Professional Documents
Culture Documents
Pangkat 2 R1
Pangkat 2 R1
Pangkat 2 R1
ISKIMING
Isang teknik ito ng pagbasa nang madalian para
magkaroon lamang ng impresyon sa materyal kung
dapat o di-dapat basahing mabuti. Gayundin, Kung
hangad makakuha ng pangkalahatang ideya hinggil sa
nilalamang informasyon ng materyal na magagamit sa
isinasagawang proyekto na siyang nilalayon sa pagbasa.
A. PREBYUWING
Pag-iisip ito bago magbasa ng mga inaasahang isyu
tungkol sa paksang sasaliksikin. Pagsasaisip ito ng
mga opinion tungkol sa materyal na babasahin,
kasama ang pagtataya sa pansariling interes at
kaligiran ng paksa. Isinasaalang-alang din dito ang
antas ng pag unawa na kakailanganin para mabigyang
kasiyahan ang layunin sa pagbasa at ang pagtataya sa
panahong mailalaan sa epektibong pagbasa sa
materyal.
Sa pagpiprevyu, napagtataya ang bahaging
naglalaman ng hinahanap na impormasyon,
gayundin, ng lahat ng kinakailangang informasyon
mula sa isang babasahin. Sa pamagat na pamagat pa
lamang, matutukoy na kung nagtataglay nga ang
materyal o hindi ng paksang sinasaliksik, gayundin
sa mga sub-title.
B. SARVEYING AT
OVERVYUWING
Pagtingin sa ibat-ibang bahagi ng aklat ang
pagsasarvey para madetermina kung may kaugnayan
o wala ang nilalaman ng materyal sa sinasaliksik na
paksa, sa gayon, masinsin itong basahin sakaling
mayroon.Pagbubuod nman ang overvyuwing.
Dagliang pagsasabukod ito ng mga kaisipang
natunghayan sa ginagawang pangkalahatang survey.
Sa hakbang na ito, binabasa ang mga sumusunod ang
deskripsyon ng nilalaman ng aklat na
karaniwang natatagpuan sa jaket na isinagawa ng
pabliser,ang ilang tala tungkol sa awtor kung
awtorativo o hindi na magagamit bilang pangunahing
hanguan o referensya, ang mga komentaryo ng mga
nagrevyung kritik ang paunang salita dahil
karakaraka itong tumatalakay sa nilalaman ng
materyal o dili kaya, ang intruduksyon, ang talaan ng
nilalaman na maingat na iniisa-isa para mapag-alaman
ang mga tinatalakay na paksa,
Hindi rin dapat palagpasin sa pansin ang mga kalakip
ang mga kapsyon nito, ang mga tsart, graf, atb, na
naglalarawan sa mga tinatalakay na nilalaman. Sa
hakbang na ito, binabasa ang mga sumusunod ang
deskripsyon ng nilalaman ng aklat na Sa hakbang na ito,
ang index sa mga huling pahina ng aklat kung saan
magagaygayan ng mga terminong pinapaksa kalakip ang
pahinang katatagpuan nito para malaman ang saklaw ng
pagkakatalakay rito, ang kasaysayan ng pagkakalimbag
na karaniwang natatagpuan sa likod ng pahina ng
pamagat para malaman ang petsa ng mga
pagkakalathala, sa gayon, madaling mapagwawari kung
obsolit na ang libro o ap-deyted. Saka buklat-buklatin
na ang bawat kabanata para mabasa ang mga una at
huling pahina lalo na ang mga una at huling talata
sapagkat ditto karaniwang isinasabuod ang talakay ng
paksa.
ISKANING
Tulad ng iskiming, isa rin itong mabisang teknik ng pagbasa na
naglalayong makuha agad ng kasagutan sa ispisipikong
katanungan,kaya’y matagpuan kaagad ang susing salita, kung hindi
naman, ang mensahe ng isang babasahin .Ispisifikong information tungkol
sa isang babasahin ang particular na hinahanap sa pag-iiskan. Madaling
nagagawa ito Kung maikli lamang, malalaki ang tipo ng pagkakalimbag, at
familiar ang materyal, bagamat mahirap naman Kung mahaba, pagkaliliit
ng tipo ng pagkalimbag at bago sa kaalaman ang nilalaman.
Halimbawa:
• Pagtingin sa dyaryo tungkol sa gusto mong makitang balita tungkol sa
paborito mong artista
• Paghahanap ng mga susi na salita
KASWAL
Kung ang layunin na pagbasa ay palipasin
lamang ang oras habang naghihintay nang
hindi mainip, ito ang karaniwang pagbasang
isinasagawa. Hindi man kinasanayan ang
pagbasa, hindi man palagian itong ginagawa,
pansumandali, napipilitan ang sariling
samantalahin ang pagkakataong magbasa
kaya magaan lamang, hindi pinakadidibdib
ang pagbasa.
10
0 Series 1 Series 2 Series 3
KOMPREHENSIV
Intensivo o matiim na pagbasa ang teknik na ito. Iniisa-
isa ang bawat detalye, walang pinalalampas sapagkat
maituturing na isang malaking kawalan. Inuunawa rito
ang bawat kaisipan o mensahe. Maingat, masinsin,
matalino, itong pagbasa sapagkat mahalaga sa lubos na
pagkatuto. Pangkarunungan, hindi pangkaalaman
lamang ang pagbasang ito. Sinusuri, pinupuna, at
pinahahalagahan ang binabasang materyal.
Kinukwestyon, binibugyang opinion,tinatala, binubuod,
binabalangkas, sinusukat, dinidisisyunan,
lahat-lahat na maaring gawing paghimay sa
materyal para lamang maintindihang mabuti.
Masyadong matrabaho, mapanghamon ng
kakayahan. Mapamiga ng isip.Nakakalugod.
Gayumpaman, hindi matatawaran ang sukling
karunungan nito. Ito ang teknik na
nakakaapekto sa akademikong pagbasa.
KRITIKAL
Tinatawag ding malikhain ang teknik na ito. Hindi
sapat dito ang makuha at maunawaan ang kahulugan
ng binabasa sapagkat layunin dito ang maging
mapanlikha , ang makatuklas ng panibagong konsepto
at magawan ito ng bagong forma na maiuugnay sa
kapaligirang sosyal at kultural. Tinitingnan dito ang
katunayan at kawastuan ng konsepto na maisasanib sa
sarili, sa buong pagkatao para maiplay ang
karunungan sa asal at gawi, at maisabuhay nang may
pananagutan.
PAMULING-
BASA
May mga babasahing materyal na hindi naiibsan ang
mapupulot na kahulugan. Napakalawak ng naibibigay na
antas ng interpretasyon nito na hindi agad nakukuha sa
minsang pagbasa. At habang mulit muli itong binabasa, may
bagong mahalagang bagay na natutuklasan. Kapag ganito
ang materyal, maituturing itong dakila. Mga halimbawa
nito ang tinatawag na klasikong akda gaya ng mga akda
nina DANTE ALEGHIERI, WILLIAM SHAKESPEARE, JOSE
RIZAL, ang bibliya, ang munting prinsipe atbp.
SA unang pagbasa, mahirap man itong intindihin o
madali gawa ng uri ng pananalita o paraan ng
pagpapahayag, may lalabas at lalabas pa ring hiyas ng
diwa, kaya hindi pagsasawaang ulit-uliting basahin.
Sa pananaliksik, dinedetermina sa pagbasa ang
kapaniwalaan sa mga inilalahad na opinion. Para
mapagtagumpayan at mapaunlad pa ang kakayahan sa
pagbasa, kailangang mataya ang katumpakan ng mga
katunayan sa basta lamang mga pala-palagay.
Naisasagawa ito sa pamamagitan ng pauli- ulit na
pagbasa at pagbusisi sa mga katibayan. Gayundin,
dapat maunawaang mabuti ang intension at atityud ng
may-akda sapagkat Kung hindi, mamimisinterprita
ang materyal. Sa pamamagitan lamang nito mahahango
ang tiyak at tumpak at kongklusyon.
BASANG -
TALA
Teknik ito ng pagbasa na sinasabayan ng pagsulat.
Pag may nasusumpungang mahahalagang kaisipan o
konsepto, itinatala ito, kaya’y minamarkahan para
sakaling kailangang muli ang informasyon, madali
itong Makita o makuha.
Isang paraan ang pagtatala o pagmamarka sa
materyal ng pag-angkin sa binasa o pagpapakita ng
kaugnayan ng bumabasa sa babasahin o isang
ekspresyon ng pagsang-ayon o pagsalungat sa awtor.
Sinasabi ring ekspresyon itong nagpapakita ng
pinakamataas na paggalang na maisusukli sa awtor ng
bumabasa… “The highest respect you can pay him”
(ADLER &VAN DOREN, 1972).
Ang “PANALANGIN NG ISANG
JOURNALIST” ay nagpapahiwatig nang
tamang paguugali, at kababaang loob,
iwasang maging mapagmataas at mapag
malaki sa kapwa.
Ang iyong kakayahan at katalinuhan ay
mabuting gamitin sa tamang paraan, sa
iyong pamilya at sa pagtulong sa kapwa.
Wag mapagtanim ng sama ng loob sa
kapwa o maging salawahan,ito ay isa
lamang gabay sa tamang panuntunan sa
buhay pati na sa pakikisalamuha sa iba
higit sa lahat sa iyong pamilya, iwasan
ang mga makamundong kagustuhan
iwasang masilaw sa karangyaan
,kapangyarihan o mag hangad ng higit
saiyong kakayahan.
BASANG-TALA
Ulat ni: Sheena Alejandro
• Teknik ito ng pagbabasa na sinasabayan ng
pagsusulat. Pag may nasusumpungang
mahahalagang kaisipan o konsepto,itinatala ito,
Kaya’y minamarkahan para sakaling kailangang
muli ang impormasyon, madali itong makita o
makuha.
• Isang paraan ang pagtatala o pagmamarka sa
materyal ng pag-angkin sa binasa o pagpapakita
ng kaugnayan ng bumabasa sa babasahin o isang
ekspresyon ng pagsang-ayon o pagsalungat sa
awtor
ANG MGA KASANGKAPAN
SA PAGTATALA
1. Ang pagsalungguhit ay nagpapakita ng
mahalagang pangunahing punto o mapuwersang
pahayag.
2. Ang mahahalagang pahayag ay maaring ipaloob
sa vertikal na guhit sa gilid ng marjin na
puwedeng minsan o dalawa bilang indikasyon na
binibigyang-diin and sinalungguhitang punto o
mga linya ng pahayag kaya lang masyadong
mahaba ito para punuin ng salungguhit
3. Minsan lamang gawin ang asteriko bilang indikasyon
sa pagbibigay-diin sa isandosenang
pagkaiimportanteng pahayag. Maari ing tupiin ang
isang kanto ng pahina. Sa pamamagitan nito, madaling
buklatin sa pahinang iyon ang libro para makita agad
ang impormasyon.
4. Pagpapakita naman ng paunlad o pagkakasunod-
sunod ng ideya ng awtor ang numero sa marjin.
5. Isinusulat naman ang bilang ng ibang pahina sa
marjin para ipakita kung saan pang pahina
matatagpuan ang kaganoon o kaugnay na
imporamsyon na kahit magkahiwalay ang mga
pahinang kinapapalooban, magkasama ito’t iisa ang
tinutukoy. Di kaya’y isulat lamang ang simbolong Cf na
nangangahulugan ng bilang ng pahina , ibig sabihin,
‘ihambing’ o ‘tinukoy sa’.
6. Tulad sa pagsasalungguhit, binubilugan ang susing
salita o parirala para ipakita ang kahalagahan nito.
7. Ang pagtatala sa marjin, sa itaas o sa ibaba ng
pahina ay nagpapakita ng katanungan o kasagutang
isinaisip hinggil sa kababasang pahayag, sa gayon,
hindi ito basta makalimutan. Maraming espasyong
matatagpuan sa libro,maaring pagsulatan ang mga
ito. Halimbawa’y ng balangkas, ng maikling buod, ng
mahahalagang termino, ng mga komentaryo, ng
simpleng sipi, atb. Tungkol sa binasang talata,
pahina o kabanata.
ANG TATLONG URI NG
PAGTATALA
Istruktural. Karaniwan ito sa pagbasang
inspeksyunal. Inilalagay ito kung hindi sa pamagat,
sa lugar na kinatagpuan ng inpormasyon. Siyempre
pa, may kinalaman ito sa organisasyon o
pagkakasaayos ng libro, hindi ng nilalaman nito.
Kung paano ito sa tala ng larawan.
Konseptwal. Sa pagbasa rin itong inspeksyunal
na may kinalaman ang pagtatala sa mga
kaisipang inisa-isa ng awtor sa binasang
materyal, gayundin, ng sariling kaisipan ng
bumabasa nito. Mga kaliwanagan o insight
itong nakuha sa pagbasa tungkol sa paksa,
kaya’y mga pahayag o kasagutan ito sa mga
naisaisip na katanungan hinggil sa
kahalagahan ng binasa.
Dayalektikal. Karaniwan ito sa pagbasang sintopikal.
Kung sa konseptwal na pagtatala isinusulat ang bilang
ng pahina sa marjin na kinatagpuan ng kaugany na
inpormasyon sa ibang pahina ng gayun ding aklat, dito
sa dayalektikal, itinatala naman ang bilang ng mga
pahina na kinatagpuan ng kaugnay na inpormasyon
mula sa ibang libro. Pagtatala ito tungkol sa anyo o
paraan ng pagtatalakay sa mga kaisipan ng awtor.
SURING- BASA O
REVYU
• Ayon kay Fufino Alejandro(1948) , “isang pagpapakilala”
ang suring-basa o rebyu. Pagpapakilala hindi ng isang
personalidad kundi ng isang akda. Aniya pa, isa itong
maikling kritikal na naglalaman ng pagsusuri at
pamumuna ng isang akda o aklat para pahlagahan ang
kabuuang forma’t nilalaman nito sa layuning maipabatid
sa mga mambabasa ang taglay nitong kalidad, tuloy,
mairekomenda nang itangi at basahin ng iba, kaya’y
maibasura dahil walang kuwenta sapagkat maaring hindi
tumutugon sa panlasa ng pangkalahatang mambabasa.
• Para epektibong magampanan ang
pagsusuring-basa, maingat at masinsinang
busisiin ang buong akda, wika nga’y “cover to
cover” nang mapag-alaman nang husto.
Basahin at muling basahin ito.
ANG MGA
HAKBANGIN SA
PAGSUSURING-
BASA
Dalawang proseso ang napapaloob sa gawang pagsusuring-
basa: pagbasa at pagsulat. Sa bahaging pagbasa, ang mga
sumusunod amg hakbangin:
1. Habang nagbabasa, mahalagang nagrerekord-
log.
2. Uriing mabuti ang akda kung fiksyon o hindi.
3. Tiyaking nauukol ang pamantayan sa genre.
4. Alamin ang layunin ng may-akda.
5. Isaalang-alang ang pamagat, gayundin,kung may
ikalawang pamagat dahil nagpapahiwatig na ito ng
kahugulugan ng akda.
6. Magtala ng anumang inakalang mahahalagang
pahayag na makatutulobg kalaunan sa pagsusuri.
7. Magsipi ng mga tinatayang mapupuwersa o
mahihinang pahayag o pangungusap na magagamit
sa pagpapatunay sa revyu.
8. Isinasabuod nang maikli lamang ang buong nilalaman ayon
sa sapaf na kinakailangan saka bigyan ito ng reaksyon.
Gayundin, ang mga katunayang bumabagabag. Sa madaling
sabi, malaki ang maitutulong ng pagrerekord-log, isang talaan
itong sinusulatan ng mga reaksyon sa binabasa. Lahat ng nga
natutuklasan – pagkaisipan, pandamdamin, at pangkaasalan-
sa binabasa, mva nakulektang kaliwanagan o insayt, mga
detalyeng pampagpapalawak, mgaklasikong taludtod o
pahayag., mga personal na katanungan at mga reaksyon,
mga nakakagulat na kaisipan, at iba pang karagdagang
informasyon ba mapagsisilbing referensya sa mabisang revyu.
9. Kilalanin ang may-akda.
10. Magbasa ng nay kauganayang literatura, mga
aklat o arimtikulong tumatalakay sa uwi ng akdang
rinirevyu.
11. Isaalang-alang ang tema at tiyaking mahalaga
ito ay dipenido sa pamamaksang pangungusap na
maiintindihan ang mga salitang gagamitin.
12. Konsultahin ang record-log
13. Planuhing mabuti ang isasagawang
pagsusuring-basa.
PAGBASA NG GRAF,
TALAHANAYAN AT
TSART
GRAF
Ito ay mapamaraang ilustrasyon ng mga data na istatistkal
na may layuning ipakita ang ugnayan ng mga guhit at
tambilang sa paksang tinatalakay. Ito rin ay sistematikong
paglalarawan ng mga datos na istatistikal. Layunin nitong
ipakita sa madaling paraan ang mahahalagang kaisipan o
ideya.
PIKTOGRAF
Ginagamit upang ipakita nang malinaw ang
halaga o bilang ng aytem.
Halimbawa:
BAR GRAF
Ginagamit sa paghahambing ng mga sukat
at halaga ng aytem.
Halimbawa:
PASIRKULONG GRAF O
PIE GRAF
Ginagamit upang mahusay na maipakita ang
relasyon ng bahagi sa kabuuan sa pamamagitan
ng porsiyento, proporsyon o fraksyonal.
Halimbawa:
LINYA GRAF
Ginagamit upang makita ang mga pagbabago at
pagsulong. Binubuo ng dalawang dimensyon:
- Linyang Vertikal- nagpapakita ng bilang o halaga
- Linyang Horisontal- nagpapakita ng taon o ibang
faktor.
Halimbawa:
TALAHANAYAN
Maikling paraan ito ng paglalahad ng mga kaugnay na
impormasyong tambilang. Ang mga paksa at bilang ay
maayos na inihahayag sa kolum upang mabilis na mabasa
at makagawa ng paghahambing.
ANG MGA URI NG TSART
TSART NG ORGANISASYON- binubuo ng mga kahon na pinag-
uugnay ng mga linya. Ang mga kahon ay nakahanay mula sa itaas
pababa. Ang kahon na nasa itaas ay karaniwang nag-iisa lamang at
kumakatawan sa pinakamataas na posisyon. Ang mga
magkakasamang kahon sa isang hanay ay nagpapakita ng
pagkapantay-pantay ng posisyon.
FLOW CHART- ipinapakita rito ang iba’t-ibang paraan ng paglalahad
ng proseso. Maaaring gumamit ng larawan simbolo o kaya ng kahon.
Ginagamitan ng arrow upang ipakita ang daloy ng proseso. Sa bawat
kahon o larawan ay may nakasulat na paliwanag upang ganap na
maunwaan ang proseso. Karaniwang ginagamit ito sa mga plantang
industriyal.
Mga Babasahing Akademik at
Propesyunal
Tekstong Akademik –
Tumutukoy ang mga tekstong akademik sa mga akda o
babasahing ginagamit sa pag-aaral tulad ng teksbuk. Sa
pagbabasa ng ganitong uri ng disiplina, nadadagdagan
ang kaalaman ng estudyante at nalilinang ang kaniyang
kaisipan upang mapahusay ang kaniyang kaalaman.
Tekstong propesyunal
Ang tekstong propesyunal ay yaong mga teksto na nagdaan
sa mabalasik na pagreresirts at ito ay para sa mga taong
gustong pag-aralan ang mga bagay na makkatulong upang
maging malawak ang kanilang kaalaman gaya ng mga
abogasya at medisina dahil ito ay nakakatulong upang
kanilang malaman ang mga bagay na mga patunay o
pinatutunayan ng mga akda.
Sosyolohiya ng Literatura
Myrna A. Torreliza, PhD
Buod:
Mahiwaga ang buhay ng tao. Mula sa
pagsilang hanggang sa kamatayan patuloy
siyang nakikibaka sa mga sakit at hirap na
nararanasan sa interaksiyong panlipunan.
Nilalang siyang may kakayahang makipag-
ugnayan sa iba.
Sa ganitong pananaw tatalakayin ang
sosyolohiya ng literatura.
Sosyolohiya ang pag-aaral ng kinakalabasan ng
patuloy na paghahanap ng tao ng tiyak na
katugunan tungkol sa likas niyang pagkatao.
Kasama rin dito ang pag-aaral sa pamilya,
problemang pampopulasyon, panrelihiyon,
personal, subersyon, mga alitan at krimen,
kahirapan, kawalan ng trabaho, at ugnayang pang
sosyal.
Masasalamin sa panitikan ang mahigpit na
ugnayan ng manunulat at lipunan.
Ang kabuluhang sosyolohikal ng pag-aaral ng
literatura ay nakabatay sa kakanyahan nitong
makatulong sapagpapalinaw sa kahulugan ng
kamalayang popular.
Ginagamit ang panitk sa paglalarawan ng realidad, pagbibigay-
aliw at aral sa buhay.
c.) Tema
Sulyap sa suliranin- ang kalagayan
ng mga kababaihan noong
panahon na ito. Ang hindi
pagkakapantay ng pagtrato sa
kababaihan.
II. PAGSUSURI
2. Gitna
d.) Saglit na Kasiglahan- Ang pagpapanggap ng
ganap na binata ni Juanito at ang pagtatalo
nina Micaela at Don Paeng.
e.) Tunggalian
PISIKAL- Don Paeng Vs. mga kababaihan sa
Tatarin; Entoy Vs. Amada
II. PAGSUSURI
INTERNAL- Donya Lupe Vs Sarili
VERBAL- Don Paeng Vs. Donya Lupe; Don Paeng Vs.
Micaela
f.) Komplikasyon
Noong nagtatalo si Don Paeng at Donya Lupe dahil
nagpupumilit si Donya Lupe na pumunta sa Tatarin.
Dahil kahit kailangan ay di pa siya nakakapanood nito,
ngunit hindi siya pinayagan ni Don Paeng.
II. PAGSUSURI
g.) Kasukdulan
Pumunta pa rin si Donya Lupe sa kabila ng
kanilang pagtatalo. Tinangkaang pauwiin ni
Don Paeng ang kanyang asawa ngunit
pinagtulung-tulungan siyang bugbugin ng mga
babae sa Tatarin.
II. PAGSUSURI
3. Wakas
h.) Kakalasan
Bumalik si Donya Lupe sa kanilang bahay at nakita ni Don Paeng na
sugatan dahil sa pagkakabugbog sa kanya ng mga kababaihan sa
Tatarin. Nang nakita siya ni Don Paeng, tinanggal nito ang kanyang
sinturon at balak sinturunin si Donya Lupe. Isang paraan niya ito
para makaganti sa mga gumawa ng pambuubugbog sa kanya at
dahil na rin sa kakaibang ikinilos ni Donya Lupe sa prosisyon.
II. PAGSUSURI
i.) Resolusyon
Hindi naituloy ni Don Paeng ang pagsinturon sa kanyang asawa
dahil sa nakaramdam ito ng pagkatakot sa kanyang asawa.
Pinahalik ni Donya Lupe ang kanyang paa sa kanyang asawa at
sinunod naman ito ng Don ng walang alinlangan.
II. PAGSUSURI
j.) Impresyon
DAMDAMIN- Nakaramdam ako ng pagkalungkot at pagkainis sa
sitwasyon ng mga babae noong panahon na naganap ang istorya.
Mangyari, Wala silang tanging kailangang gawin kundi ang
pagsilbihan ang mga lalaki. Hindi pa sila sasambahin ng mga lalaki
Kung hindi pa darating ang pista ni San Juan/Tatarin.
II. PAGSUSURI