Εναλλακτικές μορφές αξιολόγησης

της επίδοσης του μαθητή: το

παράδειγμα της περιγραφικής
αξιολόγησης

Τάνια Κολυμπάρη
Med Εκπαιδευτική Αξιολόγηση
Υποψήφια Διδάκτωρ
 Μέθοδοι αξιολόγησης
Αξιολόγηση για τη Αξιολόγηση ως
Αξιολόγηση της
μάθηση μάθηση (νέα μορφή
μάθησης (τελική)
(διαμορφωτική) διαμορφωτικής)
• Στόχος: η συνολική • Στόχος: ο έλεγχος • Στόχος: η εκτίμηση
εκτίμηση της μαθησιακής των δυνατών και
• Διαδικασία: τεστ πορείας αδύνατων σημείων
• Χαρακτήρας: η • Διαδικασία: της επίδοσης
διαπίστωση της παρατήρηση, • Διαδικασία:
συνολικής ερωτήσεις ποικιλία τεχνικών
επίδοσης του • Χαρακτήρας: ο • Χαρακτήρας:
αποτελέσματος σχεδιασμός της ανατροφοδοτικός
διδασκαλίας και η
βελτίωση της
επίδοσης
 Τεχνικές αξιολόγησης

Παραδοσιακές τεχνικές
• Παρατήρηση, προφορικές- γραπτές εξετάσεις

Εναλλακτικές τεχνικές
• Project,κλίμακες διαβαθμισμένων κριτηρίων,
φάκελος εργασιών, παιδαγωγικό ημερολόγιο,
αυτοαξιολόγηση, ετεροαξιολόγηση
Παράγοντες που επηρεάζουν τη
σχολική επίδοση
Εξωσχολικό • Οικογένεια
• συνομήλικοι
περιβάλλον
Σχολικό • Εκπαιδευτικοί, συμμαθητές,
υποδομές
περιβάλλον • διδασκαλία

• Γνωστικό υπόβαθρο:
Ο ίδιος ο ικανότητες, δεξιότητες κτλ
• Μη γνωστικό υπόβαθρο:
μαθητής κίνητρα, ενδιαφέροντα,
προσπάθεια κτλ
 Κριτήρια αξιολόγησης
εκπαιδευομένων

Κατανόηση
Εφαρμογή Συμμετοχή Συνεργασία
Ανάλυση Προσπάθεια Σχέσεις με συμμαθητές
Σύνθεση Ενδιαφέρον και εκπαιδευτικούς
Κριτική σκέψη Πρωτοβουλίες Τήρηση κανόνων
Δημιουργικότητα
Η παιδαγωγική λειτουργία της
αξιολόγησης
Έλεγχος: σε ποιο
βαθμό πέτυχε τους
μαθησιακούς
στόχους

Ανατροφοδότηση:
Κίνητρα: σαφείς
ενθάρρυνση - πληροφορίες για
επιβράβευση την εξελικτική
πορεία

Κοινωνικοποίηση:
Διάγνωση:
εξοικείωση με τον
εντοπισμός
ανταγωνισμό και
αδυναμιών ή
τις απαιτήσεις της
δυνατών σημείων
κοινωνίας
 Μέσα – τρόποι έκφρασης και
ερμηνείας της επίδοσης
Εμπειρική Παιδαγωγική Ερμηνευτική παιδαγωγική

Βαθμοί (8, 9, 10 ), Γράμματα (Α, Β, Γ),

Περιγραφές – ενημερωτικές
Ονοματικοί προσδιορισμοί (Άριστα,
εκθέσεις, ρουμπρίκες
Πολύ Καλά κτλ)

Στόχος: συγκριτική ιεραρχική Στόχος :ενδοατομική περιγραφή

κατάταξη του μαθητή του πόσο «καλά» ένας μαθητής έχει
κατακτήσει γνώσεις και δεξιότητες

ερμηνεία της επίδοσης βάσει

ερμηνεία της επίδοσης βάσει
κριτηρίων
νόρμας
Εξάσκηση
 Τα χαρακτηριστικά της περιγραφικής
αξιολόγησης
• Λαμβάνει υπόψη την ολότητα του μαθητή.

• Δίνει τη δυνατότητα στο δάσκαλο να εκφράσει τη γνώμη του, όχι μόνο για
το βαθμό επίτευξης των γνωστικών στόχων, αλλά και για άλλες
συμπεριφορές.

• Χρησιμοποιεί απλές περιγραφές, κατανοητές σε γονείς και μαθητές, με

αποτέλεσμα την πληρέστερη πληροφόρηση και τη διαφοροποιημένη
ανατροφοδότηση.

• Λειτουργεί σαν πληροφοριακή βάση για να μπορεί ο εκπαιδευτικός να

ασκεί τη συμβουλευτική του λειτουργία.

• Ενισχύει τα θετικά χαρακτηριστικά των μαθητών και επισημαίνει

δυσκολίες
 Πλεονεκτήματα της περιγραφικής
αξιολόγησης
• ελαχιστοποιούμε την πίεση για υψηλές επιδόσεις

• αναφερόμαστε στην ατομική πορεία μάθησης του κάθε μαθητή .

• παρουσιάζουμε την πρόοδο και τις επιδόσεις κάθε μαθητή με βάση τις
ατομικές δυνατότητες

• έχουμε τη δυνατότητα να αναφερθούμε στην εργασιακή-κοινωνική

συμπεριφορά του μαθητή

• παρέχεται η δυνατότητα στον εκπαιδευτικό να διαγνώσει τις ιδιαίτερες

ικανότητες-κλίσεις κάθε μαθητή

• ενισχύονται οι δεσμοί-σχέσεις σχολείου και οικογένειας

 Μειονεκτήματα της περιγραφικής
αξιολόγησης
• χρονοβόρα διαδικασία και απαιτεί συστηματική εξάσκηση των
εκπαιδευτικών σε δεξιότητες παρατήρησης και περιγραφής της
συμπεριφοράς του μαθητή

• Ορισμένες φορές οι γονείς δυσκολεύονται να κατανοήσουν το λεξιλόγιο

και τις επισημάνσεις του εκπαιδευτικού

• Η χαμηλή αξιοπιστία της, όταν περιλαμβάνει ερμηνείες για

χαρακτηριστικά της προσωπικότητας (π.χ. αυτοπεποίθηση,
αυτοαντίληψη).
 Βασικές προϋποθέσεις για την εφαρμογή της
περιγραφικής αξιολόγησης
• Καθορισμός κριτηρίων: οι μορφές συμπεριφοράς και τα κριτήρια
αξιολόγησής τους, πρέπει να είναι καθορισμένα με ακρίβεια.

• Τεχνικές συλλογής δεδομένων: συστηματική, διαφοροποιημένη

και πολύπλευρη παρατήρηση του μαθητή από τον εκπαιδευτικό.
Αναγκαία σε αυτή τη διαδικασία είναι η ενσωμάτωση ποικίλων
τεχνικών αξιολόγησης

• Καταγραφή: συστηματική καταγραφή της συμπεριφοράς, χωρίς

προσωπικές, αξιολογικές κρίσεις και προκαταλήψεις.

• Ανατροφοδότηση: ουσιαστική ανατροφοδότηση του μαθητή και

περιεκτική πληροφόρηση των γονέων και των μελλοντικών
δασκάλων των μαθητών.
 Η εφαρμογή των rubrics στην
περιγραφική αξιολόγηση

 Η ρουμπρίκα αξιολόγησης (assessment rubric) τυπικά ορίζεται ως

περιγραφικός οδηγός βαθμολογίας, ο οποίος αποτελείται από
ειδικά εκ των προτέρων καθορισμένα κριτήρια επίδοσης

 Βασικό χαρακτηριστικό είναι η συστηματική και λεπτομερής

καταγραφή της επίδοσης του μαθητή μέσα από τη χρησιμοποίηση
συγκεκριμένων, προεπιλεγόμενων κριτηρίων.
Είδη Rubrics: ολιστικά και αναλυτικά
• Συνολικός βαθμός
που βασίζεται στη
ολιστικά σφαιρική
ποιότητα της
επίδοσης

• Ξεχωριστοί βαθμοί
αναλυτικά για κάθε διάσταση
της επίδοσης
Δομικά στοιχεία ρουμπρίκας
 Ενδεικτικές πτυχές στο μάθημα της
Γλώσσας
Έκφραση Αντιληπτική ικανότητα
Ικανότητα επιχειρηματολογίας Αξιολόγηση ιδεών και πληροφοριών του κειμένου
Σωστή χρήση της γλώσσας (μορφοσυντακτική δομή) Κατανόηση ερωτήσεων και ετοιμότητα απάντησης
Λεξιλόγιο
Εξωτερίκευση προσωπικής γνώμης

Νεοελληνική
Γλώσσα

Αναγνωστική ικανότητα Παράμετροι αυτονομίας

Ρυθμός – αυθορμητισμός ανάγνωσης (άρθρωση) Χρήση της γλώσσας με ευχέρεια, επάρκεια κτλ
Αξιολόγηση πληροφοριών και ιδεών του κειμένου Αυτόνομη και εύστοχη επεξεργασία σε γνωστά και
κατά την ανάγνωση άγνωστα γλωσσικά περιβάλλοντα
 Παράδειγμα
Κριτήρια Πλήρως Επαρκώς Μερικώς Ανεπαρκώς
(1) (2) (3) (4)

Αναγνωστική Γνωρίζει τον Γνωρίζει Αντιμετωπίζει Αδυνατεί να

δεξιότητα βασικό ικανοποιητικά προβλήματα διαβάσει με την
μηχανισμό της τον βασικό στην ανάγνωση. απαιτούμενη
ανάγνωσης. μηχανισμό της Δυσκολεύεται ευχέρεια κείμενα.
Διαβάζει με ανάγνωσης. να διαβάσει με Εμφανίζει
ευχέρεια και Διαβάζει με τον προβλήματα
εκφραστικότητα ευκολία τα απαιτούμενο προφοράς και
διαφορετικά περισσότερα ρυθμό και επιτονισμού.
κείμενα. κείμενα. αυθορμητισμό.
Κριτήρια Πλήρως (1) Επαρκώς (2) Μερικώς (3) Ανεπαρκώς (4)
Περιεχόμενο Γράφει με ευχέρεια Τα κείμενά του/της είναι Τα κείμενά του/της Τα κείμενά του/της
κείμενα διαφορετικού εντός θέματος, κάποιες φορές είναι εκτός συχνά βρίσκονται εκτός
είδους και αναπτύσσει τα αναπτύσσει τις θέματος. Αναπτύσσει θέματος. Δυσκολεύεται
θέματα ολοκληρωμένα σημαντικότερες πτυχές μόνο ορισμένες πτυχές να αναπτύξει έστω και
χρησιμοποιώντας των θεμάτων των θεμάτων, ενώ η μία πτυχή των θεμάτων,
εύστοχα και χρησιμοποιώντας επαρκή επιχειρηματολογία είναι ενώ η επιχειρηματολογία
τεκμηριωμένα και αρκετά τεκμηριωμένη περιορισμένη. είναι ανεπαρκής.
επιχειρήματα επιχειρηματολογία.

Γραμματική Εφαρμόζει σωστά τους Εφαρμόζει σε γενικές Αντιμετωπίζει δυσκολίες Χρησιμοποιεί ελάχιστα
γραμματικούς κανόνες γραμμές τους στην εφαρμογή των τους γραμματικούς
γραμματικούς κανόνες γραμματικών κανόνων κανόνες

Ορθογραφία Εφαρμόζει σωστά τους Εφαρμόζει σε γενικές Αντιμετωπίζει δυσκολίες Χρησιμοποιεί ελάχιστα
ορθογραφικούς κανόνες γραμμές τους στην εφαρμογή των τους ορθογραφικούς
ορθογραφικούς κανόνες ορθογραφικών κανόνες
κανόνων

Εκφράζεται με σαφήνεια Εκφράζεται ικανοποιητικά Εκφράζεται με δυσκολία Η διατύπωσή του είναι

Έκφραση στον γραπτό λόγο στον γραπτό λόγο στον γραπτό λόγο ασαφής και απλοϊκή, ενώ
χρησιμοποιώντας χρησιμοποιώντας επαρκές χρησιμοποιώντας το λεξιλόγιο και τα
πλούσιο λεξιλόγιο και λεξιλόγιο και εκφραστικά περιορισμένο λεξιλόγιο εκφραστικά μέσα φτωχό
κατάλληλα εκφραστικά μέσα. και εκφραστικά μέσα.
μέσα.

Δομή Η οργάνωση των Η οργάνωση των Η οργάνωση των Η οργάνωση των

κειμένων του/της έχει την κειμένων του/της γίνεται κειμένων του/της γίνεται κειμένων του/της γίνεται
κατάλληλη δομή, η με ικανοποιητικό τρόπο. με ανεπαρκή τρόπο. Η με τυχαίο τρόπο. Η
ανάπτυξη παραγράφων Η ανάπτυξη των ανάπτυξη των ανάπτυξη των
είναι σωστή, και η παραγράφων και η παραγράφων είναι παραγράφων είναι
σύνδεση των νοημάτων σύνδεση των νοημάτων ελλιπής και η σύνδεση ανεπαρκής, χωρίς να
επιτυχής. είναι τις περισσότερες των νοημάτων χαλαρή. υπάρχει σύνδεση μεταξύ
φορές επαρκής. των νοημάτων.
 Ενδεικτικές πτυχές στα Μαθηματικά
Μαθηματική σκέψη
Αναζήτηση πολλών και διαφορετικών τρόπων λύσης
Ικανότητα σύνθεσης στοιχείων σε μαθηματικό
πρόβλημα
Μαθηματικά
Υπολογισμός στοιχείων
Κατανόηση αριθμητικών ιδιοτήτων
Ακρίβεια και ταχύτητα στις υπολογιστικές πράξεις
Αντιληπτική ικανότητα
Κατανόηση προβλημάτων – ασκήσεων
Κατανόηση τύπων – συμβόλων
Κατανόηση σχηματικών παραστάσεων
Επιτυχής μεταφορά πρότερων γνώσεων
Παράμετροι αυτονομίας
Εύρεση λύσεων χωρίς πρόσθετη βοήθεια και
εξηγήσεις
Ικανότητα μεταφοράς γνώσεων σε άγνωστα
μαθηματικά περιβάλλοντα
Μεθοδικότητα.
 Εξάσκηση
12345 Συνολική αξιολόγηση

12345 1. Κατανοεί το πρόβλημα

12345 2. Χρησιμοποιεί τις πληροφορίες κατάλληλα

12345 3. Εφαρμόζει κατάλληλες διαδικασίες

12345 4. Χρησιμοποιεί αναπαραστάσεις

12345 5. Επιλύει το πρόβλημα

1= επίπεδο κάτω του μετρίου

2= μέτριο επίπεδο, πληροί της προδιαγραφές της τάξης

3= καλό επίπεδο, τυπικό γι’ αυτή την τάξη

4= πολύ καλό επίπεδο, ανώτερο από το συνηθισμένο της τάξης

5= εξαιρετικό επίπεδο, ασυνήθιστο γι’ αυτή την τάξη.

 Δελτίο και έκθεση περιγραφικής
αξιολόγησης
• Δεν χρησιμοποιούνται βαθμολογικοί, ονοματικοί ή εγγράμματοι
χαρακτηρισμοί

• Αποφεύγονται ακραίοι ή μειωτικοί χαρακτηρισμοί π.χ. είναι κακός

μαθητής, δεν γνωρίζει τους γραμματικούς κανόνες

• Αποφεύγονται ερμηνείες π.χ. έχει άγχος, δεν έχει εμπιστοσύνη

στον εαυτό του, δεν έχει αυτοπεποίθηση

• Χρήση λέξεων – φράσεων όπως: δείχνει να δυσκολεύεται,

αντιμετωπίζει δυσκολίες, μόνο με καθοδήγηση μπορεί να λύσει
μία άσκηση

• Έμφαση στα θετικά στοιχεία – ακολουθούν αδυναμίες/δυσκολίες

 Παράδειγμα: δελτίο
Γενική Στάση 1 2 3 4
α. Στάση απέναντι στη μάθηση ΓΕΝΙΚΑ

Συμμετοχή
Αυτονομία

Προσπάθεια
Κριτική ικανότητα
β. Στάση απέναντι στην εργασία
Συνέπεια
Μεθοδικότητα
γ. Στάση απέναντι στους άλλους
Συνεργασία
Σχέσεις με εκπαιδευτικούς και συμμαθητές
 Παράδειγμα: Μαθηματικά
ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΑΡΙΣΤΑ ΠΟΛΥ ΚΑΛΑ ΚΑΛΑ

 ΕΚΤΕΛΕΙ ΠΡΟΣΘΕΣΗ ΚΑΙ

ΑΦΑΙΡΕΣΗ
 ΕΚΤΕΛΕΙ ΠΡΟΣΘΕΣΗ ΜΕ
ΚΡΑΤΟΎΜΕΝΟ ΚΑΙ
ΑΦΑΙΡΕΣΗ ΜΕ ΔΑΝΕΙΚΟ
 ΕΚΤΕΛΕΙ
ΠΟΛΛΑΠΛΑΣΙΑΣΜΟ ΚΑΙ
ΔΙΑΙΡΕΣΗ

 ΚΑΤΑΝΟΕΙ ΚΑΙ ΛΥΝΕΙ

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΜΕ ΤΟΝ
ΤΡΟΠΟ ΠΟΥ ΔΙΔΑΧΤΗΚΕ

 ΜΕΤΡΑ ΚΑΙ ΥΠΟΛΟΓΙΖΕΙ ΤΑ

ΧΡΗΜΑΤΑ

 ΜΕΤΡΑ ΚΑΙ ΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΕΙ

ΤΟΥΣ ΑΡΙΘΜΟΥΣ ΩΣ ΤΟ 500

 ΛΕΕΙ ΤΗΝ ΩΡΑ

 ΓΝΩΡΙΖΕΙ ΤΑ ΓΕΩΜΕΤΡΙΚΑ
ΣΧΗΜΑΤΑ
 Παράδειγμα: Γλώσσα
Πολύ
Δεν είναι
Εξαιρετικά ικανοποιητικά Ικανοποιητικά Σε εξέλιξη
έκδηλο

Δείχνει ενδιαφέρον /
ενθουσιασμό για το μάθημα
Δείχνει εκτίμηση/σεβασμό σε
διαφορετικούς πολιτισμούς
Κατανοεί και ανταποκρίνεται σε
δραστηριότητες ρουτίνας
Αντιλαμβάνεται και
ανταποκρίνεται σε οδηγίες
Εξασκεί τη νέα γλώσσα
Χρησιμοποιεί λέξεις/φράσεις
για να ονομάσει τα αντικείμενα
Συμμετέχει σε προφορικές
δραστηριότητες
Μιλά, διαβάζει και γράφει
Μπορεί να διαβάσει μικρά
κείμενα
 Παράδειγμα: έκθεση

Συμμετέχει περιστασιακά στις διαδικασίες του μαθήματος. Αρκετές

φορές χαλαρώνει η προσοχή του και υπερβαίνει τα επιτρεπτά όρια,
ωστόσο τις περισσότερες φορές επανέρχεται μετά από παρατήρηση

Συνεργάζεται με τους συμμαθητές του, χωρίς όμως να γίνεται βασικό

μέλος της ομάδας. Δείχνει να δυσκολεύεται να πάρει θετικές
πρωτοβουλίες και δεν ολοκληρώνει πάντα τη δουλειά που έχει
αναλάβει.
Στις σχολικές υποχρεώσεις ανταποκρίνεται σε γενικές γραμμές με
συνέπεια. Γνωρίζει πώς να οργανώνει τις σημειώσεις και τις εργασίες του
μαθήματος αλλά δεν δείχνει πάντα την απαιτούμενη προσοχή για να τα
τακτοποιήσει. Η εμφάνιση των γραπτών είναι ελλιπής. Τα κείμενα δεν
είναι ευανάγνωστα, ενώ υπάρχουν σημαντικά στοιχεία που συχνά
λείπουν από τα γραπτά.
Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας!!!