samba na sina Maria at Tiya Isabel. Pagkatapos ng misa nag yayang umuwi na si Maria. Pagkaagahan ay nanahi si Maria upang hindi mainip sa paghihintay. Si Isabel ay nagwalis ng mga kalat ng sinundang gabi. Si Kapitan Tiyago ay binuklat naman ang mga itinatagong kasulatan. Sumasasal sa kaba ang dibdib n Maria tuwing may nagdaraang mga sasakyan. Sapagkat medyo namumutla siya, ipinayo n Kapitan Tiyago na magbakasyon siya sa malabon o sa San Diego. Pumasok na sa bulwagan ang dalawa.Nagtama ang kanilang paningin. Ang pagkakatama ng kanilang paningin ay nagdulot ng kaligayahan sa kanilang puso. Pamaya-maya, lumapit sila sa asotea upang iwasan ang alikabot na nilikha ni Isabel. Tinanong Maria at Ibarra, kung hindi siya nalimutan nito sa pangingibang bansa dahil sa maramimg magagandang dalaga roon. Sinabi ni Ibarra na siya ay hindi nakakalimot. Katunayan anya, si Maria ay lagging nasa kanyang alaala. Binigyan diin pa ni Ibarra ang sinumpa niya sa harap ng bangkay ng ina na wala siyang iibigin at paliligayahin kundi si Maria lamang. Si Maria man, anya, ay hindi nakakalimot kahit na pinayuhan siya ng kanyang padre kompesor na limutan na niya si Ibarra. Binigkas pa ni Maria ang kanilang kamusmusan, ang kanilang paglalaro , pagtatampuhan at muling , pagbabati, at pagkapatawa ni Maria ng tawaging mangmang ng kanyang ina si Ibarra. Dahil ditto si Ibarra nagtampo kay Maria. Nawala lamang ang kanyang tampo nang lagyan ni Maria ng sambong sa loob na kanyang sumbrerong upang hindi maitiman. Ang bagay na iyon ay ikinagalak ni Ibarra, kinuha niya sa kanyang kalupi ang isang papel at ipinakita ang ilang tuyong dayon nag sambong na nangingitim na. Pero, mabango pa rin. Inilabas naman ni Maria ang isang liham na ibinibigay naman sa kanya ni Ibarra bago tumulak ito patungo sa ibang bansa. Binasa ito ni Maria ng pantay mata upang di Makita ang kanyang mukha. Nakasaad sa sulat kung bakit nais ni Don Rafael na papag-aralin si Ibarra sa ibang bansa. Siya Anaya ay isang lalaki at kailangan niyang matutuhan ang tungkol sa mga buhay-buhay upang mapaglingkuran niya ang kanyang sinilangan. Na bagamat, matanda na si Don Rafael at kailangan ni Ibarra, siya ay handing magyiis na ipaubaya ang pansariling interes alang-alang sa kapkanang pambayan. Sa bahaging iyon na sulat ay napatayo si Ibarra. Namutla siya. Napatigil sa pagbabasa si Maria. Tinanong ni Maria ang binate. Sumagot siya “Dahil sayo ay nalimutan ko ang akinng tungkulin. Kailangan na pala akong umuwi dahil bukas ay undas na. KABANATA 8 MGA ALAALA
“Nakasakay si Ibarra sa kalesa at
binabagtas ang kahabaan ng Maynila. Maganda ang panahon ng araw na iyon at ang tanawin sa paligid ay nakapagbalik ng kanyang mga alaala. Ang kanyang namasmasdan ay katulad pa rin ng dati na kanya nang nakita: mga kalesa at karumatang walang humpay sa pagbibyahe, salimbayan ng mga taong abala sa pangangalakal at kanya-kanyang gawain: may mga Europeo, Instik, Pilipino;may mga lalaking kargador, ang iba ay kababaihan na nag titinda ng prutas. Nanduon din ang mga tindahan at mga hayop na kasama sa panghanapbuhay. Ang punong Talisay sa San Gabriel ay walang pinagbago, ang Escolta ynaman a imbes na umunlad ay pumangit at walang kaayusan. Ang mga karwahe ay nagmamadaling ihatid ang mga kawani sa tanggapan at mga pari, kabilang na si Padre Damaso . Natamaan naman siya ni Kapitan tinong kung kayat binate siya nito. Napaduko naman naman siya sa hardin ng botanika at naikumpara niya ang mga napuntahan niyang hardin sa EUROPA. Ibayo ang ganda ng mga ito kaysa sa kanyang natutunghayan ngayon. Anupat ang buong Maynila ay walang pinag – unlad, bagkus ang mga gusali ay nilulumot lamang ng panahon. Sa patuloy na pag iisip ay sumagi sa kanyang isipan ang sinabi ng kanayang gurong pari. KABANATA 7 QUIZ 1. Sino ang kasama ni MARIA na magsimba ? YATILSABEI 2. Sino ang nagpayo na mag bakasyon si MARIA sa Malabon o sa San Diego? FNATIPAKAGYITO 3. Bakit ipinaayos ni KAPITAN TIYAGO ang bahay nila sa San Diego ? 4. Ano ang pamagat nang KABANATA na ang aking iniulat? SAYNUU AS AETOSA 5. Sino ang inutassan ni KAPITAN TIYAGO na mag magtulos nang dalawang kandila sa mga man lalakbay? IRAMA KABANATA 8 QUIZ TAMA o MALI
1. Si IBARRA naka sakay sa kabayo.
2. Ang punong talisay ay nag bago. 3. Sa patuloy na pag iisip ay sumagi sa kanyang isipan ang sinabi ng kanayang gurong ama. 4. Escolta naman ay imbes na umunlad ay lalong gumanda at may kaayusan. 5. Ang mga karwahe ay nagmamadaling ihatid ang mga kawani sa tanggapan at mga pari, kabilang na si IBARRA.