Ano ang ?

Ang ay ang pagkakaiba-iba

sa uri ng wika na ginagamit ng mga
tao sa bansa. Maaaring ang
pagkakaiba ay nasa bigkas, tono, uri
at anyo ng salita.
1. Pansamantala
2. Permanente
Ang ng wika ay kaugnay sa
sitwasyon na ginagamit ang wika. Kasama rito ang register,
mode, at estilo.
- ay varayti na kaugnay ngvpanlipunang papel na
ginagampanan ng tagapagsalita sa oras ng
pagpapahayag.
– ang varayti na kaugnay ng relasyon ng nagsasalita
sa kausap.
– ang varayting kaugnay sa midyum na ginagamit sa
pagpapahayag tulad ng pagsalita o pasulat.
Kabilang sa varayting permanente ay at

– ay batay sa lugar,panahon at katayuan

sa buhay.

– kaugnay ng personal ma kakanyahan ng

tgapagsalita o wikang ginagamit ng particular na
indibidwal.
 Maraming linggwista ang nagpapalagay na
homojinyus ang wika, na ang ibig sabihin ay pare-
parehong magsalita o bumigkas ng mga salita
ang lahat ng taong gumagamit ng wika. Mayroon
ding mga lalawigan na may iba-iba ang punto.
May tinatawag na puntong Bulacan, puntong
Bisaya, puntong Bicol o puntong Maranao. Hindi
maikakailang iba-iba ang varayti ng wika. Ito’y
tinatawag na dayalek.
Halimbawa:
Ang mga taga-Albay ay nagkakaintindihan
ng usapan dahil iisang dayalek ang kanilang
ginagamit, ngunit nahihirapang maunawaan
ng mga taga-Naga ang kanilang salita
kapag sila’y napadako sa lugar na ito.
 Hindi magkakapareho ang
pagsasalita ng bawat tao dahil marahil
sa edad, kasarian o kalagayan sa
lipunan o hilig. Ito’y maaaring ibatay sa
kung sino at kung nasaan ang kausap.
Halimbawa:

Kinagawiang paggamit ng salitang “siya” sa

halip na ito na tumutukoy sa bagay. Ang
paggamit ng salitang “bale” sa pagsisimula ng
pahayag o pangungusap ay masasabi ring
idyolek.
 Nagkakaintindihan ang nagsasalita ng
mga dayalek ng isang wika pero kinikilala
nila ang pagkakaiba ng mag salita nila.
Maaaring hindi pareho ang pagbigkas nila
ng isa o ilang tunog o may ilang pagkakaiba
sa pagbuo ng ilang pangungusap pero
nagkakaintindihan pa rin sila.
 Ang ay sinasalita sa mga
sumusunod na lalawigan: Bulacan, Nueva Ecija,
Batangas, Laguna, Cavite, Quezon, Rizal atbp.
Samantala, sa pag-aaral na isinagawa ni Cui-acas ukol
sa palabuan ng pandiwa ng mga wikang Waray at
Tagalog, pinatunayan niyang ang Waray ay may
pagkakatulad o pagkakahawig at pagkakaiba sa
Tagalog ayon sa bokabularyo, ponolohiya,
morpolohiya, sintaks atbp.
Maaaring hindi pareho ang pagbigkas ng isa ilang
tunog o may pagkakaiba sa pagbuo ng ilang
pangungusap, pero nagkakaintindihan pa rin sila.
Halimbawa ng mga salita at ekspresyon
sa ilang bayan sa Rizal:
Mga Bayan sa Rizal Salita Maynila

Malabon Ulaw Suya

Navotas Maghawan Mag-urong/magligpit ng

kinanan
Montalban Humahamog Umaambon

Taytay Mainam Pangit

Pateros Malakuku Alahininga

Antipolo Mangangasalan makikipagkasalan

Cardona Kurapa Sarat/pango

Tanay Budo Pipi

Pililia Bangrikit Napakaganda

Angono Bibira ako bukas Babalik ako bukas

1. Dimensyong Heograpikal

2. Dimensyong Sosyal
 Madaling maunawaan ang isang wikang
ginagamit ng isang native spaker sa punto ng
pagsasalita. Halimbawa, ang mga Iloko ay may
varayti ng wika. Sa Vigan ang “oo” ay
tinatawag at binibigkas ng wen.
 Maoobserbahan na kahit saan ay
nagpapangkat-pangkat ang mga tao batay sa
ilang katangian o varyabol, halimbawa: yaman,
paniniwala, oportunidad, kasarian, edad,
atbp.Sinasabing nagiging makabuluhan lamang
ang mga variant kung nagkakaroon ito ng
halagang sosyal o importansya sa interaksyong
sosyal.
 ang tawag sa varayting nabubuo
batay sa dimensyong sosyal. May pangkat na
gustong mapanatili ang kanilang
pagkakakilanlan kaya sinisikap nilang gawin ito
kahit sa paraan ng wika.
Sosyolek ang tawag sa varayti ng wika na
ginagamit ayon sa relasyong sosyal.
Ang mga elit at propesyonal ay may kaibahan
ang pagsasaita sa isang ordinaryong
tagapagsalita. Ang mga bakla ay may sariling
sosyolek na nagpapakita ng kanilang
pagkakakilanlan at ekslusibong gamit ng wika na
tanging kanila lamang.
Halimbawa:
Tol, musta na yung GF mo, oks na ba kayo?
Wiz ko feel ang ga hombre ditech!
Ang sosyolek ay maaari ring
. Pansinin
ang mga sumusunod na termino.
Kung maririning mo ang mga ito sa
isang taong hindi mo kilala, ano
ang agad mong iisiping trabaho
niya?
 hearing appeal fiscal

justice court complainant

Ang mga salitang nakatala sa itaas ay mga

. Ang ang tanging
bokabularyo ng isang particular na pangkat ng
gawain.
Ang mga sumusunod naman ay mga
at iba
pang kaugnay na disiplina:

Account Debit Credit

Gross income Cash flow Net income

Ang mga sumusunod na terminolohiya ay may
magkaibang kahulugan o rehistro sa larangan nasa loob
ng panaklong:
Mouse (computer, zoology)
Strike (sports, labor law)
Race (sports, sociology)
Operation (medicine, military)
Accent (language, interior design)
Stress (language, psychology)
Hardware (business, computer)
Nursery (agriculture, education)
Note (music, banking)
Server (computer, restaurant management)