ્ચવસ્તાર અડધ ર્ી વધુ છે .
• ગુજરાતની ગ્રામીણ અર્થવ્ યવસ્ર્ામાં પશુપાલન અને ડેરીઇં ગે
મહત્વપૂણથ ભૂશ્ચમકા ભજવી છે . ડેરી ફાશ્ચમુંગ, મુખ્ યત્વે દૂ ધ ઉત્પાદન
સાર્ે સંકળાયેલી છે , સહકારી ધ રણે કાયથ કરે છે અને તેમાં દસ
લાખર્ી વધુ સભ્ય છે . ગુજરાત ભારતમાં દૂ ધનું સૌર્ી મ ટું િ સેસર
છે . અમુલ દૂ ધ સહકારી ફે ડરેશન ઉત્પાદન સમગ્ર ભારતમાં જાણીતા
છે અને એશ્ચશયાના સૌર્ી મ ટા ડેરી છે . [10]ઉછે રવામાં આવેલા
પશુઓમાં ભેંસ અને અન્ય ઢ ર, ઘેટાં અને બકરા છે . પશુધનની
વસશ્ચત ગણતરીના પશ્ચરણામ અનુસાર, ગુજરાત રાજ્યમાં 209.70
લાખ પશુધન હતા. વિથ 2002-03 દરશ્ચમયાન ગુજરાતમાં મુખ્ ય
પશુધન ઉત્પાદન ના સવેક્ષણના અંદાજ અનુસાર, ગુજરાતમાં 6.09
શ્ચમશ્ચલયન ટન દૂ ધ, 385 શ્ચમશ્ચલયન ઇં ડા અને 2.71 શ્ચમશ્ચલયન શ્ચકલ
ઊનનું ઉત્પાદન ર્યું હતું. ગુજરાત કાપડ, તેલ અને સાબુ જેવી
ઉદ્ય ગ ને પણ ઇનપુટ આપે છે .
• ઓટ મ બાઇલ:-
• તાતા મ ટસે નેન ઉત્પાદન પ્લાન્ટ સ્ર્ાનાંતશ્ચરત કયાથ પછી,
અમદાવાદ નજીક એક નાનકડું નગર, સાણંદ, ગુજરાત એક કાર
મેન્યુફેક્ચશ્ચરં ગ હબ તરીકે ઉભરી આવ્યું છે . [11] સુઝુકી મ ટર, ફ ડથ
ઇશ્ચન્ડયા, હ ન્ડા અને શ્ચહર મ ટ ક પથ જેવી મ ટી બહુ રાષ્ટ્રીય
ઓટ મ બાઈલ કં પનીઓ ગુજરાતમાં ઓપરેશન કરે છે . [12]
ગુજરાત આગામી વણથસંકર અને ઇલેશ્ચક્ટર ક વાહન શ્ચનમાથણ
સુશ્ચવધાઓમાં પણ પશ્ચરણમે છે . ડેન્સ અને ત શીબા સાર્ે
ભાગીદારીમાં સુઝુકી 1700 કર ડની શ્ચકં મતે શ્ચલશ્ચર્યમ આયન બેટરી
ઉત્પાદન સુશ્ચવધા બનાવશે. સુઝુકી 2020 સુધી ઇલેશ્ચક્ટર ક કાર તેમજ
ઇલેશ્ચક્ટર ક બાઇક્સ શરૂ કરવાની ય જના બનાવી રહી છે . [13]ભારત
શ્ચસ્ર્ત જેએસડબ્લલ્યુ ગ્રૂપે રાજ્યમાં ઉત્પાદન ઇલેશ્ચક્ટર ક વાહન ને
િ ત્સાહન આપવા રૂ. 4000 કર ડના ર કાણ માટે કરાર કયો છે ,
જેમાં વાહન ઉત્પાદન, બેટરીનું ઉત્પાદન અને સ્ટ રેજ સ લ્યુશન્સન
સમાવેશ ર્ાય છે . ચીનની સૌર્ી મ ટી ઓટ મ બાઈલ કં પની
એસએઆઇસી મ ટસથની પેટાકં પની એમ.જી. મ ટસે હ લ લ,
ગુજરાતમાં જનરલ મ ટસથની શ્ચનમાથણ સુશ્ચવધા ખરીદી લીધી છે અને
2019 સુધીમાં ઉત્પાદન શરૂ કરવાની ય જના બનાવી રહી છે . ટાટા
મ ટસથ પણ તેના સાણંદ પ્લાન્ટમાંર્ી ઇલેશ્ચક્ટર ક કાર બનાવવાની
ય જના ધરાવે છે .
• ફામાથસ્યુશ્ચટકલ:-
• ભારતમાં ફામાથસ્યુશ્ચટકલ ઉદ્ય ગમાં ગુજરાતને ક્રમાંક 1 ક્રમાંક
આપવામાં આવ્ય છે , જેમાં ડર ગ શ્ચનકાસમાં 33% શ્ચહસ્સ ડર ગ
ઉત્પાદન અને 28% શેર છે . રાજ્યમાં 117 યુએસએફડીએ
િમાશ્ચણત ડર ગ ઉત્પાદક સુશ્ચવધાઓ છે . અમદાવાદ અને વડ દરાને
ઔિધીય કે ન્ર તરીકે ગણવામાં આવે છે કારણ કે આ શહેર માં
ઘણી મ ટી અને નાની ફામાથ કં પનીઓ સ્ર્પાઈ છે
• િવાસ:-
• ગુજરાત ભારતના છઠ્ઠા ક્રમનું સૌર્ી મ ટું રાજ્ય છે , જે ભારતના
પશ્ચિમ ભાગમાં આવેલું છે , જે 1600 શ્ચકલ મીટર (ભારતન સૌર્ી
લાંબ સમય) ની શ્ચકનારે છે . તે 2010-11 માં 19.81 શ્ચમશ્ચલયન
િવાસીઓની વાશ્ચિથક ધ રણે દે શના સૌર્ી લ કશ્ચિય રાજ્ય માંનું
એક છે . [16] ગુજરાત કચ્છના ગ્રેટ રૅનર્ી સાપુતારાની ટે કરીઓર્ી
મન હર સૌંદયથ િદાન કરે છે . તે શ્ચવશ્વનું શુિ એશ્ચશયાશ્ચટક શ્ચસંહનું
એકમાત્ર ઘર છે . [17]
• સલ્તનત શાસન દરશ્ચમયાન, શ્ચહં દુ કારીગરી ઇસ્લાશ્ચમક સ્ર્ાપત્ય
સાર્ે શ્ચમશ્ર ર્ઈ હતી , જે ઇન્ડ -સેરશ્ચે નક શૈલીને ઉદભવતું હતું .
રાજ્યમાં ઘણી રચનાઓ આ ફે શનમાં બનાવવામાં આવી છે .
• તે ભારતની સ્વતંત્રતા ચળવળના મહાન િશ્ચતમાત્મક આધાર
મહાત્મા ગાંધી અને સરદાર વલ્લભભાઈ પટે લનું જન્મ સ્ર્ળ છે .
• અશ્ચમતાભ બચ્ચન હાલમાં ગુજરાત િવાસનના બ્રાન્ડ એમ્બેસેડર
છે . અશ્ચમતાભ બચ્ચન દ્વારા 'ખુશ્બુ ગુજરાત કી' અશ્ચભયાનએ
ગુજરાતમાં િવાસન વધારીને 14 ટકા, રાષ્ટ્રીય શ્ચવકાસ દરમાં બે
ગણ વધાર કયો છે .
• બાહ્ શ્ચલંક્સ:-
• ગુજરાત 2050 નકશ મુખ્ ય શ્ચવકાસ શ્ચવસ્તાર દશાથવે છે
Thanks to see my
project

THE END