ARALIN 9

Kaaway
 ARALIN 9

WIKA: Angkop na Pandiwa sa Malinaw na

Intensiyon Panitikan: Dula
Kultura: Dulang Pilipino
Pagganap:
Dulang Pilipino
Dula
Ito ay nahango sa salitang Griyego na “drama”
na nangangahulugang gawin o kilos.
Ito ay isang akdang pampanitikan na ang
layunin ay itanghal sa pamamagitan ng pananalita,
kilos, at galaw ang kaisipan ng may-akda.
Ito ay isang uri ng panitikang ang pinakalayunin
ay itanghal sa tanghalan. Sinasabing ito ay
paglalarawan sa madudulang bahagi ng buhay.
 Pagbibigay Kahulugan mula sa mga
Dalubhasa sa Larangan ng Panitikan.
Aristotle
Ang dula ay isang imitasyon o panggagagad ng
buhay.

Rubel

Ang dula ay isa sa maraming paraan ng

pagkukwento.
 Pagbibigay Kahulugan mula sa mga
Dalubhasa sa Larangan ng Panitikan.

Sauco

Ito ay isang uri ng sining na may layuning

magbigay ng makabuluhang mensahe sa manonood
sa pamamagitan ng kilos ng katawan, dayalogo at iba
pang aspekto nito.
Layunin ng Dula
Pinakalayunin nitong itanghal ang mga
tagpo sa isang tanghalan o entablado. Ang
tagpo sa dula ay ang paglabas-masok sa
tanghalan ng mga tauhan.
Ang mga taong dalubhasa sa larangan ng
pagsusulat ng mga dulang itinatanghal ay
tinatawag na mga mandudula,dramatista, o
dramaturgo.
 Mga Sangkap ng Dula

Simula Gitna Wakas

Kasukdulan
Tauhan Tagpuan Kalutasan
Tunggalian
Kakalasan
Sulyap sa Saglit na
Suliranin Kasiglahan
 Bahagi ng Dula
1. Yugto – Ito ay bahaging pinanghahati sa
dula. Inilalahad ang tabing bawat yugto
upang makapagpahinga ang mga
nagtatanghal gayon din ang mga
manonood.
2. Tanghalan- kung kinakailangang magbago
ang ayos ng tanghalan, ito ang
ipinanghahati sa yugto.
3. Tagpo – ito ang paglabas masok ng mga
tauhang gumaganap sa tanghalan.
 Mga Uri ng Dula
1. Trahedya – nagwawakas sa pagkasawi o
pagkamatay ng mga pangunahing tauhan.
2. Komedya – Ang wakas ay kasiya-siya sa
mga manonood dahil sa nagtatapos na
masaya sapagkat ang mga tauhan ay
magkakasundo.
3. Parsa – ang layunin nito’y magpatawa at
ito’y sa pamamagitan ng mga pananalitang
katawatawa.
 Mga Uri ng Dula
4. Melodrama – Ang dula ay nagwawakas
na kasiya-siya sa mabubuting tauhan
bagama’t ang uring ito’y may malulungkot
na sangkap. Kung minsan ay labis ang
pananalita at damdamin sa uring ito.
5. Saynete – Ang pinakapaksa ng uring ito
ay mga karaniwang ugali. Katulad ng
parsa, ang dulang ito ay may layuning
magpatawa.
 Elemento ng Dula
A. Banghay – binubuo ng paglalahad kaguluhan at
kakalasan ang banghay ng isang dula.
1. Paglalahad – isang tuwiran o pakahiwatig na
panimula. Sa bahaging ito ipinapakilala ang mga
tauhan, lugar,panahon, tunggalian at ang
maaring maganap sa kabuuang aksyon.
2. Ang Kaguluhan – sa bahaging ito lumilinaw at
nababago ang pagkatao ng pangunahing tauhan
gaya rin ng kanyang pakikipagtunggali sa
anumang balakid ng kanyang kinakaharap.
 Elemento ng Dula
B. Tauhan – kung babatayan ang pangkalahatang
paghahati ng tauhan binubuo lamang ito ng dalawa;
ang tauhang nagbabago habang umuunlad ang
aksyon sa dula; at ang tauhang walang pagbabago
mula sa simula ng dula hanggang sa matapos ito.
C. Diyalogo – ito ay may dalawang katangian: una,
ito ay ginagamit upang maipaalam sa manonood o
mambabasa ang mga nangyayari na ang mangyayari
pa at ang kasalukuyang nagaganap sa isip at
damdamin ng tauhan, ikalawa, ang pagbibitiw ng
diyalogo ay kinakailangan malakas kaysa normal na
pagsasalita.
 Sangkap ng Dula
a. Simula
 Dulang Pilipino
Malaking bahagi ng kulturang Pilipino ang
panonood ng mga pagtatanghal katulad ng
dula. Bago pa man ipakilala ng mga dayuhan
ang maka-kulturaning konsepto ng treatro,
bahagi na ng mga gawain at pagdiriwang ng
mga unang Pilipino ang dulaan.
 Ayon sa librong ‘’Palabas” na isinulat ng
isa sa mga kilalang mananaliksik at manunulat
tungkol sa treatrong Pilipino na si Doreen
Fernandez, ang kultura ng dulaan sa Pilipinas
ay mauugat sa mga ritwal na bahagi ng
interaksiyong pangkomunidad ng mga unang
Pilipino. Sa dulang iyon, hindi lamang
tagapanood ang mga unang Pilipino kundi sila
mismo ang gumaganap dito.
Lambat-Panitikan
Panitikang at Pamamayani ng Industriyalisasyon
Isang tradisyong pampanitikang sumibol
sa panahong namamayani ang
industriyalisasyon ang uri ng panitikan
sumasalamin sa tunay na nangyayari sa
lupunan.
 Pamantaya

Paggamit ng Tamang Salita 10%

Kaugnayan sa Paksa/Tema 15%
Kaayusan/Organisado ang 40%
daluy ng Dula
Kasuotan 10%
Orihinalidad 25%
100%