ANG MASINING NA

PAGSUSULAT NG DULA
 Elemento ng Masining na Palikha
ng Dula

1. kulay - masaya, malungkot, makulimlim

maliwanag, atb.

2. hugis - hubog, pormal, anyo

3. espasyo - masikip, maluwang, makitid,

malawak, atb.
4. kilos - istatiko, dinamiko, maliit, Malaki, atb.

5. tunog- mahina, malakas,mabagal,mabilis,

atb.

6. linya - tuwid, kurba, baluktot, matigas, atb.

7. hibla - mapino, magaspang, malambot,
matigas, atb.

8. ritmo - taas-baba, urong-sulong, sali-salisi,

sabay, atb.
 Ang Bukal ng Sining: EKSPOSYUR

 eksposyur sa pagbabasa ng mga kauring sulatin

 eksposyur sa realidad
 Ang Eksposyur sa Pagbabasa

 para mapag-alaman ng baguhan ang iba’t ibang

sinusulat ng iba’t ibang manunulat
 ang kayarian ng kanilang mga akda
 istilo ng kanilang pagsulat
 magsilbing modelo o pamarisan sa pagbagtas
sa landas ng malikhaing pagsusulat
 Eksposyur sa Realidad

 direktang mararanasan ng manunulat ang

harapang pakikisalamuha at pakikisangkot sa iba’t
ibang kapaligiran:

• rural o urban • bundok o kapatagan

• sementado o putikan • eskwater o villa
 Sektor ng Lipunan

• matatanda o kabataan
• minoridad o kapalasakan
• pulitiko o underground
• pagano o relihiyoso
• manggagawa
• propesyunal o mangangalakal
ANG KAHULUGAN NG DULA
 KLASIKO

- panggagagad ng mga likas na

kilos/ galaw/ aksyon ng
tao.
 KONTEMPORARYO

- kuwentong pinapagalaw sa
tanghalan ng mga actor na
pumapapel ng iba’t ibang katauhan
sa inihahayag na sitwasyon.
PAGKAKAIBA NG KUWENTO SA DULA
KUWENTO - ay isinusulat nang pasalaysay.

DULA - ay isinusulat nang pausapan.

Diyalogo - ang tawag sa usapan sa dula.

Paraan ng pagsulat ng diyalogo:

 Paberso o patula
 Paprosa o patuluyan
 Pagsasama ng dalawa
. tulad ng mga diyalogo sa zarsuela
Patula - lahat ng dula mulang matandang panahon
hanggang ika-19 na siglo.

Prosa - panahon ng kontemporaryo.

ANG MGA PAG-UURI SA DULA
 Tradisyunal - kung masaya
 Komedya - kung malungkot
 Trahedya - magkahalong lungkot at saya
 Tradyikomedya - kung ekseherado naman ang
lungkot at halos pigain na sa
eksena ang pagluha
 Soap Opera - melodrama na kung tawagin
ngayon sa telebisyon
Monologo - iisa lamang ang tauhan

Diyalogo - dalawa o mahigit pa

ANG SOLILOKI AT ANG MONOLOGO
William Shakespeare
- pinakamayaman sa pamamaraan ng pagsulat ng
dula.

Soliloki
- klasikong dulang may tanging iisang tauhang mag-
iisang nagsasalita sa tanghalan.
- isang malakasang pag-iisip o thinking out-loud.
 Sa pamamaraang ito:

 Epektibong nailalahad o naipapabatid sa mga

manonood ang tunay na pagkatao ng isang tauhang
nagsasalita.
 Naihahayag sa pagkakataong iyon ang kalagayan o
takbo ng pag-iisip nito’t silakbo ng damdamin.
 soliloki
 hindi isang monologo.
 Isang bahagi lamang ng isang dula.

monologo
 Isang ganap na dula, buo sa sarili at karaniwang
inilalahad sa mambabasa o manonood o kaya’y sa
ginuguni-guni o kinikinitang ikalawang tauhan o kausap.
 Isang pinahabang komposisyon o pananalita ng iisang
tauhan lamang.
 DALAWANG URI NG MONOLOGO
 Dramatic monologue

 Sadyang mga isinulat para itanghal bilang isang

ganap na dula.
Dramatic Monologue
- ito ay madula.
- ito’y isinulat hindi para itanghal kundi para
basahin lamang.

Halimbawa:

 The Love Song of J. Alfred Prufrock ni T.S Eliot

 My Last Duchess ni Robert Browning
(Ang Huli Kong Dukesa)
Sa sadyang isinulat lamang:

Halimbawa:

 On The Harmfulness of Tobacco (Anton Chechov)

 The Treasurer’s Report (Robert Benchley)
 Mga monologo nina:
> Dorothy Parker
> Samuel Becket
>Harold Pinter
 MONODRAMA
Nikolai Evreinov

 Isang di- kombensyunal na anyong pampagtatanghal.

 Ang manonood ay nakikibahagi sa aksyong

isinasagawa ng tauhan sa tanghalan.
Dulaan(Evreinov) - ay di dapat maging tulad ng
buhay kundi ang buhay ang dapat gumagad sa
dulaan.

- ang tunay na buhay ay madula at ang lahat ng

tao’y gumaganap ng papel o mahilig magpanggap.
TATLONG PINAKAMAHAHALAGANG ELEMENTO
NG ISANG DULA.
 Tauhan
 Tunggalian
 Sitwasyon o banghay
TAUHAN
- kung paano likhain ang tauhan sa maikling
kuwento, gayun din ang paglikha sa tauhan ng
dula ng binibigyang-diin ang tatlong aspektong
may kinalaman sa kanyang buhay.
1. Ang Pisikal na Katangian

 edad - kulay ng buhok, mata, balat

 taas - hugis ng mukha, mata, ilong, labi
 timbang - tainga, mga daliri sa kamay at paa
 sakit/abnormalidad - mga ngipin, tekstura ng balat
 postura o tindig - tihayad, kubado, kimaw,
komang,peke, sakang
 hitsura - maganda, guwapo, pangit,
katamtaman, mataba, payat,
balingkinitan, mahagway atb.
2. KALAGAYANG PANLIPUNAN

 mayaman o mahirap o tama lamang

 trabaho - suweldo
 organisasyong kinaaaniban
 pinag-aralan - paboritong asignatura, grado, I.Q
 pamilya - masaya ba?
 mga magaulang - nagkakasundo ba? Hiwalay ba?
Ampon?
 relihiyon
 Nasyunalidad
 Mga hilig - isport, palabasa ba? Nangungulekta ba ng
kung anu-ano.
 Malikhain ba
 Pulitikal na buhay
3. SIKOLOHIKAL NA KALAGAYAN

 Buhay sekswal
 Moral
 Ambisyon
 Imahinasyon
 Palagay sa sarili
 Mga dapat at mga bawal
 Temperamento - masayahin ba? malungkutin?
- mapag-isa? mahiyain?
- palabiro? matatakutin?
- militante? Sumusuko
 lenggwahe - Pulido ba o bulgar?
ANG TUNGGALIAN
 TUNGGALIAN

 kontradiksyon sa dula
 pinakapuso isang kuwento
 dito umiikot ang paksa o istorya
 Kung wala ito, wala ring kuwento
 Uri ng tunggalian:
 pisikal
 salita
 tahimik
Pisikal - kung nakikita ang dalawang puwersang magkalaban
na nag-aabot ngang harapan, nang katawan sa
katawan.
Salita - kung naririnig ang berbal na pag-uusigan.

Tahimik - ito’y nasa isip lamang ng tauhan na karaniwang

ipinararamdam sa pamamagitan ng mga
ekspresyon ng mukha at kumpas.
Bukal ng Tunggalian - nagsasanhi o nagmumula ang sigalot
o paglalaban ng dalawang nagtatalong puwersa.
Uri ng Bukal ng Tunggalian:

 Tao vs. Kapwa/ Lipunan

 Tao vs. Kalikasan
 Tao vs. Sarili
Uri ng Galaw ng Tunggalian:

 Di-gumagalaw o di-umuunlad pataas (istatik)

 di- tuluy-tuloy o pataluntalon na paglalaban
 umuunlad o tumataas nang dahan-dahan ang
komplikasyon.
Pagtatapos - humahantong ang paglalaban ng dalawang
puwersang magkatunggalian.
Paraan ng Pagtatapos ng Tunggalian:

 Talo - panalo
 patas o tabla
 kompromiso
 ANG BANGHAY

Banghay ng dula - nahahati sa eksena o senaryo o tagpo,

kung saan ang tagpuan ay nakatakda sa
iisang lugar at ang panahon o oras ay
patuloy nalumalakad.
 Eksena

 isang maliit na dula

 Karaniwang umaantala sa isang baguhang mandudula sa
pagsulat ng dula ang paglikha nito
 Naging matagumpay lamang ang pagsulat eksena kung
taglay nito ang lahat na elemento ng isang dula.
Hakbangin sa paglikha ng eksena:

 Pasalaysay na balangkasin ang takbo ng mga

pangyayari sa eksena
 Isulat ang aktwal na may diyalogo at direksyon.
PASALAYSAY NA BALANGKAS:

 Ilarawang mabuti ang lahat na nangyayari mula sa

pagbukas ng ilaw hanggang sa ito’y patayin nang wala pa
munang diyalogo.
 Isipin ang aksyon
 Ilarawan ito nang obhektibo o walang pagkukulay ng
anumang damdamin ng mandudula.
Pagkatapos maisulat ang pasalaysay na balangkas :

 Magagawa pa kayang mas malinaw ang motibasyon?

 Ang layunin?
 Ang taktika?
 Ang sagabal?
 May mas tiyak pa kayang paraan?
 Tumataliwas ba sa banghay ang eksena?
 Gumagalaw ba ito
 May nangyayari ba?
 Konsistent ba ang relasyon?
 Kawili-wili ba?
 Matapat ba?
 Umuunlad ba?
Sa pamamagitan ng ganitong naratibong senaryo,
mapapadali ang pagsulat ng diyalogo dahil magsisilbi itong
batayan.
maraming salamat…