De Tovenaarsleerling

Inhoud

 Loukianos
 Goethe
 Dukas
 Walt Disney
Loukianos’ “De dag daarop was hij [Pankrates] weer voor zaken
op de markt. Toen pakte ik de stamper, deed hem
Tovenaarsleerli dezelfde kleren aan als ik de magiër had zien doen
en sprak de lettergrepen uit. Vervolgens droeg ik het
ng ding op water te halen. En ja hoor, daar kwam het al
met een volle kruik aangelopen. "Nou is het genoeg,"
zei ik, "je hoeft geen water meer te sjouwen en mag
nu weer stamper worden." Maar de stamper was niet
van zins me te gehoorzamen en bleef maar water
aanslepen. Op het laatst stond het hele huis blank en
alles raakte overstroomd. (…) Gauw greep ik een bijl
en hakte de stamper in tweeën, maar toen pakten
beide stukken een kruik om water te halen en had ik
opeens twee van zulke bedienden in plaats van een.
Op dat moment verscheen Pankrates op het toneel!
Hij begreep wat er loos was en maakte van de twee
helften weer het ene stuk hout van vóór de spreuk.”
 Johann Wolfgang von Goethe (1749-
1832)
 Beroemdste auteur uit Duitstalige
literatuur
 En: wetenschapper, filosoof,
natuuronderzoeker, politicus
 1774: Die Leiden des jungen Werther
(Sturm und Drang)
 1786: Reis naar Italië
 Klassik: streven naar harmonie,
verbinding van gevoel en verstand,
evenwicht tussen maatschappij en
individu
 1797: Der Zauberlehrling
 Der Zauberlehrling (1797)
 Harmonie en evenwicht zijn in formele aspecten terug te zien
 Verdeling strofen
 Couplet – refrein
 Metrum
 Trochee (beklemtoond-onbeklemtoond)
 Opvallend verschil tussen eerste en tweede deel van strofes
 Rijmschema
 Consequent doorgevoerd
 Echter: zeer ongebruikelijk rijmschema in “ refreinen”
 Der Zauberlehrling
 Strofe 1 en 2: Zelfoverschatting en machtswellust
 Strofe 3 en 4: De daad
 Strofe 5 en 6: Machtsroes
 Strofe 7 en 8: Angst
 Strofe 9 en 10: Woede
 Strofe 11 en 12: Reddingspoging, hoop, teleurstelling
 Strofe 13: Vertwijfeling en hulproep
 Strofe 14: Oplossing
 Der Zauberlehrling
 Rol van de Lehrling – jeugdige onbezonnenheid

 Rol van de Meister – overzicht, overwicht, ervaring

 Sturm und Drang vs. Klassik

 “Die ich rief, die Geister, werd’ ich nun nicht los”
 Paul Dukas:
L’apprenti sorcier

 Frans componist
 1865-1935
 Programmamuziek
: verklankt een
buitenmuzikaal
gegeven
 Walt Disney: The
Sorcerer’s Apprentice
 Fantasia (1940): derde lange speel- /
tekenfilm van Disney
 Gevisualiseerde animatie op klassieke
muziek
 Totale flop (Tweede Wereldoorlog,
onbegrepen midden tussen kunst en
kitsch
 Vanaf jaren ‘60: herwaardering en
cultstatus