Ang magsasagawa ng pagsasaling-wika

ay nararapat na magkaroon ng mga

batayang kaalaman sa anyong pasulat
ng Filipino, ayon sa kasalukuyang
Alpabetong Filipino.
 Bilang ng mga Letra

20 letra
ang dating
ALPABETONG FILIPINO Abakada
 28 na letra
 A, B , C, D, E, F, G, H, I,
J, K, L, M, N, Ñ, NG, O,
P, Q, R, S, T, U, V, W, X,
Y, Z.
 Gamit ng 8 dagdag na
mga Letra

C F J Ñ Q V
X Z
 Gamit ng 8 dagdag na
mga Letra

1. Pantanging ngalan ng tao,

lugar, produkto, pangyayari,
gusali, atb.
 Gamit ng 8 dagdag na
mga Letra
2. Mga salitang teknikal na hindi karaka-
rakang maasimula dahil kapag binaybay nang
ayon sa ating sinusunod na sistema ng
pagbabaybay ay malalayo na sa orihinal na
anyo sa Ingles,
Visual Repulsion
 Gamit ng 8 dagdag na
mga Letra

3. Mga salitang may unikong

katangiang kultral mula sa
iba’t ibang katutubong wika.
Gamit ng 8 dagdag na mga Letra
Sa Filipino, konsistent ang sistema ng
pagbaybay, bawat ponema o makabuluhang
tunog ay isang letra lamang ang itinutumbas
o ininatapat.
Ang mga pahayagan gaya ng mga tabloid
ay nagkakaiba-iba rin ang kanilang paraan
ng pagbaybay sa mga hinihiram na mga
karaniwang salita sa Ingles.
 Gamit ng 8 dagdag na
mga Letra

Naimpluwensiyahan ng wikang
Kastila ang karamihan ng mga
pangunahing katutubong wika sa
Pilipinas sa napakahabang
panahon.
 Gamit ng 8 dagdag na
mga Letra

Marami ring mga panlaping Kastila

ang nakapasok ngunit hindi sapat
upang mawasak ang palalapian ng
mga naimpluwensiyahang mga
katutubong wika.
 MGA LETRANG
“C” AT “F”
Kapag isinama ang mga ito sa pagbaybay
ng mga karaniwang na salita, ang
Kastilang “café” ay magkakaroon ng apat
na ispeling na baryant na “kafe-café-
cape-kape: gayundin ang wikang Ingles
na “coffee” ay magkakaroon ng “kofi-
copi-kofi-kopi.
 MGA LETRANG
“C” AT “F”
Sa kasalukuyang alpabetong Filipino,
ang “c” ay tinutumbasan ng “k” o “s”,
batay sa kung ano ng patinig ang
kasunod – “k” kung kasunod ay
alinman sa “a, o, u” : “s” kung
alinman sa “e, i.”
 MGA LETRANG
“C” AT “F”

Cabinet – kabinet
central -sentral
Comiks – komics circuit- sirkwit
Curriculum – kurikulum
 MGA LETRANG
“C” AT “F”
Ang “f” (at pati na ang “ph”)
ay tinutumbasa ng “p”
Fraction – praksyon Alphabet - alpabeto
Familiar – pamilyar Factor – paktor
Fraternity – praternity Formula – pormula
 MGA LETRANG
“C” AT “F”
Sa isang babasahin, iminungkahing
baybayin ang “finalize” nang
“faynalays” at banghayin nang
“ifaynalays,ifinaynalays,
ifinafaynalays, ifafaynalays.”
 MGA LETRANG
“C” AT “F”
Sa Ingles, malinaw na ang “f” at “p”
ay magkaibang ponema, tulad ng
makikita natin sa mga pares na
fan::pan, fin::pin, fad::pad, at atb.
Sa Filipino ay malayang nagpapalitan
lamang ang mga ito.
 MGA LETRANG
“C” AT “F”

Lilitaw ang ispeling baryant na tulad

ng “paynalays, ipaynalays,
ipinaynalays, ipinapaynalays,
ipapaynalays, ipinafaynalays,
ifinapaynalays, ipafaynalays,
ifapaynalays.”
 Letrang J
Hindi rin magiging praktikal na
gamitin ito sa mga karaniwang salita
sapakat sa Ingles ay hindi laging “j”
ang nagrerepresinta o kumakatawan
sa tunog na /j/,
 Letrang J
/j/
“j” sa jeep *jip?
“g” sa gem *jem?
“dg” sa budget *bajet?
 Letrang J
“di” sa soldier soljer?
“dj” sa adjective ajectiv?
“gg” sa exaggerate exajereyt?
“gi” sa region rijon?
 Letrang J
Bukod dito, ang “j” ay /h/ ang
tunog kapag sa Kastila hinihiram
ang salita, tulad ng “cirujano,
voltaje, carruaje, jabonera,
viaje, jinete, jueteng, junta,”
 Letrang J
Sa kasalukuyang alpabeto, ang “j” ay
karaniwang tinutumbasan ng “dy”,
tulad ng:
Jeep = dyip Janitor = dyanitor
Budget = badyet Jacket = dyaket
Pajama = padyama Journal – dyornal
 Letrang Ñ
Bihirang makinilya ang may
ganitong tipo.
Makikita lang ito sa ilang pangalang
pantangi tulad ng “Peña, Rum Caña,
Santo Niño.”
 Letrang Ñ
Kung ginagamit man sa wikang
Chavacano ang letrang ito sa mga
karaniwang na salita, hindi dapat
Filipino ang sumusunod sa gayong
ispeling.
 Letrang Ñ
Ang “ñ” ng mga karaniwang
salitang Kastila ay tinutumbasan
sa Filipino ng “ny”
“canon = kanyon, paño = panyo, piña =
pinya, baño = banyo, doña = donya
 Letrang Ñ
May mga pangkat-etniko namang
gumagamit na “ñ”, tulad ng Itbayat
(ñipin), hindi ito sapat na dahilan
upang gamitin na sa mga karaniwang
salita ang nasabing letra.
 Letrang Ñ
Sa ibang dayalekto, ang baybay
ng “ngipin” ay “gñipin”, sa iba
naman ay “gipin” o kaya ay
“ñgipin.”
 Letrang Q
Nasasaad sa isang istaylbuk ng isang
eskslusibong pamantasan na
“mananatili ang letra Q sa mga
hihiraming salita na taglay ang letra
Q na may tunog na /kw/, tulad na
quartz, quiz, quadratic, quantum”.
 Letrang Q
Malaking gulo rin ang idudulot nito sa
palabaybayang Filipino sapagkat hindi
sakop ng tuntunin ang mga salitang
tulad ng “quorum, quota, queso,
taquilla, porque, querida,quimico (a),
quincena, antique”
 Letrang Q

Ikalawa, ang “q” ay hindi

pa rin kumakatawan sa
isang ponema sa Filipino.
 Letrang Q
Hindi pa ito naikokontrast sa “k”,
hindi naman maiiwasan ang
paglitaw ng mga ispeling baryant na
lubhang makapagpapagulo sa
napakaayos na Sistema ng
Palabaybayang Filipino.
 Letrang Q
Sa kasalukuyang alpabeto, ang mga
hiram na karaniwang salita na may
letrang “q” ay tinutumbasan ng “k”
“korum, kota, keso, takilya, porke,
kerida, Kimiko (a), kinsenas, antic
 Letrang Q
Ang “quartz, quiz, quadratic, quantum”
ay maaaring hiramin nang walang
pagbabago. Kung napapangitan sa
“kwarts, kwis, kwadratik, kwantum”,
salungguhitan; kung lilimbagin,
ipagawang italisado.
 Letrang V
Sa kasalukuyang alpabeto, ang
letrang ito ay tinutumbasan ng
“b” sa pagbaybay ng mga
karaniwang salita.
 Letrang V
vacation - bakasyon
vacationing - nagbabakasyon
vampire - bampira
variable - baryabol
vehicle - behikulo
evaluation - ebalwasyon
 Letrang V
vacation - bakasyon vekeyshon?
vacationing -nagbabakasyon vekeyshoning?
vampire - bampira vampayr?
variable - baryabol veyryebel?
vehicle - behikulo vehikel?
evaluation - ebalwasyon ivalyeweyshon?
 Letrang V
Tatlong Patinig - “a, i, u”. Ngunit nang
pumasok na ang mga pares ng salitang
tulad ng “mesa::misa, oso::uso,
mora::mura, benta::binta
(venta::vinta)”,
“e” at “o”
 Letrang x
Sa kasalukuyang alpabetong
Filipino, ang “x” ay
tinutumbasan ng “ks”
“sexy=seksi, examine=eksamen,
boxing=boksing.”
 Letrang x
Tulad ng ibang mga letrang pinag-
uusapan, hindi rin magiging praktikal
na panatilihin ang “x” sa pagbaybay ng
mga hiram na karaniwang salita upang
kumatawan sa tunog na /ks/.
 Letrang x
Napakaraming istrukturang “ks” sa mga
salitang Filipino, tulad ng “buksan, tukso,
maliksi, taksil,” at marami pang iba.
Kapag kumatawan sa /ks/ ang “x” sa mga
karaniwang salita, anong tuntunin ang pigil
upang ang mga halimbawang salita ay hindi
baybayin nang *buxan, tuxo, malixi, taxil?
 Letrang X
Kung gustong panatilihin ang “x”,
salungguhitan ang salita o
ipagawang italisado kung
ipalilimbag, tulad ng “xylem, fax,
xylophone,” atb.
 Letrang Z
Tulad ng “j” at iba pa sa mga
letrang pinag-uusapan, ang
/z/ ay hindi lamang
kinakatawan ng “z”
 Letrang Z
/z/
“z” sa zone zon?
“x” sa xylophone zaylofon?
“cz” sa czar zar?
“ss” sa scissors sizors?
 Sa kasalukuyang alpabeto, ang “z” ay
tinutumbasan ng “s”, tulad ng:
“cruz=krus,~kurus, zapatos=sapatos,
lapis=lapis, buzzer=baser, zero=sero,
zigzag=sigsag.
Kung gustong panatilihin ang “z”,
salungguhitan ang salita o ipagawang
italisado kung ipalilimbag, tulad ng zoo,
zodiac, zombi.
 MGA HAKBANG SA
PANGHIHIRAM
Ang unang pinagkukunan ng mga salitang
maaaring itumbas ay ang leksikon ng
kasalukuyang Filipino, kung mayroon.
(Sanggunian ang alinman sa mga
diksyunaryong sinulat ng mga sumusunod:
Komisyon ng Wikang Filipino, Panganiban,
Fr. Ingles, Santos.)
 MGA HAKBANG SA
PANGHIHIRAM

Hiram na Salita Filipino

rule tuntunin
ability kakayahan
skill Kasanayan
silangan East
 MGA HAKBANG SA
PANGHIHIRAM
2. Sa panghihiram ng salita na may
katumbas sa Ingles at sa Kastila,
unang preperensya ang hiram sa
Kastila. Iniaayon sa bigkas ng
salitang Kastila ang pagbaybay sa
Filipino.
 MGA HAKBANG SA
PANGHIHIRAM
Ingles Kastila Filipino
Check cheque tseke
Lite litro litro
Liquid liquido likido
Education educacion edukasyon
 MGA HAKBANG SA
PANGHIHIRAM
3. Kung walang katumbas sa Kastila o
kung mayroon man ay maaaring hindi
mauunawaan ng nakakaraming
tagagamit ng wika, hiramin nang
tuwiran ang katawagang Ingles ay
baybayin ito ayon sa mga sumusunod na
paraan.
3.1 Kung konsistent ang ispeling ng salita,
hiramin ito nang walang pagbabago.
Ingles Filipino
Reporter reporter
Editor editor
Soprano soprano
Alto alto
Salami salami
Memorandum memorandum
3.2 Kung hindi konsistent ang ispeling ng
salita, hiramin ito at baybayin nang
konsistent sa pamamagitan ng paggamit
ng 20 na letra ng dating abakada.

Ingles Filipino
Control Kontrol
Meeting miting
Leader lider
Teacher titser
Truck trak
Nurse nars
Score iskor
Linguist linggwist
3.3 Gayunpaman, may ilang salitang
hiram na maaring baybayin sa
dalawang kaanyuan, ngunit kailangan
ang konsistensi sa paggamit.
Barangay baranggay
Kongreso konggreso
Tango tango (sayaw)
Kongresista konggresista
Bingo binggo
 May mga salita sa Ingles na maaaring
pansamantalang hiramin nang walang
pagbabago sa ispeling, tulad ng mga
salitang lubhang di konsistent ang
ispeling o malayo ang ispeling sa bigkas
na kapag binaybay ayon sa alpabetong
Filipino ay hindi na mabakas ang orihinal
na ispeling nito.
 Coach Rendezvous
Sandwich Pizza Pie
Clutch Champagne
Brochure Habeas Corpus
Doughnut Toupee
Sandwich - Sandwits
Clutch - Klats
Brochure- Brosyur,
Doughnut - donat
 Mga salitang pang-agham at
teknikal.
Xylem
Calcium X-ray
Quartz Xerox
Visa Zinc oxide
Disc Jockey
 3.4 Mga salitang hiram sa ibang
katutubong wika na nagtataglay ng
unikong katangiang kultural.

Cañao = Kanyaw
Hadji = Hadyi
Masjid = Masdyid
Mga simbolong pang-
agham.
Fe = Iron
H2O = Water
C = Carbon
 I
NaCl
ZnO
CO2
 I = Iodine
NaCl = Salt
ZnO = Zinc oxide
CO2 = Carbon Dioxide
SIMULAIN NG
PAGTITIPID
 Kung may mga letra sa
isang salita na maaaring
alisin ng hindi naman
nagbabago ang kahulugan
nito, alisin nalang.
 Dyip = diyip
Demokrasya =
demokrasiya
democracia
demokrasiya
“-acion/athion/ sa
“education” ng Kastila.
“- ation /eyshon/ sa Ingles na
nagging “asyon” /asyon/ sa d

Filipino.
“-asi /asi/ naman sa Malay.
Kapag nabihisan na natin ng
palatunugang katutubong atin
ang isang hiram na salita, ang
salitang iyon ay magiging atin
na at wala nang pakialam ang
pinanghihiraman.
Hindi panghihiram ang
nangyayri kundi pangongopya
lamang.
Sa katotohanan ay wala pang
salita, parirala o pangungusap na
dating maikli ay humaba.
Karaniwan nang mas
humahaba ang salin kaysa sa
orihinal dahil ang tagasalin
ay di naging matipid.
 Maging
Maligaya sa
Pagkatuto!