Layunin:

1.Matukoy ang kahulugan at katangian ng

Wika sa Cyberspace;
2.Mapahalagahan ang gamit ng wika sa
cyberspace sa pagbuo ng nauusong
panlipunang norm;
3.Masuri ang gamit ng cyberspace sa
pagpapalaganap ng wika.
Sumikat noong 2003
Sumikat noong 2003
Sumikat noong 2006
Pinakasumikat noong 2012
Pinakasumikat noong 2012-2013
Pormatibong Tanong:

Nakatutulong ba ang mga aplikasyon na ito

sa isang epektibong pakikipagtalastasan?
Ang mga aplikasyon ba na ito ay
nakatutulong sa pagbuo ng isang nasyon?
 •Isang behikulo upang mapalawak ang
pangkalinangang pook ng talastasan

•Hinirayang espasyo sa
pakikipagtalastasan
•Isa itong sisidlan ng mga salaysay
(narratives) ng nakaraang Pilipino.
Sanggunian: Michael Charleston Chua. Kasaysayan ng Cyberspace, Kasaysayan sa Cyberspace: Panimulang
Pagtanaw sa Karanasang Pilipino
•Representasyon ng bagong midyum ng
pakikipagkomunikasyon--- elektronikong
komunikasyon.

•Ito ang pumapalit sa tradisyonal na pamamaraan ng

pakikipag-usap

Sanggunian: Rebecca Bryant. What kind of Space is Cyberspace. Inakses Oktubre 9,

2019.
“ Cyberspace: a consensual hallucination experienced daily by
billions of legitimate operators, in every nation, by children
taught mathematical concepts… A graphic representation of
data abstracted from the banks of every computer in the
human system.”

William Gibson, 1994

Sanggunian: Rebecca Bryant. What kind of Space is Cyberspace. Inakses Oktubre 9,

2019.
•Ang kasaysayan ng internet sa daigdig ay hinubog
ng pwersang pangkasaysayan

•Nagsimula ito sa ARPANET o Advanced Research

Project Agency NET upang mapagbuklod ang mga
mananaliksik sa panahon ng Cold War.

•Bumagal ang ARPANET kaya napilitang paunlarin

ito kaya ito, na naging World Wide Web.
Sanggunian: Michael Charleston Chua. Kasaysayan ng Cyberspace, Kasaysayan sa Cyberspace: Panimulang Pagtanaw sa
Karanasang Pilipino
• Ang pagsisiumla ng internet sa Pilipinas ay
produkto ng mga makasaysayang pagbabago.

•Ang Snap Election na pagbibilang ng boto sa

pamamagitan ng kompyuter ay nakilala diumano sa
pandarayang naganap dito.
•Sa rehimeng Aquino, nagbigay daan ang internet
upang magtulungan ang pamahalaan at pribadong
sektor noong 1990.
Sanggunian: Michael Charleston Chua. Kasaysayan ng Cyberspace, Kasaysayan sa Cyberspace: Panimulang Pagtanaw sa
Karanasang Pilipino
• Ang pagsisimulang ito ang nagdulot ng pag-usbong
ng midya, mga paaaralang gumagamit ng internet
atbp.

•Mula sa mayabong na internet ay umusbong ang

cyberspace o hinirayang lugar ng
pakikipagtalastasan ng iba’t ibang indibidwal.

Sanggunian: Michael Charleston Chua. Kasaysayan ng Cyberspace, Kasaysayan sa Cyberspace: Panimulang Pagtanaw sa
Karanasang Pilipino
 Dating kilala bilang Charice Pempengco
at ngayon ay Jake Cyrus.
Isang mang-aawit na mas nakilala
internasyonal pagkatapos lumabas sa TV
show na The Ellen DeGeneres Show. Sa
kanyang swerte at talento ay iba't-ibang
tayog ang kaniyang naabot, from
guesting sa 'Ellen' at 'The Oprah Winfrey
Show' to appearing in the hit musical
comedy series 'Glee.' Naging mentor din
niya si David Foster at nakabiritan sina
Celine Dion, Andrea Bocelli, at Michael
Bolton.
Sanggunian: Felix Ilaya. Kilalang Filipino Celebrities na Nakilala sa Social Media. Inakses noong Oktubre 14,
2019.
 Bago pa man ang kinababaliwang app na
DubSmash, matagal nang ginagawa ng
comedy duo na Moymoy Palaboy ang
pagli-lipsync sa YouTube. Sumikat ang
kanilang version ng 'Marimar' at
'Wannabe' ng Spice Girls. Dahil dito,
naging regular cast members sila ng
longest-running gag show sa Pilipinas
na 'Bubble Gang.'

Sanggunian: Felix Ilaya. Kilalang Filipino Celebrities na Nakilala sa Social Media. Inakses noong Oktubre 14,
2019.
 Sumikat din sa pagiging isang internet
sensation ang komedyanteng si Mikey
Bustos. Relatable at nakakatawa ang
mga videos na pino-post ni Mikey kaya
naman patok na patok sa mga kapwa
Pilipino. Isang Blogger na ipinapakilala
ang bansa at gumagamit ng Filipino sa
kanyang Blog.

Sanggunian: Felix Ilaya. Kilalang Filipino Celebrities na Nakilala sa Social Media. Inakses noong Oktubre 14,
2019.
 Si DubSmash Queen na si
Maine Mendoza a.k.a. Yaya
Dub. Dahil sa kaniyang mga
videos, natupad ang kaniyang
secret dream na maging artista
nang mapabilang siya sa 'Eat
Bulaga' and the rest is history.

Sanggunian: Felix Ilaya. Kilalang Filipino Celebrities na Nakilala sa Social Media. Inakses noong Oktubre 14,
2019.
 Isa sa mga sikat sa panahon
ngayon. Maraming pinausong
mga termino at nakalikha ng
iba’t ibang pauso tulad ng “I
believe”, Buwis Buhay at iba
pang salita

Sanggunian: Felix Ilaya. Kilalang Filipino Celebrities na Nakilala sa Social Media. Inakses noong Oktubre 14,
2019.
• mas madaling maabot (accesible) ang mga blog
kung ikukumpara sa akademikong dyornal

• Litaw ang pagiging kwentista ng mga Pilipino na

hindi masyadong dumadaan sa pagsusuri ang mga
pahayag ngunit nababasa nang nakararami

•Mas personal kaysa akademik

Panoorin ang video na ito:

https://www.youtube.com/watch?v=3eM-_-lSJWk
 KAPWA MGA PILING
Ni Virgilio Enriquez DISIPLINA

CYBERSPACE

Kapangyarihan Magpahayag ng
Damdamin
Sanggunian: Michael Charleston B. Chua. Kasaysayan ng Cyberspace, Kasaysayan sa
Cyberspace: Panimulang Pagtanaw sa Karanasang Pilipino. Inakses Oct. 9, 2019
1. Kapwa

• Sa Cyberspace napag-uusapan ang Pisikal

na kaanyuan na malimit sa usapang Pilipino

• Hindi lamang basta nagkukuwento kung

hindi kumukuha ka nang kapanalig sa
hinirayang espasyo
• Nagkakaroon ng link na hahantong sa
pakikiisa

• Ito ay isang batayan ng pagbubuo ng

bayan
2. Mga Disiplina

Dahil ito ay socialization, kailangan

ugatin sa pagiging tao. Kaya papasok
ang (1) anthropological basis.
Ginagawang ekstensyon ng tao ang
cellphone at cyberspace sa kanilang
personal na buhay. Usapin na rin ito ng
(2)sikolohiya.
Dahil maaari na ring obserbahan ang
takbo ng pag-iisip ng indibidwal o
kolektibong pag-iisip ng tao pagdating
sa Cyberspace. Umuusbong ito dahil sa
dami ng disiplinang pwedeng mag-aral
nito.
3. Kapangyarihan

Sa pag-uusap ay magkakaroon ka na rin

ng kapanalig. Kung nagpapahayag ka
ng damdamin mo, sinusubukan mo na
rin siyang kumbinsihin sa konseptong
naiisip mo.
Sa kasalukuyan, ginagamit nila ang
cyberspace na espasyo upang
makakuha ng tao magiging kapanalig.
Kaya nauso ang mga troll sa Facebook.
4. Pagpapahayag ng Damdamin

Nakagagaan ng loob kapag

naikukuwento mo ang nararamdaman
mo. Halimbawa na lamang ang mga
OFW na nagpopost ng kanilang
pangungulila gamit ang mga aplikasyon
sa internet.
Katangian ng Cyberspace
Pakikipag-uganyan/Inter-Connectivity/
Social
• Inter na ang kahulugan sa pagitan o kabilang

• Connectivity na ang kahulugan ay ugnayan

• Ang katangiang ito ay naghihimok sa mga

indibidwal na makipagkilala sa ibang lahi

Sanggunian: Pathfinder: Air Development Centre Bulletin. Inakses noong Oktubre 9, 2019.

A.R Songip. Cyberspace: The Warfare Domain. Inakses noong Oktubre 9, 2019.
• Katangian din ng Cyberspace na makakuha
ng napakaraming impormasyon dahil madali
nang makipag-ugnayan sa lahat

• Mababang investment para makipag-ugnay

sa iba upang makapanghikayat ng agenda
(facebook)
Halimbawa:

Messenger
Viber
Skype
Birtwalidad/ Virtuality

Hindi pisikal na nakikita ngunit nagagamit ng

tao, anoman ang nais nito.
hal.: E-learning sa pamamagitan ng chat
EXPANSION

• Paglago ng mga ideya/bagay/konsepto/

impluwensiya ang isa sa katangian ng Cyberspace

Hal.: mga masasarap na pagkain sa Pilipinas

dahil sa pagpopost ng mga tao sa blog, Instagram,
facebook atbp.
• Nagkakaroon ng paglawak at pagbuo muli ng
konsepto mula sa ibinato ng isang tao o gumagamit
ng app.

Hal.: Ang pagsakay ng ating Presidential

Spokeperson Salvador Panelo ay bumuo ng iba’t
ibang reaksyon, mga haka-haka at memes.
• Ang paggamit ng Pinoy ng crowdsourcing
upang magkaroon ng inisyal na ideya sa
tanong/isang bagay
Kawalang-Katiyakan/ Ambiguity
• Maraming pagdududa sa mga impormasyon at
sinasabi ng ibang tao ang isa sa katangian ng
cyberspace

• Halimbawa: Pagdami ng trolls na

nagpapahayag ng mga agenda sa Facebook
• Pagiging hindi sigurado, walang iisang
kahulugan at mahirap unawain ang isa sa
katangian ng Cyberspace

Hal.: Pag-usbong ng “marupok” na

termino

Ito yaong madaling mahulog sa isang tao sa

matatamis na salita
• Kung susumahin ay may 5 milyon terabytes ng
impormasyon ang maaaring makuha sa internet
noong 2010.

• Isa sa dahilan ng ambiguity ay ang pagdami ng

emails, larawan, blog at iba pang aplikasyon ang
nagbubuhos ng napakaraming dagdag
impormasyon sa internet dahil na rin sa walang
tagasuri sa mga impormasyong ipo-post at
kalayaan ng indibidwal na magpahayag ng kanyang
damdamin
Ang cyberspace ay maaaring maging
kanlungan ng mga minoryang wika para
sa malayang pagbibigay ng kanilang
ekspresyon ngunit mapanganib na lugar
din na maaaring magpahimok sa mga
taong gumagamit ng minorya na
gumamit ng mayoryang wikang gamitin
sa cyberspace
Sanggunian: Michael Gibson. Framework for Measuring the Presence of Minority Languages n Cyberspace. Inakses Oct.
2, 2019.
Ang cyberspace ay nakatutulong sa wikang
minorya na maipakita sa buong mundo ang
kanilang wika at kultura dahil mas madali ito
kumpara sa napakabusising estruktura ng
libro dahil na rin na ang ilang nasa minoryang
pangkat ay walang mataas na pinag-aralan.

Sanggunian: Michael Gibson. Framework for Measuring the Presence of Minority Languages n
Cyberspace. Inakses Oct. 2, 2019.
Magandang daan upang makapag-usap ang
pangkat minorya at ang mga diaspora lalong-
lalo na ang mga nakapag-aral dahilan upang
makapagkolaborasyon sa gawang
pagpapaunlad ng wika.
Sa Kenya, ang wikang ginagamit sa tahanan
ay Kikuyu samantalang sa kalsada ay wikang
katutubo na Swahili at kapag nasa trabaho ay
English. Hindi naging hadlang ang multilingwal
na kalagayan ng bansa upang hindi gamitin sa
tahanan ang kanilang Unang Wika (Swahili).
Ang ibang wika ay naging additive sa kanilang
pang-araw-araw na pamumuhay.

Sanggunian: Michael Gibson. Framework for Measuring the Presence of Minority Languages n
Cyberspace. Inakses Oct. 2, 2019
 Antas ng Presensya ng Wika sa
Cyberspace

Thriving Emergent

Vital Latent

Heritage Still
Sanggunian: Michael Gibson. A Framework for measuring the Presence of Minority Languages. Inakses noong
Oktubre 10, 2019
1. Thriving
Malaking bilang ng lokal at dayuhang tagasalita na gumagamit ng
minoryang wika na may suporta ng Microsoft at Apple na
kumpanya.

2. Vital
Walang suporta sa mga kumpanya ng Microsoft at Apple ngunit ginagamit
ng mga lokal na tagapagsalita

3. Heritage
May mga dokumento ang wika ngunit para na lamang sa presensya ng
kultura at wika sa digital na mundo. Ito ay kadalasang pinag-
aaralan ng mga iskolar sa labas ng Bansa.
 Halimbawa:

Ang iskolar na si Thomas Headland ay inaral

ang nanganganib na Wika na Casiguran Agta.
Ilang taong nanirahan si Thomas sa Pilipinas
ngunit lumabas sa kanyang pag-aaral na ito ay
pag-aaral na lamang na hindi
makapagsasalba sa wika ng Casiguran Agta.
Sanggunian: Thomas Headland. Thirty Endangered Language in the Philippines.
Inakses September 25. 2019.
4. Emergent

Papasibol na paggamit ng wikang

minorya sa text messaging at mga
post sa social media.
5. Latent
Ito ang wikang hindi na naipasa sa
mga bata kaya imposible ang
katagumpayan sa mundo ng
cyberspace.

Hal.: Ang Wika ni Lola Feliza na

Ligbok
6. Still

Wala ng datos o dokumento sa wika

kaya imposibleng makita sa mundo
ng cyberspace.
 LUNSARAN NG TALASTASAN
WIKA AT CYBERSPACE SA ANYO NG SOCIAL MEDIA

Ang pagpapahayag ng damdamin (pagsulat) Blog, My Multiply,

ay bukas sa lahat ngunit karamihan sa mga Twitter
sumusulat ngayon ay gumagamit ng wikang
prestiyoso upang basahin sila ng netizens

Ang pagsulat ngayon ay user- Snapchat,

generated kaysa published. Ang Messenger
pagsulat ay hindi na permanente ( MyDay)
sapagkat maaari na itong burahin
agad.
 LUNSARAN NG TALASTASAN
WIKA AT CYBERSPACE SA ANYO NG SOCIAL MEDIA

Ang TextSpeak na naging wika bilang non- Facebook

standard na mas madaling gamitin ng
nakararami. Naging laganap ito kaya pati sa
pagsasalita ay naibabahagi ng mga user
(pangkalahatan termino sa mga gumagamit
ng iba’t ibang aplikasyon sa cyberspace)
Nagiging lunsaran ng iba’t ibang Facebook,
agenda sa politika man o pansarili Youtube, VivaVideo

Sanggunian: Michael Gibson. A Framework for measuring the Presence of Minority Languages. Inakses noong
Oktubre 10, 2019
Alfredo Ronchi. Is the Internet a Melting Pot. Inakses noong Oktubre 9, 2019.
 LUNSARAN NG TALASTASAN
WIKA AT CYBERSPACE SA ANYO NG SOCIAL MEDIA

Ang pagsulat ng mga iskolar ay E-dyornal

kasaysayan ng ating bansa

Pook ng pagtitipon ng Twitter,

pagbabago o/at pag-unlad ng Facebook,
mga salita Instagram atbp
Sanggunian: Michael Gibson. A Framework for measuring the Presence of Minority Languages. Inakses noong
Oktubre 10, 2019
Alfredo Ronchi. Is the Internet a Melting Pot. Inakses noong Oktubre 9, 2019.
POSITIBO
•Naalis ang monopolyo ng pagbibigay ng
impormasyon at balita sa media
•Pag-aalis ng monopolyo sa komersyal na
industriya sa pagtatakda ng kulturang popular
•Nagkaroon ng lunsaran ang lahat na
makapagbigay ng kanilang opinyon gamit ang
cyberspace
• Napayayabong nito ang larang ng
Kasaysayan

Hal.: Sa pagdedebate ng mga historyador

ay matagal na paghihintay kung sa
pamamagitan ng pagbabato ng jornal ngunit
kung internet at cyberspace ay mapapabilis
ang argumento.
• Daan upang makapag-usap ang mga
Pilipino sa buong mundo

Hal.: Ang mga Bikolano sa Estados Unidos ay

nagiging malay sa bayan nilang Bikol dahil sa
cyberspace
NEGATIBO

• Paggamit ng makasariling interes at masasamang

loob upang makapanlilang

Hal.: chat na hindi mo nakikita ang reaksyon

ng kausap
If you talk to a man in a language
he understands, that goes to his
head. If you talk to him in his
language, that goes to his heart.

Nelson Mandela
Pagtataya:

Naging behikulo ba ang cyberspace

upang maging intelektwal ang wika?
Mas napaunlad ba ng cyberspace ang
lagay ng mga wika sa mundo?