Professional Documents
Culture Documents
Presentation Kay Maam Dyan
Presentation Kay Maam Dyan
Presentation Kay Maam Dyan
NG
LINGGWISTIKA
Group 3
Maagham na paraan ng pag-
aaral ng wika na naglalayong
malinang ang paraan sa
mabisang paglalarawan sa wika.
KASAYSAYAN
NG
LINGGWISTIKA SA
DAIGDIG
“TORE NI
BABEL”
MGA PLATO AT
WIKANG
SIMULA MAMBABARI
GRIYEGO
TEOLOGO SOCRATES LANG HINDU
AT LATIN
1925
HISTORICAL IKA-19 AT MIDDLE
RENAISSANCE
LINGUISTICS 20 SIGLO AGES
(1970)
KATAPUSAN
TRANSFOR-
LEONARD
MATIONAL MODELONG LINGGWISTI-
BLOOMFIELD
O GENERATIVE KANG
AT ZELLIG MATEMATIKAL
GENERATIVE SEMANTICS
HARRIS
GRAMMAR
MGA MODELO NG LINGGWISTIKA
LINGGWISTIKANG SIKOLOHIKAL (PSYCHO-
LINGUISTICS) TRANSITIONAL FIGURE (ZELLIG HARRIS)
•Sinasabing bunga o resulta
ng gramatika heneratibo
upang lalong matugunan
ang pangangailangan sa
larangan ng sikolohikal.
B.PANAHON NG
A.PANAHON NG C.PANAHON NG
MGA
KASTILA KALAYAAN
AMERIKANO
PANAHON NG KASTILA
• Nagsimula noong ika-16 na daantaon at
natapos noong ika-19 na daantaon.
• Ayon kay scheecher, ang pag-aaral sa mga
wika ay isinagawa ng mga misyonerong kastila
na karamihan ay mga paring heswita at
domikano sa layuning mapanilis ang
pagpapalaganap ng kristiyanismo sa dakong
ito ng daigdig.
• Napatunayan ng mga misyonerong kastila na
higit na madali na sila ang mag-aral sa mga
katutubong wika kaysa ang mga ‘indios’ ang
turuan ni wikang kastila.
• Ganito ang ang naging karanasan ng mga
misyonerong kastila sa Timog at Hilagang
Amerika.
• Kaya’t nang dumating sa Cebu noong Pebrero
13, 1965 ang 6 na paring Augustinian na
kasama ni Adelantado Miguel Lopez de
Legaspi, ay gayon nga ang kanilang isinagawa
sa pagpapalaganap ng relihiyong katoliko
Romano.
• Ang mga pag-aaral ng wika ay isinagawa ng
mga prayle, kung sabagay, ay mga pag-aaral
ng hindi sopistikado.
• Natural lamang na magkagayon sapagkat ang
linggwistika ay hindi pa gaanong nalilinang ng mga
panahong iyon, bukod sa mga prayleng
nagsasagawa ng mga pag-aaral ay hindi nagkaroon
ng pormal na pagsasanay sa larangan ng
aghamwika.
• gayunpaman, ang isinagawang pag-aaral ng mga
prayle ay maituturing nanapakahalaga bilang mga
panimulang pag-aaral sa ating mga katutubong
wika.
• Sa larangan ng wikakang Tagalog na naging
saligan ng wikang pambansa, masasabing bahagi
ng kasaysayan ang sumusunod na mga
isinagawang pag-aaral ng mga prayle at ilang
nakapag-aral na Pilipino.
Nauukol sa Gramatika
1. ‘Arte y Vocabulario de la Lengua Tagala’
Ni Padre Juan de Quinones
Nilimbag noong 1951
Maraming naniniwala na ito ang kauna-
unahang pananaliksik na isinagawa ng mga
prayle ukol sa Wikang Tagalog.
2. ‘Arte y Reglas de la Lengua Tagala’
Ni Padre Francisco Balancas de San Jose, O.P.
Nilimbag ni Tomas Pinpin (Ama ng Limbagang
Pilipino) noong 1610.
3. ‘Arte de la Lengua Tagala’
Ni Padre Gaspar de San Agustin.
Nalathala noong 1703 at muling nalimbag noong
1787.
4. ‘Nueva Gramatika Tagalog’
Ni Padre Juan Coria (1872)
5. ‘Ensayo de Gramatika Hispano-Tagala (1878)
Ni Padre Toribio Miguella
6. Pari San Juan Plasencia
Sumulat ng isang gramatika sa Tagalog, isang
diksyunaryo sa Tagalog, at isang katesismo sa
Tagalog na pinagtibay ng Ecclesiastical Junta
noong 1852.
Nauukol sa Talasalitaan
• 1. ‘Vale-Mecum o Manual de la Concervacion
Familiar Espanyol-Tagalog, Siglo de un
Curioso Vocabulario de Modismoz Manileños’
Ni T.M. Abella
• 2. ‘Vocabulario de la Lengua Tagala’
Ni Pari San BuenaVentura (1613). Sinasabing
ito ang kauna-unahang talasalitaan sa Tagalog.
• 3. ‘Vocabulario de la Lengua Tagala’
Nina Pari Juan de Noceda at Pari Pedro de San
Lucar (1754). Pinakamakapal ito sa mga
nasulat noong panahon ng kastila.
• 4. ‘Nuevo Diccionario Manual Español-Tagala’
Ni Rosalio Serrano
• 5. ‘Diccionario de Terminos Communes
Tagalo-Castellano’
Ni Pari Juan Coria (1869)
• 6. ‘Diccionario Hispano-Tagalog’
Ni Pedro Serrano Laktaw (1889)
• Iba pang Pag-aaral:
1. ‘Memorial de la Vida Christiana en Lengua
Tagala’
Ni pari Balancas de San Jose (1605)
2. ‘Compendio del Arte de la Lengua Tagala’
Ni Gaspar de San Agustin (1703)
3. ‘Arte de la Lengua Tagal y Manual Tagalog’
Ni Sebastian De Totanes (1745)
4. ‘Sobre La Nueva Ortografia de la Lengua Tagala’
Ni Dr. Jose Rizal (1889)
• Ang itinituring na pinakadahilan kung bakit
napabilis ang pag-aaral sa mga wikang
katutubo noong panahon ng kastila ay ang
pagkakahati-hati ng mga kapuluaan sa apat na
orden noong 1594, bilang pagsunod sa
kauutusan ni Haring Felipe II.
KABISAYAAN
Augustinian at Jesuitas
LALAWIGAN NG PANGASINAN AT
CAGAYAN
Dominican
KABIKULAN
Franciscan
• Sapagkat nagkaroon ng kanya-kanyang tiyak na
pangangalagaan ang bawat Orden, nagkaroon ng
sigla ang pag-aaral sa mga katutubong wika na
humantong sa paglilimbag ng mga gramatika at
diksyunaryo.
• Ngunit kapansin-pansin na sinadya man o hindi ay
napakaraming naisagawang pag-aaral sa Tagalog.
• Ayon kay Phelan
Hindi kukulangin sa 24 na aklat ang nalimbag
tungkol sa wikang Tagalog.
Samantalang 5 lamang sa mga wikang Bisaya.
Ang dahilan marahil ay sapagkat Tagalog ang
wikang ginagamit sa Maynila na siyang
pinakasentro ng pamahalaan.
PANAHON NG MGA AMERIKANO
• Ang pagsakop ng mga amerikano sa pilipinas ang
naging sanhi ng panibagong pagtingin sa pag-aaral
sa mga wikang laganap sa kapuluan.
• Ang mga linggwistikang paring kastila’y napalitan
ng mga linggwistang sundalong amerikano.
Ano nga ba ang pinagkaiba ng layunin ng mga
kastila sa pag-aaral ng ating wika, sa layunin ng
mga amerikano?
Kung ang pangunahing layunin ng mga
Misyonerong Kastila ay mapabilis ang
pagpapalaganap ng kristiyanismo sa kapuluan, ang
mga Amerikano naman ay maihasik sa
sambayanang Pilipino ang ideolohyang
demokratiko.
• Ang naging suliranin ng mga prayleng kastila at ng
mga sundalong Amerikano ay iisa:
Ang kawalan ng isang wikang magiging daluyan ng
komunikasyon upang maisakatuparan ang kani-
kanilang layunin.
• At tulad din ng mga Kastila, iniisip ng mga
Amerikanong higit na madali kung sila ang mag-
aaral ng mga pangunahing wika sa kapuluan kaysa
kanilang hintayin na matuto ng Ingles ang
nakararaming pilipino.
• Isa pa, iniisip din ng mga Amerikano na higit na
magiging madali ang pagtuturo ng Ingles sa mga
Pilipino kung mauunawaan ng mga guro ang
pagkakatulad at pagkakaiba ng Ingles sa ibat ibang
wika sa kapuluan.
• Noon nagsimula ang pagsusuri sa mga
pangunahing wika sa kapuluan, lalo na sa
Tagalog.
• Ilan sa mga isinagawang pag-aaral nuona ng
mga ss:
‘Handbook and Grammar in Tagalog’ ni MacKinlay
(1905)
Isang ‘Grammar of Ilocano’ ni Henry Swift (1909)
at
Isang ‘Primer and Vocabulary of Maguindanao’ ni
R.S. Porter (1903)
• May ilan ding pagsasaling-wika na isinagawa
noon tulad ng:
Pagsasalin ni C.C. Smith (1909) sa Ingles ng isang
aklat sa gramatika ng wikang Maguindanao na
sinulat sa kastila ni J’ Juanmarti, at ang
Pagsasalin ni O.T. Mason sa Ingles ng isang
pananaliksik na sinulat ni F. Blumentritt sa wikang
Aleman noong 1899 tungkol sa mga tribo sa
kapuluan at ang kani-kanilang wikang sinasalita.
• Ngunit hindi lubhang lumawig ang pagsusuring-
wika na isinagawa ng mga dalubwikang
sundalong Amerikano dahil sa pagkakapalit ng
pamahalaang sibil sa pamahalaang militar
noong 1901.
• Pumalit sa mga sundalong Amerikano ang mga
dalubwikang may higit na kakayahan at
kasanayan sa pagsusuring-wika dahil karamihan
sa mga ito’y propesor sa mga unibersidad ng
estados Unidos at sa unibersidad ng pilipinas
na itinatag noong 1908.
• Ayon kay Constantino, sa mga pangunahing
linggwista noong Pnahon ng mga Amerikano,
ay nangunguna ang mga ss:
Cecilio Lopez (isang Pilipino)
Otto Scheerer at H. Costenoble (mga Aleman)
Morice Vanoberbergh (misyonerong Belhikano).
Carlos Everett Conant, Frank R. Blake, at Leonard
Bloomfield (mga Amerikano)
Vein(‘nerve, o sinew’)
• Mga Wikang L
Pangasinan lamót ulát íkol