ANO ANG WIKA ?

Ang Wika
• Ito ay sistema ng mga tunog, arbitraryo na ginamit sa komunikasyong
pantao. ( Hutch)
• Sa pag-aaral ni Constantino (2007), ang wika ay maituturing na
behikulo ng pagpapahayag ng damdamin, isang instrumento sa
pagtatago at pagsisiwalat ng katotohan.
• Personal ang gamit ng wika sa pagpapahayag ng personalidad at
damdamin ng tao. Nakasalalay ang mga pangungusap na padamdam o
anumang saloobin. ( Mendoza , 2007)
• Sinabi ni Gleason , ang wika ay masistemang balangkas na sinasalitang
tunog na isinasaayos sa paraang arbitraryo. Ang mga tunog ay
hinugisan/binigyan ng mga makabuluhang simbolo na pinagsama-sama
upang makabuo ng salita na gamit sa pagbuo ng mga kaisipan.
• Naniniwala naman si Dr. Fe Oranes (2002) na matutuhan ang wika
upang sila ay mkapghanapbuhay, makipamuhay sa kanilang kapwa at
mapahalagahan nang lubusan ang kagandahan ng buhay na kanilang
gingalawan.
• Inilalarawan bilang identidad ng isang bayan o bansa, kaluluwa o
sumasalamin sa ating kultura at ang nag uugnay sa isa't isa.
KALIKASAN NG WIKA
• Ang lahat ng wika ay binubuo ng mga tunog.
• Ang lahat ng wika ay may katumbas na simbolo o sagisag
• Ang lahat ng wika ay may estruktura.
• Ang lahat ng wika ay nanghihiram.
• Ang lahat ng wika ay dinamiko.
• Ang lahat ng wika ay arbitraryo.
FILIPINO BILANG WIKA AT
LARANGAN
Memorandum Order (CMO)
No. 20 series of 2013
Noong Abril 2015, bunsod ngpetisyon ng
Tagapagtanggol ng Wikang Filipino (
Tanggol Wika) ay naglabas ng temporary
restraining order (TRO) ang Korte Suprema
para ipahinto ang pagtanggal sa Filipino at
panitikan sa Kolehiyo.
Noong Abril 2018 naman ay inilabas ng CHED ang
CMO No. 04, Series of 2018 upang ipatupad ang
nasabing resolusyon ng Korte Suprema.

CHED - Commission on Higher Education

GEC - General Education Curriculum
TRO - Temporary Restraining Order
FILIPINO BILANG WIKANG
PAMBANSA
 SALIGANG BATAS 1987, ARTIKULO XIV
,SEKSYON 6

FILIPINO ang WIKANG ginagamit

ng mga naninirahan sa PILIPINAS , ang
pambansang wika ng mga PILIPINO.
Seksyon 6. Ang wikang pambansa ng Pilipinas ay Filipino. Samantalang
nalilinang, ito ay dapat payabungin at pagyamanin pa sa salig na umiiral
na mga wika sa Pilipinas at sa iba pang mga wika. Alinsunod sa mga
tadhana ng batas at sang-ayon sa nararapat na maaaring ipasya ng
Kongreso, dapat magsagawa ng mga hakbangin ang pamahalaan upang
ibunsod at puspusang itaguyod ang paggamit ng Filipino bilang midyum
ng opisyal na komunikasyon at bilang wika ng pagtuturo sa sistemang
edukasyon.
Seksyon 7. Ukol sa mga layunin ng komunikasyon at pagtuturo, ang
mga wikang opisyal ng Pilipinas ay Filipino at hangga't walang ibang
itinadhana ang batas , Ingles. Ang wikang panrehiyon ay pantulong na
mga wikang opisyal sa mga rehiyon at magsisilbi na pantulong na mga
panturo roon. Dapat itaguyod nang kusa at opisyal ang Espanol at
Arabic.
primus interes pares o nangunguna sa
lahat ng magkakapantay ang wikang
Filipino bilang wikang pambansa sa
wikang pantulong o auxiliary
kontekstong multilinggwal at
languages
multikultural ng Pilipinas.
Sa kasalukuyan , dahil sa K to 12, sa unang mga taon
sa elementarya , ang namamayaning wika o inang
wika ay ang ( mother tounge) sa bawat rehiyon ang
aktwal na gingamit panturo , alinsunod sa
patakaranng Mother Tounge -Based Multilingual
Education (MTB-MBLE)
 “Madalas Itanong sa Wikang Pambansa” ( Almario, 2014)
na inilabas ng Komisyon sa Wikang Filipino (KWF) ang
kahalagahan ng pagkakaroon ng wikang pambansa sa
pamamagitan ng pagbibigay diin sa papel ng wikang pambansa
sa mabilis na pagkakaunawaan at pagsibol ng “damdaming
pagkakaisa”.
• Ang Ingles ang pangalawang wika opisyal lamang na
maaaring alisin ng gayong status ng Kongreso kung ito ay
nanaisin nila.
• Subalit ang Filipino ay di maaaring alisin o tibagin bilang
wikang opisyal, ang Ingles ang maaaring alisin anuamang
panahong naisin ng Kongreso.
Ibinuod ni Atienza (1994) , sa artikulong “Drafting the !987
Constitution The Politics of Language” ang mga praktikal na
kahalagahan ng Wikang Pambansa sa isang bansang gaya ng Pilipinas
na dati'y kolonya laban sa dominasyon ng wikang banyaga gaya ng
Ingles
• Ang paggamit ng mga wikang dayuhan, lalo ang Ingles , ay
nabubunsod ng mabagal na pag-unlad (underdevelopment) hindi
lamang ng mga wika sa Pilipinas kundi maging ang mabagal na
pag-ud ng pambansang kultura at identidad.
• Ang Ingles ay naging hadlang na naghihiwalay sa mga edukadaong
Pilipino at masang Pilipino”
• Ang mga wika sa Pilipinas ay mula sa iisang pamilya ng wika; kaya't
posibleng makabuo ng isang wikang pambansa mula sa mga wikang
ito.
• Ang wikang pambansa ay kahingian sa pagkikintal ng nasyonalismo
, at pagtataguyod ng demokrasya at ng partisipasyon ng sambayanan
sa proseso ng pagbubuo at pagpapaunlad ng bansa.
FILIPINO BILANG WIKA NG BAYAN
AT / NG PANANALIKSIK

BAHASA MELAYU
BAHASA INDONESIA
Ayon kay Gimenez Maceda (1997) , ang wikang pambansa ang
wikang higit na makakapagbihay -tinig at kapangyarihan sa mga
tagawalis, drayber, tindero at tindera , at iba pang ordinaryong
mamamayan ng bansa na gumagamit nito, at kaugnay nito, ang
paggamit ng Filipino bilang wika ng pananaliksik at akademikong
diskurso ay makapagpapalawak sa kaaalaman at makapag-aalis sa
agwat na namamagitan sa intelektwal at masa.
Sa ganitong diwa , binigyang-diin ni Constantino (2015) na “ ang
wikang Filipino ay wikang magpagpalaya. Ito ay ang magiging wika ng
mga tunay na Pilipino”
Hangad ni Constantino na pukawin ang “malikhain, mapanuri at
mapagbuod na kaisipan” ng mga Pilipino, alinsunod sa karanasan ng
Hapon, Taiwan , South Korea at iba pang bansang “umunlad nang husto”
sa pamamagit ng wikang sarili sa edukasyon at iba pang larangan.
Sa panahon ng globalisasyon , pandaigdigsistema ng
malayang kalakalan o free trade na isinagawa sa pamamagitan
ng pag-alis ng taripa , nananatiling mahalagang panangga sa
daluyong ng kultural na homogenisasyon .

WORLD BANK
WORLD TRADE ORGANIZATION
Ayon kay Lumbera (2003) sa espasyo ng sariling wika at
panitikan maaaring harapin at labanan ang kultura ng
globalisasyon upang kalusin ang negatibong bisa nito sa lipunang
Filipino.
Para kay Lumera na tagapagtaguyod ng makabayang
edukasyon ,
ang wika at panitikan natin ay buhay na katibayan ng
ating kultura at kasaysayan.
FILIPINO BILANG
LARANGAN AT FILIPINO SA
IBA'T IBANG LAARANGAN
Araling Pilipinas, Araling Pilipino, Araling Filipino, Filipinolohiya,
Philippine Studies iba-iba man ang katawagan , ang ubod ng mga
terminolohiyang ito'y tumutukoy sa FILIPINO bilang larangan, bilang
isang disiplina na esensya ay interdisiplinaryo o nagtataglay ng
“mahigpit na pag-uugnayan at interaksyon ng dalawa o hgit pang
sisiplina upang makamit ang higit pang disiplina upang makamit ang
higit na paglilinaw at pag-unawa hinggil sa isang partikular na usapin”
( Guillermo 2014)
Sa artikulong “Intelektuwalismo sa Wika” nilinaw ni
Constantino (2015) ang kahalagahan ng ganap na
intelektwalisasyon -ng paggamit ng Filipino sa iba't ibang
larangan tungo sa pagpapaunlad hindi lamang ng wikang
Filipino, kundi ng kaisipang Pilipino mismo:
“ Ang wika ay mas mabilis na uunlad kung ito'y ginagamit
sa seryosong pag-iisip at hindi lamang pambahay,
panlansangan o pang-aliw. Ang wikang katutubo ay
yumayabong ay nakatutulong sa katutubong isip”.
Itinala ni San Juan ang limang hakbang na dapat isakatuparan sa
ikauunlad ng pananaliksik mula sa at para sa mga Pilipino
• Magpansinan muna tayo bago magpapansin sa iba. I-cite ang
pananaliksik ng kapwa Pilipino ano babasahin ng ibang bansa ang
gawang Pilipino kung hindi rin ito binabasa ng mga Pilipino
mismo?
• Magbuo ng pambansang arkibo ng mga pananaliksik gaya ng
narcis.nil ng Netherlands at diva-portal.org ng Sweden.
• Magdevelop ng katiwa-tiwalang translation software na libreng
magagamit para sa mass translation projects.
• Bigyang prayoridad ng Filipinasyon ang lalong mataas na
edukasyon at ng mga programang gradwado.
• Atasan ang lahat ng mga unibersidad na magtayo ng Department
ng Filipino o Araling Pilipinas.
Sa ganitong konteksto, mahalaga ang papel ng pagpaplanong
pangwika sa pag unlad ng Filipino bilang laranagan at ng Filipino
sa iba't ibang larangan
Ayon kay Flores (2015) may dalawang antas ang pagpaplanong
pangwika,: “makro at maykro” at may tatlong dimensyon ,
kagyat na layunin o bahagi.
Ang mga ito ay istatus na pagpaplanong pangwika, korpus na
pagpaplanong pang wika at akwisisyong pangwika.

Ang korpus na nagpaplanong pang wika ay nakatuon sa pagbubuo

/pagbabago/pamimili ng mga porma o kowd na gingamit sa
pagpapahayag na oral o nakasulat.
Pinagtutuunan naman ng pansin ang pagpapalaganap ng wika at epekto
sa gumagamit ng wika sa dimenyong akwisisyong pangwika.
MGA BATAYANG KAALAMAN SA PANANALIKSIK

PANANALIKSIK
• Ayon kay Neuman ang pananaliksik ay paraan ng pagtuklas ng mga
kasagutan sa mga partikular na katanungan ng tao tungkol sa
kaniyang lipunan o kapaligiran.
• Ayon naman kay Good (1963), ang pananaliksik ay isang maingat ,
kritikal, disiplinadong inquiry sa pamamagitan ng iba't ibang teknik
at paraan batay sa kalikasan at kalagayan ng natukoy na suliranin
tungo sa klaripikasyon at resolusyon nito.
• Para kay Aquino ang pananaliksik ay may detalyadong depinisyon.
Itoay isang sistematikong paghahahnap sa mga mahahalagang
impormasyon hinggil sa isang tiyak na paksa o suliranin.
Batayan sa mga pagpapakahulugan masasabing ang
pananaliksik ay :
• Maingat
• Masusi
• Sistematiko
• Mapanuri
• Tiyak
• Kontrolado
 MGA KASANYAN SA PANANALIKSIK

Pagpili ng Paksa ng Pananaliksik Pagpili ng Batis Impormasyon

Pagbasa, Pagsulat ng Paraphrase , Presentasyon at Publikasyon ng

Abstrak at Rebyu Pananaliksik

Akademikong Publikasyon Presentasyon ng Pananaliksik

 PAGPILI NG PAKSA NG PANANALIKSIK

Katangian ng Maka-Pilipinong Pananaliksik , ayon kay Sicat De

Laza (2016)
1. Ang maka-Pilipinong pananaliksik ay gumagamit ng wikang Filipino at
katutubong wika sa Pilipinas at tumatalakay sa mga paksang mas malapit
sa puso at isip ng mga mamamayan.
2. Pangunahing isinaalang-alang sa maka-Pilipinong pananaliksik ang
pagpili ng paksang naayon sa interes at kapaki-pakinabang sa sambayang
Pilipino.
3. Komunidad ang laboratoryo ng maka-Pilipinong pananaliksik.
1. May sapat bang sanggunian na pagbabatayan ang
napiling paksa?
2. Paanong lilimitahan o paliliitin ang isang paksa na
malakaw ang saklaw?
3. Makapag-aambag ba ako sa sariling tuklas at bagong
kaalaman sa pipiliing paksa?
4. Gagamit ba ng sistematiko at siyentipikong paraan
upang masagot ang tanong?
 PAGPILI NG BATIS IMPORMASYON
1. Tiyaking ito ay akdemikong sanggunian.
2. Tukuyin ang uri ng sanggunian.
3. Alamin kung ito ay primarya o sekondaryang
sanggunian.
 PAGBASA, PAGSULAT NG PARAPHRASE, ABSTRAK AT
REBYU
Ang paraphrase ay tumutukoy sa muling pagpapahayag ng ideya ng
may akda sa ibang pamamaraan at pananalita upang padaliin at
palinawain ito para sa mambabasa.

Ayon kay Bienvenido Lumbera (2000) , Pambansang Alagad ng

Sining at Panitikan, mahalaga ang pagkakaroon ng isang wikang
pambansa na maagiging daluyan ng mga aspirasyon at pagpapahalaga ng
mga karaniwang mamamayan.
Ang abstrak naman ay isang buod ng pananaliksik, tesis
o kaya ay tala ng isang komperensiya o anumang pag-
aaral sa isang tiyak na disiplina o larangan. Ang abstrak
ay nakatutulong upang mabilis na makita ng isang
mambabasa ang kabuuang latag ng pananaliksik,
kabilang ang mga layunin at kinalabasan nito. Sa ilang
publikasyon, tinatawag din itong presi o sinopsis.
Ang rebyu naman ay isang uri ng pampanitikang
kritisismo na ang layunin ay suriin ang isang aklat batay
sa nilalaman, estilo, at anyo ng pagkakasulat nito.
Ang mga nagsusulat ng rebyu sa mga pahayagan o
online portal ay gumagamit ng panunuri upang
magpalaganap ng sariling kaalaman na sumusuporta o
kaya nagpapasubali sa nilalaman ng aklat.
 PRESENTASYON AT PUBLIKASYON NG
PANANALIKSIK
• Hindi sa mismong pagsusulat nagtatapos ang proseso ng pananaliksik.
• Mahalaga ang publikasyon at presentasyon ng pananaliksik upang
maibalik sa mga mamamayan ang sistematikong kaalaman na nakuha
mula sa kanila.
• Ayon kay Neal-Barnett , ang susi sa tagumpay na pagkakalathala ng sa
isang pananaliksik ay pagkakaroon ng dakilang bisyon o layunin ng
mananaliksik kung bakit siya nagsulat at nanaliksik.
• “Publish or perish”
• “Without vision, the people will perish”
 AKADEMIKONG PUBLIKASYON
Ang akademikong publikasyon ay tumutukoy sa paglalathala ng
buod ng pananaliksik, pinaikling bersiyon o isang bahagi nito sa
pahayagan o pamahayagang pangkampus, conference proceeding,
monograph, aklat o sa mga refereed research journal.
Ang peer review ay isang proseso kung saan ang manuskrito o artikulo
ay dumaraan sa screening o serye ng ebalwasyon bago mailimbag sa
mga journal.
• Tinatayang may 80,000 hanggang 100,000 journal sa boung mundo.
• May sistema ng citation index ang mga referred journal sa buong
mundo ug maikategorya sa iba't ibang larangan at masukat ang impact
factor o impluwensiya ng isang research journal sa iba pang pag-aaral
batay sa pagbanggit o pagkilala.
• Institute for Scientific Information (ISI) may
tinatayang higit 12,000 na journal
• Scopus na may higit 16,500 journal.
• Science Citation Index (SCI)
• Social Sciences Citation Index (SSCI)
• Arts and Humanities Citation Index (AHCI)
• Thomson Reuters
• Sa Pilipinas, papaunlad pa lamang ang mga peer-reviewed journals
na kadalasan ay matatagpuan sa iba't ibang akademikong
institusyon.
• Ayon kay Emerlinda Roman (2007) ang dating presidente ng
Unibersidad ng Pilipinas, relatibong mahina pa ang produksiyon ng
mga refereed rsearch journal sa mga lokal na unibersidad sa
Pilipinas dahil sa kakulangan sa mga institusyonal na pamumuhunan
sa mga kagamitan, laboratoryo , at iba pang uri ng suporta sa mataas
na antas ng pananaliksik.
Pumili ng angkop na journal para sa iyong pananaliksik

Basahin ang mga pamantayan ng journal at magbasa ng mga

back-issue.
Proseso ng Paglalathala ng
Journal
Rebisahin ang pananaliksik batay sa pamantayan ng journal.

Ipabasa at iparebyu ang artikulo sa iba at muling rebisahin.

Ipasa sa journal ang pananaliksik at antayin ang feedback

• Iba't iba ang uri at pamantayan ng journal ayon sa larangan o
disiplina at mahalagang pumili ng angkop na journal para sa
isang pananaliksik.
• Payo ni Newcombe kailangang alamin din ang ilang
batayang impormasyon tungkol sa journal, lalong-lalo na ang
politikal at teoretikal na pagkiling nito.
• Malaki ang maitutulong kung magbabasa ng mga back issue
o mga nailathala nang pananaliksik sa target na journal.
PRESENTASYON NG
PANANALIKSIK
• Isa pang pamamaraan ng pagbabahagi ng pananaliksik ay ang presentasyon
nito sa mga lokal, pambansa , at pandaigdigang kumperensiya.Isa sa mga
mahalagang linangin sa loob at labas ng akademya ang maunlad na
pagpapalitan ng kaalaman sa pamamagitan ng mga pampublikong gawain
tulad ng panayam, forum, kumperensiya at iba pa.
• Ang pampublikong ispero na ideya ni Jurgen Habermas (1989) , isang
Alemang sosyolohista at pilosopo. Aniya , mahalagang likhain ang
pampublikong ispero sa loob ng mga edukasyonal na institusyon upang
ipalaganap ang demokratikong proseso ng pagkonsulta sa mga miyembro ng
akademya sa iba't ibang isyu at larangan ng kaalaman.