KABANATA 36:

ANG UNANG SULIRANIN

Prepared by: LOSIÑADA, Camille G.
TAGPUAN
Bahay ni Tiyago

MGA TAUHAN
1. Padre Damaso - isang kurang Pransiskano na napalipat ng ibang parokya matapos
maglingkod ng matagal na panahon sa San DIego; tunay na ama ni Maria Clara.

2. Padre Sibyla- paring Dominikano na lihim na sumusubaybay sa mga kilos ni Ibarra.

3. Ibarra - binatang nag-aaral sa Europa; nangarap na makapagpatayo ng paaralan

upang matiyak ang magandang kinabukasan ng mga kabataan ng San Diego.
4. Maria Clara - Mayuming kasintahan ni Crisostomo; mutya ng San
Diego na inihimatong anak ng kanyang ina na si Donya Pia Alba kay
Padre Damaso

5. Kapatan-Heneral - pinakamapangyarihan sa PIlipinas; lumakad na

maalisan ng pagka ekskomunyon si Ibarra.

6. Kapitan Tiago - mangangalakal na taga Binondo; ama amahan ni

Maria Clara.

7. Tiya Isabel- hipag ni Kapitan Tiago na tumulong sa pagpapalaki kay

Maria Clara.
BUOD
Isinasaad sa kabanatang ito ng Noli me Tangere ang desisyon
ng mga prayle na paghiwalayin sina Ibarra at Maria Clara
pagkaraang ma-exkomunikado ang binata. Walang abisong
dumating ang Kapitan Heneral sa bayan nila Kapitan Kapitan
Tiyago kayat naging abala ang lahat sa paghahanda upang
maibigay ang nararapat na pag-istima sa panauhin. May
nalalabi pang oras upang makapag-gayak at ito ay sinamantala
ng lahat maliban kay Maria Clara.
Si Maria Clara ay patuloy ang pagtangis dahil sa pagbabawal
ng ama nito na makipagkita kay Ibarra hanggat hindi ito
ekskomunikado. Naging walang silbi ang pang-aalo ni Tiya
Isabel at Andeng sa dalumhati ng dalaga. Sinabi ng tiyahin na
maari silang sumulat sa Papa at magbigay ng malaking limos
upang mapawalang bisa ang ipinataw sa binata. Si Andeng ay
nagprisintang makagagawa ng paraan upang magkausap ang
magkatipan. Bumalik si Kapitan Tyago mula sa kumbento at
isiniwalat nito Kay Maria Clara ang desisyon ni Padre Damaso
na sirain ang nakatakdang pakikipag-isang dibdib nito kay
Ibarra.
Si Padre Sibyla ay nag-utos naman na bawal nang tanggapin sa
kanilang tahanan ang binata, at ang utang ng kapitan na
limampung libong piso ay hindi rin dapat bayaran, o ang
kapalit nito ay kamatayan ng kaluluwa sa impyerno. Ang mga
bagay na ito ay hindi makayanang marinig ni Maria kung
kaya't lalo itong naghinagpis. Inalo naman ito ng ama at
sinabing may inilalaan ang kanyang pangalawang ama na si
Padre Damaso- na isang binatang kamag-anak nito at
manggagaling pa mula sa Europa. Lalong nasindak ang dalaga
at pati si Tiya Isabel ay nagalit sa kapitan at pinagsabihan ito
na hindi parang damit na isinusuot ang magpalit ng katipan.
Iminungkahi ni Tiya Isabel na sulatan ng Kapitan ang
Arsobispo ngunit sinalungat naman ito ng huli. Sinabi niyang
hindi sila nito pakikinggan kundi ang desisyon lamang ng mga
pari. Tinapos na nito ang usapan at hinarap ang paghahanda sa
bahay. Pagkalipas ng ilang oras ay dumating na nga ang
Kapitan-Heneral at napuno na rin ang bahay ni Kapitan Tyago
ng mga panauhin. Si Maria naman ay pumasok sa loob ng silid
at taimtim na nananalangin ng pasukin ni Tiya Isabel.
Sinusundo siya nito upang harapin ang Kapitan Heneral
sapagkat ipinapatawag ito. Sumunod naman ang dalaga.
ARAL
Ang pagpapakasal o ang pagpapalit ng katipan ay hindi
parang nagpapalit lang ng baro.

Ang mga prayle noon ay gumagawa rin ng paraan upang

hindi makabayad sa kanilang mga utang. Ginagamit nila ang
relihiyon at simbahan upang hindi sila makapagbayad. Sinabi
niya na hindi na niya tatanggapin si Ibarra sa kanyang
pamamahay at ang limampung libong pisong utang niya ay
hindi na rin niya babayaran.