ΑΥΤΟΑΝΟΣΕΣ ΕΓΚΕΦΑΛΙΤΙΔΕΣ

ΚΛΙΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

νευροψυχιατρικές διαταραχές
οι στόχοι είναι εξωκυττάριοι επίτοποι

όλες οι ηλικίες, μερικά σύνδρομα συχνότερα σε νέους και παιδιά

σύνδεση ή όχι με καρκίνο

άμεση αλληλεπίδραση του αντισώματος με το αντιγόνο στόχος

όχι κυτταρική ανοσία

δυνατότητα αναστροφής με ανοσοθεραπεία

 ΝΕΥΡΟΨΥΧΙΑΤΡΙΚΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ

 διαταραχές μνήμης
 αλλαγές συμπεριφοράς ή γνωστικές διαταραχές
 Ψύχωση
 Σπασμοί
 διαταραχές κινητικότητας
 κατά την έναρξη πιθανή η λάθος διάγνωση,
 πχ. Ιογενής εγκεφαλίτιδα, anti-NMDAR ως πρωτογενής
ψυχιατρική νόσος
 ΔΙΑΓΝΩΣΗ

 παρουσία ειδικών αντισωμάτων εναντίον επιφανειακών

αντιγόνων νευρώνων/συνάψεων στον ορό και το πλάσμα
 πάντα να λαμβάνεται ΕΝΥ, διότι έως 13% είναι θετικό όταν
στον ορό είναι αρνητικό
 πιθανή η παρουσία συστηματικού καρκίνου
 σύνδεση με ιούς πχ απλού έρπητα
 αλληλεπικάλυψη με απομυελινωτικές διαταραχές
 ΕΝΥ

 Φλεγμονώδη στοιχεία
 Ολιγοκλονικές ζώνες
 MRI

Aνωμαλίες στις ακολουθίες FLAIR

 Anti-NMDR εγκεφαλίτιδα
 IgG GluN1 υποομάδα NMDAR
 η πιο συχνή μορφή
 2η συχνότερη ανοσοεπαγώμενη μετά την ADEM
 80% νέες γυναίκες και παιδιά
 Anti-NMDR εγκεφαλίτιδα
 οξεία ψυχιατρική συμπτωματολογία
 σπασμοί
 διαταραχές μνήμης
 μειωμένο επίπεδο συνείδησης
 δυσκινησίες
 διαταραχές ΑΝΣ: κεντρικός υποαερισμός => πιθανότητα
διασωλήνωσης
 παιδιά με συναισθηματικές ή/και συμπεριφορικές αλλαγές + νέας
έναρξης επιληπτικές κρίσεις, διαταραχές κινητικότητας, αϋπνίες,
 Anti-NMDR εγκεφαλίτιδα
 κάποιες φορές εμφανίζει μερική εκδήλωση με ψυχιατρική
σημειολογία, ανώμαλες κινήσεις κτλ
 Άτυπη εικόνα: παρεγκεφαλιδική αταξία, ημιπάρεση (κυρίως
παιδιά)
 ~45% νέων γυναικών, τεράτωμα ωοθηκών
 σε νέα παιδιά και άνδρες είναι σπάνια η παρουσία όγκου
 υπάρχουν αναφορές με τεράτωμα, μεσοθηλίωμα, SCLC,
λέμφωμα Hodgkin, νευροβλάστωμα, μαστού, γεννητικών
κυττάρων όρχεος
 Anti-NMDR εγκεφαλίτιδα
ΕΝΥ: ~80% λεμφοκυτταρική πλειοκυττάρωση,αυξημένη
πρωτεΐνη, ολιγοκλονικές ζώνες
MRI:~35% υπάρχει υψηλό σήμα στις Τ2 και FLAIR, λιγότερο
συχνά παρατηρείται ασθενής πρόσληψη σκιαγραφικού του
φλοιού, υπερκείμενων μηνίγγων, βασικά γάγγλια, στέλεχος
ΗΕΓ: 90% ανώμαλο, γενικευμένη επιβράδυνση, επικάλυψη με
παροξυντικά στοιχεία, 30% extreme delta brush
Anti-NMDR εγκεφαλίτιδα
 Anti-AMPA εγκεφαλίτιδα
κυρίως μεσήλικες γυναίκες, γύρω στα 60 έτη
υποξεία (<8 εβδ.) λιμβική εγκεφαλίτιδα

=> αποπροσανατολισμός

=> σύγχυση

=> διαταραχές μνήμης

έκδηλη ψυχιατρική σημειολογίας

<50% σπασμοί

70% καρκίνος μαστού πνεύμονα, θύμου αδένα

GluR1/2 υποομάδα AMPAR

 Anti-AMPA εγκεφαλίτιδα

MRI
ανώμαλο σήμα στη FLAIR έσω κροταφικών λοβών
σπανίως, παροδικά, σε άλλες περιοχές
 Anti-AMPA εγκεφαλίτιδα

ΕΝΥ
λεμφοκυτταρική πλειοκυττάρωση
50% συστηματική αυτοανοσία
Anti-AMPA εγκεφαλίτιδα

Θεραπεία
ανοσοθεραπεία
50% υποτροπή
Anti-AMPA εγκεφαλίτιδα
 Anti-GABAAR εγκεφαλίτιδα
ταχεία, προοδευτική, σοβαρή εγκεφαλοπάθεια => ανθεκτική επιληψία
γενικευμένο ή μερικό status

3-63ετώ (ΜΟ 22)

κυρίως άνδρες

γνωστικές ή συμπεριφορικές διαταραχές προηγούνται

ΕΝΥ: πλειοκυττάρωση, αυξημένη πρωτεΐνη, και/ ή ολιγοκλονικές ζώνες

MRI: εκτεταμένες ανωμαλίες στις Τ2/FLAIR πολυεστιακά φλοιο-

υποφλοιωδώς χωρίς πρόσληψη σκιαγραφικού στην Τ1

50% καλή ανταπόκριση στην ανοσοθεραπεία

στην πλειοψηφία συνυπάρχουν άλλες αυτοάνοσες διαταραχές (GAD, TPO,

δδ Hashimoto)
Anti-GABAAR εγκεφαλίτιδα
 Anti-GABABR εγκεφαλίτιδα

1:1 άνδρες:γυναίκες
>50% παρουσία όγκου, κυρίως SCLC

σύνδεση με καρκίνο, προηγείται η εγκεφαλίτιδα

μέση ηλικία τα 62 έτη

 Anti-GABABR εγκεφαλίτιδα
Κλινική εικόνα
 Τυπική λιμβική εγκεφαλίτιδα με διαταραχές μνήμης, σύγχυση,
σπασμούς
 σπάνια αταξία ή οψόκλονος-μυόκλονος => εξέλιξη σε λιμβική
εγκεφαλίτιδα
 επιληψία κροταφικού λοβού με δευτερογενή γενίκευση
 status ή υποκλινικοί σπασμοί στο ΗΕΓ
 Anti-GABABR εγκεφαλίτιδα

MRI
2/3 μονό ή άμφω υψηλό σήμα Τ2/FLAIR έσω κροταφικά
ΕΝΥ
μπορεί λεμφοκυτταρική πλειοκυττάρωση
Αυτοαντισώματα
GABAb, TPO, ANA, GAD65, SOX1, Ri, αμφιφυσίνη
Πρόγνωση
Anti-GABABR εγκεφαλίτιδα
 *LGI1
νευρωνική πρωτεΐνη που αλληλεπιδρά με προ- και
μετασυναπτικές πρωτεΐνες συνδεόμενες με επιληψία
μεταλλάξεις LGI1 => αυτοσωματική επικρατής επιληψία πλαγίου
κροταφικού λοβού
 Anti-LGI1 εγκεφαλίτιδα
μέση ηλικία 60 ετών
συχνότερα άνδρες

απώλεια μνήμης

σύγχυση

επιληψία κροταφικού λοβού

60% υπονατραιμία

λιγότεροι διαταραχές συμπεριφοράς REM

μερικοί βραχείες τονικές ή μυοκλονικόμορφες κρίσεις

σε λίγους υπερδιεγερσιμότητα των περιφερικών νεύρων (σύνδρομο

Morvan)
δδ. με Creutzfeldt-Jacob

<10% υποκείμενη νεοπλασία-συνήθως θύμωμα

 Anti-LGI1 εγκεφαλίτιδα

MRI
λιμβική εγκεφαλίτιδα
ENY
συνήθως κφ
μπορεί: ήπιες φλεγμονώδεις αλλαγές ή ολιγοκλονικές ζώνες
anti-LGI1 στον ορό και το ΕΝΥ
 Anti-LGI1 εγκεφαλίτιδα

 80% ανταπόκριση στην ανοσοθεραπεία

 αρκετοί παραμένουν με ήπια ελλείμματα
 20% υποτροποιάζει
Anti-GASPR2 εγκεφαλίτιδα
 Anti-GASPR2 εγκεφαλίτιδα
contactin-associated protein-like 2 αντισώματα
Σύνδρομο Morvan + KNΣ
εγκεφαλοπάθεια
ψευδαισθήσεις
σπασμοί
αϋπνία
διαταραχές ΑΝΣ
+ ΠΝΣ
 Anti-GASPR2 εγκεφαλίτιδα

 σπάνια μόνο μεμονωμένη λιμβική εγκεφαλίτιδα ή

υπερδιεγερσιμότητα του ΠΝΣ
 συνύπαρξη άλλης αυτοανοσίας (μυασθένεια)
 δδ. άτυπο σύνδρομο κινητικού νευρώνα (νευρομυοτονία, ΜG)
 συνήθως χωρίς νεοπλασία, μπορεί θύμωμα
 70% καλή ανταπόκριση στην ανοσοθεραπεία
Anti-GASPR2 εγκεφαλίτιδα
 Anti-DPPX εγκεφαλίτιδα
anti- dipeptidyl-peptidase-like protein-6

45-76 ετών

μπορεί να προηγούνται διάρροιες

Νευροψυχιατρικές διαταραχές

αγχώδης διαταραχής

παράνοια

ψευδαισθήσεις

μυόκλονος, τρόμος

και/ή επιληπτικές κρίσεις

μερικοί με παρεγκεφαλιδικά σημεία: αταξία, νυσταγμός

1 περιστατικό με υπερεκπληξία

απουσία νεοπλασίας
 Anti- IgLON5 εγκεφαλίτιδα

 ~ 59 ετών
 ανώμαλες κινήσεις στον ύπνο και συμπεριφορές
 αποφρακτική άπνοι του ύπνου
 IgLON5 μέλος της υπεροικογένειας των ανοσοσφαιρινών
 REM, non REM πρώιμα στάδια του ύπνου
 πτωχή ανταπόκριση στην ανοσοθεραπεία
 βραδεία ή ταχεία προοδευτική επιδείνωση
 μαγνητική, ΗΕΓ, ΗΜΓ, ΕΝΥ => κφ
 Tο φάσμα των διαταραχών Stiff-Person και
αντισώματα εναντίον υποδοχέων γλυκίνης
Σύνδρομο Stiff-Person
PERM: προοδευτική εγκεφαλομυελίτιδα με δυσκαμψία και
μυόκλονο
Σύνδρομο Stiff-leg
Άλλες νόσοι
GAD65, αμφιφυσίνη, α-υποομάδα (PERM επιφανειακό) υποδοχέα
γλυκίνης
 ΑΛΛΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ
-Σύνδρομο Ophelia
λιμβική εγκεφαλίτιδα
λέμφωμα Hodgkin
4 περιπτώσεις anti-mGluR5
- Anti – mGluR1
λίγες περιπτώσεις ιδιοπαθούς ή παρανεοπλασματικής παρεγκεφαλιδικής
αταξίας + λέμφωμα Hodgkin
- Anti- Dopamine2R
στον ορό => εγκεφαλίτιδα βασικών γαγγλίων
BELITSKIN MAXIM
Panel 6: Diagnostic criteria for Hashimoto’s encephalopathy
Diagnosis can be made when all six of the following criteria have been met:
1 Encephalopathy with seizures, myoclonus, hallucinations, or stroke-like episodes

2 Subclinical or mild overt thyroid disease (usually hypothyroidism)

3 Brain MRI normal or with non-specifi c abnormalities

4 Presence of serum thyroid (thyroid peroxidase, thyroglobulin) antibodies*

5 Absence of well characterised neuronal antibodies in serum and CSF

6 Reasonable exclusion of alternative causes

*There is no disease-specifi c cutoff value for these antibodies (detectable in 13% of healthy
individuals)