Praktična nastava MJERNJE I KONTROLA RAVNIH POVRŠINA, ČIŠĆENJE

Mašinsko kompjutersko
projektovanje
TURPIJE ČELIČNOM ČETKOM, RASPREMANJE
RADNOG MJESTA
 Mjernje i kontrola ravnih površina
 Pri obradi predmeta potrebno je, u toku procesa rada, vršiti mjerenje i kontrolisanje dimenzija.
Mjerenjem se utvrduju dimenzije koje se očitavaju na skali mjernog instrumenta. Kontrolom se
upoređuje određena veličina sa unaprijed utvrđenom veličinom, odnosno jedinicom mjere.
Prilikom mjerenja utvrđujemo stvarnu mjeru, a kontrolom se upoređuje da li stvarna mjera
odgovara kriteriju kontrole.
 U najširem smislu kontrola označava proveravanje, nadzor, nadgledanje nad tehnloškom
procesu, ou našem slučaju postupku ručnog turpijanja. Prilikom kontrole se stvarno, sadašnje
stanje našeg predmeta obrade mjeri sa stanjem iz nekog prethodnog stanja. Cilj kontrole jeste
da se utvdi tok postupka obrade.
 Ispravnost obrade se kontroliše kontrolnim lenjirom, ugaonikom kod obrade pod uglom,
odnosno kontrolnikom za radijuse kod zaobljenih površina.

Slika 1.0. Pravilno držanje tijela i turpije

 KONTROLA RAVNOG VOĐENJA TURPIJE

Slika 1.1. Pritisak turpije kod

vođenja

Posljedica neravnomjernog pritiskivanja na turpiju jeste različita visina oturpijanih krakova. Ta se greška
pojavljuje također ako visina mengela ne odgovara našoj visini.
Za vrijeme grubog turpijanja mjenjamo pravac turpijanja. Ukršteni tragovi turpije dokazuju da li je površina
ravna.( slika 1.1.)

Slika 1.2. Grubo turpijanje

Krakove turpijamo grubo kao i osnovnu površinu, vodeći računa da su krakovi pod ravnim uglomu odnosu na
osnovnu površinu.

Slika 1.3. Grubo turpijanje krakova

Čeone površine turpijamo unakrsno. Čeona površina treba da bude pod ravnim uglom u odnosu na
osnovnu površinu.

Slika 1.4. Turpijanje čeonih površina

 KONTROLA RAVNOG TURPIJANJA
Ravnost oturpijanih površina mjerimo ugaonikom po dužini, širini i dijagonalno. Uglove “U” profila provjeravamo
ugaonikom i to uvijek od osnovne površine na krak.

Slika 1.5. Kontrola ugaonikom

Ugao čeone površine provjeravamo prema jasnom (obilježenom) kraku i prema osnovnoj
površini.

Slika 1.6. Kontrola ugaonikom čeone(prednje, frontalne) površine

Da bi ugaonik mogao što duže da služi svojoj namjeni po upotrebi treba ga očistiti i premazati vazelinom.

Pri mašinskom turpijanju, kao sredstvo zaštite, koriste se rukavice i naočari. Vijek trajanja turpije u mnogočemu zavisi
od pravilnog rukovanja i održavanja. Pravilno održavanje turpije sastoji se u tome što se utisnuta strugotina uklanja
četkom tako da se smjer kretanja četke poklapa sa smjerom gornjeg nasjeka. Velike strugotine otklanjaju se
zaoštrenim limom ili iglom od legure objenih metala.

Slika 1.7. Čišćenje četke

 Poslovi i radni zadaci određenog zanimanja, ručne ili
mašinske obrade, obavljaju se u okviru osnovne radne
jedinice koja je utvrđena unutrašnjom organizacijom i
podjelom rada u organizaciji udruženog rada, što sve
nazivamo radnim mjestom.
 Svako radno mjesto snadbjeveno je priborom, alatom i
instrumentima potrebnim za obavljanje poslova i zadataka.
 Alati, pribori i instrumenti imaju svoje stalno mjesto u
ormaru ili kutiji za držanje. Na radnom mestu treba ih
poredati onim redoslijedom kako to zahteva redoslijed
operacija prilikom obavljanja posla.
 Po završenoj operaciji alat, pribor ili instrumente treba
vratiti na svoje mjesto. Posle završenog radnog vremena ili
posla potrebno ih je očistiti, čime im se produžava vijek
trajanja.