PATAKARANG PISKAL • Ano nga ba ang patakarang piskal?
-Ito ay ang pagkontrol ng pamahalaan sa
ekonomiya upang maging matatag ang pambansang ekonomiya sa pamamagitan ng paghahanda ng badyet, pangungulekta ng buwis, at paggamit ng pondo. KONSEPTO NG PATAKARANG PISKAL Ang patakarang piskal ay tumutukoy sa Behavior ng pamahalaan patungkol sa paggasta at pagbubuwis ng pamahalaan.Sa madaling salita, ito ay tungkol sa polisiya sa pagbabadyet.Ito rin ang isinasaad sa aklat nina Balitao et. al (2014), kung saan ang patakarang ito ay “tumutukoy sa paggamit ng pamahalaan sa pagbubuwis at paggasta upang mabago ang galaw ng ekonomiya.” • Ayon kay John Maynard Keynes (1935), ang pamahalaan ay may malaking papel na ginagampanan upang mapanatili ang kaayusan ng ekonomiya.Simula pa noong Great Depression, nabuo ang paniniwalang ang pamahalaan ay may kakayahan na mapanatiling ligtas ang ekonomiya tulad ng banta ng kawalan ng trabaho. • Ang paggasta ng pamahalaan ayon kay John Maynard Keynes halimbawa, ay makapagpapasigla ng ekonomiya sa pamamagitan ng paggamit ng lahat ng resources ayon sa pinakamataas na matatamo mula sa mga ito na makapagdudulot ng full employment. Sa kabilang banda, ang pakikialam ng pamahalaan sa pamamagitan ng mga polisiya sa paggasta at pagbubuwis ay makapagpapababa o makapagpapataas naman ng kabuuang output higit sa panahon ng recession o depression. DALAWANG PARAAN ANG GINAGAMIT NG PAMAHALAAN SA ILALIM NG PATAKARANG PISKAL UPANG MAPANGASIWAAN ANG PAGGAMIT NG PONDO NITO BILANG PANGANGALAGA SA EKONOMIYA NG BANSA:
1.EXPANSIONARY FISCAL POLICY
2.CONTRACTIONARY FISCAL POLICY Ang expansionary fiscal policy ay isinasagawa ng pamahalaan upang mapasigla ang matamlayna ekonomiya ng bansa. Ipinapakita sa kondisyong ito na ang kabuuang output ay mababa ng higit sa inaasahan dahil hindi nagamit ang lahat ng resources.Karaniwan ding mababa ang pangkalahatang demand ng sambahayan at walang insentibo sa mga mamumuhunan na gumawa o magdagdag pa ng produksyon. • Karaniwang isinasagawa ito sa pamamagitan ng paggasta sa mga proyektong pampamahalaan o pagpapababa sa buwis lalo na sa panahong ang pribadong sektor ay mahina o may bantang hihina ang paggasta. Dahil dito, ang mamamayan ay nagkaroon ng maraming trabaho at mangangahulugang ng mas malaking kita. Sa bahagi ng bahay-kalakal lumaki din ang kanilang kita. Sa pagdadagdag ng kita, nagkakaroon ng paggastos ang mamamayan at ang bahay-kalakal na makapagpapasigla sa ekonomiya. Contractionary Fiscal Policy
• Ang paraang ito naman ay ipinatutupad ng pamahalaan kung
nasa bingit ng pagtaas ang pangkalahatang presyo sa ekonomiya. Karaniwang nagaganap ito kapag lubhang masigla ang ekonomiya na maaaring magdulot ng overheated economy na mayroong mataas na pangkalahatang output at employment. Sa ganitong pagkakataon, ang pamahalaan maaaring magbawas ng mga gastusin nito upang mahila pababa ang kabuuang demand. • Mapipilitan ang mga manggagawa na magbawas ng kanilang gastusin sa pagkonsumo dahil bahagi ng kanilang kita ay mapupunta sa buwis na kukunin ng pamahalaan na makaaapekto sa kabuuang demand sa pamilihan. Ito ang dalawang paraan sa ilalim ng patakarang piskal ng pamahalaan upang maibalik sa normal na direksyon ang ekonomiya. KAHALAGAHAN NG PAPEL NA GINAGAMPANAN NG PAMAHALAAN KAUGNAY NG MGA PATAKARANG PISKAL NA IPINATUTUPAD NITO • Batay sa paniniwala na ang pamahalaan ay isang mahalagang kabahagi sa pagsasaayos at pagpapanatili ng katatagan ng ekonomiya, ang papel ng pamahalaan ay magtakda ng mga patakaran na maghahatid sa isang kondisyon na maunlad at matiwasay na ekonomiya. Karaniwang nagsasagawa at nagpapatupad ng ilang paraan ang pamahalaan kung may pangangailangan na maiayos ang pamamalakad sa ilang problemang pang ekonomiya. • Ang mataas na paggastos ng pamahalaan ay nakapagpapasigla sa matamlay na ekonomiya. Magdudulot ito ng pagtaas sa pangkalahatang demand sa pamilihan para sa mga produkto at serbisyo. Ang pagpapababa sa buwis na ipinapataw sa mga mamamayan ay nangangahulugan naman ng mas maraming maiuuwing kita ng mga nagtratrabaho. Kapag naabot ng ekonomiya ang pinakamataas na antas ng empleyo(overheated economy), karaniwang ipinatutupad ng pamahalaan ang mababang paggasta upang bumagal ang ekonomiya. PAMBANSANG BADYET AT PAGGASTA NG PAMAHALAAN • Ang pambansang badyet ay ang kabuuang planong maaaring pagkagastusan ng pamahalaan sa loob ng isang taon. Ito rin ang nagpapakita kung magkano ang inilalaang pondo ng pamahalaan sa bawat sektor ng ekonomiya. Kung ang revenue o kita ng pamahalaan ay pantay sa gastusin nito sa isang taon, masasabing balanse ang badyet. Ibig sabihin, ang salaping pumapasok sa kaban ng bayan ay kaparehong halaga ng ginastos ng pamahalaan. • Kung mas maliit naman ang paggasta kaysa sa pondo ng pamahalaan, nagkakaroon ng surplus sa badyet (budget surplus). Nangangahulugan ito na mas malaking halaga ng salapi ang pumapasok sa kaban ng bayan kaysa sa lumalabas. • ANG BADYET NG PAMAHALAAN Ang badyet ng bansa ay inihahanda ayon sa mga prayoridad ng pamahalaan. Ang pagbabadyet ay maaaring ayon sa sumusund:
- badyet ayon sa sektor
- badyet ayon sa expense class - badyet ayon sa mga rehiyon - badyet ayon sa iba't ibang kagawaran ng pamahalaan at special purpose fund