Компјутерски мрежи и безбедност

Аудиториски вежби 1
Информација, компјутери, мрежи
 Информација: сè она што може да се претстави со
битови
 Форма vs. Материја
 Својства
 Бесконечно пати повторлива
 Компјутерите може да “обработуваат” информација
 Мрежите креираат “пристап” до информацијата

2 Компјутерски мрежи и безбедност - Аудиториски вежби 2019

Поврзаност (connectivity)
 Директен или индиректен пристап до секој јазел од
мрежата
 Поврзаност е магијата потребна за комуникација
доколку немаме директна точка-до-точка физичка
врска.

3 Компјутерски мрежи и безбедност - Аудиториски вежби 2019

Поврзаност
 Директна поврзаност:

точка-до-точка повеќе пристапи

point-to-point multiple access
 Индиректна поврзаност:

мрежа со преклопници (switches) интер-мрежа со насочувачи (routers)

4 Компјутерски мрежи и безбедност - Аудиториски вежби 2019
Интернет – мрежа од мрежи
 Нашата цел е да ја
дизајнираме црната кутија
 Два главни проблеми: … …
хетерогеност и скалирање
 Развој на концепти:

Internet
 хетерогеност: превод,
слоеви, адресирање,
фрагментација
 скалирање: хиерархиско
адресирање, рутирање,
алокација на адреси, … …
контрола на застој

5 Компјутерски мрежи и безбедност - Аудиториски вежби 2019

Примери дизајни на мултиплексирани с-ми
 Премостување на линии (circuit
switching)
 Поделба на пропусноста на
линијата
 Резервирање на делови од
последователни линкови и
нивно поврзување во “коло”
 Мапирање на сообраќајот во
колото
 Неискористени ресурси
6 Компјутерски мрежи и безбедност - Аудиториски вежби
 Премостување на пакети
(packet switching)
 Нема делење на ресурси
 Податокот (не линијата) се
дели на “пакети”
 На секој пакет се додава
заглавје за распознавање на
податокот
 Пакетите се премостуваат низ
средишните јазли
2019
Премостување (switching)

(a) Circuit
switching
(b) Message
switching
(c) Packet
switching

7 Компјутерски мрежи и безбедност - Аудиториски вежби 2019

Што се протоколи?
 Пример: човечки vs. мрежен протокол

Hi
TCP connection
Hi req.
TCP connection
Got the reply.
time? Get http://www.rpi.edu/index.htm
2:00
<file>
time

 Протоколи: низа од функции кои се извршуваат на

различни локации
8 Компјутерски мрежи и безбедност - Аудиториски вежби 2019
 Задачи и прашања

Компјутерски мрежи и безбедност

Аудиториски вежби 1

9 Компјутерски мрежи и безбедност - Аудиториски вежби 2019

Задача 1
 Која е разликата помеѓу домаќин (host) и краен
систем (end system)?
a) Домаќините се дел од јадрото на мрежата и се одговорни
за крајните системи
b) Не постои разлика
c) Крајните системи се мали преносни кориснички уреди со
пристап до интернет, како: телефони, паметни часовници
и таблети, додека пак домаќините мора да се статични:
играчки конзоли, сервери, работни станици...

10 Компјутерски мрежи и безбедност - Аудиториски вежби 2019

Задача 2
 Што од следново НЕ претставува пристапна мрежа?
a) Ethernet
b) DSL
c) Уплетена парица
d) Wi-Fi
e) Dial-Up
f) Оптичко влакно

11 Компјутерски мрежи и безбедност - Аудиториски вежби 2019

Задача 3
 Дали при користење на кабловска врска пристапната
мрежа е споделена? Што важи за можноста за
колизија?
a) Пристапната мрежа не е споделена, па не се можни ни
колизии
b) Пристапната мрежа е споделена, со поддршка за
избегнување на колизии
c) Пристапната мрежа е споделена и можни се колизии во
двата правца, од корисникот до провајдерот (upstream) и
од провајдерот до корисникот (downstream)
d) Пристапната мрежа и споделена и можни се само
колизии при пренос на информации до провајдерот
(upstream)
12 Компјутерски мрежи и безбедност - Аудиториски вежби 2019
Задача 4
 Кои се преносните рати поддржани од Ethernet?
a) 1 Mbps
b) 10 Mbps
c) 100 Mbps
d) 1 Gbps
e) 10 Gbps
f) 100 Gbps

13 Компјутерски мрежи и безбедност - Аудиториски вежби 2019

Задача 5
 Една слика е со големина од 1024x768 пиксели и
користи 3 бајти/пискел. Претпоставете дека сликата не
е компресирана. Колку време е потребно за да се
пренесе преку 56kbps модемски канал? Преку 1Mbps
кабелски модем? Преку 10Mbps Етернет? 100Mbps
Етернет?

14 Компјутерски мрежи и безбедност - Аудиториски вежби 2019

Задача 5 - Решение
 Сликата има Q = 1024 × 768 × 3 бајти или 2,359,296
бајти, што е еднакво на 18,874,368 битови.
 Ако со D ја означиме податочната рата, важи D = Q / t
=> t = Q / D.
 Ако податочната рата е 56,000 bits/sec, потребни се 337.042
секунди.
 Ако податочната рата е 1,000,000 bits/sec, потребни се
18.874 секунди.
 Ако податочната рата е 10,000,000 bits/sec, потребни се
1.887 секунди.
 Ако податочната рата е 100,000,000 bits/sec, потребни се
0.189 секунди.

15 Компјутерски мрежи и безбедност - Аудиториски вежби 2019

Задача 6
 Во реалноста, ограниченоста на пропусниот опсег на
постоечките компјутерски мрежи може да доведе до
ситуација каде што физичкиот пренос на податоци со
помош на некој перзистентен медиум (Flash drive,
екстерен диск) е побрз (или полесен!) отколку
дигиталниот. Ваквиот тип на пренос на податоци, каде
што информацијата се пренесува рачно од едно место
до друго се нарекува sneakernet, поради фактот што
како транспортно средство најчесто се користат
патиките.

16 Компјутерски мрежи и безбедност - Аудиториски вежби 2019

Задача 6

17 Компјутерски мрежи и безбедност - Аудиториски вежби 2019

Задача 6
 Замислете дека во вашата филијала во Штип се случила
катастрофа и под итно е потребно да ги пренесете
резервните копии на податоците кои се наоѓаат во
централата во Скопје. Големината на податоците е 40
терабајти, а пак на располагање е врска од 100Mbps помеѓу
двете локации.
Имајќи во предвид дека секој неработен ден ја чини
компанијата $1000 во загуби, а цената на еден 8TB диск е
$200 и тежи околу 1kg, дали повеќе би се исплатело
информациите да ги пратите преку брза пошта, која
наплаќа фиксно $100 долари за еднодневна достава, плус
$25 долари за секој дополнителен килограм или да ја
искористите постојната мрежна врска?

18 Компјутерски мрежи и безбедност - Аудиториски вежби 2019

Задача 6 - Решение
 40TB = 40 * 1012 ∗ 8 bits
40∗1012 ∗8 𝑏𝑖𝑡𝑠
 𝑡= = 3200000s = 37 дена за пренос преку
100 ∗106 𝑏/𝑠
мрежа
 За тие 37 дена, 37 * $1000 = $37 000 загуба
 40ТB/8TB = 5 диска се потребни. За да се земе во предвид
искористлив капацитет од околу 7.5TB на дисковите,
потребниот бројот на дискови е 6.
 Цената на овие дискови е 6 * $200 = $1200.
 Цената за испраќање на дисковите (еден диск е 1kg) е
фиксно $100 + ($25 * 6) = 100+150 = $250
 Вкупно за транспорт со брза пошта: $1200 + $250 = $1450

19 Компјутерски мрежи и безбедност - Аудиториски вежби 2019

Задача 7
 Да се спореди доцнењето при испраќање на x-битна
порака преку патека со k скока во мрежа со
премостување на линии и во лесно оптоварена мрежа
со премостување на пакети. Времето на поставување
на врска е s сек, пропагацијата по скок е d сек,
големината на пакет е p бита, и податочната рата е b
бита во сек. Под кои услови мрежа со премостување
на линии има помало доцнење?

20 Компјутерски мрежи и безбедност - Аудиториски вежби 2019

Задача 7 - Решение
 премостување на линии
 t = s поставување на врска
 t = s + x/b последниот бит е испратен
 t = s + x/b + kd пораката пристигнува
 премостување на пакети
 t = x/b последниот бит е испратен
 t = x/b + (k - 1)p/b + kd податоците пристигнуваат
 s < (k - 1)p/b

21 Компјутерски мрежи и безбедност - Аудиториски вежби 2019

Задача 8
 Еден камион носи кутија со 3 (три) магнетни ленти.
Секоја од лентите содржи 7 гигабајти. Камионот се
движи кон целта со брзина од 18km/h. За кој опсег на
растојанија камионот има повисока податочна рата од
линијата за пренос чија податочна рата (исклучувајќи
ги загубите) е 150Mbps?

22 Компјутерски мрежи и безбедност - Аудиториски вежби 2019

Задача 8 - Решение
 Дадени податоци:
 Dmin = 150 Mbps
 n = 3 ленти
 q = 7GB
 V = 18 km/h
 Се бара:
 Smin = ?
 Користени релации:
 t = Q / D, S = V * t, Q = n * q.
 Решавање:
 S = V * t = V * (Q / D) = V * (n * q / D) < V * (n * q / Dmin)
 S < 5.6km

23 Компјутерски мрежи и безбедност - Аудиториски вежби 2019

Задача 9
 Како главен инженер во одделот за електронско
банкарство на една локална банка, од вас е побарано
да дизајнирате протокол со кој новата напредна
генерација на банкомати ќе може да комуницира со
централните сервери на банката. Протоколот треба да
ги поддржува следниве операции:
 Потврда на внесениот пин од картичката
 Проверка на состојба на сметка
 Вадење на пари од сметка
Се разбира, протоколот треба да е доволно робусен и да ги
поддржува ситуациите во кои не е внесен валиден пин или
пак нема доволно средства на сметката.

24 Компјутерски мрежи и безбедност - Аудиториски вежби 2019

Задача 9 – Решение

Успешна операција

Неуспешна операција

25 Компјутерски мрежи и безбедност - Аудиториски вежби 2019

Warriors of the net

 https://www.youtube.com/watch?v=PBWhzz_Gn10

26 Компјутерски мрежи и безбедност - Аудиториски вежби 2019