Η μεγαλύτερης κλίμακας δοκιμαστική

φόρτιση εδάφους που έγινε ποτέ:

Schwerbelastungskörper,
Βερολίνο, 1941
Παρουσίαση: Π. Αναγνωστόπουλος, Π-Μ
Από το Βερολίνο στην Germania
Το ονομαζόμενο "βαρύ σώμα επιφόρτισης" (Schwerbelastungskörper) παραμένει
μαρτυρία των μεγαλεπιβόλων έργων που σκόπευε να κατασκευάσει το Τρίτο Ράϊχ στο
Βερολίνο.
Υπό την διεύθυνση του Albert Speer, Αρχιτέκτονα-Συμβούλου του Αδόλφου Χίτλερ,
άρχισαν να σχεδιάζονται το 1937 τεράστια έργα που αποσκοπούσαν στην
αναμόρφωση του Βερολίνου.
Ο Χίτλερ είχε οραματισθεί την κατασκευή δύο κυρίων οδικών αξόνων που θα διέσχιζαν
σταυροειδώς την "Παγκόσμια Πρωτεύουσα", του άξονα Ανατολής-Δύσης (Strasse des
17 Juni) και του άξονα Βορρά-Νότου.
Κατά τον σχεδιασμό, ιδιαίτερη έμφαση είχε δοθεί στον άξονα Βορρά-Νότου, μήκους
7,0 km και πλάτους 120 m, στην απόληξη του οποίου προεβλέπετο η κατασκευή μιας
γιγάντιας Αψίδας Θριάμβου, η οποία θα υπερσκέλιζε σε μέγεθος κάθε άλλο κτίριο στο
Βερολίνο. Θα ήταν τόσο μεγάλη, ώστε ολόκληρη η Arc de Triomphe του Παρισιού θα
χωρούσε στο άνοιγμά της!
Στην τομή των δύο αξόνων προεβλέπετο ένα άλλο κολοσιαίο οικοδόμημα, η Μεγάλη
Αίθουσα (Grosse Halle).
Όμως οι μεγάλης κλίμακας πολεμικές επιχειρήσεις που ακολούθησαν κατέστησαν
ανέφικτη την υλοποίηση των πολεοδομικών εμπνεύσεων του Χίτλερ και του Σπέερ.
 Ο Χίτλερ με τον Σπέερ

Φωτογραφία αρχείου: Landesarchiv Berlin

Σχέδιο της Μεγάλης Αίθουσας (Grosse Halle)
Μακέτα της Μεγάλης Αίθουσας. Σύγκρισή της ως προς
το μέγεθος με την Πύλη του Βραδεμβούργου
Συγκριτικό μέγεθος της Μεγάλης Αίθουσας
 Το βαρύ σώμα επιφόρτισης
Το 1941, κοντά στην θέση που είχε
επιλεχθεί για την Αψίδα του Θριάμβου,
ανεγέρθηκε ειδική κατασκευή για την
διερεύνηση της φέρουσας ικανότητας του
εδάφους στην ευρύτερη περιοχή και των
δυνητικών καθιζήσεων, η οποία
ονομάσθηκε Schwerbelastungskörper
(βαρύ σώμα επιφόρτισης).
Στόχος της κατασκευής ήταν να ελεγχθεί
πειραματικά η συμπεριφορά του εδάφους
του Βερολίνου στα φορτία των τεραστίων
οικοδομημάτων που ήθελε να
κατασκευάσει ο Χίτλερ στο πλαίσιο του
προγράμματος Γκερμάνια
(Welthauptstadt Germania).
Ήταν επιθυμητό η υποχώρηση του
εδάφους υπό τα φορτία σχεδιασμού να
μην υπερβαίνει τα 5 cm.
Πάντως οι μετρήσεις που έγιναν στο
"σώμα" έδειξαν βύθιση του εδάφους 15
cm σε διάστημα τριών ετών.

drawing: Diaarchiv Degebo, TU-Berlin

Το βαρύ σώμα επιφόρτισης
αποτελείται από συμπαγή μονόλιθο
από σκυρόδεμα, κυλινδρικής
διατομής, διαμέτρου 21 m, ο οποίος
εκτείνεται 14 m πάνω από την στάθμη
του εδάφους και 18 m υπογείως, η δε
μάζα του ανέρχεται σε 12.650 ton.
Κατασκευάσθηκε από την εταιρεία
Dyckerhoff & Widmann AG με
Γάλλους αιχμαλώτους πολέμου και
κόστισε 400.000 RM (Reichsmark).
Δεν υπήρχε πρόβλεψη για την
κατεδάφιση του κατασκευάσματος,
δοθέντος ότι θα εκαλύπτετο από την
νέα λεωφόρο Βορρά-Νότου.
Όμως τα μεγαλεπίβολα αυτά έργα
ουδέποτε προχώρησαν και έμεινε
μόνον ο μονόλιθος να τα θυμίζει.
Από ερευνητική κατασκευή σε κέντρο πληροφόρησης
Μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, οι αρχική σκέψη για την ανατίναξη του μονολίθου με
εκρηκτικά εγκαταλείφθηκε λόγω του ότι βρισκόταν σε κατοικημένη περιοχή.
Η Γερμανική Εταιρεία Εδαφομηχανικής (Degebo) συνέχισε την λήψη μετρήσεων από
την κατασκευή αυτή μέχρι το 1983. Κατά το διάστημα αυτό στην γύρω περιοχή είχε
αναπτυχθεί πυκνή δόμηση.
Οι Αρχές της πόλεως δεν μπόρεσαν να βρουν κάποια άξια λόγου εναλλακτική χρήση
της κατασκευής. Τελικά το 1995 ο μονόλιθος εντάχθηκε στον κατάλογο των ιστορικών
μνημείων της πόλεως, ως η μόνη απτή μαρτυρία των πολεοδομικών σχεδίων των
Ναζί.
Από το 2002 το δόμημα υπάγεται στην δικαιοδοσία του Δημοτικού Διαμερίσματος
Tempelhof-Schöneberg. Στην περιοχή έχουν τοποθετηθεί πινακίδες για την
ενημέρωση του κοινού σχετικά με το ιστορικό της ογκώδους κατασκευής και έχει
ανεγερθεί υψηλή πλατφόρμα δίπλα στον μονόλιθο για να μπορούν οι επισκέπτες να
σχηματίσουν εικόνα από ψηλά των μεγαλεπιβόλων πολεοδομικών σχεδίων του
παρελθόντος. Έχει επίσης διαμορφωθεί περίπτερο για την διεξαγωγή σεμιναρίων και
λοιπών εκδηλώσεων.
Σήμερα βρίσκεται στην
διασταύρωση των οδών
Dudenstraße, General Pape Straße
και Loewenhardtdamm στο
βορειοδυτικό τμήμα του προαστίου
Τέμπελχοφ (Tempelhof).