Aralin 1.

4
Sanaysay: Indonesia
Panitikan:
▪Kay Estela
Zeehandelaar
▪Sanaysay- Indonesia
Kaisipan:
▪Ang tanging
permanente sa mundo
ay ang pagbabago.
Wika:
▪ Gamit ng mga
Salitang Pag-ugnay sa
Pagpapahayag ng
Opinyon.
Inaasahang Pagganap:
▪ Ang mga mag-aaral ay
isang komentaryo ukol sa
tungkulin ng isang babae
sa pamilya at lipunang
kanyang ginagalawan.
Mga Layunin:
▪ Nasusuri ang padron ng pag-iisip (thinking
pattern) sa mga ideya at opinyong inilahad sa
binasang sanaysay.
▪ Nagagamit ang mga pang-ugnay sa
pagpapahayag ng sariling pananaw.
▪ Nakasusulat ng sariling opinyon tungkol sa
paksang pinag-usapan.
 PAUNANG PAGSUBOK
1. Uri ng panitikang tuluyan na
naglalahad ng sariling opinyon o
pananaw ng may akda ukol sa
isang isyu.
2. Ito ang nag-uugnay ng
dalawang salita, parirala o
sugnay.

▪ A. Balita ▪ A. Pangatnig
▪ B. Nobela ▪ B. Pang -abay
▪ C. Sanaysay ▪ C. Pang-uri
▪ D. anekdota ▪ D. Pandiwa
 PAUNANG PAGSUBOK
3. Si Estella Zeehandelaar ay
isang prinsesa na mula sa 4. Ang prinsesa ay mula sa
bansang

▪ A. Pilipinas ▪ A. Makalumang panahon

▪ B. Indonesia ▪ B. Makabagong panahon
▪ C. Thailand ▪ C. Panahon ng himagsikan
▪ D. India ▪ D. Kasalukuyang panahon na
nagnanais ng pagbabago.
Paunang pagsubok
5. Ito ay mga katagang nag-uugnay sa panuring
at tinuturingan
A. Pantukoy
B. Pangatnig
C. Pang-ukol
D. Pang-angkop
TUKLASIN
▪A. Gawain
Gamit ang Venn diagram
ilahad ang pagkakatulad at
pagkakaiba ang mga
kababaihan noon at ngayon.
TUKLASIN
▪ B. Pokus na Tanong:
1. Ano ang pagkakaiba ng sanaysay na
pormal at di-pormal? 2. Paano
makatutulong ang paggamit ng mga
pang-ugnay upang maging maayos ang
paglalahad ng isang opinyon o
komentaryo?
 LINANGIN
A. Talasalitaan
Bumuo ng iba pang salitang
nasa loob ng bilog. Ang
kahulugan ng mga salita ay
ibinigay na
Story (KAY STELLA ZEEHANDELAAR) mula sa mga
liham ng isang prinsesang javanese ni raden
adjeng kartini

Pag-unawa sa Binasa ▪ 4. Ano ang nais ng prinsesa na

1. Sino ang nagsasalita sa akda?
2. Paano niya ipinakilala ang
kanyang sarili?
3. Ilahad ang mga kaugalian
Javanese na binanggit sa
akda.
mabago sa kanilang kultura?
Bakit?
▪ 5. Ilahad ang iyong opinyon
tungkol sa mga kaugaliang
nabanggit sa akda.
▪ 6. Anong pangunahing kaisipan
ang nais ipahatid ng akda.
▪ 7. Anong uri ng sanaysay ang
binasang teksto.
 Gawain

Ano ang mga

kaugaliang Javanese ang
natuklasan mo sa iyong
binasa? Itala mo ito gamit
ang concept web.
TANDAAN….
Ang sanaysay ay isang
maiksing komposisyon na
kalimitang naglalaman ng
personal na kuro-kuro ng
may-akda.
Linangin
A. Talasalitaan Bumuo ng
iba pang salitang nasa
loob ng bilog. Ang
kahulugan ng mga salita
ay ibinigay na.
Linangin
Linangin
Linangin
Linangin
Linangin
Linangin
 URI NG SANAYSAY

• Pormal
Ang sanaysay na pormal ay tinatawag din na impersonal ay
naghahatid ng mahahalagang kaisipan o kaalaman sa maagham at
lohikal na pagsasaayos ng mga kaisipan at detalye tungo sa
ikalilinaw ng pinakapiling paksang tinatalakay. Tinuturing din itong
maanyo sapagkat pinag-aaralan nang maingat at piniling
pananalita kaya mabigat basahin. Pampanitikan din ito kasi
makahulugan, matalinghaga, at matayutay. Mapitagan ang tono
dahil bukod sa ikaltlong panauhan ay obhetibo o di kumikiling sa
damdamin ng may-akda. Ang tono nito ay seryoso, pang-
intelektuwal, at walang halong pagbibiro.
 URI NG SANAYSAY

• Di-pormal
Ang sanaysay na di-pormal ay tinatawag din na personal o palagayan
ay mapang-aliw, nagbibigay lugod sa pamamagitan ng pagtatalakay
sa mga paksang karaniwan, pang araw-araw at personal. Idinidiin dito
ang mga bagay-bagay, mga karanasan at mga isyung bukod sa
nababakas ang personalidad ng may-akda ay maaaring makiramay o
maging sangkot ang mambabasa sa kaniyang pananalita at parang
nakikipag-usap lamang ang may-akda sa isang kaibigan, kaya magaan
at madaling maintindihan. Personal din ang tawag sa uring ito dahil
palakaibigan ang tono nito dahil ang pangunahing gamit ay unang
panauhan. Subhetibo ito sapagkat pumapanig sa damdamin at
paniniwala ng may-akda ang pananaw.
 GRAMATIKA
▪Suriin ang dalawang sanaysay
mula sa filipino.blogspot.com
at kilalanin kung alin ang
pormal at di pormal na
sanaysay.
 Ang mga pang-ugnay ay ang sumusunod:

▪ Ang pangatnig (Conjunction sa salitang

Ingles) ang tawag sa mga kataga o salita
g nag-uugnay sa dalawang salita, parirala
o sugnay na pinagsusunod-sunod sa
pangungusap: • at, pati, o, ni, maging,
subalit, ngunit, kung, bago, upang, sana,
dahil sa, sapagkat
 Ang mga pang-ugnay ay ang sumusunod:

▪ Ang pangatnig (Conjunction sa salitang

Ingles) ang tawag sa mga kataga o salita
g nag-uugnay sa dalawang salita, parirala
o sugnay na pinagsusunod-sunod sa
pangungusap: • at, pati, o, ni, maging,
subalit, ngunit, kung, bago, upang, sana,
dahil sa, sapagkat
 Ang mga pang-ugnay ay ang sumusunod:

▪Ang pang-angkop ( ligatures sa

wikang Ingles)ay ang salitang nag-
uugnay sa panuring at salitang
tinuturongan. Lalo ang pang-
angkop na ginagamit: •na, -g, at, -
ng
 Ang mga pang-ugnay ay ang sumusunod:

▪Ang pang-ukol (Ingles:

Preposition) ay kataga o salitang
nag-uugnay sa pangngalan o
panghalip sa ibang salita sa
pangungusap. • sa, para sa, ayon,
para, kay, tungkol sa, na may
 Pagsasanay 1.

▪Pag-ugnayin mo nga ang

dalawang kaisipan upang
makabuo ng isang
pangungusap gamit ang mga
pangatnig.
 Pagsasanay 1.
1. ▪ 2.
a. Balang araw a. Alam kong para sa aking
maaaring lumuwag sarili'y magagawa kong
iwasan o putulin ang mga
ang tali at kami'y ito.
pakawalan.
b. May mga buklod na
b. Malayo pa ang matibay pa sa alinmang
lumang tradisyon na
panahong iyon. pumipigil sa akin.
 Pagsasanay 1.
3. ▪ 4.
a. Nabuksan ang mga ▪ a. Wala akong ibig gawin
pintong mahigpit na kundi ang ipagkaloob ang
nakasara kusa sa iba ang sarili sa mga nagtatrabaho
iba naman ay pilit at at nagsisikap na bagong
bahagya lamang. kababaihan ng Europe.
b. b. Bumukas pa rin at ▪ b. Pahihintulutan lamang
pinapasok ang mga di- ng mga batas ng aking
inanyayahang panauhin. bayan.
 Pagsasanay 1.

▪5.
a. Paano nga ba hindi
magkakaganoon?
b. Ginawa lamang para sa lalaki ang
mga batas.
 Pagsasanay 2.

Salungguhitan ang
ginamit na mga pang-
ugnay sa bawat
pangungusap.
 Pagsasanay 2.
▪1. Naiwan sila ▪ 2. May nalikom
sa eroplano na pera ang mga
mag-aaral para
dahil sa sa mga
sobrang nasalanta ng
trapik. bagyo.
 Pagsasanay 2.
▪ 3. Bumili ng ▪ 4. Nagtulong-
bagong damit tulong ang mga
ang aking guro at mag-aaral
kapatid para sa upang maging
matagumpay ang
nalalapit niyang
kanilang proyekto.
kaarawan.
 Pagsasanay 2.
▪5. Nagkaroon ng konting
salu-salo sa bahay dahil
sa pagkapanalo ko sa
isang patinpalak.
PAGNILAYAN AT
UNAWAIN
 Gawain 1.

I- Witness Magtala ng
isang di malikimutan at
totoong pangyayari sa
iyong narinig, nakita, o
napanood.
Gawain 1.
 Gawain 2.
▪Magtala ng ilang pangalan ng
mga kababaihan na
nagkaroon ng bahagi sa ating
kasaysayan. Ilahad kung ano
ang naging kontribusyon
nilasa kasaysayan.
 Pokus na tanong:
▪ 1. Ano ang pinagkakaiba ng sanaysay
na pormal at di-pormal?
▪ 2. Paano makatutulongang paggamit
ng mga pang-ugnay upang maging
maayos ang paglalahad ng isang
opinyon o komentaryo?
▪ • Ang sanaysay ay sariling kuru-kuro o damdamin
ng isang tao batay sa isang paksa. Magiging
malinaw ang gagawing sanaysay sa pamamagitan
ng paggamit ng mga pang-ugnay. • Susubukin natin
kung nauunawaan mo na ang ating aralin. Bubuo ka
ng isang komentaryo batay sa isang talakayang
napanood, narinig o kaya'y nabasa na may
kinalaman sa gampanin ng isang babae sa
kasalukuyang panahon.
 Basahin ito sa klase.
Narito ang susunduing pamantayan:
a. Kaangkupan at kabisaan..............15% ng mga salitang ginamit sa
paghahayag ng opinyon
b. Kabisaan ng pagpapalutang.......15% ng paksa
c. Katumpakan ng impormasyong..15% nasaliksik
d. Kalinawan ng pagsasalita............20%
e. Kahusayan sa pagkokomento.....20%
f. Paggamit ng mga pang-ugnay.....15% KABUUAN 100%
▪Binabati kita! Matagumpay
mong natapos ang aralin
1.4. Maaari mo nang
simulan ang susunod na
aralin.