URIN, URINOKULTURA,

SESTRINSKE INTERVENCIJE
KOD UZIMANJA URINA
URIN (mokraća)
• Urin je izlučevina koja se stvara u bubrezima i izvodnim kanalima izlučuje
iz organizma.
• Urinom se iz organizma izlučuju materije koje nisu potrebne organizmu, a
stvaraju se u procesu metabolizma i predstavljaju njegove krajnje
produkte.
• Centar za mokrenje nalazi se u kičmenoj moždini (3-4 lumbalnom
segmentu).
• Urin je važan dijagnostički materijal.
• Pregledom se utvrđuje stanje bubrega i ostalih organa kod kojih se
patološki proces odražava na sastav urina.
Osobine urina kod zdrave osobe:
• KOLIČINA: 1000 – 1500 ml u toku 24 sata (diureza)
• BOJA: svijetlo žuta, boja slame
• BISTRINA: bistra, prozirna
• MIRIS: nenapadan, blag
• SPECIFIČNA TEŽINA: 1015 – 1025 g/cm (u toku 24 sata)
• pH: 4,5 – 8
• BJELANČEVINE: 0 – 150 mg/dU (dU – dnevni urin)
• GLUKOZA: 0 – 2,5 mmol/dU
• BILIRUBIN: negativan
• UROBILINOGEN: 0,4 – 4 Uu (ukupni urin)
• MIKROBIOLOŠKI: sterilan
• SEDIMENT: - eritrociti: 0,2 u jednom vidnom polju
- leukociti: 0 – 5
- ćelije tubularnog epitela: 0 – nekoliko
- hijalni cilindar: 0 – 1
Patološke promjene urina:
• DISURIJA: otežano mokrenje
• POLIURIJA: povećano lučenje urina
• OLIGURIJA: smanjeno lučenje urina
• ANURIJA: prestanak lučenja urina
• RETENCIJA: zastoj urina zbog prepreke (kamenac, tumor..)
• INKONTINENCIJA URINA: nemogućnost zadržavanja urina (najčešće kod
povreda kičme između 4 i 5 lumbalnog segmenta ili kod nervnih
oboljenja)
• NIKTURIJA: povećano lučenje urina noću (kod srčanih bolesnika)
• POLAKISURIJA: učestalo mokrenje manjih količina urina (kod hiperplazije
prostate)
• CILINDRURIJA: pojava hijalnih cilindara u urinu (bjelančevine pri
prolasku kroz bubrežne tubule mogu se zgrušati pa dolazi do ljuštenja
tubula/kanalića što mi u urinu vidimo kao cilinre)
• GLIKOZURIJA: pojava šećera u urinu iznad normalne vrijednosti
• PROTEINURIJA: povećan broj proteina (albuminurija)
• LEUKOCITURIJA: nivo leukocita u urinu iznad normalne vrijednosti ( 0 -
3 muškarci, 0 - 5 žene)
• PIURIJA: pojava gnoja u urinu
• BAKTERIURIJA: pojava bakterija u urinu
• HEMATURIJA: pojava krvi u urinu
- makrohematurija: krv vidljiva golim okom
- mikrohematurija: mikroskopski nalaz eritrocita u urinu
iznad normalne vrijednosti
Urin se može postmatrati:
• Makroskopski (količina,
boja, miris..),
• Mikroskopski,
• Biohemijski (pH, specifična
težina...),
• Bakteriološki (mirobiološki).

Za različite pretrage urin se različito

uzima i prati, a samu pretragu
određuju simptomi, stanje pacijenta,
kao i uslovi u kojima se nalazimo.
Diureza:
• Količina urina koja se izluči u 24
sata.
• Normalna vrijednost: 1000-1500
ml.
• Mjeri se od 7 ujutro do 7
sljedećeg jutra i upisuje u
temperaturnu listu.
• Prikuplja se u flaše ili se mjeri
količina na urinarnoj kesi kod
kateterizacije.
• Na intenzivnoj njezi ponekad se
mjeri minutna i satna diureza.
Uzimanje urina za pretrage:
• Za praćenje količine urina urin
se skuplja u flaše (staklene ili
plastične) ili u urinarnu kesicu
katetera.
• Za biohemijske analize urin se
skuplja u hemijski čiste
bočice.
• Za mikrobiološku analizu urin
se skuplja u sterilne bočice.
• Kod djece mogu se koristiti
posebne kesice koje se
zalijepe.
• Prije uzimanja urina uvijek se vrši toaleta spolovila, a kod uzimanja urina
za mikrobiološke pretrage (urinokulturu) vrši se i dezinfekcija.
• Uzima se srednji mlaz u sterilnu posudu.
• Sve se radi u strogo aseptičkim uslovima.
• Na bočicu (ne na poklopac) se upise ime i prezime pacijenta.
• Čitko se popuni laboratorijska propratnica.
• Uvijek se pazi da li pacijent uzima neke lijekove koji bi mogli uticati na
pretrage.
Kateterizacija:
• Pod kateterizacijom Nelatonov kateter veličina
podrazumijevamo vještačko
pražnjenje mokraćne bešike
uvođenjem (plasiranjem) katetera u
mokraćnu bešiku.
• Kateteri se razlikuju po nastavcima
u zavisnosti da li su za dugotrajnu ili
jednokratnu upotrebu, a u
zavisnosti od spola osobe i po
veličini koja se izražava u Šerijerima.
• Za pretrage koristi se Nelatonov
kateter za jednokratnu upotrebu sa
jednim nastavkom.
• Kateterizacija se vrši u strogo
aseptičnim uslovima.
• Pacijent se obavezno pripremi psihićki i
fizički.
• Nakon plasiranja katetera prvi mlaz se
ispusti u bubrežnjak, potom se uzima
sterilna ili hemijski čista bočica (zavisi
od pretrage) i u nju se ispušta srednji
mlaz.
• Ukoliko se stavlja trajni kateter fiksira
se ubacivanjem vode ili zraka u
balončić na vrhu katetera uz pomoć
posebnog nastavka.
Uzimanje urina iz trajnog katetera:
Punkcija mokraćne bešike:
• U slučaju da pacijent ne može spontano da mokri, a kateter se ne
može uvući u mokraćnu bešiku, urin se uzima primjenom
punkcije.
• Sestra priprema pacijenta, materijal, te asistira liječniku pri
izvođenju punkcije.
• Ubodno mjesto se pere, dezinfikuje, a po potrebi, obrije.
• Materijal: igla, sterilne šprice od 25 ml, sterilni tupferi od gaze,
dezinfekciono sredstvo, lokalni anestetik, sterilne komprese,
epruvete, plamenik, leukoplast, bubrežnjak, mušema i čaršaf.
• Izvođenje: Bolesnik se postavi u ležeći položaj. Medicinska sestra
oslobađa mjesto za punkciju, te asistira u izvođenju dezinfekcije
ubodnog mjesta i davanju lokalne anestezije. Nakon što je anestetik
djelovao, ljekar navlači sterilne rukavice, zaštićuje ubodno mjesto
sterilnim kompresama, te vrši punkciju iglom dva prsta iznad simfize,
u dubinu oko 5 cm. Kada prodre u mokraćni mjehur izvadi mandren.
Pojavljuje se mokraća koja se sakuplja u pripremljen bubrežnjak.
Kada se odstrani urin ljekar vraća mandren, te vadi iglu, a ubodno
mjesto zaštiti sterilnom gazom i zalijepi leukoplastom. Sestra zbrine
pacijenta i uzeti uzorak.
• Ovakva punkcija se može vršiti i uz pomoć posebnog sistema.
Urinokultura:
• To je mikrobiološki pregled urina, a radi se kod
sumnje na infekciju mokraćnih puteva i bubrega.
• Urin se uzima u sterilne bočice, tri dana
uzastopno.
• Pacijent ne smije uzimati antibiotike u toku
trajanja urinokulture.
• Uzorak se u mikrobiološkoj laboratoriji zasijava na
hranjive podloge, te se prati rezultat.
• Broj bakterija manji od 10^3 u 1 ml upućuje na
kontaminaciju uzorka, te je potrebno ponoviti
nalaz.
• Broj bakterija veći od 10^5 u 1 ml označava se kao
bakteriurija i zahtjeva liječenje antibioticima po
antibiogramu.
Biohemijski pregled urina:
ORJENTACIJSKI:
• Vrši se pomoću reagens traka koje reagiraju
promjenom boje
• Mogu se odrediti: -pH urina,
-prisustvo bjelančevina,
-prisustvo glukoze,
-prisustvo acetona,
-prisustvo bilirubina,
-prisustvo urobilinogena,
-prisustvo krvi.
• Pod dvije pozitivne reagens trake potrebno
je ponoviti pretrage u biohemijskom
laboratoriju.
ANALIZA U BIOHEMIJSKOM LABORATORIJU:
• Kompletan pregled urina je rutinska pretraga.
• Ispituju se: -pH,
-specifična težina,
-prisustvo bjelančevina,
-prisustvo krvi...
• Urin se uzima ujutro u hemijski čistu posudu (srednji mlaz).
• Ispituju se također i urea i kreatinin (raspadnuti produkti proteina) koji se
izlučuju putem bubrega.
• Porast kreatinina u krvi je proporcionalan oštećenju funkcije bubrega.
• Dnevno se putem bubrega izluči 30g uree, a referentna vrijednost u krvi je
2,8 – 8,3 mmol/l.
Specifična težina urina:
• Pokazatelj je koncentracijske funkcije bubrega.
• Pri povećanom unosu tečnosti urin je niske
specifične težine.
• Normalna vrijednost: 1015 – 1025 g/cm
• Mjeri se urinometrom.
• Mjerenje se vrši u graduisanoj menzuri.
• Postupak: Urin se sipa u menzuru niz zid da se
ne bi stvorila pjena. Kada se menzura napuni
stavi se na ravnu površinu da bi se urin smirio.
Urinometar se uroni u menzuru tako da se ne
dodiruju zidovi. Kada se on smiri očita se
vrijednost koja je u ravni urina. Dobijena
vrijednost se upisuje u temperaturnu listu.
HVALA NA
PAŽNJI!
Studenti:
• Asia Ghazal
• Glavaš Jasmina